Μια σοκαριστική και τραγική ιστορία έρχεται από το Πορτ Χάρκορτ της Νιγηρίας, όπου η 31χρονη Victoria Paris, έγκυος επτά μηνών και μητέρα τριών παιδιών, έχασε τη ζωή της κατά τη διάρκεια καισαρικής τομής σε ιδιωτική κλινική στην περιοχή Borokiri Church Hill. Σύμφωνα με τον σύζυγό της, Chris Adams, ο ιατρός αρνήθηκε να της χορηγήσει μετάγγιση αίματος, επικαλούμενος τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις ως Μάρτυρας του Ιεχωβά.
Ο Chris Adams, ένας Νιγηριανός επιχειρηματίας, μοιράστηκε την ελπίζει την ιστορία του μέσω μιας συγκινητικής ανάρτησης στο Facebook στις 10 Μαΐου 2025, προκαλώντας παγκόσμια συγκίνηση και συζήτηση. Όπως περιγράφει, η Victoria άρχισε να νιώθει έντονους πόνους στην κοιλιά και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στην Standard Maternity Clinic, όπου είχε γεννήσει τα προηγούμενα παιδιά της χωρίς προβλήματα. Η καισαρική τομή ξεκίνησε ομαλά, αλλά η γυναίκα υπέστη βαριά αιμορραγία, χάνοντας μεγάλη ποσότητα αίματος. Παρά την κρισιμότητα της κατάστασης, ο ιατρός φέρεται να αρνήθηκε κατηγορηματικά τη μετάγγιση, επικαλούμενος ότι αυτό θα παραβίαζε τις θρησκευτικές του αρχές. Ο Adams κατήγγειλε επίσης «ύποπτες διοικητικές πρακτικές», υποστηρίζοντας ότι η οικογένεια παραπλανήθηκε κατά την υπογραφή του εντύπου συγκατάθεσης, χωρίς να ενημερωθεί επαρκώς για τους κινδύνους.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω από τις προβληματικές συνθήκες στην κλινική. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, μια ξαφνική διακοπή ρεύματος ανάγκασε το προσωπικό να σταματήσει προσωρινά και να βασιστεί σε εφεδρικό γεννήτρια, προκαλώντας καθυστέρηση και επιπλέον κινδύνους. Η Victoria κατέληξε λίγο αργότερα, αφήνοντας πίσω τρία παιδιά και τον σύζυγό της σε βαθύ πένθος.
Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει ένα παγκόσμιο ηθικό και νομικό δίλημμα: τη σύγκρουση μεταξύ θρησκευτικής ελευθερίας και ιατρικής δεοντολογίας. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βασίζουν την άρνησή τους σε μεταγγίσεις αίματος σε βιβλικούς στίχους όπως το Γένεσις 9:4, το Λευιτικό 17:10 και Πράξεις 15:28-29, ερμηνεύοντας το αίμα ως σύμβολο ζωής που ανήκει αποκλειστικά στον Θεό και δεν μπορεί να μεταφερθεί ιατρικά. Από το 1945, η οργάνωση Watch Tower Bible and Tract Society θεωρεί τις μεταγγίσεις αντίθετες στο θείο νόμο, και ιατροί-μέλη της δεν χορηγούν τέτοιες θεραπείες σε ομοπίστους, ενώ για μη μέλη αφήνουν την απόφαση στη συνείδησή τους.
Παρόλο που η πλειοψηφία των Μαρτύρων των Ιεχωβά τηρούν αυστηρά αυτές τις αρχές, μελέτες δείχνουν ότι περίπου 10% των μελών μπορεί να αποδεχτούν μεταγγίσεις σε κρίσιμες περιπτώσεις, λόγω προσωπικών διαφορών στις πεποιθήσεις. Ωστόσο, τέτοια περιστατικά όπως αυτό της Victoria έχουν οδηγήσει σε θανάτους παγκοσμίως, προκαλώντας συζητήσεις για την ανάγκη εναλλακτικών θεραπειών, όπως η διαχείριση αίματος ασθενών, που αναπτύχθηκε εν μέρει χάρη σε τέτοιες περιπτώσεις.
