1ον
Ἐξ ἀφορμῆς τῶν κατὰ καιροὺς παρουσιαζομένων φαινομένων πλήρους ὑποταγῆς ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν εἰς τὰ κελεύσματα τῶν πολιτικῶν, ἀκόμη καὶ στὶς γεωπολιτικὲς ἐπιδιώξεις Μεγάλων Δυνάμεων, ἀνασύρουμε ἀπὸ τὸ Ἀρχεῖο μας τὶς περιγραφὲς δύο σχετικῶν θλιβερῶν περιστατικῶν, τὸ ἕνα πίσω ἀπὸ τὸ ἄλλο, πρὸς γνῶσιν τῶν νεωτέρων – καὶ πρὸς ἀποφυγὴν βλάβης εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας, ἂν αὐτὰ τυχὸν ἐπαναληφθοῦν εἰς τὸ μέλλον…
Τότε ποὺ ἐκκλησιαστικοὶ καὶ πολιτικοὶ ὁμοῦ ἐπλήγωναν σκληρὰ τὴν Ἐκκλησίαν μας…
Ὅλα ὅσα θὰ διαβάσετε παρακάτω καθὼς καὶ τὴν συνέχειά τους εἰς τὸ ἑπόμενο φύλλο συνέβαιναν κατὰ τὴν ἐθνοκτόνο ἐποχὴ τοῦ Διχασμοῦ (1916 καὶ ἑξῆς), μετὰ τοὺς νικηφόρους δι’ ἡμᾶς Βαλκανικοὺς Πολέμους.
Τὰ δύο αὐτὰ θλιβερὰ περιστατικὰ ἀναφέρονται ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος εἰς τὸ διὰ Συνοδικοῦ λιθοβολισμοῦ «Ἀνάθεμα» κατὰ τοῦ Ἐλευθ. Βενιζέλου (12.12.1917), καὶ τὸ ἄλλο εἰς τὴν παρὰ τοῦ Ἐλευθ. Βενιζέλου τηλεγραφικῶς, «ἐκλογὴ» (4.2.1918) τοῦ Μητροπολίτου Κιτίου Κύπρου Μελετίου Μεταξάκη, ὡς Μητροπολίτου Ἀθηνῶν, ΠΡΙΝ ἐκλέξει αὐτὸν ἡ Ἐκκλησία!
Τὰ πικρὰ ἐπακόλουθα τῶν δύο ἐκείνων θλιβερῶν γεγονότων ἐπλήγωσαν τότε καὶ ἐν συνεχείᾳ τὴν Ἐκκλησία μας, μέχρι τοῦ σημείου τοῦ νὰ ἐπιταχύνουν τὴν πρόκληση τοῦ λεγομένου «ἡμερολογιακοῦ» ζητήματος – «Σχίσματος», ποὺ ξαναπλήγωσε καὶ τοῦτο καὶ πληγώνει πάντα τὴν Ἐκκλησία μας… «Ἑνὸς κακοῦ δοθέντος», βλέπετε…
Τὸ σκεπτικὸν καὶ ἡ Ἀπόφασις τοῦ Ἐκκλ. Δικαστηρίου
Ἰδοὺ ἐν συνεχείᾳ τὸ Σκεπτικὸ καὶ ἡ Ἀπόφαση τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαστηρίου ἐνώπιον τοῦ ὁποίου παρεπέμθησαν οἱ Ἀρχιερεῖς οἱ λίθοις ἀναθεματίσαντες τὸν Ἐλευθέριον Βενιζέλον.
Διαβάζουμε λοιπὸν τὰ πολὺ θλιβερὰ ποὺ συνέβησαν κατὰ τοὺς καιροὺς ἐκείνους τῆς ἐκκλησιαστικῆς – καὶ ὄχι μόνο- παρακμῆς, ὡς ἀκολούθως:
«…Ἐκ τῆς διαδικασίας ἐβεβαιώθησαν τὰ ἑξῆς γεγονότα:
Μετὰ τὴν κατὰ Σεπτέμβριον τοῦ 1916 ἐκραγεῖσαν ἐν τῷ τόπῳ πολιτειακὴν κρίσιν, λόγῳ τῆς ἀντιθέσεως μεταξὺ τοῦ πολιτικοῦ κόμματος τῶν φιλελευθέρων ἀφ’ ἑνὸς καὶ ὅλων τῶν λοιπῶν πολιτικῶν μερίδων ἀφ’ ἑτέρου, ἤρξατο οἱ κατηγορούμενοι [Ἀρχιερεῖς], ἀπὸ κοινοῦ ἀποφασίζοντες, νὰ ἀναμιγνύωνται βαθμηδὸν καὶ κατ’ ὀλίγον εἰς ξένας πρὸς τὸ ἀξίωμα αὐτῶν μερίμνας καὶ δή:
Κατὰ τὰς ἀρχὰς Ὀκτωβρίου 1916 ὁ Μητροπολίτης Λαρίσης Ἀρσένιος συνεζήτει ἐν τῇ ἐνταῦθα οἰκίᾳ του μετὰ τοῦ Νεοκλέους Καζάζη περὶ ἐπιβολῆς ἀφορισμοῦ ἢ ἀναθέματος κατὰ τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, ἀρχηγοῦ τοῦ κόμματος τῶν φιλελευθέρων καὶ προέδρου τῆς Κυβερνήσεως (…).
Ὁ Πανιερώτατος Πρόεδρος [τῆς Ἱερᾶς Συνόδου Θεόκλητος Μηνόπουλος] ἀνεκοίνωσε τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ ὅτι ἐπιτροπὴ τῶν προέδρων τῶν σωματείων τοῦ λαοῦ παρουσιασθεῖσα ἐνώπιον αὐτοῦ ἐδήλωσεν ὅτι αὔριον [12.12.1917] θὰ συνέλθη ὁ λαὸς εἰς τὸ πεδίον τοῦ Ἄρεως νὰ ρίψη λίθον ἀναθέματος κατὰ τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου καὶ ἀπήτησε [ἡ Ἐπιτροπή], ὅπως παρευρεθῆ ἐκεῖ ὁ ἱερὸς κλῆρος. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἐπεδοκίμασε τὴν πρότασιν ταύτην, ὁ δὲ πανιερώτατος Πρόεδρος ἐδήλωσεν ὅτι θὰ καλέση τὸν ἱερὸν Κλῆρον, νὰ προτρέψη αὐτόν, ὅπως παρευρεθῆ εἰς τὴν συνάθροισιν τοῦ ἀναθέματος…».
Ὁ «Πανιερώτατος» ἐκεῖνος Μητροπολίτης Ἀθηνῶν «λάμπων ἐκ χαρᾶς» σπεύδει νὰ ρίψη τὸν πρῶτον λίθον…
Διαβάζουμε ἐν συνεχείᾳ ἀπὸ τὴν ἀξιόπιστη πηγή μας καὶ ταῦτα τὰ ἀποτρόπαια:
«… Τὸ ἀπόγευμα τῆς αὐτῆς ἡμέρας [12.2.1917] ξεκίνησαν πρὸς τὸ πεδίον τοῦ Ἄρεως πάντες οἱ κατηγορούμενοι [Ἱεράρχες], πάντες σχεδὸν οἱ παρεπιδημοῦντες ἐν Ἀθήναις Ἀρχιερεῖς ὁ κλῆρος τῶν Ἀθηνῶν, μηδὲ Ἡγουμένων καὶ μοναχῶν ὑπολειφθέντων, ἐκεῖ δὲ καταβὰς ὁ Μητροπολίτης Ἀθηνῶν τῆς ἁμάξης του, ὡς πιστοῦται καὶ ἐκ τῆς ἀνακριτικῆς ἐκθέσεως περὶ αὐτοψίας τῆς σχετικῆς κινηματογραφικῆς ταινίας, καὶ περιστοιχούμενος ὑπὸ τῶν Συνοδικῶν καὶ Ἀρχιερέων, φέρων ἐγκόλπιον καὶ ἐπανωκαλύμμαυχον, ἄτρομος καὶ ἀκτινοβολῶν [!] ἐκ χαρᾶς προυχώρησεν ἐν μέσῳ τοῦ πλήθους πρὸς τὸν ἐσκαμμένον χῶρον, καί, ἀπαγγέλων λόγους τινάς, ἔρριψε λίθον, μεθ’ ὅ ἐπηκολούθησε γενικὸς λιθοβολισμός…».
Τὸ συνταχθὲν Πρακτικὸν καὶ ὁ τύπος τοῦ Ἀναθέματος
«… Δύο ἡμέρας μετὰ ταῦτα, τὴν 14 Δεκεμβρίου [1916] συνετάχθη ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τὸ ἑξῆς πρακτικόν: «Ὁ Πανιερώτατος πρόεδρος [Θεόκλητος Μηνόπουλος] ἀνεκοίνωσε τῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ τὸν τύπον τοῦ κατὰ τὴν 12 Δεκεμβρίου 1916 γενομένου ἀναθέματος (…) ἔχοντα οὕτω: Ἐλευθερίῳ Βενιζέλῳ, ἐπιβουλευθέντα τὴν Βασιλείαν καὶ τὴν Πατρίδα [!] καὶ καταδιώξαντι καὶ φυλακίσαντι Ἀρχιερεῖς, ἀνάθεμα ἔστω»…».
