Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΙΑΦΟΡΗ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΤΡΙΑΔΙΚΟ ΘΕΟ
[…] Εμείς δυστυχώς δεν έχουμε πια κύριο τον Θεό! Εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε πλέον για κύριό μας τον Θεό. Έχουμε άλλους κυρίους. Άλλους… Έχουμε τη δύναμή μας! Δεν είναι πια κύριος του λαού μας ο Θεός. Αυτό είναι ένα θλιβερό κατάντημα, που βέβαια εμείς οι Έλληνες σιγά-σιγά το εργασθήκαμε. Και ξέρετε από πότε; Από το 1821 μέχρι και σήμερα!...Αυτό είναι κάτι που δεν το διανοήθηκε ούτε το Βυζάντιο, ούτε η Τουρκοκρατία. Προσέξτε: ούτε η Τουρκοκρατία δεν το διανοήθηκε να μην είναι κύριος του λαού μας ο Θεός! Αυτό άρχισε να χαλκεύεται από το 1821,όπως σας είπα. Ήλθαν από την Ευρώπη οι λόγιοί μας και κουβάλησαν κι αυτήν την αρρώστια, ότι δεν μπορεί σε έναν λαό να είναι κύριος ο Θεός του, αλλά θα είναι κάποιος κυβερνήτης, θα είναι η Βουλή, θα είναι ο στρατός, θα είναι οι νόμοι... Αυτά θα είναι. Αλλά ότι αυτά τελικά δεν μπορούν να νικήσουν, αποδείχθηκε ιστορικά.
Το παράδειγμα που θα πω είναι ένα επιχείρημα και εναντίον του ιστορικού υλισμού. Δεν θα κάνω περισσότερη ανάλυση· όσοι έχετε διαβάσει ή όσοι καταλαβαίνετε, θα το ξέρετε. Είναι ένα επιχείρημα και εναντίον του ιστορικού υλισμού, που λέει ότι ανάλογα με τα υλικά δεδομένα κατακτάται και η Ιστορία. Αυτό, θα λέγαμε, είναι μία δογματική θέση του ιστορικού υλισμού. Έρχεται όμως η Ελληνική Επανάσταση του ’21 να απορρίψει αυτό το επιχείρημα, γιατί δεν υπήρχαν καθόλου τα υλικά δεδομένα για να νικήσουν οι Έλληνες μια τουρκική Αυτοκρατορία! Υπήρχε ένας άλλος παράγοντας, που δεν προβλέπεται οπωσδήποτε από τον ιστορικό υλισμό, και αυτός είναι η πίστη στον Θεό· και εκείνη την εποχή, πραγματικά, κύριος του λαού αυτού ήταν ο Θεός! Και ένας καταπέλτης εναντίον του ιστορικού υλισμού είναι ο 143ος Ψαλμός.
Αλλά πριν πάω στον 143ο Ψαλμό, πηγαίνετε στον στίχο 16 του 32ου Ψαλμού: «Οὐ σῴζεται βασιλεὺς διὰ πολλὴν δύναμιν, καὶ γίγας οὐ σωθήσεται ἐν πλήθει ἰσχύος αὐτοῦ». Δηλαδή: ούτε ο βασιλιάς δεν σώζεται επειδή έχει δύναμη-στρατιωτική-,ούτε ο γίγαντας θα σωθεί επειδή έχει μεγάλη δύναμη σωματική! Όταν λέει «βασιλιάς» εννοεί τον αρχηγό ενός κράτους. Δεν έχει σημασία τι είδους αρχηγός μπορεί να είναι αυτός, τι μορφή και τι σχήμα πολιτικό μπορεί να έχει.
Και εδώ γίνονται δύο υπαινιγμοί. Ο βασιλιάς με τη μεγάλη δύναμη είναι ο Φαραώ. Ο Φαραώ είχε πολλή δύναμη τότε, όταν ξεκίνησε τον αγώνα εναντίον των Εβραίων. Καταποντίσθηκε όμως. Κι όταν μιλάει για τον γίγαντα-αν είναι Ψαλμός του Δαβίδ- τότε ο υπαινιγμός είναι για τον Γολιάθ. Ο Γολιάθ, ο πολύς, ο σπουδαίος Γολιάθ, δεν κατάφερε τίποτα με την ασύγκριτα μεγαλύτερη σωματική του δύναμη, σε σχέση με τον Δαβίδ!
Και πιο κάτω, στον στίχο 17, θα πει: «Ψευδὴς ἵππος εἰς σωτηρίαν, ἐν δὲ πλήθει δυνάμεως αὐτοῦ οὐ σωθήσεται». Δηλαδή, ψεύτικη είναι η ελπίδα στο ιππικό για τη σωτηρία, γιατί δεν σώζεται κάποιος με την πολλή του δύναμη.
Καταρχάς ο ίππος είναι το ιππικό, δηλαδή οι στρατιωτικές δυνάμεις. Στη γλώσσα μας αυτό θα μπορούσαμε να το πούμε στρατιωτικό εξοπλισμό. Ξέρετε, κάποτε τα κάρα τα τραβούσαν τα άλογα, και τα αμάξια και το μαγγανοπήγαδο το γύριζαν τα άλογα. Όταν εφευρέθηκε η ατμομηχανή, που αντικατέστησε τα άλογα, προς τιμήν του αλόγου, που τόσες χιλιάδες χρόνια δούλεψε εκεί στο μαγγανοπήγαδο και στο καρότσι, η ισχύς, η δύναμη ονομάστηκε «ίππος». Ρωτάμε: «Πόσοι ίπποι είναι το μοτέρ;» Ή : «Αυτή η μηχανή πόσο τραβάει;». Και τα λοιπά. Είναι μονάδες δυνάμεως σε ίππους. Λοιπόν, το άλογο αντικαταστάθηκε από τις μηχανές. Έτσι, ωραιότατα και πολύ μαλακά και απλά, σας είπα, όταν λέει εδώ «ίππος», εννοεί τον μηχανικό εξοπλισμό, δηλαδή τα αεροπλάνα, τα τανκς, τα κανόνια, τις βόμβες, τις οβίδες, τους πυραύλους, τους δορυφόρους; Και όλα τα όμοιά τους. Λοιπόν, ««ψευδὴς ἵππος εἰς σωτηρίαν»! Νομίζετε πως θα σωθείτε με τον εξοπλισμό; «ἐν δὲ πλήθει δυνάμεως αὐτοῦ οὐ σωθήσεται»! Δεν θα σωθείτε· ο λόγος του Θεού το λέει.
Αν ένας λαός δεν έχει την προστασία του Θεού, μην πιστέψετε ποτέ ο λαός αυτός, με το πλήθος της ισχύος του και με την εξυπνάδα και τη στρατηγική των αρχόντων του, ότι θα καταφέρει σπουδαία πράγματα. Τίποτα δε θα καταφέρει! Αυτή τη στιγμή, ας πούμε ότι έχουμε τέλειο εξοπλισμό. Σας ρωτάω: Έχουμε όμως κύριό μας τον Θεό; Κάνουμε την αναφορά μας στον Θεό; «Κύριε, βοήθησέ μας!»;
Όσοι λόγοι εκφωνούνται προεκλογικά, μετεκλογικά, στη Βουλή, σε συνάξεις, σε δοξολογίες, σε επίσημες ώρες, από τους ανθρώπους που κυβερνούν τον τόπο μας, όποιοι και να είναι αυτοί, κάνουν χρήση του ονόματος του Θεού; Τα τελευταία χρόνια, αγαπητοί μου, λείπει σκανδαλωδώς το όνομα του Θεού! Κι αν το θέλετε, λείπει σκανδαλωδώς το όνομα του Θεού- προσέξτε- όσον αφορά τον Χριστό! Γιατί μπορεί κάποιος να πει «ο Θεός» και να εννοεί τον Μ.Α.Τ.Σ.[Μέγας Αρχιτέκτων Του Σύμπαντος, ο θεός των Τεκτόνων]. Να είναι Μασόνος, και να εννοεί τον Μ.Α.Τ.Σ.! Μπορεί να λέει «Θεός», και να εννοεί τη Δημιουργία, να είναι ειδωλολάτρης. Να λέει «Θεός», και να εννοεί τον Βούδα. Τότε μόνο θα ήταν σαφής αλλά και η πίστη του αδαμάντινη, αν έλεγε καθαρά το όνομα του Ιησού Χριστού. Ακούσατε εσείς κανένα πρόσωπο να πει «ο Ιησούς Χριστός»; Ούτε καν Θεός δε λένε· όχι Ιησούς Χριστός…
Άρα πρέπει να κλαίμε! Δεν έχουμε πια κύριό μας τον Θεό. Κι άμα δεν έχουμε κάυριό μας τον Θεό, τότε είμαστε εκτεθειμένοι· δεν έχουμε προστασία! Μπορείτε να φανταστείτε πώς πρέπει να αισθάνεται ο άνθρωπος τη στιγμή που θα ανακαλύψει ότι δεν έχει ασφάλεια και προστασία; Είναι τρομερό!
