Είναι, επειδή δεν θέλεις, όχι επειδή δεν μπορείς. Γιατί αποδεικνύω ότι όλοι μπορούν να ασκήσουν την αρετή. Δηλαδή κάποιος ό,τι δεν μπορεί να το κάνει, δεν θα μπορεί να το κάνει ούτε κι όταν βρίσκεται στην ανάγκη. Eκείνος όμως που μπορεί, όταν αναγκάζεται, εάν δεν το κάνει, δεν το κάνει, επειδή δεν θέλει. Tο εξής περίπου εννοώ: Eίναι οπωσδήποτε αδύνατον ο άνθρωπος να πετάξει και να σηκωθεί προς τον ουρανό, επειδή έχει σώμα βαρύ.
Λοιπόν; Eάν κάποιος βασιλιάς τον διέτασσε να πράξει αυτό και τον απειλεί με θάνατο λέγοντας ότι διατάσσει οι άνθρωποι που δεν πετούν να αποκεφαλιστούν και να καούν ή κάτι άλλο τέτοιο να πάθουν, άραγε θα υπάκουε κανείς; Kαθόλου, γιατί είναι αντίθετο απ’ τη φύση. Αν το ίδιο συμβεί με τη σωφροσύνη και ο βασιλιάς εκδώσει διατάγματα ο αισχρός να τιμωρείται, να καίεται, να μαστιγώνεται, να παθαίνει άπειρα δεινά, άραγε πολλοί θα πείθονταν στη διαταγή; Όχι, λέγει. Γιατί βεβαίως ισχύει και τώρα νόμος που απαγορεύει τη μοιχεία, κι όμως δεν υπακούουν όλοι, όχι επειδή εξασθένησε ο φόβος, αλλά επειδή οι περισσότεροι ελπίζουν ότι δεν θα γίνουν αντιληπτοί.
Γιατί, εάν, όταν επρόκειτο να κάνουν αισχρές πράξεις, ήταν κοντά τους ο νομοθέτης κι ο δικαστής, ο φόβος θα ήταν ικανός να αφαιρέσει την επιθυμία τους. Aν επιβάλω ποινή άλλη ελαφρότερη αυτής και, αφού συλλάβω τον μοιχό, τον απομακρύνω από την ερωμένη του και δέσμιο των φυλακίσω, θα μπορεί να τα υποφέρει και δεν θα πάθει τίποτα βαρύ.
[Απ’ την Β΄ Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΗΝ Α΄ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ»]
[Από το έργο "ΡΟΔΟΣΤΑΓΜΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ" των Εκδ. "ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ"]