Τοῦ ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
Μερικὰ στιγμιότυπα
ΣHMEPA, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζει ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας, ποὺ ἐπονομάζεται
Πρωτόκλητος, διότι εἶνε ὁ πρῶτος ἀπὸ τοὺς μα
θητὰς ποὺ ἐκάλεσε ὁ
Κύριος στὸ ἀποστολικὸ ἔργο. Θὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας σὲ ὡρισμένα
μόνο στιγμιότυπα τῆς ζωῆς καὶ τοῦ μαρτυρίου του.
* * *
Ὡς πρὸς τὸν τόπο καὶ τὴν καταγωγή του, ὁ ἅγιος Ἀνδρέας δὲν γεννήθηκε οὔτε στὴν πόλι τῶν φιλοσόφων (τὴν Ἀθήνα), οὔτε στὴν πόλι τῶν στρατηγῶν (τὴ Ῥώμη), οὔτε στὴν πόλι τῶν πλουσίων (τὴν Ἀλεξάνδρεια), οὔτε σὲ κανένα ἄλλο ἀξιόλογο κέντρο τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Ἰδιαιτέρα του πατρίδα ἦτο ἕνα μικρὸ καὶ ἄσημο χωριὸ τῆς Παλαιστίνης, ἡ Βηθσαϊδά, χτισμένο στὴν παραλία τῆς λίμνης Τιβεριάδος. Ἡ οἰκογένειά του ἦτο ταπεινή. Ὁ πατέρας του ψαρᾶς. Ὁ ἀδελφός του, ὁ Πέτρος, ψαρᾶς. Ὅλη ἡ οἰκογένειά του ἀσχολοῦνταν μὲ τὰ δίχτυα. Καὶ ὅμως αὐτὸ τὸν ψαρᾶ, ὅπως καὶ τοὺς ἄλλους, διάλεξε ὁ Κύριος γιὰ νὰ γίνουν οἱ κήρυκες τῆς νέας πίστεως. Ποιοί; οἱ ψαρᾶδες, αὐτοὶ οἱ περιφρονημένοι ἄνθρωποι.
Τί μᾶς διδάσκει αὐτό; Μᾶς διδάσκει ἕνα μεγάλο δίδαγμα. Ὁ ἁπλὸς
λαός, ὁ ὄχλος, ναὶ ὁ ὄχλος, ποὺ τὸν περιφρονοῦν οἱ μεγάλοι καὶ
ἰσχυροί, αὐτὸς κλείνει στὰ βάθη του ἀποθέματα ἀνεκτιμήτου ψυχικοῦ
μεγαλείου.
Ἀκόμα αὐτὸ διδάσκει ἐμᾶς τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἡγέτας, ὅτι δὲν
πρέπει νὰ περιμένουμε τὴν ἀναγέννησι καὶ τὴν πρόοδο τῆς Ἐκκλησίας
ἀπὸ δῆθεν μορφωμένους κληρικούς, ποὺ ἔχουν φοιτήσει σὲ θεολογικὲς
σχολές. Ὄχι. Ἡ πρόοδος τῆς Ἐκκλησίας ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἕναν ἄλλο
παράγοντα. Ὁ δὲ ἄλλος παράγων ποιός εἶνε; Στὴ ζωὴ τῆς κοινωνίας καὶ τοῦ
ἀτόμου, διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰσῆλθε
ἕνας ἀόρατος παράγων χῖ, τὸ ἄγνωστο χῖ. Καὶ ὅπως ὡρισμένα προβλήματα
δὲν λύνονται παρὰ μόνο ἐὰν καταλήξουμε σὲ μία ὡρισμένη μορφὴ
ἐξισώσεως, κατὰ παρόμοιο τρόπο καὶ ὡρισμένα προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας
δὲν λύνονται παρὰ μόνο ἂν βρεθῇ ὁ ἄγνωστος χῖ. Ὁ δὲ ἄγνωστος χῖ, τὸν
ὁποῖον δυστυχῶς ἀρχιερεῖς ἀρχιεπίσκοποι καὶ πατριάρχαι ἀγνοοῦν, εἶνε
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ἀγνοοῦν ὅτι, πέρα ἀπὸ τὰ διπλώματα, πέρα ἀπὸ τὶς
ἀκαδημίες, πέρα ἀπὸ τὶς γλῶσσες, πέρα ἀπὸ τὴν ἐγκυκλοπαιδικὴ μόρφωσι,
γιὰ μᾶς τοὺς Χριστιανούς, εἶνε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ναί, τὸ Πνεῦμα τὸ
ἅγιο, ποὺ ἔλαβε ἕνας ψαρᾶς τῆς Γαλιλαίας καὶ νίκησε τὸν Πλάτωνα καὶ
τὸν Ἀριστοτέλη καὶ ἀνεδείχθη παγκόσμιος διδάσκαλος.
Κόσμε πατριαρχῶν καὶ ἐπισκόπων μὲ τὰ διπλώματά σου καὶ τὶς
ἀκαδημίες σου, δῶστε μου ἕνα ψαρᾶ σὰν τὸν ἅγιο Ἀνδρέα, γιὰ νὰ
ἀναγεννηθῇ ὅλη ἡ πατρίδα μας! Δὲν ἔχουμε ἀνάγκη τόσο ἀπὸ μορφωμένους,
ὅσο ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ νὰ ἔχουν μέσα τους τὴν πνοὴ τοῦ
ἁγίου Πνεύματος.
Ἄλλο σημεῖο, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ γνωριμία του μὲ τὸ Χριστό.
Πῶς γνωρίστηκε μαζί του; Ἄκουσε ξαφνικά, ἐκεῖ ποὺ τακτοποιοῦσε τὰ
δίχτυα του, ἕνα προσκλητήριο, καὶ στὴ στιγμὴ πῆρε μιὰ ἀπόφασι ποὺ
μετέβαλε τελείως τὴ ζωή του. Ποιά ἀπόφασι; Ἐμεῖς, ἄνθρωποι τοῦ
συμφέροντος, δὲ᾿ μποροῦμε ν᾿ ἀντιληφθοῦμε τὸ μεγαλεῖο αὐτοῦ τοῦ ψαρᾶ.
Εἶπε ὁ Χριστός· «Ἀκολούθει μοι». Καὶ τί ἔκανε ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας;
Ἄφησε ἀμέσως τὰ πάντα, τὰ δίχτυα του, τὴ βάρκα του, τὸν πατέρα του, τὴ
μητέρα του, τοὺς φίλους του, τὸ μαγευτικὸ περιβάλλον τῆς Τιβεριάδος,
καὶ ἔπεσε στὴ μεγάλη ἀποστολικὴ περιπέτεια.
Τί τὸν τράβηξε στὸ Χριστό; Μία μυστηριώδης δύναμις, ποὺ ἐξακολουθεῖ ἀκόμα νὰ ἑλκύῃ τὶς ψυχές, τὸ μεγαλεῖο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἀπὸ τὴν ὥρα αὐτὴ μέσα στὴν καρδιά του ἄναψε φλογερὸς πόθος
νὰ μεταδώσῃ αὐτὸ ποὺ βρῆκε καὶ σὲ ἄλλους. Ἔλυσε αὐτὸς τὸ πρόβλημα τῆς
ζωῆς, καὶ ἤθελε νὰ δείξῃ τὴ λύσι καὶ σὲ ἄλλους. Διότι τὸ πρόβλημα τῆς
ζωῆς δὲν λύνεται, ἀγαπητοί μου, μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστό. Ἐὰν προσπαθῇς
νὰ λύσῃς τὸ πρόβλημα τῆς ζωῆς χωρὶς τὸ Χριστό, δὲν θὰ μπορέσῃς.
Τὸ δυσκολώτερο πρόβλημα δὲν εἶνε κάποιο ἀπὸ αὐτὰ τῶν
μαθηματικῶν καὶ τῆς ἀλγέβρας. Τὸ ὕψιστο πρόβλημα εἶνε· Ποιός ὁ σκοπὸς
τῆς ζωῆς μας; γιατί ζοῦμε σ᾿ αὐτὸ τὸν πλανήτη; Καὶ ἡ ἀπάντησι εἶνε·
Τὸ πρόβλημα τῆς ζωῆς λύνεται μόνο διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γι᾿ αὐτό,
ὅπως ὁ ἀρχαῖος ἐκεῖνος μαθηματικός, ὁ Ἀρχιμήδης, μετὰ ἀπὸ πολύωρες
ἔρευνες βρῆκε τὴ λύσι καὶ φώναξε τὸ «Εὕρηκα, εὕρηκα», ἔτσι καὶ ὁ
Ἀνδρέας ὁ ψαρᾶς εἶπε τὸ δικό του «Εὕρηκα». Τί βρῆκε; Βρῆκε τὴ λύσι τοῦ
προβλήματος, βρῆκε τὸ νόημα τῆς ζωῆς, βρῆκε τὸ θησαυρό, βρῆκε ἐκεῖνον
ποὺ ἀνεβάζει τὸν ἄνθρωπο στὸν οὐρανό. Αὐτὸ βρῆκε καὶ φώναξε· «Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν» (Ἰωάν. 1,42). Καὶ ὅπως ἕνας ποὺ βρῆκε θησαυρὸ
μεταδίδει τὴ χαρμόσυνη εἴδησι στοὺς συγγενεῖς του, γιὰ νὰ γίνουν καὶ
αὐτοὶ μέτοχοι τῆς χαρᾶς του, ἔτσι καὶ αὐτός. Μοῦ ἔλεγε κάποιος λοχίας
συγχωριανός μου τὸ ἑξῆς. Στὸν πόλεμο ἕνας στρατιώτης ἀπὸ τὴν Ἤπειρο βρῆκε μιὰ πηγή. Καὶ τόση ἦταν ἡ χαρά του, ὥστε δὲν ἤπιε ὁ ἴδιος, ἀλλὰ
ἔτρεξε καὶ φώναζε «Βρῆκα νερό, τρέξτε νὰ πιῆτε!», καὶ τελευταῖος ἤπιε
ἐκεῖνος. Ἔτσι καὶ ὁ Ἀνδρέας, ὅταν βρῆκε τὴν Πηγὴ μὲ τὸ γάργαρο καὶ
δροσερὸ νερό, φώναξε στὸν ἀδελφό του τὸν Πέτρο· «Εὑρήκαμεν» – ποιόν;
Ἐκεῖνον ποὺ λαχταροῦν οἱ καρδιές μας, ἐκεῖνον ποὺ περιμένουν οἱ
αἰῶνες, τὸ ἄλφα καὶ τὸ ὠμέγα, τὸν βασιλέα τοῦ κόσμου.
Μὲ τὸν ζῆλο αὐτὸν ὁ Ἀνδρέας, ὅταν πλέον ὁ Χριστὸς ἀνελήφθη
στοὺς οὐρανούς, ξεκίνησε νὰ ἐκτελέσῃ τὴν ἐντολή του «Πορευθέντες εἰς
τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει» (Μᾶρκ.
16, 15).
Πέρασε τὴ Μικρὰ Ἀσία, τὸν Πόντο ὁλόκληρο, τὴ Σινώπη, τὴν
Τραπεζοῦντα, ὅλα τὰ μέρη αὐτὰ τὰ εὐλογημένα. Ἐκεῖ λέει ἡ παράδοσις ὅτι
μὲ ἕνα πλοιάριο κινδύνευσε νὰ πνιγῇ στὸν Εὔξεινο Πόντο. Ἀπὸ ᾿κεῖ
ἔφθασε ὁδικῶς στὴ νότιο Ῥωσία, ποὺ ἦτο σὲ ἀγρία κατάστασι. Ἐκεῖ
ἐκήρυξε τὸν χριστιανισμό. Γι᾿ αὐτὸ βλέπετε οἱ Ῥῶσοι ἐξακολουθοῦν νὰ
ἔχουν μεγάλη τιμὴ στὸν ἅγιο Ἀνδρέα.
Ἀλλά, ἅγιε Ἀνδρέα ἀπόστολε, ποιός μπορεῖ νὰ διηγηθῇ τὴν πορεία
σου καὶ τὰ κατορθώματά σου; Ἀπὸ χώρα σὲ χώρα, ἀπὸ πολιτεία σὲ
πολιτεία, ἔφθασε στὴν Πάτρα· ἐκεῖ πλέον μαρτύρησε, ἐκεῖ ἔχυσε τὸ αἷμα
του.
