Εἶναι ἀλήθεια, καλοί μου φίλοι, ὅτι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι εἴμασθε πλασμένοι γιὰ νὰ ζοῦμε μαζί. Καὶ ἐπιπλέον εἴμασθε πλασμένοι νὰ ἐπικοινωνοῦμε καὶ μάλιστα πρόσωπο μὲ πρόσωπο. Ὅμως ἔρχονται καὶ κάποιες φορὲς ποὺ δὲν πᾶνε καλὰ οἱ σχέσεις μὲ τοὺς συνανθρώπους μας, ὁπότε ἀκολουθεῖ τὸ «χωρίζουμε»! Καὶ ποιὸς εἶναι ὁ χειρότερος τρόπος χωρισμοῦ; Ὁ… ψηφιακός! Αὐτὸς ὁ «μοντέρνος» τρόπος ποὺ ἔχει ἐφεύρει ἡ ψηφιακὴ ἐποχή μας! Ἀξίζει νὰ τὸ δοῦμε…
* * *
Αὐτὸ τὸ ὁποῖο εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς πρέπει νὰ ποῦμε εἶναι ὅτι, ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἱ. Χρυσόστομος, ὁ Θεὸς μετὰ τὴν ἐκδίωξη τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Παράδεισο, κινούμενος ἀπὸ φιλανθρωπία, ἔβαλε στὴ ζωή μας τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Δηλαδὴ τοὺς συγγενεῖς, τοὺς φίλους, τοὺς συμμαθητές, τοὺς συμφοιτητές, τοὺς συναδέλφους, τοὺς γείτονες κ.λπ. Ἔτσι ζώντας μαζὶ μὲ αὐτούς, ἀλλὰ καὶ ἐπικοινωνώντας μαζί τους, ἁπαλύνεται ὁ πόνος αὐτῆς τῆς ἀπώλειας τοῦ Παραδείσου. Διαφορετικὰ ἡ ζωή μας θὰ ἦταν κόλαση καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν θὰ μπορούσαμε νὰ ἐπιβιώσουμε!
Εἶναι λογικό, λοιπόν, ὅλα νὰ ἀποβλέπουν στὸ νὰ μένουμε στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους, νὰ ἀπομακρύνουν τὰ ὅποια προβλήματα καὶ τὶς δυσκολίες καὶ ὅλα νὰ κατατείνουν στὸ πῶς νὰ ζοῦμε μαζὶ μὲ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο.
Ὅμως ἔρχονται καὶ ὄντως δύσκολες στιγμὲς ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ συνεχίσουμε μία σχέση, μία συνεργασία, μία ἐπαφή. Τότε ποὺ πρέπει νὰ ποῦμε καθαρὰ καὶ ξάστερα στὸν ἄλλο «χωρίζουμε»!
Καὶ ἐνῷ συναντᾶ κανεὶς πλῆθος ἀπὸ συμβουλὲς καὶ μάλιστα πολλῶν εἰδικῶν γιὰ τὸ πῶς νὰ διατηρήσει κανεὶς τὶς σχέσεις του μὲ τοὺς ἄλλους καὶ νὰ ξεπεράσει τὰ ὅποια προβλήματα ποὺ δημιουργοῦνται, ὡστόσο σπάνια θὰ δεῖ κανεὶς τοὺς εἰδικοὺς νὰ μᾶς λένε κάτι γιὰ τό… πῶς χωρίζουμε!
Ἔτσι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἔχουν ἦθος καὶ ἀρχές, ποὺ δὲν λειτουργοῦν ἀντρίκια καὶ παλικαρίσια, μὴ δίνοντας καμία ἀπολύτως σημασία στὸ πῶς θὰ τὸ ποῦν στὸν ἄλλο, τί ἐπιπτώσεις θὰ ἔχει γι’ αὐτὸν κ.λπ. βρίσκουν τὸν πιὸ εὔκολο, ἀλλὰ καὶ ἐντελῶς ἀπάνθρωπο τρόπο, ποὺ εἶναι βέβαια ὁ ψηφιακός! Δηλαδὴ μὲ ἕνα sms, μ’ ἕνα email ἢ καὶ μὲ μία ἀνάρτηση στὰ κοινωνικὰ δίκτυα. Θεέ μου!
Ὑπόψη ὅτι, ἀκόμη καὶ ἡ γνωριμία, ὅπως καὶ ἡ συνεργασία μας μὲ τὸν ἄλλο ξεκίνησε ψηφιακά, δὲν ὑπάρχει περίπτωση στὴ συνέχεια οἱ συναντήσεις μας καὶ οἱ ἐπαφές μας μαζί του νὰ μὴ ἦταν καὶ διὰ ζώσης, δηλαδὴ πρόσωπο μὲ πρόσωπο, ὅπως λέμε. Πῶς λοιπὸν τώρα, τὸ τέλος αὐτῆς τῆς γνωριμίας ἢ τῆς συνεργασίας, τελειώνει μὲ τὶς λίγες ἐκεῖνες λέξεις τῶν ἠλεκτρονικῶν μηνυμάτων, ὅσο προσεγμένες κι ἂν εἶναι;
* * *
Τελευταῖα ἔπεσε στὴν ἀντίληψή μου τὸ ἑξῆς γεγονός, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε κι ἕνα παράδειγμα. Ἕνα ζευγάρι, ποὺ γνωρίστηκαν ὡς φοιτητὲς στὸ Πανεπιστήμιο, ἀμέσως μετὰ τὸ πέρας τῶν σπουδῶν τους, εἶπαν νὰ παντρευτοῦν. Πέντε ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὸ γάμο τους, μὲ ἕνα μήνυμα ὁ ὑποψήφιος «γαμπρός», εἶπε στὴν κοπέλλα: «Χωρίζουμε! Μὴ μὲ ἀναζητήσεις, ὅ,τι καὶ νὰ κάνεις δὲν πρόκειται νὰ ἀνταποκριθῶ»!
Τὸ σὸκ ποὺ προκάλεσε στοὺς πάντες (στὴν ἴδια τὴν κοπέλλα, στοὺς γονεῖς, στοὺς συγγενεῖς, στοὺς φίλους, ἀλλὰ καὶ στὸν ἑαυτό του τὸν ἴδιο), εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ περιγραφεῖ. Κανένας διάλογος, καμιὰ ἐξήγηση, καμιὰ ἐπικοινωνία πρόσωπο μὲ πρόσωπο, ἔτσι λιτά, ἀπάνθρωπα καὶ ἄνανδρα!
Ἄραγε, τόσο εὔκολα διαγράφονται τὰ ὄνειρα καὶ ὑποσχέσεις γιὰ μία ζωὴ μαζί; Τόσο εὔκολα τὰ κατεδαφίζουμε ὅλα; Ὅπως καὶ τὴν καρδιὰ καὶ τὰ συναισθήματα τοῦ ἄλλου;
Θέλετε κι ἕνα ἄλλο παράδειγμα; Ἕνας γνωστός μου, θέλησε νὰ πωλήσει ἕνα διαμέρισμα ποὺ εἶχε στὸ κέντρο τῆς πόλης. Τότε βρέθηκε κάποια γυναίκα ἰατρός, καὶ ζήτησε νὰ τὸ ἀγοράσει, γιὰ νὰ ἐγκαταστήσει ἐκεῖ τὸ ἰατρεῖο της.
Ὁ γνωστός μου ἔκανε ὅ,τι τοῦ ζήτησε. Τῆς ἔδειξε τὸ διαμέρισμα πολλὲς φορὲς (στὴν ἴδια, στὸ σύζυγό της, στὶς φίλες της, στὸ μηχανικό της, στὸ δικηγόρο της κ.λπ.) καὶ μετὰ ἀπὸ πολλὲς συζητήσεις συμφώνησαν καὶ τὴν τιμή. Στὴ συνέχεια τῆς ἔδωσε πλῆθος ἀπὸ ἔγγραφα (συμβόλαια, τοπογραφικά, ΕΝΦΙΑ, δήλωση Ε9 κ.λπ.), μέχρι καὶ φωτοτυπία τῆς ταυτότητάς του! Ἡ διαδικασία αὐτὴ κράτησε σχεδὸν δύο μῆνες. Κι ἐνῷ εἶχαν πολὺ καλὴ ἐπικοινωνία καὶ ἑτοιμάζονταν γιὰ τὰ συμβόλαια, ἕνα βράδυ δέχθηκε ἀπὸ τὴν ἐν λόγῳ ἰατρὸ τὸ ἑξῆς μήνυμα στὸ κινητό του: «Λυπᾶμαι, δὲν θὰ τὸ ἀγοράσω, εἶναι ἀκριβὰ τὰ κοινόχρηστα»!!!
Ἀμέσως τὴν πῆρε τηλέφωνο, ὅμως τὸ εἶχε ἀπενεργοποιημένο. Τὸ ἴδιο καὶ ὅσες φορὲς προσπάθησε. Κι ὅταν θέλησε νὰ τῆς στείλει ἕνα μήνυμα, γιὰ νὰ τοῦ ἐπιστρέψει τουλάχιστον τὰ χαρτιά του, εἶχε βάλει φραγὴ καὶ δὲν κατέστη ποτὲ δυνατὸ οὔτε καὶ αὐτό! Θεώρησε δὲ ὅτι δὲν ἀξίζει τὸν κόπο νὰ ἐπιμείνει. «Βλέπετε, μοῦ εἶπε μὲ παράπονο, ἡ ἐποχή μας μπορεῖ νὰ τὴν ἔκανε ἐπιστήμονα, δὲν μπόρεσε ὅμως νὰ τὴν κάνει καὶ ἄνθρωπο»!
* * *
Ἡ κατάσταση θυμίζει ἀσφαλῶς τὶς ἠλεκτρονικὲς φιλίες. Αὐτὲς ἀπ’ τὶς ὁποῖες μάθαμε νὰ «παίζουμε» ἀπὸ νωρίς. Ἐκεῖ ποὺ ὅλα διαγράφονται σὲ δευτερόλεπτα καὶ μ’ ἕνα κλίκ.! Κι ἀλλοίμονο σ’ ἐκεῖνον ποὺ ἐμπιστεύθηκε τὸν ἄλλο καὶ τοῦ ἔδωσε ὅλα του τὰ προσωπικὰ δεδομένα, πέραν ἀπὸ τὰ τυχὸν συναισθήματά του.
Πραγματικὰ μὲ ἀσήμαντη ἢ καὶ μὲ σημαντικὴ ἀφορμὴ μ’ ἕνα κλὶκ στὸν ὑπολογιστὴ διαγράφονται ἐξαιρετικὰ εὔκολα καὶ γρήγορα, καὶ βέβαια χωρὶς πολλὰ λόγια, ὅλοι οἱ εἰκονικοὶ «φίλοι» ἀπ’ τὸ «προφίλ» μας ποὺ δὲν μᾶς εἶναι πλέον ἐπιθυμητοί!
Ὅπως ἔγραψαν οἱ «Nev York Times» μία Ἀμερικανικὴ ἑταιρεία (ἡ Burker King) προέβη στὴν ἑξῆς ἐκστρατεία: Χάριζε σὲ κάθε χρήστη τοῦ facebook ἕνα χάμπουργκερ, ἂν δέχονταν νὰ διαγράψουν 10 ἄτομα ἀπὸ τὴν λίστα τῶν «φίλων» τους! Ὥς τὴν παρέμβαση τοῦ facebook διαγράφηκαν 234.000 ἠλεκτρονικὲς φιλίες!!!
Ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς ποὺ θυσίασε 10 τέτοιους «φίλους» του γιὰ ἕνα μπιφτέκι, ὁμολόγησε πὼς ἔνοιωσε γι’ αὐτὸ ἐλάχιστες τύψεις! Πρὶν τοὺς διαγράψει μάλιστα, τοὺς ἔστειλε τὸ ἑξῆς μήνυμα: «Γιὰ νὰ εἶμαι εἰλικρινὴς ἀμφισβητούμενε φίλε στὸ facebook, σὲ διατηροῦσα ἐπειδὴ θὰ αἰσθανόμουν ἄσχημα ἂν ἀνακάλυπτες ὅτι σὲ διέγραψα. Αὐτὸ μέχρι τώρα, ἐπειδὴ κανεὶς δὲν θὰ μοῦ εἶχε χαρίσει ἕνα μπιφτέκι ὡς ἀντάλλαγμα τῶν συναισθημάτων σου»!!!
* * *
Ἀλλὰ τὸ θέμα αὐτὸ δὲν ἔχει μείνει ἐκεῖ στὶς ἠλεκτρονικὲς φιλίες. Φαίνεται πὼς ἀπὸ ἐκεῖ ἀρχίζει. Ἢ χρησιμοποιοῦνται αὐτὲς ὡς… πρότυπο;
Δημοσκόπηση τῆς Ἀμερικανικῆς ἑταιρείας Lad42 Market Research ἔδειξε, πὼς τὸ 33% τῶν ἐνηλίκων προτιμᾶ νὰ λήξει μία σχέση… ἠλεκτρονικά, χρησιμοποιώντας ἔτσι τὴ λογικὴ «χωρίστε – διαγράψτε – τελειώσατε»!!!
Ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Μίσιγκαν μεταξὺ τῶν φοιτητῶν του ἔδειξε πώς, τὰ ἐπίπεδα συμπόνιας ἔχουν καθοδικὴ πορεία τὰ τελευταῖα 30 χρόνια, ἰδιαίτερα δὲ τὴν τελευταία 10ετία, ὁ δὲ ναρκισσισμὸς ὅλο καὶ ἀναπτύσσεται τὸ τελευταῖο διάστημα!
Εἶναι φανερό, λοιπόν, πὼς τὰ τεχνολογικά μας ἐπιτεύγματα, μᾶς περνοῦν ὅλο καὶ πιὸ πολύ, ὅλο καὶ πιὸ γρήγορα, ἀπ’ τὸ «ἐσὺ» στὸ «ἐγώ»! Μᾶς μεταβάλλουν σὲ σκληροὺς καὶ γιὰ τοῦτο ἄκαμπτους ἀτομικιστές! Δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει πιὰ τί θὰ πεῖ ἢ πῶς θὰ αἰσθανθεῖ ὁ ἄλλος, ἀλλὰ πῶς ἐμεῖς θὰ βγοῦμε κερδισμένοι κι ἐν προκειμένῳ πῶς θὰ ἀπαλλαγοῦμε γρήγορα καὶ ἀνώδυνα ἀπ’ τὸν ἄλλο, ὑποτίθεται!
Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε στὰ τεχνολογικὰ μέσα λείπει πολὺ ἡ ἀνθρώπινη «παρουσία». Δηλαδὴ ἡ ἀνθρωπιά, ἡ ζεστασιά, τὸ προσωπικὸ ἐνδιαφέρον, ἡ πραγματικὴ προσέγγιση, ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη καὶ μὲ δυὸ λόγια τὸ γνήσιο ἀνθρώπινο πρόσωπο! Νὰ γιατί θέλουμε νὰ τὰ χρησιμοποιοῦμε στὶς δύσκολες καταστάσεις τοῦ «χωρίζουμε». Ἢ μήπως τὸ κάνουμε αὐτὸ καὶ γιὰ νὰ… συντρίψουμε συναισθηματικὰ τὸν ἄλλο;
Καὶ μὲ τὴν ἐξέλιξη τῆς τεχνολογίας, τί θὰ κάνουμε στὸ μέλλον; Θὰ χωρίζουμε μὲ τόν… ἀλγόριθμο, ὅπως τὸν ChatGPT ποὺ θὰ συντάσσει καὶ θὰ στέλνει τὸ μήνυμα;!!!
* * *
Ἔλεγε ὁ Ἀϊστάϊν: «Ἔχει καταστεῖ προφανὲς ὅτι ἡ τεχνολογία ἔχει ὑπερκεράσει τὴν ἀνθρωπιά μας»! Γι’ αὐτὸ καὶ ἐπιβάλλεται νὰ μὴ τὴν χρησιμοποιοῦμε ὅταν καταλήγουμε στὸ «χωρίζουμε». Ὅποιος ἔχει ἦθος, ἀρχές, ἀξίες, σοβαρότητα, ὑπευθυνότητα, ὡριμότητα, ἀξιοπρέπεια κ.λπ. προτιμᾶ τὴν πρόσωπο μὲ πρόσωπο συνάντηση ἀκόμη καὶ γιὰ τὸ «ἀντίο». Καὶ μάλιστα μὲ ὄμορφο τρόπο καὶ πολιτισμένο. Κι ἐπειδὴ αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ ἀνώτερος τρόπος, ὁπωσδήποτε θὰ εἶναι χρήσιμος καὶ γιὰ τὶς δύο πλευρές. Ἐξάλλου καὶ ἐμεῖς αὐτὸ δὲν θὰ θέλαμε νὰ μᾶς κάνουν οἱ ἄλλοι;