Τὸ πρόβλημα τῆς μοναξιᾶς, καλοί μου φίλοι, εἶναι ὄντως τεράστιο. Καὶ ἰδιαίτερα σήμερα. Σήμερα ποὺ τὰ ἠλεκτρονικὰ μέσα, ἀκόμη καὶ αὐτὰ τῆς κοινωνικῆς δικτύωσης, ὄχι μόνο τὸ βελτίωσαν, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐπιδείνωσαν τὰ μέγιστα! Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Σουηδία γιὰ νὰ τὸ ἀντιμετωπίσει, τί κάνει; Κινεῖται πλέον… ἀνθρωπινότερα! Δηλαδὴ πρὸς τὴν πραγματικὴ ἐπαφὴ μὲ τὸν συνάνθρωπό μας. Στὰ πλαίσια αὐτά, λοιπόν, ἔχει ξεκινήσει τὴν ἀποκαλούμενη «καμπάνια τοῦ γειά»! Δηλαδή; Ἀλλ’ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…
* * *
Γιὰ τὴν καταπολέμηση τῆς μοναξιᾶς, οἱ Σουηδοὶ εἰδικά, διαπίστωσαν ὅτι τίποτα δὲν εἶναι ἀποτελεσματικό, οὔτε καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ χειμερινὰ σπὸρ ποὺ ἰδιαίτερα ἀγαποῦν! Ἔτσι οἱ ἀρχὲς τῆς πόλης Λουλέο (βρίσκεται στὴν ἀκτὴ τῆς βόρειας Σουηδίας) ἀποφάσισαν νὰ ξεκινήσουν κάτι ἐντελῶς πρωτότυπο. Νὰ λανσάρουν τὴν καμπάνια «Sag hej» (= γειά)!
Σύμφωνα μὲ τὴν καμπάνια (= ἐκστρατεία) αὐτή, οἱ πολίτες καλοῦνται νὰ λένε «γειὰ» σὲ κάθε συνάνθρωπο ποὺ συναντοῦν στὸ δρόμο τους (ὅπως αὐτὸ συμβαίνει στὰ χωριά τῆς χώρας μας κι ἔχει χαθεῖ πρὸ πολλοῦ στὶς πόλεις). Ἤδη οἱ σχετικὲς διαφημίσεις βρίσκονται παντοῦ, ἀπὸ τὰ μέσα μεταφορᾶς μέχρι καὶ τοὺς χώρους ἐργασίας.
Ἀξίζει νὰ τονιστεῖ ὅτι, σύμφωνα μὲ τὶς πρόσφατες ἔρευνες, ἀκόμη καὶ οἱ νέοι ἐκεῖ, ἡλικίας 16 – 29 ἐτῶν, πάσχουν ἀπὸ μοναξιὰ καὶ μάλιστα σὲ ποσοστὸ 45%, δηλαδὴ 1 στοὺς 2 περίπου. «Νοιώθουν ἀπελπιστικὰ μόνοι», ὅπως χαρακτηριστικὰ ἀναφέρεται.
Ἔτσι ἡ Σουηδία, μὲ τὴν καμπάνια αὐτή, γυρίζει τὰ πράγματα πρὸς τὰ πίσω, δηλαδὴ στὴν πραγματικὴ καὶ ὄχι στὴν εἰκονικὴ ἐπαφή, στὴν διὰ ζώσης ἐπικοινωνία καὶ ὄχι σ’ αὐτὴ τῶν κοινωνικῶν δικτύων.
Οἱ ἔρευνες ποὺ ἔγιναν πρὶν ἀπ’ τὴν ἐν λόγῳ καμπάνια ἀπέδειξαν ὅτι, ὅταν οἱ ἄνθρωποι χαιρετιοῦνται στὸ δρόμο, ἀκόμη κι ἂν εἶναι ἄγνωστοι μεταξύ τους, νοιώθουν περισσότερο ὁρατοὶ καὶ ὅτι ἀνήκουν σ’ ἕνα ὑπαρκτὸ σύνολο, πρᾶγμα ποὺ ἐπηρεάζει θετικὰ τὴν ψυχικὴ καὶ τὴ σωματική τους ὑγεία.
* * *
Ἂς προσέξουμε κι αὐτό. Εἰδικοὶ ἐπιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα ὑγείας 450.000 ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν Βρετανικὴ βάση «UK Biobank», γιὰ νὰ δοῦν ἂν ὑπάρχει σχέση μεταξύ τῆς θνητότητας καὶ πέντε τύπων κοινωνικῆς ἀλληλεπίδρασης. Καὶ τί διαπίστωσαν; Ὅτι, ὅσοι δὲν δέχονται (πραγματικὲς καὶ ὄχι εἰκονικὲς) ἐπισκέψεις ἀπὸ συγγενεῖς καὶ φίλους, ἔχουν αὐξημένο κίνδυνο νὰ πεθάνουν πρόωρα!
Καὶ ἄλλη μεγάλη ἔρευνα, τῆς Meta αὐτὴ τὴ φορά, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο (142 χῶρες) ἀπέδειξε ὅτι, οἱ (πραγματικὲς) κοινωνικὲς ἐπαφὲς ἐπηρεάζουν τὴν ὑγεία, τὴν εὐημερία καὶ τὴν ψυχολογία τῶν ἀνθρώπων σὲ ὅλο τὸν κόσμο.
Μάλιστα σύμφωνα μὲ τὴν ἔρευνα αὐτή, τὸ 24% τοῦ παγκοσμίου πληθυσμοῦ (δηλαδὴ 1 στοὺς 4) αἰσθάνεται «πολὺ» ἢ «ἀρκετὰ» τὴν μοναξιά. Νὰ γιατί τὸ πρόβλημα αὐτὸ εἶναι ὄντως τεράστιο.
Τὸ εὐχάριστο εἶναι ὅτι, ἡ Ἑλλάδα μας βρίσκεται στὴν 118η θέση (ἀπὸ τὶς 142 χῶρες) ὅσον ἀφορᾶ τὸ θέμα αὐτό, ἀφοῦ μόλις τὸ 11% νοιώθει «πολὺ» μοναξιά. Καὶ ποῦ ὀφείλεται αὐτό; Στὴν ἰδιαίτερη σχέση τῶν Ἑλλήνων μὲ τὴν οἰκογένεια καὶ τοὺς φίλους τους. Δόξα σοι ὁ Θεός!
Ὅπως ἀναφέρεται στὴν ἔρευνα αὐτὴ τῆς Meta, πολλοὶ ἄνθρωποι βιώνουν αἰσθήματα μοναξιᾶς, ὅταν δὲν ὑπάρχει κανεὶς νὰ μιλήσει, νὰ γελάσει ἢ νὰ ἀπευθυνθεῖ γιὰ ὑποστήριξη. Τί φοβερό!
Ἀποδεικνύεται τελικὰ ὅτι ἡ μοναξιά, δὲν προκαλεῖται τόσο ἀπ’ τὴν ἀπουσία τῶν ἀνθρώπων γενικά, ὅσο ἀπ’ τὴν ἀπουσία τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀνθρωπιᾶς.
* * *
Ἀλλὰ ἀξίζει νὰ ἑστιάσουμε καὶ σ’ αὐτό: Ὅπως πολὺ σωστὰ εἶπαν, μόνος μένει ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἀγαπᾶ! «Ἂν δὲν σ’ ἀγαποῦν, αὐτὸ σημαίνει πὼς ἐσὺ δὲν ξέρεις ν’ ἀγαπᾶς», λένε. «Μόνο ὁ κακὸς ἄνθρωπος εἶναι μόνος», ἔλεγε ὁ Ντιντερώ.
Ἂς προσέξουμε μία λεπτὴ παρατήρηση: «Σπάνια μία καρδιὰ μπορεῖ νὰ νιώσει μοναξιά, ὅταν ἀναζητάει κάποιαν ἄλλη καρδιά, ποὺ εἶναι ἀκόμη πιὸ μόνη». Πόσο σημαντικὴ εἶναι ἡ προσφορά, τὸ δόσιμο στὸν ἄλλο!
Οἱ Ἀμερικανοὶ λένε πολὺ χαρακτηριστικά: «Ἂν δὲν ὑπάρχουν τουλάχιστον 12 ἄνθρωποι ποὺ νὰ γνωρίζουν ἀπ’ ἔξω τὸ ὄνομά σου καὶ τὸν ἀριθμὸ τοῦ τηλεφώνου σου, τότε ἀνήκεις στὰ μοναχικὰ ἄτομα»!
Ἀλλ’ αὐτό, γιατί δὲν ἔχει καὶ τὴν ἄλλη διάσταση; Ὅτι, δηλαδή, ἐκεῖνον ποὺ τὸ ξέχασαν ὅλοι, εἶναι αὐτὸς ποὺ τοὺς ξέχασε ὅλους; Γιατί δὲν ἀποκαλύπτει τὸ πρόβλημα καὶ τὸ λάθος αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου νὰ περὶ – τοιχίζει τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ τὸν ἀποκλείει ἀπ’ τοὺς ἄλλους; Ὅπως πολὺ σωστὰ ἐπίσης εἶπαν «ἡ πόρτα ἀνοίγει ἀπὸ μέσα»!
Ἂν ἀναζητοῦσε τὸν ἄλλο, ἂν ἦταν πρόθυμος νὰ βοηθήσει ἔστω καὶ μὲ τὸ χαμόγελό του καὶ μὲ τὸν καλό του τὸ λόγο, ἂν εἶχε ὁ ἴδιος ἀγάπη, πόσοι δὲν θὰ τὸν εἶχαν στοὺς καταλόγους τους, στὶς σκέψεις τους, στοὺς ἀγαπημένους τους καί… στὶς προσευχές τους!
* * *
Ναί, ὅσο περισσότερο ἁπλώνεται κανεὶς στοὺς ἄλλους, τόσο ἀρνεῖται τὴ μοναξιά του.
Ἄρνηση τῆς μοναξιᾶς, σημαίνει προσφορὰ στὸν συνάνθρωπο, σημαίνει δόσιμο στὴν ἀγάπη.
Λοιπόν, θέλεις χαρά; Δῶσε χαρά! Θέλεις ἀγάπη; Δῶσε ἀγάπη! Θέλεις νὰ μὴν εἶσαι μόνος; Βοήθησε ἐκείνους ποὺ πάσχουν ἀπ’ τὸ ἔρεβος τῆς μοναξιᾶς καὶ ὄχι μόνο!
Ἀξιοπρόσεκτο εἶναι αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ Τζὸν Κατσιόπο, Καθηγητὴς Ψυχολογίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Σικάγου: «Ἡ ψυχολογικὴ εὐεξία καὶ ἰσορροπία μας ἐξαρτῶνται ἀπ’ τὴν ποιότητα τῶν σχέσεών μας μὲ τοὺς ἄλλους».
* * *
Στὶς Η.Π.Α, πάλι, λέγεται πὼς στὸ παρελθόν, ἀκόμη καὶ οἱ πιὸ κοντινοὶ γείτονες ἀντάλλασσαν κατὰ τὶς γιορτινὲς μέρες τὶς εὐχές τους μὲ τό… ταχυδρομεῖο! Γιατί ἀφοῦ «ἐπιβαλλόταν» νὰ ἐπικοινωνήσουν καὶ δὲν μποροῦσαν νὰ κάνουν ἀλλιῶς, εἶχαν βρεῖ τὸν χειρότερο τρόπο: Τὴν ἔλλειψη ἐπικοινωνίας πρόσωπο μὲ πρόσωπο!
Ἀλλ’ αὐτὸ πόση ἔκταση δὲν ἔχει καὶ στὶς μέρες μας μὲ τὰ … κινητά; Γράφει κανεὶς ἕνα πανομοιότυπο μήνυμα ποὺ τὸ στέλνει σὲ ὅλους καὶ … καθάρισε! Πόση ἔλλειψη πραγματικῆς ἀγάπης δὲν κρύβει κι αὐτό!
Κι ἐνῷ ἐπικοινωνεῖ κανεὶς πανεύκολα μὲ τὸ τηλέφωνο καὶ ἰδιαίτερα μὲ τὸ διαδίκτυο μὲ κάποιον ἄλλο ἄνθρωπο ποὺ βρίσκεται στὸ ἄλλο ἄκρο τοῦ πλανήτη, δὲν κατορθώνει τελικὰ νὰ ἐπικοινωνήσει μὲ τὸν διπλανό του, τὸν γείτονά του, ἀκόμη δὲ καὶ μὲ τὸν συνάδελφό του, τὸν συγκάτοικό του καὶ τὴν οἰκογένειά του ἀκόμη!
Στ’ ἀλήθεια, πόσες φορὲς δὲν ἐπιτείναμε αὐτὸ τὸ αἴσθημα τῆς μοναξιᾶς μας, γιατί δὲν εἴχαμε τὴν ὑπομονὴ ν’ ἀκούσουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, γιατί δὲν βρήκαμε τὸ χρόνο νὰ ποῦμε ὁ ἕνας στὸν ἄλλο μία ἀνθρώπινη «καλημέρα», γιατί θελήσαμε νὰ ἀποφύγαμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο μὲ κάθε τρόπο;
* * *
Λοιπόν, ἔστω κι ἕνα μικρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν ἄλλο, ὅπως ἕνα τηλεφώνημα, μία καλημέρα, μία ὀλιγόλεπτη ἐπίσκεψη, ἕνα χαμόγελο ἔστω, ποὺ τίποτα ἀπολύτως δὲν μᾶς στοιχίζουν, πάντοτε προσφέρουν πολλὰ πράγματα. Ὄχι μόνο στοὺς ἄλλους, ἀλλὰ καὶ σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους ἀκόμη. Σαφῶς ὅπου ὑπάρχει ἀνθρωπιὰ δὲν ὑπάρχει μοναξιά. Ὡστόσο πῶς αὐξάνουν τὰ ὅποια ἀποθέματα ἀγάπης καὶ ἀνθρωπιᾶς ἔχουμε; Μήπως ἀπ’ τὴν ἴδια τὴν ἀγάπη μας πρὸς τὸν Θεό; Ἂς τὸ σκεφτοῦμε…
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος