ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Δεν τους ωνόμασα αυτούς σκυλιά, για να τους ατιμάσω,
μακριά μια τέτοια σκέψις, αλλά και για να τους επαινέσω πάρα πολύ.
Φυλάσσουν τη βασιλική αυλή.
Ας ενθυμούμασθε συνεχώς αυτά, τους κατωτέρους, τους ευρισκομένους σε μεγαλύτερες συμφορές, και έτσι θα μπορέσωμε να ευχαριστούμε τον Θεό. Η ζωή είναι γεμάτη από πολλά τέτοια παραδείγματα. Εκείνος που επαγρυπνεί και θέλει να προσέχη διδάσκεται πολύ από τους ευκτήριους οίκους. Γι’ αυτό λοιπόν και στις εκκλησίες και στα μαρτύρια (Μαρτύρια- τόποι μαρτυρίου των μαρτύρων, Ιερά, προσκυνήματα.) κάθονται εμπρός από τα προπύλαια οι φτωχοί, ώστε από τη θέα αυτών να δεχώμασθε μεγάλη ωφέλεια. Γιατί σκέψου ότι τίποτε τέτοιο δεν είναι δυνατό να ιδούμε, όταν εισερχώμασθε σε ανάκτορα που βρίσκονται στη γη, αλλά άνδρες και ευγενείς και ένδοξοι και πλούσιοι και συνετοί παντού να τρέχουν. Στα πραγματικά όμως ανάκτορα, εννοώ την εκκλησία, και τους ευκτήριους οίκους των μαρτύρων, υπάρχουν δαιμονισμένοι, ανάπηροι, πτωχοί, γέροντες, τυφλοί, άνθρωποι με παραμορφωμένα τα μέλη τους. Γιατί τέλος πάντων;
Για να σε διδάσκη με τη θέα αυτών. Πρώτα, εάν εισέλθης φέροντας μαζί σου από έξω κάποια αλαζονεία, αφού κυτάξης σε εκείνους, ν’ αποθέσης την υπερηφάνειά σου, για να εισέλθης έτσι και να ακούσης τα λεγάμενα, γιατί δεν είναι δυνατό να εισακούεσαι όταν με αλαζονεία προσεύχεσαι. Όταν ιδής γέροντα, για να μη υπερηφανεύεσαι για τη νεότητα, γιατί και αυτοί οι γέροντες υπήρξαν νέοι. Όταν υπερηφανεύεσαι πολύ για τις πολεμικές επιχειρήσεις και για τη βασιλική δυναστεία, για να σκεφθής ότι από αυτά προέρχονται εκείνοι που γίνονται ένδοξοι στις βασιλικές αυλές. Όταν έχης εμπιστοσύνη στην υγεία του σώματός σου, για να καταστείλης την υπερηφάνεια σου προσέχοντας αυτούς. Γιατί εδώ όταν εισέρχεται συνεχώς, αυτός που είναι υγιής δεν θα υπερηφανευθή για την υγεία του σώματός του και εκείνος που είναι ασθενής θα λάβη μεγάλη παρηγοριά.
Δεν κάθονται όμως εδώ γι’ αυτό μόνο, αλλά για να σε κάμουν και ελεήμονα και για να συγκινηθής για ελεημοσύνη. Για να θαυμάσης τη φιλανθρωπία του Θεού, γιατί αφού ο Θεός δεν εντρέπεται αυτούς, αλλά τους έθεσε στα προπύλαιά του, πολύ περισσότερο εσύ πρέπει να κάνης αυτό. Για να μη υπερηφανεύεσαι για τα ανάκτορα που ευρίσκονται επάνω στη γη.
Μη λοιπόν εντρέπεσαι όταν καλήσαι από πτωχό· και αν προσέλθη, και αν πιάση τα γόνατά σου, μη τον διώξης, γιατί αυτοί είναι θαυμαστά σκυλιά των βασιλικών αυλών. Δεν τους ωνόμασα αυτούς σκυλιά, για να τους ατιμάσω, μακριά μια τέτοια σκέψις, αλλά και για να τους επαινέσω πάρα πολύ. Φυλάσσουν τη βασιλική αυλή.
Θρέψε λοιπόν αυτούς, γιατί η τιμή μεταβαίνει στο βασιλέα. Εκεί τα πάντα είναι αλαζονεία, δηλαδή στα ανάκτορα που ευρίσκονται επάνω στη γη, εδώ τα πάντα ταπεινοφροσύνη. Ότι δεν αξίζουν καθόλου τα ανθρώπινα, το μαθαίνεις κυρίως από αυτά τα προπύλαια· το ότι δεν ευχαριστείται με τον πλούτο ο Θεός, το διδάσκεσαι από αυτούς που κάθονται εμπρός στα προπύλαια. Γιατί η καθέδρα και η συγκέντρωσις αυτών είναι σχεδόν παραίνεσις, που απευθύνει καθαρή φωνή προς το γένος όλων των ανθρώπων και λέγει, ότι δεν είναι τίποτε τα ανθρώπινα πράγματα, ότι είναι σκιά και καπνός.
Εάν ήταν καλό πράγμα ο πλούτος, δεν θα εγκαθιστούσε ο Θεός τους πτωχούς εμπρός στα δικά του πρόθυρα.
Εάν όμως επιτρέπη να έλθουν και οι πλούσιοι, μη θαυμάσης, γιατί δεν τους επιτρέπει γι’ αυτό, για να παραμένουν πλούσιοι, αλλά για να απαλλαγούν από την αλαζονεία τους. Γιατί ακούσε τι λέγει σε αυτούς ο Χριστός· «Δεν μπορείτε να δουλεύετε στον Θεό και στο μαμωνά»· και πάλι, «Δύσκολα ο πλούσιος θα εισέλθη στη βασιλεία των Ουρανών»· και πάλι, «Είναι ευκολώτερο να περάση καραβόσκοινο από την τρύπα που άνοίγει η βελόνα, παρά ο πλούσιος να εισέλθη στη Βασιλεία των Ούρανών»10. Γι’ αυτό δέχεται τους πλουσίους, για να ακούσουν αυτά τα λόγια, για να ποθήσουν τον αιώνιο πλούτο, για να επιθυμήσουν τα πράγματα που ευρίσκονται στους ουρανούς.
Και γιατί θαυμάζεις αν δεν θεωρή ανάξιο να εγκαθιστά αυτούς στα πρόθυρά του; γιατί δεν θεωρεί ανάξιο να τους προσκαλή αυτούς στο πνευματικό του τραπέζι και να τους μεταδώση εκείνη την ευωχία. Αλλά ο χωλός και ο ανάπηρος, ο γέρων, που είναι ρακένδυτος και έχει ακαθαρσίες και μύξα, έρχεται μαζί με τον όμορφο νέο και με αυτόν που φορεί την πορφύρα και έχει στο κεφάλι του το στέμμα να λάβη μέρος στο τραπέζι και αξιώνεται την πνευματική ευωχία, και απολαμβάνουν ο καθένας από αυτούς τα ίδια πράγματα και δεν υπάρχει καμμία διαφορά.
Έπειτα ο Χριστός δεν θεωρεί ανάξιο να προσκαλή αυτούς στο τραπέζι μαζί με το βασιλέα· διότι και οι δύο καλούνται μαζί. Εσύ όμως ίσως θεωρείς ανάξιο και να σε ιδούν όταν δίνης στους πτωχούς η και όταν όμιλής μαζί τους; Πω, πω παραφροσύνη και αλαζονεία. Πρόσεχε μήπως πάθωμε τα ίδια με αυτόν που κάποτε ήταν πλούσιος. Εθεωρούσε εκείνος ανάξιο και να ιδή τον Λάζαρο και δεν του παρεχώρησε στέγη ούτε κατάλυμα, αλλά ήταν πεταγμένος έξω κοντά στην εξώπορτα, αλλά ούτε τον εθεώρησε άξιο να τον μιλήση. Πρόσεχε όμως πως όταν είχε ανάγκη και εχρειάσθηκε τη βοήθειά του, δεν την επέτυχε. Γιατί εάν εκείνους τους οποίους ο Χριστός δεν εντρέπεται, εμείς τους ντρεπώμασθε, τον Χριστό ντρεπόμασθε, επειδή ντρεπόμασθε τους φίλους του.
Ας είναι γεμάτο το τραπέζι σου από χωλούς, αναπήρους. Δια μέσου αυτών έρχεται ο Χριστός, όχι δια μέσου των πλουσίων. Ίσως γελάς ακούοντα αυτά. Για να μη νομίσης λοιπόν ότι είναι δικός μου ο λόγος, άκουσε τον ίδιο τον Χριστό που λέγει, για να μη γελάσης, αλλά για να φρίξης. «Όταν κάνης πρόγευμα η δείπνο, μη προσκαλής τους φίλους σου, ούτε τους αδελφούς σου, ούτε τους συγγενείς σου ούτε τους πλουσίους γείτονας, μήπως και εκείνοι σε καλέσουν κάποτε και σου γίνη η ανταπόδοσις. Αλλά όταν κάνης τραπέζι, να προσκαλής πτωχούς, αναπήρους, χωλούς, τυφλούς, και θα είσαι μακάριος, γιατί δεν μπορούν να σού το ανταποδώσουν· θα σου ανταποδοθή λοιπόν στην ανάστασι των δικαίων». (Λουκά 14,12 – 14)
Και δόξα όμως πιο μεγάλη γεννάται εδώ, εάν βέβαια την ποθής. Γιατί από εκείνους προέρχονται φθόνος και βασκανία και κατηγορίες και ύβρεις και είναι μεγάλος ο φόβος μήπως γίνη κάτι όπως δεν πρέπει· και σαν υπηρέτης στον κύριο, έτσι παρευρίσκεσαι, και αν υπάρχουν ανώτεροι, φοβάσαι τη μομφή και τα στόματά τους. Σε αυτούς όμως δεν συμβαίνει τίποτε τέτοιο, αλλά αυτά που θα τους προσφέρης, με ευχαρίστησι τα δέχονται όλα· και είναι μεγάλος ο έπαινος, πιο λαμπρή η δόξα, πιο μεγάλο το θαύμα. Δεν χειροκροτούν τόσο εκείνους, όσο αυτούς όλοι όσοι ακούουν. Εάν όμως δεν πιστεύης, δοκίμασε συ ο πλούσιος, ο οποίος προσκαλείς στρατηγούς και ηγεμόνες.
Προσκάλεσε πτωχούς και γέμισε το τραπέζι από αυτούς, αν δεν χειροκροτηθής από όλους, αν δεν αγαπηθής από όλους, αν δεν θα σε έχουν όλοι σαν πατέρα. Από εκείνα λοιπόν τα δείπνα δεν προέρχεται κανένα κέρδος, γι’ αυτά όμως επιφυλάσσεται ο ουρανός και τα ευρισκόμενα στους ουρανούς αγαθά. Αυτά τα αγαθά είθε όλοι μας να επιτύχωμε, με τη χάρι και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μαζί με τον οποίο στον Πατέρα και συγχρόνως στο άγιο Πνεύμα ανήκει η δόξα, η δύναμις, η τιμή, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΔΕΞΙΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ.
Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ – ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ 22 -ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ Α’ – ΟΜΙΛΙΑ ΙΑ’ Α’ Θεσ. 4,14·18) σελ. 583 – 589 – ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΝ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ – ΣΧΟΛΙΑ Υπό ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΜΟΥΣΤΑΚΑ, Θεολόγου – Φιλολόγου – ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1983 – ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ- ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