ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΕΝ ΝΙΚΗΘΗΚΕ ΠΟΤΕ-ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΕΜΠΟΔΙΟ;-Ο ΙΕΡΕΑΣ ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ-ΕΠΕΙΔΗ ΔΕΝ ΕΒΓΑΛΑΝ ΤΟΝ ΑΚΑΘΑΡΤΟ ΒΑΣΙΛΙΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ, ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟ ΛΑΟ
ΟΜΙΛΙΑ Δ’ ΣΤΟ ΡΗΤΟ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΣΑΙΑ ΠΟΥ ΛΕΕΙ:
«Συνέβηκε, κατά τον χρόνο που πέθανε ο βασιλιάς Οζίας, να δω τον Κύριο καθισμένο σε θρόνο ψηλό και υπερυψωμένο».
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΕΝ ΝΙΚΗΘΗΚΕ ΠΟΤΕ
Ας τα ακούσουν οι Έλληνες, ας τα ακούσουν οι Ιουδαίοι τα κατορθώματά μας και την εξουσία της Εκκλησίας. Από πόσους πολεμήθηκε η Εκκλησία, αλλά ποτέ δεν νικήθηκε; Πόσοι τύραννοι; πόσοι στρατηγοί; πόσοι βασιλείς; Αύγουστος, Τιβέριος, Γάιος, Κλαύδιος, Νέρωνας, άνθρωποι τιμημένοι με λόγους, δυνατοί, την πολέμησαν τόσο πολύ, ενώ ακόμα ήταν πολύ νέα, αλλά δεν την ξερρίζωσαν· και αυτοί βέβαια που την πολέμησαν σιώπησαν και παραδόθηκαν στη λήθη, ενώ αυτή, αν και πολεμήθηκε, υψώθηκε πάνω από τον ουρανό.
Μη βλέπεις, σε παρακαλώ, ότι η Εκκλησία υπάρχει στη γη, αλλά ότι η ζωή της είναι ουράνια. Από που είναι αυτό φανερό; Το αποδεικνύει η αφήγηση των γεγονότων. Πολεμήθηκαν ένδεκα μαθητές και τους πολεμούσε ολόκληρη η οικουμένη, όμως αυτοί που πολεμήθηκαν νίκησαν, ενώ εκείνοι που τους πολέμησαν αφανίστηκαν. Τα πρόβατα νίκησαν τους λύκους. Είδες βοσκό να στέλνει τα πρόβατα ανάμεσα σε λύκους, ώστε ούτε με τη φυγή τους να μη μπορούν να σωθούν; Ποιος βοσκός το κάνει αυτό; Όμως ο Χριστός το έκανε, για να σού δείξει, ότι τα κατορθώματα δεν γίνονται με φυσική ακολουθία. Γιατί η Εκκλησία είναι ριζωμένη μάλλον στον ουρανό.
Ίσως όμως ο Έλληνας να μου καταλογίζει ανοησία. Ας περιμένει όμως τη διήγηση των γεγονότων και ας μάθει τη δύναμη της αλήθειας, ότι είναι ευκολότερο να σβηστεί ο ήλιος, παρά να εξαφανιστεί η Εκκλησία. Ποιος είναι, λέει, αυτός που κηρύττει αυτά; Εκείνος που τη θεμελίωσε· «ο ουρανός και η γη θα παρέλθουν, οι λόγοι μου όμως δε θα παρέλθουν». Αυτά δεν τα είπε μόνο, αλλά και τα εκπλήρωσε.
Γιατί άραγε τη θεμελίωσε μεγαλύτερη από τον ουρανό; Επειδή η Εκκλησία είναι πιο πολύτιμη από τον ουρανό. Γιατί υπάρχει ο ουρανός; Για την Εκκλησία, και όχι η Εκκλησία για τον ουρανό. Και ο ουρανός έγινε για τον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος για τον ουρανό. Αυτό είναι φανερό και από όσα έκανε. Γιατί δεν έλαβε ουράνιο σώμα ο Χριστός.
Αλλά για να μη μακρύνουμε τον λόγο και αναχωρήσουμε και σήμερα πάλι οφειλέτες (γιατί γνωρίζετε αυτά που σας υποσχέθηκα χθες), ας προσπαθήσουμε να τον τελειώσουμε. Άλλωστε τον ανέβαλα εξαιτίας εκείνων που έλειπαν. Αφού λοιπόν εκείνοι που απουσίαζαν έκαναν το χρέος τους και με την παρουσία τους μας χάρισαν το τραπέζι γεμάτο με φαγώσιμα, εμπρός λοιπόν ας παραθέσουμε τα ψητά, ψητά όχι μπαγιάτικα- γιατί αν και είναι χθεσινά, αλλά δεν είναι μπαγιάτικα. Γιατί άραγε; Διότι δεν είναι κρέατα, για να χαλάσουν, αλλά νοήματα που ανθίζουν διαρκώς. Γιατί τα κρέατα καταστρέφονται, επειδή είναι σώμα, τα νοήματα όμως μένοντας, γίνονται πιο εύοσμα. Ποια λοιπόν ήταν αυτά που σας είπα χθες; Γιατί και μείς χθες απολαύσαμε το τραπέζι και οι απόντες δε ζημιώθηκαν. «Και συνέβηκε το έτος, κατά το οποίο πέθανε ο βασιλιάς Οζίας, να δώ τον Κύριο να κάθεται σε θρόνο ψηλό και υπερυψωμένο».
ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΕΜΠΟΔΙΟ;
Ποιος τα λέει αυτά; Ο Ησαΐας, αυτός που είδε τα Σεραφείμ και ήταν παντρεμένος και δεν είχε χάσει τη χάρη. Και είχατε προσέξει τον προφήτη και ακούσατε τον προφήτη σήμερα· «βγες εσύ και ο γιός σου Ιασούβ». Είναι ανάγκη να μη τα προσπεράσουμε και αυτά. «Βγες συ και ο γιός σου». Είχε γιό ο προφήτης; Άρα, εάν είχε γιό, είχε και γυναίκα, για να μάθεις ότι ο γάμος δεν είναι κακό, αλλά κακό είναι η πορνεία.
Αλλά όταν συζητάμε με πολλούς και τους λέμε, ‘Γιατί δε ζεις σωστά, γιατί δεν παρουσιάζεις ζωή προσεκτική;’ ‘Πως μπορώ λέει, ‘εάν δεν απαρνηθώ τη γυναίκα μου, εάν δεν απαρνηθώ τα παιδιά μου, εάν δεν απαρνηθώ τα πράγματα;’ Για ποιο λόγο; Μήπως ο γάμος είναι εμπόδιο;
Ως βοηθός σού δόθηκε η γυναίκα, όχι εχθρός. Ο προφήτης δεν είχε γυναίκα; Και ο γάμος δεν έγινε εμπόδιο του Πνεύματος αλλά και είχε επαφές με τη γυναίκα του και ήταν και προφήτης.
Ο Μωυσής δεν είχε γυναίκα; Και βράχους έσχισε και τον αέρα άλλαξε, και με το Θεό συζητούσε, και οργή, που ο Θεός έστειλε, τη ματαίωσε.
Ο Αβραάμ δεν είχε γυναίκα; Και έγινε πατέρας των εθνών και της Εκκλησίας· είχε δηλαδή γιό τον Ισαάκ που έγινε αφορμή κατορθωμάτων. Δεν πρόσφερε το παιδί, τον καρπό του γάμου του; Δεν αποδείχτηκε και πατέρας και αφοσιωμένος στο Θεό; Δεν κόντεψε να γίνει ιερέας με τα ίδια του τα σπλάγχνα; Ιερέας και πατέρας; Δεν είδαμε τη φύση να υποχωρεί και να επικρατεί η ευλάβεια; Τα σπλάγχνα να καταπατούνται και να νικούν τα ευσεβή κατορθώματα; και τον πατέρα να ελευθερώνεται και τον θεοσεβή να στεφανώνεται; Δεν τον είδες και το παιδί του να αγαπά και το Θεό; Μήπως τον εμπόδισε σε τίποτα ο γάμος;
Τι πάλι η μητέρα των Μακκαβαίων; Δεν ήταν γυναίκα; δεν έδωσε εφτά παιδιά στη χορεία των αγίων; δεν τους είδε που μαρτύρησαν; δεν στεκόταν σαν βουνό χωρίς να κουνιέται; δεν στεκόταν κοντά στον καθένα από αυτούς μαρτυρώντας, και μητέρα μαρτύρων, και μαρτύρησε εφτά φορές; Γιατί, όταν βασανίζονταν εκείνα, δεχόταν αυτή τα πλήγματα. Καθόσον δε δεχόταν με απάθεια όσα γίνονταν γιατί ήταν μητέρα, και η περιφρόνηση της φύσεως έδειχνε τη δύναμή της. Ωστόσο δεν υποχωρούσε. Ήταν θάλασσα και κύματα· αλλά όπως η φουρτουνιασμένη θάλασσα ειρηνεύει, έτσι και η ξεσηκωμένη φύση της συγκρατιόταν από το φόβο του Θεού. Πως τα παίδευσε; πως τα ανάθρεψε; πως παρουσίασε στο Θεό εφτά ναούς, χρυσά αγάλματα, ή καλύτερα πιο πολύτιμα και από χρυσάφι; (…) Μήπως γάμος της έγινε κάποιο εμπόδιο;
Τι έκανε και ο Πέτρος, το θεμέλιο της Εκκλησίας, ο παράφορος εραστής του Χριστού, ο απαίδευτος στο λόγο, που νίκησε ρήτορες, ο αμαθής, που έφραξε τα στόματα των φιλοσόφων, αυτός που διέλυσε την ελληνική φιλοσοφία σαν αράχνη, αυτός που περιέτρεξε όλη την οικουμένη, αυτός που σαγήνεψε τη θάλασσα και αλίεψε την οικουμένη, δεν είχε και αυτός γυναίκα; Ναι, είχε. Και ότι είχε, άκουσε τον ευαγγελιστή. Τι λέει; «Εισήλθε ο Ιησούς στην οικία της πεθεράς του Πέτρου που είχε πυρετό». Όπου υπάρχει πεθερά, εκεί υπάρχει και γυναίκα, εκεί υπάρχει και γάμος.
Τι πάλι και ο Φίλιππος; Δεν είχε τέσσερις θυγατέρες; Και όπου υπάρχουν τέσσερις θυγατέρες, εκεί υπάρχει και γυναίκα και γάμος.
Και ο Χριστός; Γεννήθηκε βέβαια από παρθένο, αλλά πήγε σε γάμο και πρόσφερε και δώρο· γιατί λέει, «δεν έχουν κρασί». Και έκανε το νερό κρασί, τιμώντας με την παρθενία το γάμο, και με το δώρο σεβόμενος το γεγονός, για να μη σιχαίνεσαι το γάμο, αλλά να μισείς την πορνεία. Εγώ με δικό μου κίνδυνο σού εγγυώμαι τη σωτηρία σου, έστω και αν έχεις γυναίκα.
Πρόσεχε τον εαυτό σου. Η γυναίκα εάν είναι χρήσιμη, είναι βοηθός σου. Τι γίνεται όμως όταν δεν είναι χρήσιμη; Κάνε την χρήσιμη.
Μήπως δεν υπήρξαν καλές και κακές γυναίκες, για να μη έχεις δικαιολογία; Ήταν ασυνείδητη η γυναίκα του Ιώβ;
Η Σάρρα όμως ήταν καλή, θα σού δείξω μια γυναίκα κακή και πονηρή. Δεν έβλαψε τον άνδρα της η γυναίκα του Ιώβ· ήταν πονηρή και κακή και τον συμβούλεψε να βλασφημήσει. Τι έκανε όμως; Κούνησε τον πύργο; έρριξε κάτω το διαμάντι; νίκησε τον βράχο; πλήγωσε τον στρατιώτη; τρύπησε το σκάφος; ξερρίζωσε το δέντρο; Τίποτα από αυτά· αλλ’ εκείνη προσέκρουσε και ο πύργος έγινε πιο σταθερός· αυτή σήκωσε τα κύματα και το πλοίο δεν καταποντιζόταν, αλλά έπλεε με ούριο άνεμο· ο καρπός του τρυγήθηκε, και το δέντρο δεν κουνήθηκε· έπεσαν τα φύλλα του, και η ρίζα έμεινε ασάλευτη.
Τα λέω αυτά για να μη προφασίζεται κανένας την κακία της γυναίκας του. Είναι κακή; Διόρθωσέ την. Αλλά, λέει, με έβγαλε από τον παράδεισο. Αλλά και σε ανέβασε στους ουρανούς. Η ίδια βέβαια φύση, αλλά διαφορετική η γνώμη. Αλλά ήταν κακή η γυναίκα του Ιώβ; Η Σωσάννα όμως ήταν καλή. Ήταν ακόλαστη η Αιγύπτια; Η Σάρρα όμως ήταν αξιοπρεπής. Είδες εκείνην; Δες και αυτήν γιατί και μεταξύ των ανδρών άλλοι είναι φαύλοι, ενώ άλλοι σπουδαίοι. Καλός ο Ιωσήφ, οι πρεσβύτεροι όμως ακόλαστοι. Βλέπεις παντού την κακία και την αρετή, χωρίς αυτά να κρίνονται από τη φύση τους, διαιρούνται από τη γνώμη τους. Μη μου προβάλεις προφάσεις.
Αλλά ας έρθουμε στα χρέη μας και την καταβολή τους. «Και συνέβηκε το έτος κατά το οποίο πέθανε ο βασιλιάς Οζίας». Θα πω γιατί ο προφήτης υπογραμμίζει τον χρόνο. Χθες δηλαδή συζητούσαμε, γιατί τάχα όλοι οι προφήτες αναφέρουν τον καιρό της ζωής των βασιλέων, και αυτού εδώ η συνήθεια αυτή καταργήθηκε. Και δεν λέει, ‘στις μέρες του Οζία’, αλλά «κατά τον θάνατο του Οζία». Αυτό θέλω να εξηγήσω σήμερα. Γιατί, αν και ο καύσωνας είναι μεγάλος, η δροσιά του λόγου είναι μεγαλύτερη· αν και πιέζεται δηλαδή το σώμα και αποχαυνώνεται, η ψυχή όμως ευρισκόμενη σε ακμή ευφραίνεται.
(…)
Ποιος λοιπόν είναι εκείνος ο Οζίας και γιατί αναφέρει αυτόν τον θάνατό του; Αυτός ο Οζίας ήταν βασιλιάς και άνδρας δίκαιος, που είχε πολλές αρετές· αργότερα όμως κάποτε έφτασε σε υπεροψία, σε υπεροψία, τη μητέρα των κακών, σε αλαζονεία, που είναι γεμάτη ταραχές, σε υπερηφάνεια , την καταστροφή του διαβόλου. Γιατί τίποτα δεν είναι χειρότερο από την υπερηφάνεια· γι’ αυτό χθες εξαντλήσαμε ολόκληρο το λόγο σ’ αυτό, καθαιρώντας την υπερηφάνεια και διδάσκοντας την ταπεινοφροσύνη.
(…)
Ο ΙΕΡΕΑΣ ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
Αλλά αυτός ο Οζίας, ενώ ήταν βασιλιάς και φορούσε το στέμμα, επειδή ήταν δίκαιος, καταλήφθηκε από αλαζονεία και, πιστεύοντας ότι είναι σπουδαίος και έχει μεγαλύτερη αξία, μπήκε στο ιερό. Και τι λέει; «Μπήκε στα άγια των αγίων και λέει θέλω να θυμιάσω».
Ενώ ήταν βασιλιάς, αρπάζει το αξίωμα της ιερωσύνης. Θέλω, λέει, να θυμιάσω, επειδή είμαι δίκαιος. Όμως μένε μέσα στα δικά σου όρια άλλα τα όρια της βασιλείας, και άλλα της ιερωσύνης· όμως η ιερωσύνη είναι ανώτερη από τη βασιλεία. Γιατί ο βασιλιάς δεν φαίνεται από αυτά που φαίνονται, ούτε από τα πολύτιμα πετράδια που είναι στερεωμένα πάνω σ’ αυτόν, και ούτε πρέπει να κρίνεται ο βασιλιάς από τα χρυσαφικά που φοράει. Γιατί αυτός κληρώθηκε να φροντίζει για τις επίγειες υποθέσεις, ενώ ο θεσμός της ιερωσύνης στέκεται στον ουρανό.
«Όσα θα δέσετε στη γη, θα είναι δεμένα στον ουρανό». Ο βασιλιάς έχει την ευθύνη των εδώ, εγώ των ουράνιων πραγμάτων όταν λέω εγώ, εννοώ τον ιερέα. Μη λοιπόν διαβάλλεις την ιερωσύνη, όταν βλέπεις ιερέα ανάξιο· γιατί δεν πρέπει να κατηγορούμε το θεσμό, αλλά εκείνον ο οποίος κάνει κακή χρήση του καλού. Γιατί και ο Ιούδας έγινε προδότης, όμως αυτό δεν αποτελεί κατηγορία της αποστολής, αλλά της γνώμης εκείνου· η κατηγορία δεν βαρύνει την ιερωσύνη, αλλά την κακή γνώμη.
Και συ λοιπόν να μη διαβάλλεις την ιερωσύνη, αλλά τον ιερέα, ο οποίος κάνει κακή χρήση του καλού. Διότι, όταν κάποιος μιλάει μαζί σου και λέει, ‘είδες εκείνο τον Χριστιανό;’ πες του· Εγώ δεν μιλώ μαζί σου για πρόσωπα, αλλά για πράγματα. Διότι πόσοι γιατροί έγιναν δήμιοι και έδωσαν δηλητήρια αντί για φάρμακα; Όμως δεν κατηγορώ την τέχνη, αλλά εκείνον που χρησιμοποιεί την τέχνη με τρόπο κακό.
Πόσοι ναυτικοί βύθισαν πλοία; Όχι όμως η ναυτιλία, αλλά η κακή γνώμη εκείνων τα βύθισε. Και εάν υπάρχει κάποιος κακός Χριστιανός, μη κατηγορείς τη διδασκαλία και την ιερωσύνη, αλλά εκείνον που κάνει κακή χρήση του καλού. Ο βασιλιάς έχει την ευθύνη των σωμάτων, ενώ ο ιερέας των ψυχών. Ο βασιλιάς χαρίζει το υπόλοιπο χρηματικής οφειλής, ενώ ο ιερέας τα υπόλοιπα των αμαρτιών. Εκείνος εξαναγκάζει, αυτός παρακαλεί· εκείνος με εξαναγκασμό, αυτός με συμβουλή. Εκείνος έχει όπλα υλικά, αυτός όπλα πνευματικά· εκείνος πολεμά με τους βαρβάρους, εγώ πολεμώ με τους δαίμονες. Είναι ανώτερη αυτή η εξουσία· γι’ αυτό ο βασιλιάς βάζει το κεφάλι του κάτω από τα χέρια του ιερέα, και παντού στην Παλαιά Διαθήκη οι ιερείς έχριαν τους βασιλείς.
Αλλά ο βασιλιάς εκείνος υπερβαίνοντας τα όριά του και ξεπερνώντας το μέτρο της βασιλείας, επιχείρησε να προσθέσει εξουσία, και μπήκε στο ιερό με τη βία, θέλοντας να θυμιάσει.
Τι είπε λοιπόν ο ιερέας; «Δεν σού επιτρέπεται, Οζία, να θυμιάσεις». Πρόσεχε παρρησία, φρόνημα αδούλωτο, γλώσσα που αγγίζει τον ουρανό, ελευθερία ανίκητη, άνθρωπο ως προς το σώμα και άγγελο ως προς το φρόνημα, ο οποίος βαδίζει χαμηλά, αλλά ζει στον ουρανό.
Είδε το βασιλιά και δεν είδε τη πορφύρα· είδε το βασιλιά και δεν είδε το στέμμα. Μη μου αναφέρεις τη βασιλεία, εκεί όπου υπάρχει παρανομία. «Δεν σού επιτρέπεται, βασιλιά μου, να θυμιάσεις στα άγια των αγίων». Ξεπερνάς τα σκάμματα, ζητάς πράγματα που δεν σού ανήκουν γι’ αυτό θα χάσεις κι αυτά που έλαβες.
«Δεν επιτρέπεται σε σένα να θυμιάσεις, αλλά στους ιερείς». Δεν είναι δικό σου έργο αυτό, αλλά δικό μου. Μήπως σού άρπαξα την πορφύρα; Μη μου αρπάζεις την ιερωσύνη. «Δεν επιτρέπεται σε σένα να θυμιάσεις, παρά μόνο στους ιερείς, στους απογόνους του Ααρών». Μετά από πολύ χρόνο, μετά από το θάνατο του Ααρών έγινε αυτό.
Και γιατί δεν είπε, ‘μόνο στους ιερείς’, αλλά ανέφερε και τον πατέρα; Γιατί συνέβηκε τη χρονιά εκείνη να γίνει κάτι τέτοιο. Ο Δαθάν δηλαδή και ο Αβειρών και ο Κορέ επαναστάτησαν εναντίον του Ααρών άνοιξε η γη και τους κατάπιε· ήρθε φωτιά από τον ουρανό και τους έκαψε. Ήθελε λοιπόν να του υπενθυμίσει την ιστορία εκείνη, ότι και άλλοτε απείλησαν την ιερωσύνη, αλλά δεν νικήθηκε· επιτέθηκε πλήθος, αλλά αποκρούσθηκε από το Θεό. «Δεν επιτρέπεται σε σένα να θυμιάσεις, παρά μόνο στους ιερείς, τους υιούς του Ααρών». Δεν είπε, ‘θυμήσου τι έπαθαν τότε εκείνοι που έκαναν τα ίδια’·δεν είπε, ‘θυμήσου ότι κάηκαν εκείνοι που στασίασαν’, αλλά ανέφερε τον Ααρών που εκδικήθηκε, και τον έκανε να θυμηθεί την ιστορία, σαν να του έλεγε δηλαδή αυτό· Μη τολμάς αυτά που έκανε ο Δαθάν, για να μη πάθεις τέτοια, σαν εκείνα που συνέβηκαν στις ημέρες του Ααρών.
Ο βασιλιάς Οζίας όμως δεν συγκρατήθηκε, αλλά φουσκωμένος από την αλαζονεία εισέβαλε στο ιερό, τράβηξε το παραπέτασμα από τα άγια των αγίων, θέλοντας να θυμιάσει.
Τι έκανε τότε ο Θεός; Επειδή ο ιερέας κακώς περιφρονήθηκε και καταπατήθηκε ο λόγος της ιερωσύνης και δεν μπορούσε να κάνει τίποτα πια ο ιερέας· γιατί έργο του ιερέα είναι μόνο να ελέγχει και να δείχνει παρρησία, και να μη κινεί όπλα, ούτε ασπίδες να αρπάζει, ούτε δόρυ να σείει, ούτε τόξο να τεντώνει, ούτε βέλος να ακοντίζει, αλλά μόνο να ελέγχει και να δείχνει παρρησία. Επειδή λοιπόν ο ιερέας ήλεγξε, αλλά δεν υποχώρησε ο βασιλιάς, αλλά κινούσε όπλα και ασπίδες και δόρατα και χρησιμοποιούσε την υπεροχή του, ο ιερέας είπε· «Εγώ έκανα το καθήκον μου» τίποτα περισσότερο δεν μπορώ, βοήθησε την ιερωσύνη που καταπατιέται, τους νόμους που αδικούνται, τους θεσμούς που ανατρέπονται.
Τι έκανε λοιπόν ο φιλάνθρωπος; Τιμώρησε τον θρασύ. «Και αμέσως εμφανίστηκε λέπρα στο μέτωπό του». Όπου η αδιαντροπιά, εκεί και η τιμωρία.
Είδες φιλανθρωπία της τιμωρίας του Θεού; Δεν έρριξε κεραυνό, δεν έσεισε τη γη, δε συντάραξε τον ουρανό· αλλά εμφανίστηκε η λέπρα, όχι σε άλλο τόπο, αλλά στο μέτωπο, για να υποφέρει την τιμωρία το πρόσωπο, για να είναι σαν γράμματα χαραγμένα σε στήλη. Ούτε άλλωστε έγινε γι’ αυτόν, αλλά για τους μεταγενέστερους. Γιατί, αν και μπορούσε να επιβάλει αντάξια τιμωρία, δεν επέβαλε αλλά ήταν σαν νόμος σε κάποιο περίοπτο σημείο που έλεγε: Μη κάνετε τέτοια, για να μη πάθετε τα ίδια. Διακηρυσσόταν νόμος ζωντανός και μέτωπο που έβγαζε φωνή πιο δυνατή και από σάλπιγγα. Ήταν γράμματα γραμμένα στο μέτωπο, γράμματα που δεν μπορούσαν να σβήσουν γιατί δεν ήταν με μελάνη, για να τα εξαλείψει κάποιος, αλλά από τη φύση η λέπρα τον έκανε ακάθαρτο, για να κάνει τους άλλους καθαρούς. Και όπως τους κατάδικους, παίρνοντας σχοινί τους οδηγούν κρατώντας τους από το σχοινί, έτσι κι αυτός, αντί για σχοινί στο μέτωπό του, είχε τη λέπρα καθώς οδηγώνταν μακριά, επειδή πρόσβαλε την ιερωσύνη. Τα λέω αυτά όχι για να κατηγορήσω βασιλείς, αλλά εκείνους που είναι μεθυσμένοι από υπεροψία και θυμό, για να μάθετε ότι η ιερωσύνη είναι ανώτερη από τη βασιλεία.
(…)
ΕΠΕΙΔΗ ΔΕΝ ΕΒΓΑΛΑΝ ΤΟΝ ΑΚΑΘΑΡΤΟ ΒΑΣΙΛΙΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ, ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟ ΛΑΟ
Και βγήκε ο βασιλιάς αποτελώντας παράδειγμα σε όλους, και καθαρίστηκε το ιερό, και βγήκε έξω, χωρίς κανένας να τον σπρώχνει, και ενώ ήθελε να λάβει και την ιερωσύνη, έχασε και αυτό που είχε. Και βγήκε από το ιερό. Παλιά υπήρχε νόμος κάθε λεπρός να βγαίνει έξω από την πόλη, τώρα όμως δεν ισχύει πια. Γιατί; Επειδή ο Θεός τους προσείχε σαν παιδιά, τότε η λέπρα ήταν αρρώστια του σώματος, τώρα αναζητείται η λέπρα της ψυχής.
Βγήκε λοιπόν ο βασιλιάς με λέπρα και δεν τον έβγαλαν από την πόλη, σεβόμενοι το στέμμα του και τη βασιλική ιδιότητά του, αλλά καθόταν πάλι παρανομώντας. Τι έκανε τότε ο Θεός; Οργισμένος με τους Ιουδαίους σταμάτησε το προφητικό χάρισμα. Αυτά βέβαια όλα εξαιτίας του λόγου του προφήτη, για να πληρώσω το χρέος μου.
Αλλά ας επανέλθουμε στο θέμα μας. Βγήκε ο βασιλιάς από το ιερό λεπρωμένος. Ενώ λοιπόν έπρεπε να τον βγάλουν και από την πόλη σύμφωνα με το έθιμο, ως ακάθαρτον, ο λαός όμως ανέχεται τη διαμονή του μέσα στη πόλη, και τίποτα από όσα όφειλαν, ούτε μικρό ούτε μεγάλο, δεν τον έκανε να πάρει θάρρος να μιλήσει.
Επειδή λοιπόν ο λαός τον άφησε, τους αποστράφηκε ο Θεός και έπαυσε το χάρισμα της προφητείας· και πολύ εύλογα. Επειδή αθέτησαν τον νόμο του και δίστασαν να βγάλουν έξω έναν ακάθαρτο, σταμάτησε το προφητικό χάρισμα. «Και τότε υπήρχε λόγος τίμιος και δεν υπήρχε λόγος προφητικός». Δηλαδή δεν μιλούσε μ’ αυτούς μέσω των προφητών ο Θεός διότι δεν τους ενέπνεε το Πνεύμα μέσω του οποίου μιλούσαν, επειδή είχαν τον ακάθαρτο, και στους ακάθαρτους δεν ενεργούσε η χάρη του Πνεύματος.