Αλλά θα πάρω μια άλλη πλευρά, που πάλι η πατρίδα μας έχει ακολουθήσει, και που πολλοί λαοί τη θέλουν και την επιδιώκουν. Είναι η ευημερία· αλλά μία ευημερία χωρίς τον Θεό. Αν σε ένα σπίτι, σε μια οικογένεια, αναγνωρίζεται ο Θεός ως κύριος, δηλαδή ως αφεντικό, δηλαδή ο Θεός είναι εκείνος που κατευθύνει το σπίτι αυτό, πιστεύετε ότι το σπίτι αυτό οπωσδήποτε θα είναι πλούσιο; Όχι· γιατί το να έχω κύριό μου τον Θεό δε σημαίνει ότι πρέπει να έχω και καλή υγεία ή να έχω γεμάτες τις τσέπες μου. Θα ήταν αδιανόητο πράγμα αυτό. Προσέξτε: αδιανόητο! Σήμερα, όμως, δυστυχώς, εκείνο που θέλουμε και μας ενδιαφέρει δεν είναι τίποτα άλλο από το να έχουμε εξασφαλίσει στον λαό την ευημερία.. Και τότε η επιτυχία μας, ως υπόλογοι απέναντι σ’ αυτόν, θα είναι βέβαιη…
Χωρίς περιστροφές, σας το λέγω καθαρά: δεν είναι ορθό κριτήριο αυτό. Και δεν είναι ορθό κριτήριο γιατί μπορεί ένας λαός να είναι φτωχός, αλλά να έχει εξασφαλίσει άλλες προϋποθέσεις. Και μια θεμελιώδη προϋπόθεση, μέσα στη φτώχεια του, είναι να έχει πάντοτε κύριό του τον Θεό. Πάντοτε! Και να είναι φτωχός, δεν πειράζει, δεν έχει σημασία αυτό. Άλλωστε δε βρισκόμαστε πλέον στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά στην Καινή, και γνωρίζουμε ότι τα υλικά αγαθά δεν μπορούν να είναι κριτήριο της παρουσίας του Θεού. Έτσι, όταν σήμερα θέλουμε να έχουμε κριτήριο τα υλικά αγαθά, την ευδαιμονία, και στρεφόμαστε προς την Ευρώπη, προς τον Βόρειο Πόλο, προς τον Νότιο Πόλο, στρεφόμαστε προς τον Ειρηνικό Ωκεανό- καταλαβαίνετε τι θέλω να πω τώρα.. πάμε στα βαθιά και στα ρηχά- για να έχουμε ευδαιμονία υλιστική, κατοχύρωση υλιστική, ασφάλεια υλιστική· άνοδο του βιοτικού επιπέδου, τι λέτε; Θα είμαστε τότε ευτυχείς;
Για να μη λέτε πως τα λέω εγώ αυτά, ακούστε τον 143ο Ψαλμό: «ῥῦσαί με καὶ ἐξελοῦ με ἐκ χειρὸς υἱῶν ἀλλοτρίων, ὧν τὸ στόμα ἐλάλησε ματαιότητα καὶ ἡ δεξιὰ αὐτῶν δεξιὰ ἀδικίας». Δηλαδή: «απάλλαξέ με, γλύτωσέ με από τα χέρια ξένων, που το στόμα τους μιλάει ματαιόδοξα, ειδωλολατρικά- στην Παλαιά Διαθήκη «μάταιον» εννοείται η ειδωλολατρία- και το δεξί τους χέρι είναι χέρι αδικίας, ό,τι κάνουν είναι άδικο».