Τὸ ἐγκύκλιον Γράμμα τῆς Ἱ. Συνόδου καὶ πρὸς τὰς Εὐρώπας!…
«… Ἀλλ’ ἡ δρᾶσις τῆς Ἱ. Συνόδου δὲν περιωρίσθη εἰς τὰ ὅρια τοῦ Κράτους [ἀλλὰ καὶ] ἀπηύθυνεν ἐγκύκλιον Γράμμα ἀπὸ 15 Δεκεμβρίου 1916 πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδον πασῶν τῶν Ρωσσιῶν, πρὸς τὸν Ἀρχιεπίσκοπον Κανταρβουρίας […] καὶ πρὸς τὸν πάπαν Ρώμης, ἐξαιτουμένη τὴν παρὰ ταῖς πολιτικαῖς ἀρχαῖς μεσολάβησιν αὐτῶν πρὸς ἄρσιν τοῦ ἀποκλεισμοῦ, καί, ἐξ ἀφορμῆς τοιούτου αἰτήματος περιέλαβεν ἐν τῷ Γράμματι σωρείαν ὕβρεων καὶ συκοφαντιῶν εἰς βάρος τοῦ κόμματος τῶν φιλελευθέρων…».
Οἱ Εὐρωπαῖοι αὐτοὶ ταπεινώνουν τὴν Ἱ. Σύνοδον
«… Οὐδὲν ἄπορον ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κανταρβουρίας, ὁ μόνος ἀπαντήσας εἰς τὸ Συνοδικὸ Γράμμα, ἠρκέσθη νὰ ἐκφράση διὰ τῆς ἐν Λονδίνῳ πρεσβείας πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδον τὴν λύπην του, ὡς ἀδυνατῶν νὰ προβῆ εἰς σχετικόν τι διάβημα, καθ’ ὅσον «θὰ ἦτο ἀσυμβίβαστον πρὸς τὰ καθήκοντά του νὰ ἀναμιχθῆ εἰς ζητήματα πολιτικά»…».
Ἡ ἀπόφασις τοῦ Ἐκκλ. Δικαστηρίου διὰ τοὺς Ἀρχιερεῖς
«…ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: Κηρῦσσον τοὺς κατηγορουμένους εἰς πολιτικὰς διαμάχας καὶ κομματικὰς φροντίδας καὶ θρησκευτικοῦ σκανδαλισμοῦ κατὰ τὰ ἐν τῷ σκεπτικῷ, ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ Α) τὸν Μητροπολίτην Ἀθηνῶν Θεόκλητον, γεννηθέντα ἐν Τριπόλει, ἐτῶν 68, Κάτοικον Ἀθηνῶν, καὶ τὸν Μητροπολίτην Ἀρσένιον, γεννηθέντα ἐν Μυριοφύτρῳ Γανωχώρων, ἐτῶν 48, κάτοικον Λαρίσης, εἰς καθαίρεσιν ἀπὸ τοῦ ὑψηλοῦ ἀξιώματος τῆς Ἀρχιερωσύνης, ἀπογυμνοῦν αὐτοὺς παντὸς ἱερατικοῦ βαθμοῦ, τίτλου καὶ ἐπισκοπικῆς ἐξουσίας, ὁριζομένης ἑκατέρῳ, πρὸς ἐγκαταβίωσιν ἐπὶ διετίαν, Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ κράτους, μὴ ὑπαγομένης εἰς τὰς ἐπισκοπικὰς περιφερείας Ἀθηνῶν καὶ Λαρίσης.
β΄) Τὸν Ἐπίσκοπον Ἠλείας Δαμασκηνόν, γεννηθέντα ἐν Βελᾷ Καλαβρύτων, ἐτῶν 69, κάτοικον Πύργου, εἰς ἔκπτωσιν ἀπὸ τοῦ ἐπισκοπικοῦ αὐτοῦ θρόνου καὶ εἰς τριετῆ ἀργίαν ἀπὸ πάσης ἱεροπραξίας.
γ΄) Τὸν Ἐπίσκοπον Φωκίδος Ἀμβρόσιον, γεννηθέντα ἐν Καλύμνῳ, ἐτῶν 54, κάτοικον Ἀμφίσσης, καὶ τὸν Ἐπίσκοπον Κεφαλληνίας Δαμασκηνόν, γεννηθέντα ἐν Καλαβρύτοις, ἐτῶν 63, κάτοικον Ἀργοστολίου, εἰς ἔκπτωσιν ἀπὸ τῶν ἐπισκοπικῶν αὐτῶν θρόνων, καὶ ἐπιβάλλει αὐτοῖς τὰ τέλη τῆς σημάνσεως…».
Τὴν Ἀπόφαση αὐτὴ ὑπογράφουν οἱ Μητροπολίτες: Θεσσαλονίκης, Βεροίας, Μυτιλήνης, Σισανίου, Κασσανδρίας, Κερκύρας, Φαναρίου, Σύρου, Χαλκίδος, Φθιώτιδος, Πέτρας, Κυδωνίας καὶ Ἀποκορώνου, Ἱερισσοῦ καὶ Ἁγίου Ὄρους. (Πηγή μας, ἡ ἐν βιβλιαρίῳ ἐκ σελίδων 30 δημοσιευθεῖσα παρὰ τοῦ Ἀνωτάτου Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαστηρίου Ἀπόφασις Καταδίκης τῶν Ἱεραρχῶν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς ΞΔ΄ Περιόδου, Ἀθῆναι 1917, σελίδες 11, 12, 13, 15, 16, 19, 30, 31).
Ἡμέτερον (τοῦ ἐρευνητοῦ) Σχόλιον;
Οὐδέν. Ὅλα ἔχουν σχολιασθεῖ -πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως- ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ καὶ κοσμικὴ ἱστορία. Κάτι, μόνο: Καλὸ θὰ εἶναι νὰ ἀποφεύγονται οἱ συμμετοχὲς κληρικῶν σὲ ὑπουργικὰ Συμβούλια π.χ., ὅπως καὶ αἱ παρουσίαι πολιτικῶν σὲ αἴθουσες Ἱερῶν Συνόδων τῆς Ἐκκλησίας μας.
-Συναλληλία μεταξὺ Πολιτείας καὶ Ἐκκλησίας, ναί, ἀλλὰ «χωριστὰ τὰ τσανάκια μας*», ὅπως μὲ θάρρος ἐδήλωσεν ἄλλοτε ὁ ἐκ Μαυροματίου Καρδίτσης καταγόμενος ἀείμνηστος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Σεραφεὶμ Τίκας. Σοφοὶ οἱ λόγοι του.
(Εἰς τὸ ἑπόμενο φύλλο, Ὁ «φυτευτὸς» – τηλεγραφικῶς- παρὰ τοῦ μασόνου Ἐλευθ. Βενιζέλου (τὸ 1918) ὡς Μητροπολίτη Ἀθηνῶν, μασόνος ἐπίσης, Μελέτιος Μεταξάκης!).
Μοναχὸς Ἀβέρκιος
Σημείωσις:
* Προκαλοῦσε π.χ. περίεργα χαμόγελα -παλαιότερα- ἡ φιλότιμη προσπάθεια τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Σεραφεὶμ νὰ «ἁγιάσει» στὴ νέα Βουλὴ τὸν μακαρίτη ἐπίσης Χαρίλαο Φλωράκη, τὸν Γενικὸ Γραμματέα τοῦ ΚΚΕ. Τὰ ἴδια χαμόγελα προκαλοῦσε -ἐξ ἀντιθέτου- καὶ ἡ προσπάθεια ἐπίσης τοῦ συμπαθοῦς αὐτοῦ Χαρίλαου ν’ ἀποφύγει τὸν ραντισμό του διὰ χειρὸς -ἔστω- τοῦ συντοπίτη καὶ φίλου του, ὅπως εἰπώθηκε, Σεραφείμ…
Ὕστερα εἶναι καὶ οἱ βουλευτίνες κυρίες τῆς Βουλῆς. Κάθε φορὰ ποὺ ὁ τελετουργῶν Ἀρχιεπίσκοπος τὶς «ἁγιάζει», μερικὲς ἀπ’ αὐτὲς βάζουν, διακριτικὰ πάντα, στὸ πρόσωπό τους τὰ χέρια τους. Γιατί; Μὰ διότι φοβοῦνται μήπως καὶ πέσει ἐκεῖ πολὺς ἁγιασμός, χαλάσει τὸ παχὺ στρῶμα τοῦ μακιγιὰζ καὶ «αὐλακωθεῖ» ἔτσι δραματικὰ τὸ ὡραῖο τους πρόσωπο! Ναί, ναί. Πολλὲς φορὲς στὶς -«ὑπηρεσιακὲς»- αὐτὲς «ἐπαφὲς» δημιουργοῦνται ἀστεῖα καὶ ἀταίριαστα πράγματα…