«Αν δεν αμαρτήσεις, δεν μπορείς να μετανοήσεις». «Δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς να αμαρτήσεις». «Είναι αμαρτία να κλέβεις μα δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς». «Φέρε στην εκκλησία τη μετάνοια και την ελεημοσύνη».
Όλοι έχουμε ακούσει αυτές τις εκφράσεις. Και θα μου πεις ποιο είναι το πρόβλημα; Εξάλλου, όλοι είμαστε άνθρωποι αμαρτωλοί. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Όμως, τι σημαίνει αυτό, ότι η δουλειά μας είναι να αμαρταίνουμε, και η δουλειά των αγίων είναι να προσεύχονται και να μεσιτεύουν για εμάς ενώπιον του Παντοδύναμου; Άρα λοιπόν, ο Θεός έκανε κάποιους ανθρώπους να είναι άγιοι και άλλους να είναι αμαρτωλοί; Η σκέψη είναι πολύ δελεαστική. Θα αμαρταίνω, αρκεί να μην ξεχνάω να το αναφέρω με λεπτομέρεια στην εξομολόγηση και να ρίχνω χρήματα στο παγκάρι. Α, ναι, παραλίγο να ξεχάσω και τους χαιρετισμούς των Αγίων. Διάβασες τους χαιρετισμούς, ο άγιος δέχτηκε την προσφορά, άκουσε το επαναλαμβανόμενο «Χαίρε!» μου, χάρηκε εννοείται, και άρχισε αμέσως να προσεύχεται για μένα. Δούναι και λαβείν: ακριβώς όπως στην επίγεια ζωή.
«Είναι εύκολο να το λες! – ανταπαντούν οι ορθόδοξοι. – Άλλο είναι οι άγιοι που από γεννησιμιού τους έχουν εκλεγεί από τον Θεό, αυτοί από μωρά αρνούνταν το μητρικό γάλα Τετάρτη και Παρασκευή, και άλλο είμαστε εμείς, που εννοείται ότι δεν είχαμε επιδείξει τόση σύνεση… Πού να συγκριθούμε μαζί τους!»
Ωστόσο, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι όλοι μας ανεξαιρέτως έχουμε συμφιλιωθεί με τις αμαρτίες μας και ότι δεν έχουμε τύψεις για το ακατάλληλο «ένδυμα γάμου» μας στο βασιλικό γάμο.
Βλέπω τις αμαρτίες μου; Ναι, τις βλέπω. Οι παππούληδες μάς καλούν από τον άμβωνα να ομοιάσουμε στους αγίους; Βεβαίως και μας καλούν – ποιο κήρυγμα δεν περιέχει ένα τέτοιο κάλεσμα! Αλλά πώς γίνεται να τους ομοιάσω; Το ύψος ενός αγίου είναι τόσο υψηλό που ακόμα και να θέλαμε να το φτάσουμε, η ρουτίνα μας τραβάει προς τα κάτω.
Πωλητές και έμποροι πιο συχνά στην εξομολόγηση λένε τούτο: «Κλέβω, δε ζυγίζω ούτε μετράω σωστά. Μετανοώ»· «Εξαπατώ τον τελικό καταναλωτή: δίνω λανθασμένες πληροφορίες για το προϊόν».
Στην απάντηση που τους δίνουν οι ιερείς τους λένε, βέβαια, ότι δεν επιτρέπεται να το κάνουν, αλλά το προσπερνούν. Αφού το ιδανικό της αγιότητας είναι κάπως ανέφικτο.
Προσέξτε, στους συνηθισμένους σε μας βίους των αγίων υπάρχουν πολλά ρετουσαρίσματα, επειδή οι κανόνες του γραμματειακού είδους το επιβάλλουν. Είναι αυτό καλό; Είναι πολλά τα απλά ανθρώπινα που απομένουν στο βίο τους όταν ο βιογράφος αποφασίζει να αποσιωπήσει άβολες στιγμές;
Να πώς προκύπτουν οι σκυθρωποί άνθρωποι στις εκκλησίες. Είναι εκείνοι από εμάς που αποφάσισαν ότι δεν μπορούν να γίνουν άγιοι. Είναι εκείνοι που δεν έχουν εντοπίσει στους αγαπημένους τους αγίους αμφιβολίες, πάθη, πτώσεις, σκληρή πάλη. Όμως, όλα αυτά υπάρχουν σε αφθονία στους βίους τους. Αρκεί να τους διερευνήσουμε προσεκτικά.
Να που ο Απόστολος Πέτρος περπατάει στο νερό. Εκεί που αμφιβάλλει αμέσως πνίγεται. Εκεί που ομολογεί τον Χριστό ως Υιό του Θεού, εκεί και αρνείται τον Κύριο και Δάσκαλό του. Οι μαθητές του Χριστού, φοβισμένοι, διασκορπίζονται από τη Γεθσημανή, κανένας από αυτούς δεν προσπαθεί να φωνάξει ότι είναι άδικη η δίκη, τότε που ο Χριστός δεν είχε ακόμη περάσει το κατώφλι της Πύλης της καταδίκης. Ο Ιωνάς δραπετεύει προς τη Θαρσίς. Ο Μωυσής σκοτώνει Αιγύπτιο. Ο Δαβίδ διαπράττει μοιχεία και προσπαθεί να καλύψει την αμαρτία του με φόνο. Ο Αδάμ κατηγορεί για την αμαρτία του την Εύα και τον ίδιο τον Θεό και η Εύα το φίδι. Θα μπορούσαμε να συνεχίζουμε χωρίς τελειωμό. Προσφέρεται σε αυτή την περίπτωση και ο άγιος μάρτυρας Βονιφάτιος, ο οποίος δεν ζούσε καθόλου αγία ζωή ώσπου είδε με τα ίδια του τα μάτια πώς εκτελούσαν τους χριστιανούς, επειδή πίστευαν στον Χριστό. Και όταν το είδε αυτό, τότε αυτός, ένας μεθύστακας, γυναικάς και είρων, πήρε την εκούσια απόφαση να δηλώσει χριστιανός. Και πέθανε για Εκείνον που γνώριζε μόνο εξ ακοής.
Αυτό είναι! Μια ηθελημένη απόφαση. Διαθέσιμη στον καθένα μας. «Καὶ ἔσεσθε ἅγιοι, ὅτι ἅγιός εἰμι ἐγὼ Κύριος» (Λευιτ. 11:45). Αυτό απαιτεί από εμάς ο Δημιουργός του ουρανού και της γης. Προσπαθούσαμε, Κύριε, από την εποχή της πρώτης Σου Διαθήκης μαζί μας, αλλά αποτύχαμε.....
Ο Σωτήρας σε αυτό μας απαντάει: «χωρὶς Ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ιω. 15:5). Ας προσέξουμε: δεν λέει ότι θα τα κάνει όλα ο Ίδιος αντί για μας. Αυτός κάνει μόνο το 99,999% από αυτά, όταν γεννιέται άνθρωπος, πεθαίνει για μας και ανασταίνεται. Το υπόλοιπο 0,001% πρέπει να το κάνουμε εμείς. Και δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα σε εμάς και τους αγίους των οποίων τις εικόνες ασπαζόμαστε με ευλάβεια. Α, όχι, υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Οι άγιοι πήραν κάποτε εκουσίως την απόφαση να απλώσουν το χέρι τους στον Κύριο, λέγοντάς Του: «Σώσε μας, πνιγόμαστε»!
Αλλά ποιος είπε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε το ίδιο και εμείς; Ποιος είπε ότι η αγιότητα είναι μια ταξικά προσδιορισμένη μοίρα και ότι δεν μπορούμε να είμαστε ανάμεσα στους ουράνιους κατοίκους;
Όταν διάβασα τα ημερολόγια του Αγίου Ιωάννη της Κρονστάνδης, μπροστά μου παρουσιάστηκε ένας ζωντανός άνθρωπος που δεν ήταν άριστος μαθητής στην Ιερατική Σχολή, που αμάρταινε συχνά, πράγμα που το ανέφερε συνεχώς στις σημειώσεις του που κρατούσε για τον εαυτό του, και που σπαράσσονταν από διάφορες πνευματικές ασθένειες. Διαπίστωσα ότι δε διέφερε σε τίποτα ιδιαίτερο από εμένα και τους αδελφούς μου ιερείς. Αλλά ο πατήρ Ιωάννης αγαπούσε τον Χριστό και υποχρέωνε τον εαυτό του να αγαπάει τους συνανθρώπους του, έστω και αν δεν τα κατάφερνε πάντα στον βαθμό που επιθυμούσε. Και πέτυχε.
Να από τι πρέπει να παραδειγματιστούμε ο καθένας από μας. Όσο αναπνέουμε, ο Κύριος μας περιμένει να απαντήσουμε όταν μας χτυπάει την πόρτα. Το σημαντικό είναι να απαντήσουμε τώρα, όχι αύριο. Το αύριο μπορεί να μην έρθει ποτέ, έχουμε όμως αυτή τη στιγμή. Είναι τρομακτικό να ανοίξουμε την πόρτα στον Χριστό, επειδή δεν ανταποκρινόμαστε στα ιδανικά που διαβάζουμε στους βίους των αγίων. Αλλά ο Ιατρός δεν χτυπά την πόρτα των υγιών. Τους ασθενείς θέλει να θεραπεύσει. Εκεί, πίσω από το κατώφλι, στα χέρια του Κυρίου βρίσκεται η θεραπεία για τον αιώνιο θάνατο και το ένδυμα γάμου που πρέπει να φορέσουμε. Όχι όμως πάνω από τα βρώμικα ρούχα που φοράμε σκυθρωποί. Τα βρώμικα τα ρούχα τα πετάμε. Κλέβεις; Πορνεύεις; Αποπλανάς; Καρφώνεις; Κάνεις κακό στον πλησίον; Σταμάτα! Σε καλεί στο γάμο ο Βασιλιάς των βασιλέων. Οι δίκαιοι ευγενείς δεν ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση. Είχαν άλλα πράγματα να κάνουν. Μείναμε μόνο εμείς οι αμαρτωλοί και υπάρχουν πολλές άδειες θέσεις. Λοιπόν, όχι άλλες αμφιβολίες! Ήρθε η ώρα!