Οι μεγάλοι της γης είναι άδικοι. Έχει αποδειχθεί αυτό τρανά και επανειλημμένα. Οι μεγάλοι της γης, για τους μικρούς, είναι πάντοτε άδικοι. Μην ξεχνάτε ότι ποτέ, μα ποτέ, κανένας μεγάλος δεν αγάπησε την Ελλάδα. Αυτό να το ξέρετε πάντοτε. Και για μη νομισθεί πάλι ότι μιλάω εγώ, κάποτε ο Ησαΐας το είπε αυτό και τόνισε ιδιαίτερα να μη συμμαχήσει ο Ισραήλ ούτε με τους Ασσυρίους, ούτε με τους Αιγυπτίους: «Θα μείνετε στις δικές σας δυνάμεις, γιατί εγώ είμαι Κύριος ο Θεός σας [Ησ.31,1-3]». Δεν άκουσαν οι Εβραίοι και στράφηκαν σε συμμαχίες. Ο Θεός τους ελέγχει, αλλά τελικά τους αφήνει και συμμαχούν με τους Αιγυπτίους. Και έρχονται μετά οι Ασσύριοι και τους διαλύουν. Είναι φοβερό!
Σας έχω πει κι άλλη φορά τι έκανε κάποτε ο Δαβίδ; Μέτρησε τον στρατό, έκανε δηλαδή απογραφή. Θα μου πείτε: Είναι κακό πράγμα να κάνει κανείς απογραφή; Στην Παλαιά Διαθήκη έχουμε πολλές περιπτώσεις απογραφής. Όταν μάλιστα έφυγαν οι Εβραίοι από την Αίγυπτο και βρέθηκαν στην έρημο, ο Μωυσής έκανε απογραφή. Και μας λέει και τους αρθιμούς, που περιέχονται σε ένα βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, και γι' αυτό το βιβλίο αυτό πήρε το όνομα «Αριθμοί». Ο Θεός τώρα εδώ θυμώνει με τον Φαβρίδ που κάνει απογραφή, γιατί ο Δαβίδ αναρωτήθηκε μέσα του αν μπορεί να κατατροπώσει τους εχθρούς του με τον στρατό που έχει. Αυτό ήταν το λάθος. Η αμαρτία δεν ήταν ότι έκανε απογραφή, αλλά ότι στήριζε τις νίκες του στο πλήθος του στρατού[βλ. Β’Βασ.24,1-10]. Το καταλάβατε;
Αλλά κι εμείς σήμερα αυτό κάνουμε. Νομίζουμε ότι όταν θα τρέξουμε να κάνουμε συμμαχίες με τους μεγάλους και τα λοιπά, τότε οι εχθροί μας δεν θα μας πειράξουν. Τι φοβερό είναι! Αλλά είναι αδύνατο να γίνει κάτι διαφορετικό· γι' αυτό τραβάμε τη μοίρα μας, τραβάμε την πορεία της μοίρας μας.
Τώρα ακούστε μία ωραία περιγραφή αυτών των ξένων λαών που κάνει ο Ψαλμωδός, στους στίχους 12-15(Ψαλμός 143): «ὧν οἱ υἱοὶ ὡς νεόφυτα ἱδρυμένα ἐν τῇ νεότητι αὐτῶν, αἱ θυγατέρες αὐτῶν κεκαλλωπισμέναι, περικεκοσμημέναι ὡς ὁμοίωμα ναοῦ, τὰ ταμιεῖα αὐτῶν πλήρη, ἐξερευγόμενα ἐκ τούτου εἰς τοῦτο, τὰ πρόβατα αὐτῶν πολύτοκα, πληθύνοντα ἐν ταῖς ἐξόδοις αὐτῶν, οἱ βόες αὐτῶν παχεῖς, οὐκ ἔστι κατάπτωμα φραγμοῦ, οὐδὲ διέξοδος, οὐδὲ κραυγὴ ἐν ταῖς πλατείαις αὐτῶν, ἐμακάρισαν τὸν λαόν, ᾧ ταῦτά ἐστι· μακάριος ὁ λαός, οὗ Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ».
