ἐφημερίου Ἱ. Ν. Ἁγίου Μηνᾶ Σαλαμῖνος
Πρὶν ἀπὸ 2-3 χρόνια μπῆκα σὲ ἕνα ταξί. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς διαδρομῆς, βλέποντας ὁ ὁδηγὸς ὅτι εἶμαι κληρικός, μὲ ρωτάει:
-Πάτερ, θέλω νὰ βρῶ μία καλὴ κοπέλα, γιὰ νὰ ἀνοίξω σπιτικό. Τί νὰ κάνω; Τοῦ ἀπαντῶ φυσικότατα:
-Νὰ γίνεις πρῶτα ἐσὺ καλὸς ἄνδρας γιὰ σπιτικό!
– Δηλαδή τί ἐννοεῖτε;
– Νὰ πᾶς σὲ ἕναν πνευματικὸ νὰ ἐξομολογηθεῖς καὶ τότε θὰ καταλάβεις τί ἐννοῶ. Δὲν ξέρω τελικὰ ἂν ὁ ὁδηγὸς ἀκολούθησε τὴ συμβουλή μου, εἶμαι ὅμως βέβαιος πὼς οὔτε ποὺ διανοήθηκε πὼς αὐτὸς ὁ σύντομος διάλογος, θὰ γινόταν κάποτε πρόλογος σὲ ἕνα ἄρθρο! Εἶναι ἀλήθεια πὼς ὅλους τοὺς νέους ἀνθρώπους τοὺς ἀπασχολεῖ τὸ θέμα τῆς ἐπιλογῆς συζύγου. Ἀνάλογα βέβαια μὲ τὸ ποιὸς εἶναι ὁ καθένας τὰ κριτήρια ποικίλλουν. Ἂν λ.χ. ἕνας νέος-α ἔχει γαλουχηθεῖ σὲ οἰκογένεια ἄγευστη τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τὰ κριτήρια ἔχουν ἄρωμα κοσμικότητας. Ἂν πάλι ἔχει πνευματικὸ ὑπόβαθρο ὁ νέος καὶ ἀγωνίζεται νὰ ζεῖ κατὰ Θεόν, τὰ κριτήρια εἶναι διαφορετικά. Ὅπως καὶ νὰ ἔχει πάντως, τὸ θέμα ἐπιλογῆς συζύγου θέλει σοβαρότητα, λίγη σκέψη καὶ πολλὴ προσευχή. Πρῶτα ἀπὸ ὅλα ὁ νέος ἄνθρωπος πρέπει νὰ ὁλοκληρώνει τὶς σπουδές του καὶ μετὰ νὰ ψάχνει νὰ βρεῖ τὸ κατάλληλο πρόσωπο γιὰ σύζυγο. Ἂν μπλέξει σπουδὲς μὲ γνωριμίες, καὶ οἱ σπουδὲς θὰ πᾶνε πίσω καὶ ὁ γάμος. Μέχρι τότε πρέπει νὰ εἶναι προσεκτικὸς στὶς συναναστροφές του. Ἂν ἀρχίσει ἀπὸ τὴν ἐφηβικὴ ἡλικία νὰ κοιτάζει δεξιὰ καὶ ἀριστερά, τότε καὶ τὸν χιτῶνα τῆς ψυχῆς του θὰ μολύνει καί, ὅταν κάποτε παντρευτεῖ, ὁ ἀκόλαστος τρόπος ζωῆς θὰ τὸν συνοδεύει. Εἶναι παιδαριῶδες καὶ ἀντιευαγγελικὸ τὸ ἐπιχείρημα ποὺ κυριαρχεῖ στὶς μέρες μας, πὼς δηλαδὴ ὁ νέος πρέπει νὰ κάνει σχέσεις πρὶν καταλήξει νὰ παντρευτεῖ, γιὰ νὰ ἔχει ἐμπειρίες. Ἂν δὲν ζήσει πρῶτα τὴ ζωή του, λένε, τί οἰκογένεια νὰ κάνει; Εἶναι καλύτερα νὰ ἀποκτήσει ἀπωθημένα καὶ μετὰ τὸν γάμο νὰ θέλει νὰ ζήσει ὅσα δὲν ἔζησε πρίν;
