Τὸ πρόβλημα τῆς μοναξιᾶς, καλοί μου φίλοι, εἶναι ὄντως πολὺ μεγάλο σήμερα, ὅπως ἀναφέραμε καὶ στὸ προηγούμενο δημοσίευμά μας. Καὶ πολλοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ προσπαθοῦν νὰ τὸ ἀντιμετωπίσουν, ἀλλὰ καὶ νὰ τὸ ἐκμεταλλευτοῦν! «Ἂν ἡ μοναξιὰ εἶναι ἐπιδημία, τότε μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ μία κερδοφόρα βιομηχανία», λένε πολὺ χαρακτηριστικά!! Ἀπ’ αὐτοὺς ὅλους, πῶς θὰ μποροῦσε νὰ ἀπουσιάζει ἡ τεχνητὴ νοημοσύνη (ΤΝ); Ἔρχεται κι αὐτὴ νὰ δώσει τὸ δικό της παρὸν καὶ τὴν δική της λύση. Ἆραγε τί ἀκριβῶς κάνει; Καὶ κατὰ πόσο ἀντιμετωπίζει τὸ πρόβλημα; Ἂς τὸ δοῦμε…
Ἡ παρουσία καὶ ἐδῶ τῆς ΤΝ δὲν μᾶς ἐκπλήσσει βέβαια. Κι αὐτὸ ἂν σκεφτοῦμε ὅτι, καιρὸ τώρα, ὅλο καὶ πιὸ πολὺ ἀντικαθίστανται οἱ ἀνθρώπινες ἀλληλεπιδράσεις μὲ τὶς ψηφιακές. Ὁ δάσκαλος, ὁ γιατρός, ὁ προπονητὴς κ.λπ. ὅλο καὶ ἀντικαθίστανται ἀπὸ κάτι ψηφιακό, ἕνα ὑπολογιστὴ ἂς ποῦμε.
Καὶ τί ἀκριβῶς κάνει ἐν προκειμένῳ ἡ ΤΝ; Χρησιμοποιεῖ τὰ λεγόμενα chatbots, ὅπως εἶναι τὸ ElliQ ποὺ δημιούργησε ἡ ἑταιρεία Intuition Robotics. Δηλαδή;
Τὰ chatbots εἶναι εἰδικὰ λογισμικὰ προγράμματα ποὺ ὑποστηρίζονται ἀπὸ ΤΝ καὶ μποροῦν νὰ ἐκτελοῦν συγκεκριμένες λειτουργίες, μιμούμενα κατὰ τὸ δυνατὸν καλύτερα τὸν ἀνθρώπινο γραπτὸ καὶ προφορικὸ λόγο. Ἔτσι, ὅταν χρησιμοποιεῖ κανεὶς ἕνα chatbot, εἶναι σὰν νὰ ἔχει μία συνομιλία μὲ κάποιον.
Καὶ τὸ ElliQ τί εἶναι; Πρόκειται γιὰ τὸ πρῶτο chatbot ποὺ χρησιμοποιεῖ ΤΝ, γιὰ νὰ συνομιλεῖ καὶ νὰ κάνει ἀστεῖα καὶ συντροφιὰ στὸν χρήστη! Συγκεκριμένα μοιάζει μὲ μία ἐπιτραπέζια λάμπα ποὺ φωτίζεται, περιστρέφεται καὶ συνομιλεῖ μαζί του!!!
Ἔτσι τὸ ἀγοράζει κάποιος καὶ τὸ ἔχει γιὰ συντροφιά, ὅταν μάλιστα ληφθεῖ ὑπόψη ὅτι εἶναι ἱκανὸ νὰ θυμᾶται τὰ ἐνδιαφέροντα καὶ τὶς συζητήσεις ποὺ κάνει κάθε φορά μὲ τὸν χρήστη του! Μπορεῖ νὰ τοῦ λέει ἀστεῖα, νὰ βάζει μουσική, νὰ λέει ἀποφθέγματα κ.λπ.!
Καὶ δὲν εἶναι μόνο ἡ Intuition Robotics. Εἶναι καὶ πολλὲς ἄλλες ἑταιρεῖες, ὅπως ἡ Meta (μητρικὴ ἑταιρεία τοῦ Facebook, τοῦ Instagram κ.λπ.). Ἤδη αὐτὴ ἔχει παρουσιάσει τὴν ἀποκαλούμενη «Billie», ἕνα ἀνάλογο χαρακτήρα ΤΝ μὲ τὸ πρόσωπο τῆς Κένταλ Τζένερ μὲ σκοπὸ νὰ εἶναι ἡ «μεγαλύτερη ἀδελφή» μας, ἡ «καλύτερη φίλη» μας κ.λπ., καὶ νὰ βρίσκεται μαζί μας κάθε στιγμή!!
Ἀλλ’ αὐτὸς ὁ χαρακτήρας τῆς «Billie», δὲν εἶναι ὁ μόνος. Ἔχουν δημιουργηθεῖ ὥς τώρα ἀπὸ τὴν Meta ἄλλοι 27 ποὺ ὑποδύονται διάφορες προσωπικότητες!! Ὅπως χαρακτηριστικὰ διαβάζουμε ἡ Πάρις Χίλτον εἶναι ἡ «Ἄμπερ» μία ντετέκτιβ ἐγκλημάτων, ὁ Τὸμ Μπρέιντι εἶναι ὁ «Μπροὺ» ἕνας παρουσιαστὴς τὸκ σόου κ.λπ.
Τὰ chatbots αὐτὰ τῶν διασήμων δίνουν τὴ δυνατότητα στοὺς χρῆστες νὰ συνομιλοῦν μαζί τους γιὰ ὁτιδήποτε! Καὶ γιατί χρησιμοποιοῦν τοὺς διάσημους; Γιὰ νὰ νοιώθουν οἱ χρῆστες ὅτι ἐπικοινωνοῦν μὲ ἄτομα ποὺ γνωρίζουν!!
Ὡστόσο μία μελέτη γιὰ τὶς παρακοινωνικὲς σχέσεις κατέληξε στὸ συμπέρασμα, ὅτι ἡ ἀνάπτυξη τόσο ἰσχυρῶν συναισθηματικῶν δεσμῶν μὲ διασημότητες, μπορεῖ νὰ ἐπηρεάσει ἀρνητικὰ τὶς πραγματικὲς σχέσεις. Καὶ νὰ ἦταν μόνον αὐτό!
Ἀλλὰ γιὰ νὰ κατανοήσουμε πόσο ἀστεῖα εἶναι ὅλα αὐτὰ κι ἂν πράγματι μποροῦν νὰ λύσουν τὸ πρόβλημα τῆς μοναξιᾶς, θὰ πρέπει νὰ τονίσουμε κάποιες ἀλήθειες. Νὰ σὰν αὐτές…
Ἡ μοναξιὰ ἔχει ὁπωσδήποτε δύο διαστάσεις. Τὴν ὁριζόντια ποὺ εἶναι ἡ ἐν γένει ἐπαφὴ καὶ ἡ σχέση μας μὲ τὸν συνάνθρωπο καὶ ἡ κάθετη ποὺ εἶναι ἡ ἐπικοινωνία μας μὲ τὸν Θεό. Τὸ κενὸ ποὺ νιώθουμε μέσα μας εἶναι τὸ κενὸ ἀπ’ τὴν ἀπουσία τῆς συναλληλίας μας μὲ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ περισσότερο εἶναι τὸ κενὸ ποὺ ἀφήνει ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ ἀπ’ τὴ ζωή μας.
Ὁ Χριστὸς μᾶς διαβεβαίωσε ὅτι θὰ εἶναι μαζί μας πάντοτε, καὶ ὥς τὸ τέλος τοῦ κόσμου, πόσο μᾶλλον καὶ ὥς τὸ τέλος τῆς ζωῆς μας (βλ. Ματθ. 28,20). Πῶς μπορεῖ νὰ εἶναι ὅμως, ἂν δὲν Τὸν θέλουμε; Ὅταν μὲ τὶς ἁμαρτίες μας ἀπομακρυνόμαστε ἀπ’ Αὐτόν; Κι ὅταν Τὸν ἀποστρεφόμαστε ἢ δὲν ἔχουμε οὔτε κἄν τὴ διάθεση νὰ ἐπιστρέψουμε;
Ὥς καὶ ὁ Κίρκεγκαρντ ἔλεγε πὼς ὁ ἄνθρωπος λυτρώνεται ἀπ’ τὴ μοναξιά του, ὅταν δὲν ἀπομακρύνεται ἀπ’ τοὺς συνανθρώπους του καὶ πιὸ πολύ, ὅταν ἐπικοινωνεῖ μὲ τὸν Θεό.
Πραγματικὰ ὁ Θεὸς «συνέχει» τὰ πάντα, τὰ πληροῖ καὶ τὰ ὁλοκληρώνει. Εἶναι ἡ συνεκτικὴ οὐσία ποὺ φέρνει σὲ πραγματικὴ (ψυχικὴ) ἐπικοινωνία τοὺς ἀνθρώπους.
Αὐτὸ τὸ βλέπουμε καθαρὰ στοὺς πρωτοπλάστους. Ὅλα ἦταν τόσο ἰδανικά, ὅσο ὁ ἄνθρωπος βρισκόταν κοντὰ στὸν Θεό. Μετὰ τὴν ἁμαρτία του, ὅλα ἐπαναστατοῦν γύρω του. Νὰ γιατί εἶπαν ὅτι «δὲν ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ τοὺς ἐγκατέλειψε ὁ Θεός, ὑπάρχουν μονάχα ἄνθρωποι ποὺ ἐγκατέλειψαν τὸν Θεό»!
Εἶναι ἀλήθεια πὼς ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὴν ἀνάγκη νὰ στηρίζεται, νὰ ἀκουμπάει κάπου. Ἕνα ἀποκούμπι ποὺ τὸ βρίσκει τόσο στὴ συντροφικότητα, ὅσο καὶ στὴν πίστη του στὸν Θεό. Ὅταν κλονιστοῦν αὐτὰ τὰ δύο μεγάλα του στηρίγματα, πολὺ δὲ περισσότερο ὅταν παύσουν νὰ ὑπάρχουν, τότε πέφτει στὰ βάραθρα τῆς μοναξιᾶς.
Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, ἡ ἄρνηση τοῦ Θεοῦ ὁδηγεῖ στὴν ἐγκατάλειψη τοῦ Θεοῦ. Κι αὐτὴ ἡ ἐγκατάλειψη εἶναι ὅ,τι ὀδυνηρότερο μπορεῖ νὰ μᾶς συμβεῖ. Εἶναι τὸ ψυχικὸ κενὸ ποὺ νιώθουμε, εἶναι ἡ ὀδύνη τῆς μοναξιᾶς.
Τὸ βλέπουμε αὐτό, ἀκόμη καὶ στὴ σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ. Δὲν τὸν πόνεσε τόσο ἡ ἐγκατάλειψη τῶν ἀνθρώπων, ἀκόμη καὶ τῶν μαθητῶν Του κι αὐτῶν ποὺ τόσο πολὺ εὐεργέτησε, ἀλλ’ ἡ ἐγκατάλειψη τοῦ Θεοῦ. Ἂς θυμηθοῦμε αὐτὸ ποὺ εἶπε πάνω στὸ Σταυρό, τότε ποὺ ὑπέφερε γιὰ μᾶς: «Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί μὲ ἐγκατέλειπες;». Ὁ Χριστὸς βέβαια δὲν ἐγκατέλειψε τὸν Θεό, ὅπως ἐμεῖς κάνουμε. Ἡ ἐγκατάλειψη αὐτὴ τοῦ Θεοῦ δὲν ὀφείλεται σ’ Αὐτόν, ἀλλὰ σ’ ἐμᾶς, ἐκείνη δὲ τὴ στιγμὴ πλήρωνε τὸ τίμημα τῆς δικῆς μας ἐγκατάλειψης καὶ τῶν ἁμαρτιῶν μας.
Λοιπόν, ὅπως δὲν δίνει κανένας πατέρας χαρὰ στὸ μικρὸ παιδί του μὲ τὸ νὰ τοῦ προσφέρει μόνο γλυκὰ καὶ παχνίδια, ἀλλὰ θέλει καὶ τὴν παρουσία του, τὴ συντροφιὰ καὶ τὴ θαλπωρή του, ἔτσι καὶ ἡ ψυχή μας ζητάει τὸν Οὐράνιο Πατέρα μας. «Ἡ ψυχή μου ζητάει τὸν Θεό, τὸν Θεὸ τὸν ζῶντα», γράφει ὁ Δαβίδ.
Οὐσιαστικὰ ἡ ἁμαρτία εἶναι ἐκείνη ποὺ φέρνει τὸν θάνατο ἢ τὶς συνθῆκες τοῦ θανάτου στὴ ζωή μας. Μὴ τὸ ξεχνᾶμε! Οἱ Πρωτόπλαστοι, γιὰ νὰ ἔλθουμε πάλι σ’ αὐτούς, ἂν καὶ ἦταν μόλις 2 ἄτομα ὅλα κι ὅλα σ’ ὅλο τὸν πλανήτη, δὲν ἔνοιωθαν καμμιὰ μοναξιά. Κανένα κενὸ δὲν εἶχαν μέσα τους. Κανένα πρόβλημα ἀνάμεσά τους. Γιατί βρίσκονταν στὸν Παράδεισο. Γιατί ζοῦσαν τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ ποὺ πληροῦσε ἀπολύτως τὴν ὕπαρξή τους. Μετὰ τὴν παρακοή τους ὅμως; Τότε ποὺ ἔβαλαν τὴν ἁμαρτία στὴ ζωή τους, ὅλα ἄλλαξαν, ὅλα ἔγιναν φθαρτά, οἱ ἴδιοι θνητοί, πολλὰ δεινὰ τοὺς κυρίευσαν. Καὶ ἡ μοναξιά!
Ἔλεγε ὁ π. Ἀνανίας Κουστένης: «Στὴν Ἐκκλησία δὲν εἴμαστε ποτέ, μὰ ποτέ, μόνοι. Δὲν ὑπάρχει στὴν Ἐκκλησία καὶ στοὺς χριστιανικοὺς ὑπαρξιακὴ μοναξιά. Μπορεῖ νὰ ὑπάρχει ἡ τυπική. Αὐτὴ εἶναι ἐξωτερικὸ γεγονός. Καὶ τακτοποιεῖται. Ἄλλωστε, οἱ ἀσκηταὶ μέναν μία ζωὴ μόνοι τους. Ἀλλὰ εἶχαν κοντὰ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἁγίους. Κι εἶχαν κάνει, ὅπως λέει ὁ μέγας Ἀντώνιος, πόλεις τὰς ἐρήμους. Ἐπόλισαν τὰς ἐρήμους».
Νὰ γιατί εἶπαν τοῦτο τὸ ὑπέροχο: «Ἡ καλύτερη παρέα εἶναι ὁ Θεός»! Ὅπως κι αὐτό: «Γιὰ ἐκεῖνον ποὺ πιστεύει δὲν ὑπάρχει μοναξιὰ καμμία. Γιὰ τὸν ἄπιστο ὑπάρχει μοναξιά. Ποῦ; Ὄχι ἀπέξω, ἀλλὰ στὴν καρδιά του».
Κι ἂς ἐπανέλθουμε τώρα στὴν τεχνητὴ νοημοσύνη (ΤΝ). Τί βλέπουμε; Ὅτι μὲ τὶς ἑταιρεῖες ποὺ τὴν ἀναπτύσσουν καὶ τὴν διακινοῦν, οὐσιαστικὰ αὐτὸ ποὺ κάνει εἶναι ὅτι ἐκμεταλλεύεται τὴν μοναξιά. Εἶναι ἕνας βιομηχανικὸς κλάδος γιὰ τὴν κερδοφορία καὶ τίποτα περισσότερο! Γι’ αὐτὸ καὶ ἀντιμετωπίζει τὴ μοναξιὰ ὡς… κουκλοθέατρο!
Ἔτσι ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φέρει τὸν Θεὸ στὶς καρδιές μας, οὔτε καὶ νὰ βελτιώσει τὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς συνανθρώπους μας (πρᾶγμα ἀκατόρθωτο κι αὐτό, ἀφοῦ τοῦτο ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴ σχέση μας μὲ τὸν Θεό), σαφῶς τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιτύχει.
Καὶ τί μένει, γιὰ νὰ λυθεῖ τὸ πρόβλημα; Αὐτὸ ποὺ ἔλεγε τόσο ἁπλὰ ἕνας Γέροντας ἀσκητής: «Νοιώθεις μόνος, ἀπογοητευμένος, στενοχωρημένος καὶ μὲ προβλήματα; Νὰ θυμᾶσαι ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι μόνο… μία προσευχὴ μακριά»!
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος