Πριν λίγο καιρό μου ανέθεσαν να αγιογραφήσω μία εικόνα του Πρωτομαρτυρα της Χίου, Αγίου Ισιδώρου. Έπρεπε ο Άγιος να εικονίζεται πεζός, όχι έφιππος, σύμφωνα με τις αρχαίες απεικονίσεις του. Πράγματι ο Άγιος ζωγραφίστηκε έφιππος πολλούς αιώνες μετά το μαρτύριό του, όταν οι αγιογραφοι επηρεασμένοι απο τα δυτικά, σταυροφορικά πρότυπα έβαλαν τους στρατιωτικους αγίους πάνω σε άλογα.
Αφού, λοιπόν, αποκλειστηκαν οι εφιππες απεικονίσεις, αναζήτησα και βρήκα ένα εγχαρακτο σε μάρμαρο μπούστο του Αγίου από το βυζαντινό μουσείο Χίου, μία τοιχογραφία στην Παναγία Κρίνα, μια στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στα Πραστειά Σιδηρουντας, μία στο Μεγάλο Μετέωρο στην Καλαμπάκα και τέλος μία στην Μονή Περιβολής Λέσβου. Σε όλες ο Άγιος εικονίζονταν πεζός με ενδύματα μάρτυρα ή στρατιωτική περιβολή. Όμως οι πρώιμες απεικονίσεις απείχαν χρονικά από τις ύστερες, περίπου χίλια χρόνια και ειλικρινά πελάγωσα για το πώς θα μπορούσα να σμίξω τόσο μακρινές εποχές και τεχνοτροπίες.
Άνοιξα το Χιακο Λειμωναριο, το βιβλίο όπου ο Άγιος βιογραφείται εκτενώς, μήπως και βρω κάποια λεπτομέρεια ή περιγραφή που θα με βοηθούσε. Στις πρώτες κιόλας αράδες βρήκα την λύση. Ο μάρτυς Ισίδωρος γεννήθηκε στην Αίγυπτο, τον τόπο όπου φτιαχτηκαν και έφθασαν ως εμάς τα ωραιότερα πορτρέτα της αρχαιότητας, οι προδρομοι των βυζαντινών εικόνων, τα περίφημα πορτρέτα της Αντινοόπολης (Φαγιούμ), και μάλιστα την εποχή που έζησε ο Άγιος.
Διστακτικά αλλά και με κρυφό ενθουσιασμό αποπειράθηκα να τον ιστορίσω σαν ήρωα της πίστης αλλά και σαν άνθρωπο νέο που είχε τη φρονιμάδα γέροντα και την ορμή νεαρού λέοντα. Με βλέμμα ταπεινό και γενναίο, με όψη που θυμίζει το Χριστό, φορεί ερυθρό ιμάτιο, βαμμένο στο αίμα του μαρτυριου και χιτώνα λευκό σαν την καθαρή ψυχή του. Λοξά στο στήθος του ένας δερματινος λώρος για το σπαθί του και στην σφιγμενη χούφτα του, το καμάρι του, ενας Σταυρός. Το άλλο του χέρι απλωμένο σε δέηση για όλους εμάς που τιμούμε τη μνήμη του.
Και του χρόνου η Χάρη του, βοήθειά μας ο Άγιος του Θεού.
Markos Tsamplakos
Αφού, λοιπόν, αποκλειστηκαν οι εφιππες απεικονίσεις, αναζήτησα και βρήκα ένα εγχαρακτο σε μάρμαρο μπούστο του Αγίου από το βυζαντινό μουσείο Χίου, μία τοιχογραφία στην Παναγία Κρίνα, μια στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στα Πραστειά Σιδηρουντας, μία στο Μεγάλο Μετέωρο στην Καλαμπάκα και τέλος μία στην Μονή Περιβολής Λέσβου. Σε όλες ο Άγιος εικονίζονταν πεζός με ενδύματα μάρτυρα ή στρατιωτική περιβολή. Όμως οι πρώιμες απεικονίσεις απείχαν χρονικά από τις ύστερες, περίπου χίλια χρόνια και ειλικρινά πελάγωσα για το πώς θα μπορούσα να σμίξω τόσο μακρινές εποχές και τεχνοτροπίες.
Άνοιξα το Χιακο Λειμωναριο, το βιβλίο όπου ο Άγιος βιογραφείται εκτενώς, μήπως και βρω κάποια λεπτομέρεια ή περιγραφή που θα με βοηθούσε. Στις πρώτες κιόλας αράδες βρήκα την λύση. Ο μάρτυς Ισίδωρος γεννήθηκε στην Αίγυπτο, τον τόπο όπου φτιαχτηκαν και έφθασαν ως εμάς τα ωραιότερα πορτρέτα της αρχαιότητας, οι προδρομοι των βυζαντινών εικόνων, τα περίφημα πορτρέτα της Αντινοόπολης (Φαγιούμ), και μάλιστα την εποχή που έζησε ο Άγιος.
Διστακτικά αλλά και με κρυφό ενθουσιασμό αποπειράθηκα να τον ιστορίσω σαν ήρωα της πίστης αλλά και σαν άνθρωπο νέο που είχε τη φρονιμάδα γέροντα και την ορμή νεαρού λέοντα. Με βλέμμα ταπεινό και γενναίο, με όψη που θυμίζει το Χριστό, φορεί ερυθρό ιμάτιο, βαμμένο στο αίμα του μαρτυριου και χιτώνα λευκό σαν την καθαρή ψυχή του. Λοξά στο στήθος του ένας δερματινος λώρος για το σπαθί του και στην σφιγμενη χούφτα του, το καμάρι του, ενας Σταυρός. Το άλλο του χέρι απλωμένο σε δέηση για όλους εμάς που τιμούμε τη μνήμη του.
Και του χρόνου η Χάρη του, βοήθειά μας ο Άγιος του Θεού.
Markos Tsamplakos