ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ποιὸς μπορεῖ νὰ φαντασθῆ πόσο μεγάλη εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο;
Λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Ὅταν ὁ Θεὸς ἔπλαθε τὸν ἄνθρωπο οἱ ἄγγελοι παρακολουθοῦσαν μὲ πόση ἀγάπη τὸν ἔπλαθε καὶ θαύμαζαν καὶ ἔλεγαν ὅτι ὁ Θεὸς κατασκευάζει “ἄλλον” Θεό».
Ἐπίσης ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐπισημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς ἔφτιαξε τοὺς ἀγγέλους νὰ διακονοῦν καὶ νὰ βοηθοῦν τοὺς ἀνθρώπους ποὺ πρόκειται νὰ κληρονομήσουν τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Ὁ δὲ Ἀπόστολος Πέτρος παρατηρεῖ ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι σὲ ἀνώτερη θέση ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους, ἀφοῦ τὶς μεγάλες καὶ θεῖες ἀλήθειες, οἱ ὁποῖες ἀποκαλύπτονται καὶ ἀφοροῦν τοὺς ἀνθρώπους, καὶ οἱ Ἄγγελοι ἔχουν τὴν ἐπιθυμία νὰ τὶς γνωρίσουν (Α´ Πέτρου 12). Καὶ ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς στὸ τραπέζι τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, θὰ παρακαθήσουν, ὡς συνδαιτυμόνες τοῦ Χριστοῦ, μόνο οἱ εὐσεβεῖς ἄνθρωποι καὶ ὄχι οἱ Ἄγγελοι.
Μὲ πόση λοιπὸν στοργὴ καὶ ἀγάπη ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο: «Κατ᾽ εἰκόνα καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν», «Θεὸν κατὰ χάριν».
Στὴν παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου τὶ βλέπουμε; τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ! Βλέπουμε τὸν ἄσωτο υἱό, ὅταν ἦλθε εἰς ἑαυτόν, νὰ ἐπιστρέφη στὸν πατέρα του μετανιωμένος. Τὶ λέγει; «πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου»· τὶ δείχνει αὐτό; Αὐτὸ δείχνει ὅτι οἱ ἄνθρωποι πρέπει νὰ μετανοήσουν γιὰ τὴν ἁμαρτωλὴ ζωή τους. Ὁ πατέρας του, ὅταν τὸν εἶδε ἀπὸ μακριά, πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι τὸν περίμενε ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ καὶ τὸν εἶχε πάντα στὸ νοῦ του, τὸν ἀγκάλιασε καὶ δὲν τὸν ρώτησε, γιατὶ ἔφυγε, δὲν τὸν ρώτησε, γιατὶ ἁμάρτησε. Τὶ εὐγένεια! Τὶ ἀγάπη!. Ἔτσι καὶ ὁ Χριστός, ποτὲ δὲν πρόκειται νὰ μᾶς ρωτήση, γιατὶ κάναμε τὴν τάδε ἁμαρτία. Ὁ πατέρας στὴ συνέχεια τοῦ ἄλλαξε τὰ ροῦχα. Τὰ ροῦχα συμβολίζουν τὸ Βάπτισμα, τὸ ὁποῖο ἀνακαινίζει τὸν ἄνθρωπο πνευματικὰ καὶ τοῦ δημιουργεῖ προϋποθέσεις σωτηρίας. Τὰ ροῦχα τοῦ Βαπτίσματος, ὅταν λερωθοῦν, λόγῳ τῶν ἁμαρτιῶν, «καθαρίζονται» μὲ τὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως, γιὰ νὰ ὁμολογήση ὁ ἄνθρωπος τὶς ἁμαρτίες του καὶ νὰ συγχωρεθῆ ἀπὸ τὸν Θεό.
Στὴ συνέχεια βλέπουμε, ὁ πατέρας, ἀφοῦ τοῦ ἄλλαξε τὰ ροῦχα, τοῦ παρέθεσε δεῖπνο, μόσχο σιτευτὸ τὸν σέρβιρε. Τὶ συμβολίζει αὐτὸ τὸ δεῖπνο; Συμβολίζει τὴν Θεία Κοινωνία. Αὐτὸ εἶναι τὸ τρίπτυχο τῆς σωτηρίας, ὅπως παρουσιάζεται στὴν παραβολὴ αὐτή. Βάπτισμα, μετάνοια καὶ ἐξομολόγηση καὶ Θεία Κοινωνία.
Τὴν μετάνοια λοιπὸν ζητᾶ ὁ Θεὸς καὶ τὴν ἐξομολόγηση. Γιὰ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ὅρισε μεταξὺ τῶν ὑποχρεωτικῶν Μυστηρίων τὸ Μυστήριο τῆς θείας Μετανοίας καὶ Ἐξομολογήσεως «Μετανοεῖτε καὶ πιστεύετε ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ» (Μᾶρκ. ι´15) «χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λουκ. ιε´ 7) «ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς» (Ἰω. κ´ 23) «ἐξομολογούμενοι καὶ ἀναγγέλλοντες τὰς πράξεις αὐτῶν» (Πράξ. ιθ´ 18).
Ὁ Ἅγιος Νήφων (23 Δεκ.) τόνιζε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν «στενοχωριέται», γιατὶ ἁμαρτάνουμε, ἀλλὰ γιατὶ δὲν μετανοοῦμε.
Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἡ μόνη αἰτία ὅλων τῶν συμφορῶν, ὅλων τῶν πολέμων καὶ καταστροφῶν. Καὶ ὁ πόλεμος εἶναι συνέπεια τῆς πάλης ἐνάντια στὸ Χριστὸ εἴτε ἀπὸ ὁλόκληρους λαοὺς εἴτε ἀπὸ ἡγέτες.