(Ἀπόσπασμα διαλόγου μέ τόν Φώτη Σχοινᾶ, δρ. φιλοσοφίας, ἀπό τό σεμινάριο δογματικῆς τῆς ΕΣΤΙΑΣ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ)
Ἐρώτηση
Κατά την ὀρθόδοξη δογματική θεολογία δέν ὑπάρχει κοινωνία προσώπων οὔτε μεταξύ τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐφ’ὅσον τό κάθε πρόσωπο ἔχει ξεχωριστό ὑποστατικό ἰδίωμα, ἀλλά καί μεταξύ τῶν ἀνθρώπων ἐφ’ ὅσον δέν κοινωνοῦν τά πρόσωπα κατ’ οὐσίαν μεταξύ τους, ἀλλά διά τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Τότε ὅταν λέμε ὅτι στή θεία κοινωνία κοινωνοῦμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τί κοινωνοῦμε; Ἄν κοινωνοῦμε τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, τότε ἀφοῦ λέμε ὅτι ἡ φύση πάντα εἶναι ἐνυπόστατη, δέν κοινωνοῦμε καί τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ; Ἄν ἡ ἀναστημένη ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ ἔχει σῶμα καί αἷμα, δέν ἔχει πρόσωπο, χέρια, πόδια; Κοινωνοῦμε μἰα ἀκέφαλη ἐνυπόστατη ἀνθρώπινη φύση; Ὅταν ὁ ἱερεύς πιάνει μέ τά χέρια του τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ Χριστός δέν ἔχει κεφαλή; Εἶναι ἀφαιρετική ἡ κοινωνία μας μέ τόν Χριστό;
Ἀπάντηση
Θεία Κοινωνία εἶναι ἡ μετοχή μας στίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ.
Γιατί ὅμως λέμε κοινωνία ἀντί μετοχή; Ἐπειδή ἡ κοινωνία εἶναι ἀνώτερη τῆς μετοχῆς. Πρόκειται γιά συνένωση Θεοῦ ἀνθρώπου. Ἑνωνόμαστε μέ τόν Χριστό. Στή θεία Εὐχαριστία δέν ἑνωνόμαστεμέ τό πρόσωπο/ὑπόσταση τοῦ Θεοῦ Λόγου. Ἡ καθ'ὑπόστασιν ἕνωση εἶναι ἴδιον μόνο τοῦ Χριστοῦ. Ἐμεῖς ἑνωνόμαστε μέ τήν ἀνθρώπινη φύση (τό τεθεωμένο σῶμα καί αἷμα) τοῦ Χριστοῦ καί τίς ἄκτιστες ἐνέργειες (δηλ. τήν ἄκτιστο χάρη) τῆς Ἁγίας Τριάδος.
Ἡ δική μας δηλ. ἀνθρώπινη φύση ἑνώνεται μέ τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ διά τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν καί ὄχι μέ τήν θεία ὑπόσταση. Οὔτε νά περάσει ἀπό τό μυαλό μας ὅτι ἑνωνόμαστε μέ τήν οὐσία τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή εἶναι ἀμέθεκτος, ἀπρόσωπος, ἀκοινώνητος. Οὔτε ἡ Παναγία ἑνώθηκε με τήν οὐσία. Καί ἡ ὑπόσταση ὅμως εἶναι ἀμέθεκτη.
Ἴδιον τοῦ Θεοῦ Λόγου εἶναι ὅτι ἑνώνεται μέ τήν ἀνθρώπινη φύση.
Πρόσωπο = Ὑπόσταση, Φύση=Οὐσία.
Οἱ δύο φύσεις, θεία καί ἀνθρώπινη ἑνώνονται στήν ὑπόσταση τοῦ Θεοῦ Λόγου ἀτρέπτως, ἀχωρίστως, ἀδιαιρέτως, ἀσυγχύτως. Ἑνωνόμαστε μέ τή θεία χάρη τοῦ Χριστοῦ. Ὄχι μέ πρόσωπο. Ἡ ἐνέργεια εἶναι ἐξωτέρα ἡ ὑπόσταση ἐνδοτέρα καί ἡ οὐσία ἐνδοτάτη.
Οἱ τρεῖς ὑποστάσεις εἶναι ἑνωμένες μόνο κατ’ οὐσίαν.
Ἡ φύσις εἶναι ἐνυπόστατη στόν Λόγο.
Τά κτίσματα κοινωνοῦμε στή θεία ἐνέργεια καί ὄχι στήν οὐσία τῆς ὑποστάσεως. Κοινωνοῦμε τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἄκτιστη χάρη τῆς Ἁγίας Τριάδος.
Εἶναι πιό στενή ἡ σχέση μας μέ τόν Χριστό, ὅταν ἀνακατευόμαστε ( συμμετέχουμε στίς ) μέ τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ Λόγου.
Ἀναπτύσσεται πολύ δυνατότερη σχέση ἀκόμη και ἀπό αὐτἠν μεταξύ ἀμπέλου κλημάτων, ἐνοίκου οἰκίας, συζύγου συζύγου, ψυχῆς σώματος.
Ὁ Θεάνθρωπος Χριστός φανερώθηκε ἐν σαρκί. Γινόμαστε ὁμόθεοι κατά χάριν.
Νά κοινωνοῦμε ὅπως ὁ ἀσθενής πού παίρνει τό φάρμακο. Φάρμακο ἀθανασίας. Ἀντίδοτο τοῦ μή ἀποθανεῖν.