Σε νομικό επίπεδο, η νομολογία ποικίλλει: Στη Γαλλία, για παράδειγμα, δικαστήρια έχουν επιτρέψει αναγκαστικές μεταγγίσεις σε περιπτώσεις ζωής ή θανάτου, ακόμη και εναντίον θρησκευτικών πεποιθήσεων. Στην Ιταλία και άλλες χώρες, η υπόθεση είναι πιο περίπλοκη, με αντιφατικές αποφάσεις.
Αντιδράσεις και Εξελίξεις
Η ανάρτηση του Adams έγινε viral, με χιλιάδες shares και σχόλια που καταδικάζουν την απόφαση του ιατρού και καλούν για έρευνα από τις νιγηριανές αρχές. Μέχρι στιγμής, δεν έχει εκδοθεί επίσημη δήλωση από τις υγειονομικές αρχές της Νιγηρίας, αλλά η κοινότητα απαιτεί δικαιοσύνη, καλύτερες ρυθμίσεις για ιδιωτικές κλινικές και υποχρεωτική ενημέρωση ασθενών για θρησκευτικές πεποιθήσεις του προσωπικού.
Παρόμοιες τραγωδίες έχουν συμβεί παγκοσμίως, όπως η περίπτωση μιας μητέρας στη Γαλλία που έλαβε μετάγγιση παρά τη θέλησή της, ή μελέτες που δείχνουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε χειρουργεία χωρίς μετάγγιση. Στη Νιγηρία, όπου το σύστημα υγείας αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως διακοπές ρεύματος και περιορισμένους πόρους, τέτοια περιστατικά εντείνουν την πίεση για μεταρρυθμίσεις.
Η οικογένεια της Victoria καλεί για αλλαγές που θα σώζουν ζωές, χωρίς να παραβιάζουν ελευθερίες. «Δεν θέλω άλλη μια μητέρα να πεθάνει έτσι», έγραψε ο Adams.
Παρόμοιες Περιπτώσεις Σε Άλλες Χώρες
Η τραγωδία της Victoria Paris στη Νιγηρία, όπου η άρνηση μετάγγισης αίματος από ιατρό-Μάρτυρα του Ιεχωβά οδήγησε στον θάνατό της, δεν είναι μεμονωμένη. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, βασιζόμενοι σε βιβλικές ερμηνείες (π.χ. Γένεσις 9:4), απαγορεύουν αυστηρά τις μεταγγίσεις αίματος, θεωρώντας το αίμα σύμβολο ζωής που ανήκει στον Θεό. Αυτό δημιουργεί παγκόσμια ηθικά και νομικά διλήμματα, ιδίως όταν εμπλέκονται ιατροί-μέλη της οργάνωσης ή ασθενείς. Παρακάτω, παρουσιάζω επιλεγμένες παρόμοιες περιπτώσεις από άλλες χώρες, βασισμένες σε τεκμηριωμένες πηγές. Οι περισσότερες αφορούν άρνηση από ασθενείς, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ιατροί αρνούνται να χορηγήσουν θεραπεία σε μη-μέλη.
- ΗΠΑ: Θάνατος 14χρονου Dennis Lindberg (2007)
Στο Skagit Valley της Ουάσινγκτον, ο 14χρονος Dennis Lindberg, Μάρτυρας του Ιεχωβά, υπέστη σοβαρή αιμορραγία από λευχαιμία και χρειάστηκε επείγουσα μετάγγιση. Παρά τις αντιρρήσεις των βιολογικών του γονιών (που ήθελαν να προχωρήσει η θεραπεία), ο Dennis και η θεία του (κηδεμόνας) αρνήθηκαν λόγω πίστης. Ένα δικαστήριο επέτρεψε την άρνηση, θεωρώντας τον “ώριμο” (με βάση την “Gillick competence” για εφήβους), και ο έφηβος πέθανε λίγες ημέρες αργότερα. Η υπόθεση προκάλεσε έντονες συζητήσεις για τα δικαιώματα ανηλίκων, με δικαστήρια να έχουν υπερκεράσει γονικές αποφάσεις εκατοντάδες φορές σε παρόμοιες περιπτώσεις.