Δηλαδή «μακάρισαν αυτούς των οποίων τα παλικάρια, πάνω στη νιότη τους μοιάζουν με βλαστάρια ριζωμένα, οι κόρες τους είναι ωραίες, στολισμένες με διάφορα στολίδια, σαν ομοίωμα ναού, οι αποθήκες τους είναι γεμάτες από αγαθά που ξεχειλίζουν, τα πρόβατά τους είναι πολυτόκα…-και με τεχνητή γονιμοποίηση!- και πολλαπλασιάζονται έξω στις βοσκές τους, τα βόδια τους είναι παχιά, δεν υπάρχει κανένας τοίχος των οικοδομών τους γκρεμισμένος ούτε ρωγμή- δηλαδή έχουν πόλεις ωραιότατα οικοδομημένες· δεν υπάρχουν χαλάσματα και ερείπια-ούτε ακούγονται κλάματα και φωνές στις πλατείες τους. Μακάρισαν τον λαό αυτόν που έχει όλα αυτά· όμως ευτυχισμένος ο λαός εκείνος που Κύριός του είναι ο Θεός!».
Μακάρισαν λοιπόν τον λαό που είχε όλα τα υλικά αγαθά! Πραγματικά: «Τι ευτυχισμένος λαός που είναι αυτός! Ταμεία, αποθήκες; Γεμάτες! Πρόβατα; Πολυτόκα! Παλικάρια; Λαμπρά! Κορίτσια; Ωραιότατα! Πόνος και θλίψη; Αναπτυγμένη η Ιατρική, αναπτυγμένη η Τεχνική, αναπτυγμένη η Επιστήμη! Όλα ωραιότατα!...». Μακάρισαν τον λαό αυτό, όπως μακαρίζουμε σήμερα την Ευρώπη, την Αμερική,άλλους λαούς πλούσιους και λέμε: «Θα μπούμε κι εμείς μέσα στον συνασπισμό τους!».
Πραγματικά ευτυχισμένος όμως είναι ο λαός εκείνος που Κύριο έχει τον Θεό Του. Αυτός είναι ο μακάριος λαός· όχι αυτός που έχει ευδαιμονία και πληθώρα αγαθών. Ευτυχισμένος είναι αυτός που έχει κύριο και κυβερνήτη του τον Θεό. Και πάλι ξαναρωτάω, αγαπητοί μου: έχουμε σήμερα στην Ελλάδα κύριο, αφεντικό, τον Θεό μας; Δεν Τον έχουμε!
Θα κλείσω με ένα αλίμονό μας!... Τίποτα άλλο δεν έχω να προσθέσω. Κι αν δεν έχω τίποτα να προσθέσω στο «αλίμονό μας», θα μου πείτε: «Τότε γιατί μας τα είπατε όλα αυτά απόψε;». Πρώτα πρώτα γιατί είναι κατατεθειμένα στην Αγία Γραφή· και ύστερα για να δοθεί μία μαρτυρία. Μπορούμε να μη δώσουμε αυτήν τη μαρτυρία; Πρέπει να δοθεί η μαρτυρία για να επικυρωθεί το αλίμονο. Τίποτα άλλο δεν έχω να σας πω, τίποτα άλλο δεν μπορούμε να κάνουμε· η πορεία μας, ως χώρα, είναι παρμένη. Αλίμονό μας! Τίποτα άλλο…
Δευτέρα, 14-11-1977
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΗ:
Π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Επιλογή Ψαλμών, τόμος Α΄, Ομιλίες απομαγνητοφωνημένες, Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη, Μάιος 2014, σελ. 180-188[ ομιλία 5η, Ψαλμός 32ος]’