Καὶ μία λεπτομέρεια. Ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας σταυρώθηκε ἀνάποδα· μὲ
τὴν κεφαλὴ ὄχι πρὸς τὰ ἐπάνω, ὅπως ὁ Κύριος, ἀλλὰ πρὸς τὰ κάτω. Καὶ
ἔμεινε τρεῖς μέρες πάνω στὸ σταυρὸ ἀναπέμποντας ὕμνους στὸ Θεὸ καὶ
προσευχόμενος γιὰ ὅλο τὸν κόσμο. Ἔτσι τελείωσε τὴ ζωή του ὁ
Πρωτόκλητος Ἀνδρέας, ὁ μέγας ἀπόστολος.
* * *
Μερικοὶ ἀνόητοι, ποὺ ξέρουν μόνο
νὰ παίζουν χαρτιὰ στὰ καφενεῖα καὶ ποτέ δὲν διάβασαν τὴν ἁγία Γραφή,
νομίζουν ὅτι ὁ χριστιανισμὸς εἶνε κάτι καταληπτὸ ἀπὸ τὴ λογική τους
καὶ λένε· Ἐμεῖς εἴμαστε μορφωμένοι, θέλουμε ντοκουμέντα, ἀποδείξεις…
Ἀφοῦ λοιπὸν θέλετε ἀποδείξεις, ἰδού οἱ ἀποδείξεις. Ἀπόδειξις
εἶνε ὁλόκληρος ὁ χριστιανισμός. Ἀποδείξεις εἶνε οἱ ἀπόστολοι. Κάθε
ἀπόστολος ἀποτελεῖ καὶ μιὰ τρανὴ ἀπόδειξι τῆς ἐλεύσεως τοῦ Ἰησοῦ
Χριστοῦ. Ἔτσι καὶ ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας. Τοὺς θέτω τὰ ἑξῆς ἐρωτήματα.
Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ πῆρε αὐτὸ τὸν ψαρᾶ ἀπὸ τὴν ὄχθη τῆς
Τιβεριάδος καὶ τὸν ἀνέδειξε οἰκουμενικὸ διδάσκαλο; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ
εἵλκυσε αὐτὸ τὸν ἀπόστολο κοντὰ στὸ Χριστό; τὸ χρῆμα, ἡ δόξα, τὰ
μεγαλεῖα; Ὄχι· τὸ μαρτύριο καὶ τὸ αἷμα. Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἔκανε
νὰ ἐγκαταλείψῃ πατέρα, μητέρα, ἐπάγγελμα, τὰ πάντα, καὶ νὰ πέσῃ στὴ
μεγάλη περιπέτεια τοῦ εὐαγγελίου; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ἔκανε τὴ γλῶσσα
ἑνὸς ψαρᾶ πύρινη, γλῶσσα φιλοσόφου; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἔκανε νὰ
ἀντέξῃ στὰ μαρτύρια; Τί εἶνε ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἀνέδειξε θαυματουργό;
Μία ἡ ἀπάντησις. Ὅτι ὁ Χριστὸς ζῇ! Ναὶ ζῇ! Ζῇ, εἰς πεῖσμα τῶν
δαιμόνων, εἰς πεῖσμα τῶν ἀθέων. Ζῇ καὶ βασιλεύει καὶ εἶνε ἡ αἰωνία ἐλπίδα. Δὲν ὑπάρχει, ἀδελφοί μου, δὲν ὑπάρχει καμμία ἄλλη ἐλπίδα στὸν
κόσμο. Ἐὰν ὁ κόσμος σωθῇ, ἐὰν σωθοῦμε ἀπὸ τὸν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο,
θὰ σωθοῦμε μόνο διὰ τῆς ἐλπίδος. Ἡ ἐλπὶς τῶν πάντων εἶνε ὁ Ἰησοῦς
Χριστὸς ὁ Ναζωραῖος· «ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας
τοὺς αἰῶνας». Ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(ἱ. ναὸς Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 30-11-1969)