Πρῶτον: Τέτοιου εἴδους ἐμπειρίες εἶναι βλαπτικές, ἐφάμαρτες κι ὑποθηκεύουν τὸ αἰώνιο μέλλον τοῦ ἀνθρώπου. Δεύτερον: ὅταν κανεὶς μάθει-ἐθιστεῖ νὰ ζεῖ ἀσύδοτα στὴ νεότητά του, δὲν διορθώνεται εὔκολα οὔτε μέσα στὸν γάμο του. Οἱ πνευματικοὶ εἴμαστε μάρτυρες τραγικῶν οἰκογενειακῶν προβλημάτων ποὺ ἔχουν τὴν ἀφετηρία τους στὰ νεανικὰ χρόνια τῶν συζύγων. Και τρίτον: Τὸ τί εἶναι σωστὸ ἢ λάθος γιὰ τὸν ἄνθρωπο εἴτε στὴ νεότητα, εἴτε στὴν ὥριμη ἡλικία, εἴτε στὸ γῆρας, τὸ πιστοποιεῖ καὶ τὸ ὁριοθετεῖ, τὸ ἱερὸ εὐαγγέλιο καὶ ἡ ἐκκλησιαστικὴ συνείδηση. Ἀπὸ τὴν μέχρι τώρα ποιμαντική μου ἐμπειρία καὶ διαβάζοντας πρόσφατα καὶ κάποιες σχετικὲς νουθεσίες τοῦ Ὁσίου Παϊσίου, ἔχω νὰ καταθέσω τὰ ἑξῆς:
Ἐν πρώτοις ὁ νέος πρέπει νὰ προετοιμάζεται πνευματικὰ ὁ ἴδιος πρὶν διαλέξει σύζυγο. Νὰ ἐκπαιδευτεῖ στὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό. Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ (καὶ ἡ ζωὴ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ) θὰ τὸν ἐκπαιδεύσει νὰ ἀγαπήσει καὶ τὸ ἕτερον ἥμισυ. Νὰ κοιτάξει ὁ ἢ ἡ σύζυγος νὰ εἶναι ἄνθρωπος μὲ πνευματικὲς ἀναζητήσεις καὶ στολισμένος μὲ ἀρετές. Νὰ μὴν μένει μόνο στὰ ἐξωτερικὰ (λ.χ ἐμφάνιση) ἂν καταλήξαμε ἐδῶ ποὺ καταλήξαμε ὡς ἔθνος, φταίει ἐν πολλοῖς τὸ ὑλικὸ φρόνημά μας. Γνώριζε γιὰ παράδειγμα, ὁ γιὸς μιᾶς οἰκογένειας μία κοπέλα καὶ ὅταν, τὸ ἔλεγε στοὺς γονεῖς του, τὸν ρωτοῦσαν ἐκεῖνοι: «Ἔχει δουλειά; Ἔχει σπίτι;». Ἐνῷ ἔπρεπε νὰ ποῦν: «Εἶναι χριστιανοὶ ἄνθρωποι; Ἔχουν καλὲς ἀρχὲς στὴν οἰκογένειά της;». Ἄ! Καὶ μιᾶς καὶ εἶπα παραπάνω πὼς δὲν πρέπει νὰ μένει ὁ νέος μόνο στὴν ἐξωτερικὴ ὀμορφιά, θὰ ἤθελα νὰ σημειώσω πὼς θεωρῶ ἀπόλυτα ὑγιὲς σὲ ἕναν νέο τὸ νὰ θέλει τὸ ταίρι του νὰ ἔχει μία προσεγμένη ἐμφάνιση. Ἁπλὰ δὲν πρέπει νὰ δίνει ἐκεῖ τὸ βάρος. Νὰ ἔχουν λοιπὸν καὶ οἱ δύο πνευματικὴ ζωή, νὰ ἀγωνίζονται νὰ τὴ διατηρήσουν καὶ ἂν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχουν κοινὸ πνευματικὸ πατέρα, ὁ ὁποῖος θὰ τοὺς συμπαρασταθεῖ καὶ θὰ τοὺς κατευθύνει στὸ ξεκίνημα τῆς ζωῆς τους. Νομίζω πὼς ἡ βοήθεια τοῦ πνευματικοῦ εἶναι ἀπαραίτητη, στὸ νὰ ἀποσαφηνίσουν μέσα τους πὼς ὁ σκοπὸς τοῦ Γάμου εἶναι σωτηριολογικός. Τελικὸς προορισμὸς εἶναι ὁ Παράδεισος τοῦ Θεοῦ. Ὁ Γάμος εἶναι τὸ ὄχημα. Θέλω ἐδῶ νὰ τονίσω ὅτι δὲν χρειάζεται νὰ ψάχνει ὁ νέος νὰ βρεῖ σύζυγο μὲ ἴδιο χαρακτῆρα.. Οἱ γάμοι πολλὲς φορὲς διαλύονται λόγῳ ἀσυμφωνίας χαρακτήρων. Μὰ ἡ ἀσυμφωνία χαρακτήρων εἶναι ἡ προϋπόθεση γιὰ νὰ πετύχει ἕνας γάμος, ὄχι γιὰ νὰ διαλυθεῖ. Δανείζομαι καὶ πάλι κάποια ἀπὸ τὰ σοφὰ λόγια του Ὁσίου Παϊσίου:
«Δὲν καταλαβαίνετε ὅτι μέσα στὴ διαφορὰ τῶν χαρακτήρων κρύβεται ἡ ἁρμονία τοῦ Θεοῦ; Ἀλλοίμονο ἂν ἤσασταν ἴδιοι χαρακτῆρες». Αὐτὴ ἡ ἀνομοιότητα τῶν χαρακτήρων θὰ ἀποτελέσει καὶ τὸ ἔναυσμα γιὰ νὰ συζητήσουν μὲ σοβαρότητα ποὺ συμφωνοῦν, ποὺ διαφωνοῦν, τί θέλει ὁ καθένας ἀπὸ τὴ ζωή του καὶ γενικὰ νὰ ξεδιπλώσουν τοὺς χαρακτῆρες τους. (Χωρὶς τακτικισμούς, ὅπως συμβαίνει στὸ πρῶτο διάστημα μιᾶς γνωριμίας). Καλὸ εἶναι αὐτὰ νὰ γίνουν ἐξ ἀρχῆς. Πρὶν προλάβουν νὰ δεθοῦν μὲ ἰσχυροὺς δεσμοὺς ἀγάπης. Ὅσο ἀργότερα, τόσο περισσότερο θὰ πληγωθοῦν. Ἂν κιόλας ἔχουν παντρευτεῖ καὶ τεκνοποιήσει, τότε θὰ ἀντιμετωπίζουν διαρκῶς προβλήματα. Δὲν θὰ μπορεῖ νὰ ὑπάρχει πεδίο συνεννόησης, γιατί δὲν θὰ ἔχουν φερθεῖ ὥριμα καὶ σοβαρὰ ἐξ ἀρχῆς. Ἡ ἀγάπη ποὺ θὰ νιώθουν ὁ ἕνας γιὰ τὸν ἄλλον, δὲν θὰ ἐπαρκεῖ γιὰ νὰ καλύψει «σπίλον ἢ ρυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων». Φυσικὰ τὸ κακὸ κλίμα ποὺ θὰ δημιουργηθεῖ στὴν οἰκογένεια, θὰ τὸ εἰσπράττουν πρωτίστως τὰ παιδιά. Αὐτὰ θὰ εἶναι οἱ ἀποδέκτες τῆς ἀνώριμης καὶ ἐγωϊστικὴς στάσης τῶν γονέων τους, οἱ ὁποῖοι διαρκῶς καὶ ἀνεπιτυχῶς θὰ προσπαθοῦν νὰ διορθώσουν ὁ ἕνας τὰ ἐλαττώματα τοῦ ἄλλου. Τί κακὸ κι αὐτὸ μέσα στὰ ἀνδρόγυνα! Ἀντὶ ὁ καθένας νὰ διορθώνει τὰ δικά του σφάλματα, προσπαθεῖ νὰ διορθώσει τὰ σφάλματα τοῦ ἄλλου! Συζήτηση λοιπὸν ὥριμη καὶ ρεαλιστικὴ ἐξ ἀρχῆς· «Κάλλιον τὸ προλαμβάνειν ἢ τὸ θεραπεύειν».