Γι’ αυτό δεν ήταν παρόν, ούτε εμφανιζόταν στους προφήτες, αλλά σιωπούσε και κρυβόταν. Για να γίνει όμως περισσότερο σαφές αυτό που λέω, θα το κάνω φανερό με ένα παράδειγμα. Όπως ένας άνθρωπος που φέρεται σε κάποιον με στοργή, όταν τον λυπήσει υπερβολικά για κάποιο πράγμα, λέει σ’ αυτόν, ‘Δε θέλω να σε ξαναδώ πια, δεν σού μιλώ’, έτσι έκανε τότε και ο Θεός. Επειδή τον εξόργισαν με το να μη βγάλουν έξω τον Οζία, ‘Δεν μιλώ πια’, λέει, ‘μαζί σας με τους προφήτες, δεν στέλνω πια τη χάρη του Πνεύματος’.
Πρόσεχε τιμωρία γεμάτη από ημερότητα. Δεν έρριξε δηλαδή κεραυνούς, ούτε έσεισε την πόλη από τα θεμέλια, αλλά τι έκανε; Δεν θέλετε, λέει, να με ικανοποιήσετε; Δεν μιλάω μαζί σας. Μήπως δεν μπορούσα να τον βγάλω; Αλλά ήθελα να αφήσω το υπόλοιπο σε σας. Δε θέλετε; Ούτε κι εγώ σας μιλώ, ούτε κινώ την ψυχή των προφητών.
Δεν ενεργούσε η χάρη του Πνεύματος, υπήρχε σιγή, έχθρα Θεού και ανθρώπων. Όταν λοιπόν εκείνος ύστερα από αυτά πέθανε, λύθηκε και η αιτία των ακαθάρτων. Επειδή λοιπόν πολύ χρόνο είχε ο προφήτης που δεν προφήτευε, ενώ δεν προφήτευε εκείνος, έπαυσε η οργή και επανήλθε το προφητικό χάρισμα.
Λοιπόν κατ’ ανάγκη ο προφήτης σημειώνει το χρόνο και λέει «και συνέβηκε, κατά τον χρόνο που πέθανε ο βασιλιάς Οζίας, να δω τον Κύριο να κάθεται σε θρόνο ψηλό και υπερυψωμένο». Όταν πέθανε, τότε είδα τον Κύριο. Γιατί προηγουμένως δεν έβλεπα το Θεό επειδή ήταν οργισμένος μαζί μας. Ήρθε όμως ο θάνατος του ακαθάρτου και έλυσε την οργή. Γι’ αυτό, ενώ παντού αναφέρει τη ζωή των βασιλέων, εδώ αναφέρει το θάνατο του Οζία· «συνέβηκε», λέει, «το έτος κατά το οποίο πέθανε ο βασιλιάς Οζίας, να δω τον Κύριο να κάθεται σε θρόνο ψηλό και υπερυψωμένο». Αλλά και πάλι εδώ μπορούμε να δούμε τη φιλανθρωπία του Θεού.
Πέθανε ο ακάθαρτος και συμφιλιώθηκε ο Θεός με τους ανθρώπους.
Γιατί έγινε η συμφιλίωση ενώ δεν υπήρχαν κατορθώματα, αλλά με το θάνατο αυτού; Διότι είναι φιλάνθρωπος και δεν τα λεπτολογεί αυτά. Ένα πράγμα ζητούσε μόνο ο φιλάνθρωπος και αγαθός Θεός, να βγει από την πόλη ο ακάθαρτος.
Γνωρίζοντας λοιπόν αυτά, ας διώξουμε την υπερηφάνεια , ας ασπασθούμε την ταπεινοφροσύνη, και ας αναπέμψουμε τη συνηθισμένη δοξολογία στον Πατέρα και τον Υιό και το άγιο Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΔΕΞΙΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ.
Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ – ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ – 8Α – (Αποσπάσματα από σελ. 383-407) – ΟΜΙΛΙΑ Δ’ ΣΤΟ ΡΗΤΟ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΣΑΙΑ ΠΟΥ ΛΕΕΙ: «Συνέβηκε, κατά τον χρόνο που πέθανε ο βασιλιάς Οζίας, να δω τον Κύριο καθισμένο σε θρόνο ψηλό και υπερυψωμένο». – ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΚΕΙΜΕΝΟ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ – ΣΧΟΛΙΑ: Από τον ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΑΠΑΕΥΑΓΓΕΛΟΥ, Διδάκτορα θεολογίας – ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΜΕΡΕΤΑΚΗ «ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ» ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1990 – ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ : Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