ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΟΚΟΡΗΣ (+)
ΠΕΡΙ ΑΙΡΕΣΕΩΝ
Γενικά
Ανέκαθεν υπήρχαν και τώρα υπάρχουν πολλές θρησκείες και πολλά θρησκεύματα. Όλα ανεξαιρέτως είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα κομμένα στα μέτρα των ανθρωπίνων αδυναμιών. Υπάρχει όμως μια εξ αποκαλύψεως πίστις η οποία δεν είναι παράγωγο ανθρωπίνης επινοίας, σκέψεως ή νοησιαρχικό προϊόν, αλλ’ αυτός ο Θεός απεκάλυψε παλαιότατα δι’ αγγέλων και προφητών, κατά δε τους εσχάτους καιρούς δια του Υιού του Ιησού Χριστού. Τούτο δε αναφέρει ο απ. Παύλος στην προς Εβραίους κεφ.α’ 1-2.
Αυτή η πίστις είναι η Χριστιανική. Ο χρόνος, ο τόπος, ο τρόπος συγγραφής της Αγ. Γραφής, οι περιεχόμενες προφητείες και η εκπλήρωσίς των μας το επιβεβαιούν.
Για να σωθή ο άνθρωπος, απαιτείται να κατέχη και να βιώνη αυτήν την πίστι. Ο Διάβολος έχοντας εμπειρία από την δική του πτώσι, επιτυγχάνει και την πτώσι του Αδάμ με το να διαστρεβλώνη το περιεχόμενο των λόγων του Θεού. Έτσι λοιπόν ανέκαθεν προσπαθεί να νοθεύση την ορθή πίστι. Διότι γνωρίζει ότι τούτο οδηγεί μακράν του Θεού. Επιστρατεύει αφελή θύματα, θα λέγαμε νέες Εύες, τα οποία χρησιμοποιεί για την διαστροφή αυτής της αποκαλυφθείσης πίστεως. Η διαστροφή αυτή καλείται αίρεσις.
Ετυμολογία.
Η λέξις αίρεσις είναι παράγωγον του ρήματος αιρέω (-ω) η αιρετίζω και σημαίνει κατά τα λεξικά, διδασκαλία ή δοξασία θρησκευτική, αποκλίνουσα των κοινώς παραδεδεγμένων ως ορθοδόξων.
Οι διάφοροι αιρετικοί, μεταξύ των οποίων και οι ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά διαστρεβλώνουν την έννοια της λέξεως και την ερμηνεύουν ως «παραφυάδα».
Επειδή η λέξις έχει σχέσι με την πίστι, ας εξετάσουμε πως η Αγία Γραφή δίδει τον ορισμό της.
Έννοια του όρου «αίρεσις».
Εφ’ όσον οι συνέπειες του ψεύδους είναι τραγικές ανεπανόρθωτες και αμετάκλητες προεκτεινόμενες στην αιωνιότητα, ο λόγος του Θεού χρησιμοποιεί και αποδίδει πολλές έννοιες στον όρο «αίρεσις» αποσκοπώντας στην προειδοποίησί μας ώστε να την αποφύγουμε.
Αίρεσις σημαίνει: Ανατροπή της πίστεως, εκτροπή από την αποκαλυφθείσα αλήθεια, αστοχία περί την αλήθεια, ναυάγιο περί την πιοτί, ψευδοδιδασκαλία, ψευδοπροφητεία, βλασφημία, ξένη και αλλοτρία βοτάνη, αθεΐα και απιστία, και λοιπές ονομασίες όπως γάγγραινα.
Β’ Τιμ. β’ 18. επί πλείον γαρ προκόψουσιν ασεβείας, και ο λόγος αυτών ως γάγγραινα νομήν έξει· ων εστιν Υμέναιος και Φιλητός, 18 οίτινες περί την αλήθειαν ηστόχησαν, λέγοντες την ανάστασιν ήδη γεγονέναι, και ανατρέπουσι την τινων πίστιν.
Εκ των πρώτων αιρετικών οι Υμέναιος και Φιλητός εδίδασκαν ότι η ανάστασις των νεκρών είχε συντελεσθεί, είτε εν τω βαπτίσματι ως πνευματική ανάστασις, είτε δια της παιδοποιΐας επιτυγχανομένης της διαδοχής και διαιωνίσεως του είδους. Τούτο είχε ως συνέπεια την αναίρεσι όχι μόνο του δόγματος της καθολικής των σωμάτων αναστάσεως, αλλά την ανατροπήν της καθόλου πίστεως, διότι αναστάσεως μη αναμενομένης, ουδέ κρίσις και δευτέρα παρουσία, και κόλασις και τιμωρία, θα υπάρξουν, άρα ατιμωρησία, και επομένως ελευθερία εις το αμαρτάνειν.
Ανάλογό τι διδάσκουν και οι μ. του Ιεχωβά. Κατ’ αυτούς, η ανάστασις των κεχρισμένων ήρχισε το 1918, και συνεχίζεται έως ότου συμπληρωθεί ο αριθ. 144,000. Οι ανήκοντες στον πολύ όχλο θα αναστηθούν μετά τον Αρμαγεδώνα, οι δε λοιποί των ανθρώπων εκμηδενίζονται και ουδέποτε πρόκειται να αναστηθούν. Έτσι ο οιοσδήποτε μπορεί να αμαρτάνη αφόβως, διότι ουδεμία συνέπεια πρόκειται να υποστή. Ανατροπή πλήρης της πίστεως, και αστοχία περί την αλήθεια.
Α’ Τιμ. α’ 19-20 έχων πίστιν και αγαθήν συνείδησιν, ην τινες απωσάμενοι περί την πίστιν εναυάγησαν· ων εστιν Υμέναιος και Αλέξανδρος, ους παρέδωκα τω σατανά, ίνα παιδευθώσι μη βλασφημείν.
Όταν ο βίος είναι απεγνωσμένος, γεννάται δόγμα σαθρόν, το οποίο ο Παύλος αποκαλεί ναυάγιον περί την πίστιν, που οδηγεί στην απώλεια και στην κυριαρχία του Σατανά, διότι πρόκειται περί βλασφημίας.
Λέγει ο ιερός Χρυσόστομος «Όταν ή ο βίος απεγνωσμένος, και δόγμα τίκτεται τοιούτον και έστιν ιδείν πολλούς εκ τούτου καταπεσόντας εις βυθόν κακόν, και εις ελληνισμόν εκτραπέντας» (Χρυσ. Λόγ. ε’ εις Α’Τιμ.).
Στα κατωτέρω χωρία η αίρεσις αναφέρεται ως ψευδοδιδασκαλία, ως στρέβλωσις των Γραφών, και ως βλασφημία κατά, του Αγίου Πνεύματος.
Β’ Πέτρ. β’ 1 Εγένοντο δε και ψευδοπροφήται εν τω λαώ, ως και εν υμίν έσονται ψευδοδιδάσκαλοι, οίτινες παρεισάξουσιν αιρέσεις απωλείας, και τον αγοράσαντα αυτούς δεσπότην αρνούμενοι, επάγοντες εαυτοίς ταχινήν απώλειαν
Β’ Πέτρ. γ’ 16 … ως και εν πάσαις επιστολαίς λαλών εν αυταίς περί τούτων, εν οις εστι δυσνόητά τινα, α οι αμαθείς και αστήρικτοι στρεβλούσιν ως και τας λοιπάς γραφάς προς την ιδίαν αυτών απώλειαν.
Ματθ. ιβ’ 31-32 Δια τούτο λέγω υμίν, πάσα αμαρτία και βλασφημία αφεθήσεται τοις ανθρώποις, η δε τού Πνεύματος βλασφημία ουκ αφεθήσεταιτοίς ανθρώποις· 32 και ος εάν είπη λόγον κατά τού υιού τού ανθρώπου, αφεθήσεται αυτώ· ος δ’ αν είπη κατά τού Πνεύματος τού Αγίου, ουκ αφεθήσεται αυτώ ούτε εν τω νυν αιώνι ούτε εν τω μέλλοντι.
Ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος αποκαλεί τας αιρέσεις, αλλοτρίαν βοτάνην, φάρμακον θανατηφόρον και κακήν παραφυάδα, ξένη προς την φυτεία του πατρός.
Ιγνάτιος Τραλ. VI. Παρακαλώ ουν υμάς, ουκ εγώ, αλλ’ η αγάπη Ιησού Χριστού μόνη τη Χριστιανή τροφή χρήσθε, αλλοτρίας δε βοτάνης άπέχεσθε, ήτις έστιν αίρεσις. 2. Οι εαυτοίς παρεμπλέκουσιν Ιησούν Χριστόν καταξιοπιστευόμενοι, ώσπερ θανάσιμον φάρμακον διδόντες μετά οινομέλιτος, όπερ ο αγνοών ηδέως λαμβάνει εν ηδονή κακή το αποθανείν. Φυλάττεσθε ουν τους τοιούτους…
X Ει δε, ώσπερ τινές άθεοι όντες, τουτέστιν άπιστοι, λέγουσιν, το δοκείν πεπονθέναι αυτόν, αυτοί όντες το δοκείν, εγώ τι δέδεμαι, τι δε και εύχομαι θηριομαχήσαι; δωρεάν ουν αποθνήσκω, άρα ουν καταψεύδομαι του Κυρίου.
XI Φεύγετε ουν τας κακάς παραφυάδας τας γεννώσας καρπόν θανατηφόρου, ου εάν γεύσηταί τις, παρ’ αυτά αποθνήσκει. ούτοι γαρ ουκ είσιν φυτεία πατρός.
Συμβουλεύει δε ο άγιος πατήρ να αποφεύγουμε τις αιρέσεις και τους αιρετικούς, διότι οιαδήποτε σχέσις μετ’ αυτών προκαλεί θάνατον πνευματικόν. Αποκαλεί τους δοκήτας, όσους δηλ. εδίδασκαν ότι κατά φαντασίαν εσαρκώθη και έπαθε ο Κύριος, άθεους και άπιστους, και κακάς παραφυάδας.
Η Β’ Οικ., κανών στ’ περί των αιρετικών λέγει:
…Αιρετικούς δε λέγομεν τους τε πάλαι της εκκλησίας αποκηρυχθέντας, και τους μετά ταύτα υφ’ ημών αναθεματισθέντας. Προς δε τούτοις, και τους την πίστιν μεν την υγιά προσποιούμενους ομολογείν, αποσχίσαντας δε και αντισυνάγοντας τοις Κανονικοίς ημών Επισκόποις…
Κατά τον ανωτέρω κανόνα: αίρεσις είναι πάσα πεπλανημένη διδασκαλία, η προκαλούσα εκτροπή από την γνήσια χριστιανική πίστι, ως και σχίσμα στο σώμα της Εκκλησίας. Σημαίνει επίσης και κάθε ομάδα αποκλίνουσα από την δογματική της αληθούς εκκλησίας, και η οποία απεσχίσθη της ούσης Εκκλησίας και ουδεμία κοινωνία μετ’ αυτής διατηρούσα. Τούτ’ αυτό εννοεί και ο Μεγ. Βασίλειος στην Α’ κανονική επιστολή γράφων: …οι παλαιοί… ωνόμασαν… αιρέσεις μεν, τους παντελώς απερρηγμένους και κατ’ αυτήν την πίστιν απηλλοτριωμένους…
Αιρέσεις και αιρετικοί είναι πλάνες και πλάνοι, και έχουν το πνεύμα του καθ’ αυτό εκείνου Αντίχριστου.
Β’ Ιωάν. 7 ότι πολλοί πλάνοι εισήλθον εις τον κόσμον, οι μη ομολογούντες Ιησούν Χριστόν ερχόμενον εν σαρκί· ούτος εστιν ο πλάνος και ο αντίχριστος.
Ενδεχομένως εδώ ο Ιωάννης να εννοεί τους περί Σίμωνα και Κήρινθον και Σατορνίλον και Καρποράτην οι οποίοι απέρριπταν και την εν σαρκί πρώτη παρουσία του Κυρίου και την εν σαρκί Β’ παρουσία αυτού. Η αίρεσις αυτή ανάγεται στην αποστολική εποχή όπως φαίνεται από το:
Α’ Ιωάν. δ’ 3 παν πνεύμα ο μη ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα, εκ του Θεού ουκ έστι και τούτο έστι το του Αντιχριστού, ο ακηκόατε ότι έρχεται.
και Β’ Πέτρ. γ’ 3 ελεύσονται επ’ έσχατων των ημερών εμπαίκται, κατά τας ιδίας αυτών επιθυμίας πορευόμενοι, και λέγοντες· που έστιν η επαγγελία της παρουσίας αυτού;
Σήμερα επανήλθε αυτό το πνεύμα του αντίχριστου στην εταιρεία Σκοπιά η οποία αρνείται την εν σαρκί επάνοδον του Χριστού.
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΔΟΞΙΑ (Αγιογραφικός έλεγχος) – ΤΟΜΟΣ A’ ΑΘΗΝΑΙ 1991
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ : Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