Τὸ ἑπόμενο ποὺ θέλω νὰ σημειώσω εἶναι ἕνα θέμα ποὺ ἐγείρει ἔριδες μεταξὺ τῶν χριστιανῶν. Οἱ ὑποψήφιοι σύζυγοι, μὲ τὴν παράλληλη ἄσκηση τῆς ἀγάπης, ὀφείλουν νὰ μὴν συνάπτουν σαρκικὲς σχέσεις πρὸ τοῦ γάμου. Αὐτὸ τὸ ζήτημα, μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει ἕνα ἄρθρο ἢ μία μελέτη ἀπὸ μόνο του. Δὲν μπορεῖ νὰ ἀναλυθεῖ σωστὰ σὲ λίγες γραμμές. Γι’ αὐτὸ δὲν θὰ ἐπεκταθῶ ἰδιαιτέρως. Ἡ ἁγνότητα καὶ ἡ ἀποφυγὴ τῶν σαρκικῶν σχέσεων πρὶν ἀπὸ τὸν γάμο: 1ον: εἶναι μεγάλη ἀρετὴ καὶ εὐλογία γιὰ ἕναν νέο καὶ 2ον: θεμελιώδης ἀρχὴ τῆς Ἠθικῆς Διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας μας, γιὰ αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ παραθεωρεῖται ὡς οὐτοπική. Καὶ κυρίως δὲν πρέπει νὰ χρειάζεται καὶ νὰ ὑβρίζεται. Ὅταν ὑβρίζεις καὶ θεωρεῖς ἀνεφάρμοστη τὴν ἀρετή, τότε ἀποκτᾶ ἐξουσία ἐπάνω ὁ μισόκαλος διάβολος καὶ χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνεις (νομίζοντας ἁπλῶς πὼς εἶσαι ρεαλιστὴς) πέφτεις στὸ ἁμάρτημα τῆς βλασφημίας τοῦ Εὐαγγελίου. Θὰ συνέστηνα ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ σοβαροῦ θέματος νὰ διαβάζαμε τὴν Α΄ πρὸς Κορινθίους Ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καὶ τὸ 39ο κεφάλαιο τῆς Γενέσεως. Στὸ δεύτερο θὰ δοῦμε μὲ τί φόβο Θεοῦ ὁ Ἰωσὴφ ἀπέκρουσε τὴν γυναῖκα ποὺ τοῦ εἶπε: «κοιμήθητι μετ’ ἐμοῦ», καὶ πῶς ὁ Θεὸς τὸν ἄμειψε γιὰ τὴν ἐγκράτεια καὶ τὴν θεοφοβία του.
Θέλω νὰ πῶ σὲ ὅσους νέους ἀγωνίζονται νὰ διατηρήσουν ἀμόλυντο τὸν χιτῶνα τους, πὼς ὁ Κύριος θὰ ἀμείψει τὸν ἀγῶνα τους, (τὸ ἔχω δεῖ πολλὲς φορὲς στὴν ἱερατική μου διακονία) ἀξιώνοντάς τους νὰ δημιουργήσουν λαμπρὲς οἰκογένειες. Ναὶ Χριστέ μου! Ἄμειψέ τους ἐπὶ γῆς καὶ ἐν οὐρανῷ γιατί δὲν νόθευσαν τὴν Ἀλήθειά Σου, γιατί δὲν συσχηματίστηκαν μὲ τὸ φρόνημα τοῦ κόσμου, γιατί δὲν κατέβασαν τὴν κορυφὴ στὸ ἔδαφος γιὰ νὰ ποῦν ὅτι ἀνέβηκαν (Ὅσιος Παΐσιος).
Κλείνοντας αὐτὲς τὶς φτωχὲς σκέψεις θὰ ἤθελα νὰ ἐπισημάνω τοὺς τρεῖς μεγαλύτερους ἐχθρούς της ἀγάπης: 1ος: «ἔχω δίκιο», 2ος: «ἔχω καὶ ἐγὼ δικαίωμα», 3ος: «δὲν μὲ καταλαβαίνεις». Ἂς μείνουν ξένες αὐτὲς οἱ φράσεις ἀπὸ τὸ λεξιλόγιο τῶν συζύγων. Καὶ ὁ Χριστός μας εἶχε δίκιο, ἀλλὰ δὲν τὸ διεκδίκησε. Καὶ ὁ Χριστός μας εἶχε καὶ ἔχει ὅλα τὰ δικαιώματα, δὲν τὰ ἄσκησε. Καὶ ὅταν ἦρθε στὴ γῆ καὶ διῆλθε «εὐεργετῶν καὶ ἰώμενος», ἀλλὰ κυρίως ὅταν Σταυρώθηκε, δὲν Τὸν καταλάβαμε. Οὔτε οἱ ἴδιοι οἱ μαθητές Του! Ὅσων νέων ἀνθρώπων ποθοῦν νὰ δημιουργήσουν μία εὐλογημένη οἰκογένεια καὶ μέσῳ αὐτῆς νὰ σώσουν τὶς ψυχές τους, «Μνησθείη Κύριος ὁ Θεὸς ἐν τῇ Βασιλείᾳ Αὐτοῦ».
Συγχωρέστε με!