Ὅταν λέμε παρακμή, καλοί μου φίλοι, ἐννοοῦμε τὴ συνεχῆ ἐλάττωση τῆς ἀκμῆς ἑνὸς πράγματος, ἑνὸς προσώπου, μίας ἰδέας, ἑνὸς θεσμοῦ, μίας κατάστασης. Κι ἀκόμη ἐννοοῦμε τὸ πάλιωμα, τὸ γέρασμα, τὸ μαρασμό, ἀκόμη δὲ καὶ τὸν ξεπεσμὸ ἑνὸς ἀπ’ αὐτὰ ἢ καὶ ὅλων αὐτῶν!
Γιατί ἡ παρακμὴ πάντοτε ὑπῆρχε, σὲ ὁ,τιδήποτε. Ὅπως ὑπῆρχε ἐπίσης καὶ ἡ ἀκμὴ σὲ ὁ,τιδήποτε. Ἡ τάση ὅμως νὰ βλέπουμε τὴν παρακμὴ μόνο, νὰ τὴν μεγαλοποιοῦμε σὰν νὰ ὑπάρχει αὐτὴ μόνο, νὰ τὴν ἀπολυτοποιοῦμε καὶ νὰ τὴν ἀναδεικνύουμε ἀκόμη καὶ σὲ ἰδεολογία, εἶναι ἀσφαλῶς τελείως ἀδικαιολόγητη. Κάποτε δὲ καὶ ἐπικίνδυνη!
* * *
Ἀλλ’ ἂς ἀναφέρουμε μερικὰ χαρακτηριστικὰ παραδείγματα, γιὰ νὰ γίνουμε περισσότερο κατανοητοί.
Ἔχουμε, λένε, πολιτικὴ κρίση! Ὅμως γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία μας βαδίζουμε σταθερὰ καὶ ἀταλάντευτα τὴν 5η δεκαετία πλήρους δημοκρατίας, ποὺ ποτὲ ἄλλοτε δὲν γνώρισε ὁ τόπος!
Ἔχουμε, λένε, κρίση στὴν Ἐκκλησία! Ἀλλὰ ποτὲ δὲν ὑπῆρξε μία τόσο μεγάλη καὶ συνειδητὴ μεταστροφὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν νέων, ὄχι μόνο πρὸς τὴ θρησκεία γενικά, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν Ὀρθοδοξία εἰδικά. Δέστε τί γίνεται μὲ τὸν μοναχισμό, ποὺ κυριολεκτικὰ ἀναγεννᾶται ἐκ τῆς τέφρας. Νέοι, ὥριμοι ἄνθρωποι, μορφωμένοι, βγαλμένοι ἀκόμη καὶ ἀπ’ τὶς πολιτικὲς νεολαῖες, κάποτε δὲ καὶ τὰ κλάμπ, πλαισιώνουν αὐθόρμητα ὅσο ποτὲ τὰ μοναστήρια μας!
Ἔχουμε, λένε, κρίση ἐθνική! Ἀλλὰ ἡ χώρα μας ὄχι μόνο εἶναι ἰσχυρὴ σὲ διεθνεῖς ὀργανισμούς, ὅπως ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ κάθεται τὶς τελευταῖες δεκαετίες στὸ ἴδιο τραπέζι μὲ μεγάλες καὶ πάντοτε ἰσχυρὲς δυνάμεις (π.χ. Ἀγγλία, Γαλλία, Γερμανία) μόλις 200 χρόνια ἀπ’ τὴν ἵδρυση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἀλλ’ εἶναι καὶ ἡ πλέον ἰσχυρὴ καὶ σταθερὴ χώρα τῶν Βαλκανίων. Πότε ἄλλοτε συνέβαινε αὐτό;
Ἔχουμε, λένε, οἰκονομικὴ κρίση! Παρὰ τὰ ὅσα ἀναντίρρητα συμβαίνουν, τελικὰ πότε τὸ βιοτικό μας ἐπίπεδο ἦταν ὑψηλότερο;
Ἔχουμε, λένε, κρίση ταυτότητας! Ἀλλὰ σπάνια εἴμαστε τόσο συνειδητοποιημένοι ὡς Ἕλληνες, μὲ πίστη καὶ ἀγάπη στὴν πατρίδα μας, ὅσο κανένας ἄλλος Εὐρωπαῖος δὲν αἰσθάνεται γιὰ τὴ δική του, σύμφωνα μὲ ὅλες τὶς ἔρευνες ποὺ γίνονται σὲ πανευρωπαϊκὸ ἐπίπεδο.
Ἔχουμε, λένε, κρίση πολιτισμοῦ! Ἀλλὰ ποτὲ οἱ ἐκδόσεις καὶ οἱ πωλήσεις τῶν βιβλίων, περιοδικῶν κ.λπ. δὲν ἦταν τόσο μεγάλες. Ἀρκεῖ δὲ νὰ κλείσει κανεὶς τὴν τηλεόραση, γιὰ νὰ ἀντιληφθεῖ πόσες θεατρικὲς παραστάσεις παίζονται σήμερα, τί ἐκδηλώσεις γίνονται στὸ Μέγαρο Μουσικῆς, πόσο βελτιωμένες εἶναι οἱ ὀρχῆστρες, οἱ χορωδίες, οἱ ἐκθέσεις κ.λπ. Ὅπως καὶ οἱ δραστηριότητες τῶν πολιτιστικῶν συλλόγων ποὺ ὅλο καὶ πληθαίνουν κι αὐτοί!
Ἔχουμε, λένε, κρίση Παιδείας! Ἀλλὰ ποτὲ οἱ νέοι στὴ χώρα μας δὲν σπούδαζαν, τόσοι πολλοί, τόσο πολύ. Ποτὲ δὲν ὑπῆρχαν τόσα σχολεῖα, σχολὲς καὶ πανεπιστήμια. Ὅπως καὶ ἐκμάθηση ξένων γλωσσῶν, σὲ βαθμὸ ποὺ νὰ πρωτοστατοῦμε κιόλας, ἀκόμη καὶ σὲ ἐπίπεδο εὐρωπαϊκό. Ποτὲ δὲν γίνονταν τέτοιες δαπάνες, ποὺ γίνονται σήμερα, τόσο ἀπὸ τὴν πολιτεία ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν οἰκογένεια. Κι ἐν τέλει ποτὲ δὲν εἴχαμε τόσους ἐγγράμματους, γλωσσομαθεῖς καὶ πτυχιούχους ὅσο σήμερα!
* * *
Ἕνας καλὸς ἱερέας, σὲ μία ὁμάδα ποὺ ἔχει δημιουργήσει στὸ viber, καταγράφει κάθε φορὰ ὅ,τι πέφτει στὴν ἀντίληψή του γιὰ τὰ καλά, τὰ ἐξαιρετικὰ πράγματα ποὺ γίνονται καθημερινά, καὶ ὅμως κανένας δὲν τὰ προβάλλει, λὲς καὶ δὲν ὑπάρχουν αὐτά!
Δέστε τὰ δελτία εἰδήσεων καὶ θὰ τὸ διαπιστώσετε αὐτὸ πολὺ εὔκολα. Ἀκόμη καὶ τὶς μικρὲς ἀλλαγὲς τοῦ καιροῦ, τὶς κάνουν μέγα θέμα, γιὰ νὰ σκορπίσουν καὶ πάλι τὴν ἀπελπισία. Βλέπετε ἡ «ἀπελπισία» πουλάει, ὅπως καὶ ἡ βία, καὶ ὁ τρόμος. Ἔτσι νομίζουν. Κι ἔτσι μᾶς ἔχουν μάθει νὰ νομίζουμε ὅτι ἀξίζει σὰν εἴδηση καὶ σὰν θέαμα …
* * *
Κρίση … κρίση … κρίση …
Δὲν θέλουμε νὰ ποῦμε ὅτι δὲν ὑπάρχει. Δὲν θέλουμε νὰ ποῦμε ὅτι δὲν θὰ μποροῦσαν τὰ πράγματα νὰ εἶναι καλύτερα στὸ ὁ,τιδήποτε. Δὲν θέλουμε νὰ ποῦμε ὅτι ὅλα βαίνουν καλῶς, καὶ συνεπῶς, πὼς δὲν πρέπει νὰ μοχθοῦμε αὐτὰ νὰ γίνουν ὁπωσδήποτε καλύτερα. Ὄχι!
Ὅμως, ἄλλο αὐτό, ν’ ἀναγνωρίζουμε δηλαδὴ τὴν κρίση ὅσο ὑπάρχει, ὅπου ὑπάρχει καὶ νὰ θέλουμε νὰ ξεφύγουμε ἀπ’ αὐτὴν βελτιώνοντας τὰ πράγματα κάθε στιγμὴ κι ἄλλο νὰ ἀπολυτοποιοῦμε τὴν κρίση. Νὰ ἐγκαθιδρύουμε μέσα μας τὴν πεσιμιστικὴ ἰδεολογία τῆς κατάπτωσης καὶ τῆς παρακμῆς καὶ νὰ τὴν διαχέουμε ἐπιπλέον καὶ πρὸς τὰ ἔξω, σὲ βάρος ὅλων ἐκείνων ποὺ κάνουν τὸ λάθος νὰ μᾶς ἀκοῦνε καὶ νὰ τὰ παίρνουν αὐτὰ ποὺ λέμε στὰ σοβαρά.