- Ιταλία: Θάνατος Remo Liessi (1980s)
Στο νοσοκομείο San Carlo του Μιλάνου, ο Remo Liessi, υπουργός των Μαρτύρων του Ιεχωβά, πέθανε κατά τη διάρκεια θεραπείας για κακοήθη όγκο στομάχου. Άρνησε κατηγορηματικά μετάγγιση, αλλά οι γιατροί, θεωρώντας την κατάσταση κρίσιμη, ζήτησαν δικαστική εντολή και κάλεσαν την αστυνομία για να απομακρύνουν τους συγγενείς. Η μετάγγιση έγινε παρά τη βούλησή του, αλλά ο Liessi κατέληξε. Η υπόθεση οδήγησε σε αντιφατική νομολογία στην Ιταλία, όπου τα δικαστήρια μερικές φορές επιβάλλουν θεραπείες “για το καλό του ασθενούς”, ενώ σε άλλες σέβονται την άρνηση ενηλίκων.
- Ηνωμένο Βασίλειο: Παιδικές Περιπτώσεις και Gillick Competence
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η νομολογία επιτρέπει σε εφήβους 16-18 ετών να αρνηθούν θεραπείες (Gillick competence), οδηγώντας σε θανάτους. Μια χαρακτηριστική περίπτωση αφορά έναν 6χρονο σε Μιλγουόκι (παρόμοια με ΗΠΑ, αλλά με βρετανικές επιρροές), όπου δικαστής απέρριψε εντολή για μετάγγιση λόγω μητρικής άρνησης, με αποτέλεσμα θάνατο. Μελέτες δείχνουν εκατοντάδες τέτοια περιστατικά από το 1960, με παιδιά να πεθαίνουν από αιμορραγίες ή χειρουργεία χωρίς αίμα. Σε ενήλικες, όπως η Jesse E. Jones (1963), η άρνηση σώζει ζωές με εναλλακτικές μεθόδους, αλλά όχι πάντα.
- Γαλλία: Αναγκαστικές Μεταγγίσεις και “Σέκτες”
Η Γαλλία θεωρεί τους Μάρτυρες του Ιεχωβά “αίρεση με σέκταρ χαρακτηριστικά”, επιβάλλοντας αυστηρή επιτήρηση. Σύμφωνα με τον Νόμο Kouchner (2002), για ανηλίκους <18 ετών, οι γιατροί μπορούν να υπερκεράσουν γονικές αποφάσεις. Μια περίπτωση αφορά μητέρα που έλαβε μετάγγιση παρά τη θέλησή της, σώζοντας τη ζωή της, αλλά προκαλώντας δικαστικές διαμάχες. Παρόμοιες υποθέσεις εκκρεμούν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), με θανάτους σε ηλικιωμένους ή ανίκανους λόγω άρνησης.
- Ισπανία: Η Υπόθεση Pindo Mulla (2018)
Η Pindo Mulla, Μάρτυρας του Ιεχωβά, υπέστη σοβαρή αιμορραγία και αρνήθηκε μετάγγιση, ενημερώνοντας το νοσοκομείο Santa Bárbara στη Soria. Οι γιατροί την πίεσαν και προχώρησαν σε θεραπεία παρά τη βούλησή της, αλλά η υπόθεση έφτασε στο ΕΔΑΔ, που αποφάσισε υπέρ της: Οι ασθενείς έχουν δικαίωμα άρνησης, ακόμη και κινδυνεύοντας. Ήταν η πρώτη τέτοια απόφαση του ΕΔΑΔ, επηρεάζοντας παρόμοιες υποθέσεις στη Γαλλία και Δανία. Παρά την επιβίωσή της, η πίεση από γιατρούς προκάλεσε ψυχολογικό τραύμα.
Η συνέχεια ΕΔΩ