Ναί, εἶναι λάθος αὐτό, τραγικότατο λάθος! Γιὰ πάρα πολλοὺς λόγους. Γιὰ παράδειγμα ὑπάρχουν πολλοὶ ποὺ ἐμπορεύονται τὴν παρακμή. Κι ἄλλοι ποὺ τὴν ἐκμεταλλεύονται στὸ ἔπακρο! Ἀξίζει νὰ τὸ σκεφτοῦμε αὐτὸ καὶ θὰ διαπιστώσουμε πάρα πολλὰ ποὺ γίνονται καθημερινά.
Ἀπ’ αὐτὴν τὴν ἐμπορία ἢ τὴν ἐκμετάλλευση τῆς παρακμῆς, γεννήθηκαν στυγνοὶ δικτάτορες, στυγνὲς ἰδεολογίες, στυγνοὶ ἐκμεταλλευτές. Ὅλοι τους σωτῆρες, ποὺ θὰ ὁδηγοῦσαν τὰ πάντα στὴν ἀκμή, γιὰ νὰ τὰ ὁδηγήσουν στὸ τέλος, ὅλα τους στὸν ὄλεθρο!
Κι εἶναι εὔκολο, αὐτὸ νὰ γίνει! Γιατί ἡ ρητορικὴ τῆς παρακμῆς θέλγει. Καὶ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει διαφορετικά, ἀφοῦ ὑπόσχεται ἀποκατάσταση, δίνει τὴν ἐλπίδα πὼς θὰ ’ρθεῖ κάποια μέρα ἡ σωτηρία! Ἐμπεριέχει νοσταλγία. Ὁδηγεῖ σέ… μεσσίες!
Στὴ Γαλλία κυκλοφόρησε ἀπ’ τὸ Ἵδρυμα Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν τὸ βιβλίο «Ἡ Αἰώνια Ἐπιστροφή: Ἡ ἰδεολογία τῆς παρακμῆς ἐναντίον τῆς δημοκρατίας». Ἀναφέρονται σ’ αὐτὸ μὲ ντοκουμέντα πὼς πάντα ἡ κατάλυση καὶ ἡ ἀποσύνθεση τῆς δημοκρατίας στηρίχτηκε στὴν ἰδεολογία τῆς παρακμῆς καὶ στὸ αἴτημα τῆς «ἀναγέννησης»!
Νὰ ποῦμε καὶ κάτι τολμηρό; Ὅλη αὐτὴ ἡ θολούρα τῆς παρακμῆς, ὅλη τούτη ἡ φοβερὴ κατάσταση τῆς ἀπελπισίας, εἶναι δαιμονική! Ναί, σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεό, Ἐκεῖνον ποὺ «χαρᾶς ἐπλήρωσε (= γέμισε) τὰ πάντα».
* * *
Λοιπόν, ἀκριβῶς σ’ αὐτὸ εἶναι ποὺ καταλήγουμε. Ὅτι δηλαδὴ ἡ ἰδεολογία τῆς παρακμῆς δὲν εἶναι τίποτ’ ἄλλο τελικά, παρὰ ἡ ἄλλη, ἡ πλέον φοβερὴ ὄψη τοῦ κακοῦ. Ἐμεῖς ἂς ἀγνοήσουμε ὅσους τὰ προβάλλουν αὐτά. Ἂς στρέψουμε ἀλλοῦ τὸ βλέμμα. Πρὸς τὰ ἄνω! Σὲ Ἐκεῖνον, τὸν Ἀναστημένο Χριστό, ποὺ πάντοτε ἀλλάζει ὅλα τὰ «δεδομένα» καὶ φέρνει μοναδικὰ τὴν ἀκμὴ παντοῦ. Ναί! Ἂς συνεχίσουμε ἐνάρετα, ὀρθόδοξα, αἰσιόδοξα, χαρούμενα, κεφάτα, δραστήρια, μαχητικά, ἔξυπνα, δημιουργικά. Καὶ τότε ὁλοκάθαρα θὰ διαπιστώσουμε πόση ἀκμὴ μπορεῖ νὰ ἐπέλθει μέσα μας καὶ γύρω μας, διαψεύδοντας ἀκόμη καὶ τοὺς πλέον εἰδήμονες κι ὅλους τοὺς «εἰδικοὺς» ἀναλυτές…
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος