Το Α΄μέρος ΕΔΩ
Ἐν συνεχείᾳ τῶν ὅσων ἀναφέραμε στὸ προηγούμενο φύλλο γιὰ τὸν ἀλγόριθμο «ChatGPT», τὸν «νέο» αὐτὸν «παντογνώστη», ὅπως τὸν ἀποκαλοῦν οἱ εἰδικοὶ τῆς τεχνολογίας, ἀξίζει νὰ δοῦμε, γιατί εἶναι διάχυτες οἱ ἀνησυχίες γιὰ τὴν ἐξέλιξη αὐτὴ τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης. Κατὰ τὴν ταπεινή μας ἄποψη, οἱ λόγοι εἶναι οἱ ἑξῆς:
1. Ἀσφαλῶς ὁ ἀλγόριθμος αὐτὸς δὲν παύει νὰ εἶναι ἕνα μοντέλο μηχανικῆς μάθησης, ὅπως λέγεται, καὶ σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν ἔχει προσωπικὲς ἐμπειρίες, σκέψεις ἢ συναισθήματα. Ἔχει μὲν ἕνα «ἀνθρώπινο πρόσωπο», λόγῳ τῶν δεδομένων ποὺ τοῦ δόθηκαν, δὲν παύει ὅμως νὰ εἶναι ἕνα εἶδος μηχανῆς. Τίποτα περισσότερο!
Ἔτσι, ὡς εἶδος μηχανῆς ποὺ εἶναι, λειτουργεῖ σύμφωνα μὲ τὸ ὑλικὸ ποὺ τοῦ δώσαμε, τὴν ἐκπαίδευση ποὺ τοῦ κάναμε καὶ τὶς ἐντολές μας. Γιὰ παράδειγμα ἡ συγγραφὴ ἑνὸς κειμένου ποὺ τοῦ ζητᾶμε, θὰ εἶναι ὁπωσδήποτε ἀνάλογη ἐκείνου μὲ τὸ ὁποῖο τροφοδοτήθηκε καὶ ἐκπαιδεύτηκε. Ἀκόμη καὶ οἱ ἀπαντήσεις ποὺ δίνει, ἔχουν σχέση μὲ αὐτό. Δηλαδὴ ἔμαθε τὸ μοτίβο καὶ τὴν ὅλη δομὴ ἑνὸς κειμένου κι ἔτσι μπορεῖ ἀνάλογα νὰ συγγράφει καὶ νὰ ἀπαντᾶ.
Ὁπότε, ἂν τὰ κείμενά του εἶναι βίαια, ρατσιστικά, αἱρετικά, ἀποκρυφιστικά, χυδαῖα, προσβλητικά, συκοφαντικὰ κ.λπ., σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν ἐκφράζουν τὶς προσωπικές του ἀπόψεις, καθ’ ὅσον δὲν ἔχει, ἀλλ’ εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα τῶν δεδομένων, μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἔχουμε τροφοδοτήσει καὶ μὲ τὸ τί τοῦ εἴπαμε νὰ κάνει.
Ἂν παράγει καὶ μεταδίδει ψευδεῖς εἰδήσεις, αὐτὸ ὀφείλεται ἀσφαλῶς στὶς ἀνακριβεῖς πληροφορίες, μὲ τὶς ὁποῖες τροφοδοτήθηκε καὶ στὶς ὁποῖες ἐκπαιδεύτηκε. Ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ποτὲ μία πηγὴ ἀδιαμφισβητήτων πληροφοριῶν. Ἑπομένως ἀπαιτεῖται καὶ πάλι διασταύρωση τῶν πληροφοριῶν καὶ ἐπαλήθευσή τους.
Ὅλα αὐτὰ σημαίνουν ὅτι, καὶ τὰ μοντέλα αὐτὰ τῆς μηχανικῆς μάθησης, ὅπως ὁ «ChatGPT», εἶναι θέμα πῶς τὰ χρησιμοποιοῦμε. Τὰ ἴδια δὲν εἶναι αὐτὰ καθ’ ἑαυτὰ συνετὰ ἢ ἠθικά, ἀλλὰ ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι.
Ἑπομένως, ἂν χρησιμοποιεῖται συνετὰ καὶ ἠθικά, τὰ πράγματα ἔχουν καλῶς. Ἂν ὄχι, τί γίνεται τότε; Θὰ μποροῦσε νὰ παράγει σὲ δευτερόλεπτα τεράστιο ὑλικὸ σὲ βάρος τῆς κοινωνίας καὶ τῆς ἀνθρωπότητας! Καὶ μὲ ἕνα «ὡραῖο» καὶ ἀνεπαίσθητο τρόπο μάλιστα! Τὸ μαῦρο θὰ παρουσιάζεται ὡς ἄσπρο, τὸ ψεύτικο ὡς ἀληθινό, τὸ αἱρετικὸ ὡς ὀρθόδοξο, τὸ χυδαῖο ὡς ὄμορφο κ.λπ. Καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ πιθανό, γιὰ νὰ μὴ ποῦμε ὅτι εἶναι βέβαιο, μέχρι νὰ ἀλλάξουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι οἱ ἄνθρωποι! Πόσο μπορεῖ νὰ γίνει αὐτὸ ἆραγε;
2. Ὁ ἐν λόγῳ ἀλγόριθμος, σὲ καμμιὰ περίπτωση δὲν εἶναι πηγὴ ἀδιαμφισβήτητων πληροφοριῶν. Γιὰ νὰ εἶναι τέτοιος, θὰ πρέπει προηγουμένως οἱ πληροφορίες, μὲ τὶς ὁποῖες τροφοδοτεῖται νὰ εἶναι ἀπόλυτα ἐλεγμένες, ἔγκυρες καὶ ἀδιαμφισβήτητες. Εἶναι ὅμως; Ὅπως ἀναφέραμε, ἡ τεράστια ποσότητα πληροφοριῶν, μὲ τὴν ὁποία τροφοδοτήθηκε, ἐλήφθη ἀπὸ τὸ διαδίκτυο. Πουθενὰ ὅμως δὲν ἀναφέρεται ὅτι αὐτὴ προηγουμένως ἐλέχθητε! Ὁπότε ἐνῷ παρουσιάζεται ὡς αὐθεντία, τελικὰ δὲν εἶναι!
Κι ἐνῷ μπορεῖ νὰ γράψει ἕνα κείμενο ποὺ θὰ τοῦ ζητήσουμε, γιὰ παράδειγμα ἕνα ἄρθρο γιὰ κάποιο θέμα, εἶναι ἑπόμενο αὐτὸ ποὺ θὰ παρουσιάσει νὰ εἶναι ἀνάμικτο μὲ ἀκρίβειες ἀλλὰ καὶ ἀνακρίβειες, μὲ ἀλήθειες ἀλλὰ καὶ μὲ ψέματα! Καὶ σκεφθεῖτε αὐτὸ νὰ εἶναι ἕνα σχολικὸ βιβλίο ποὺ τοῦ ζητήσαμε νὰ μᾶς γράψει! Ὅπως ἀναφέρουν οἱ εἰδικοί, κανεὶς δὲν θὰ ξέρει πλέον τί σημαίνει ἡ λέξη «ἀλήθεια» ἢ καὶ ἂν θὰ σημαίνει κάτι τελικά!
3. Θὰ πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι, ὅπως παρατηρήθηκε, ὁ ἀλγόριθμος αὐτὸς δὲν εἶναι ἀλάνθαστος. Περιστασιακὰ δίνει καὶ λανθασμένες ἀπαντήσεις κι αὐτὸ ἀναγνωρίστηκε ἀπὸ ὅλους ὡς ἕνα ἀπ’ τὰ μειονεκτήματά του. Γιὰ παράδειγμα, ὅταν τοῦ ζήτησαν τοὺς στίχους κάποιου γνωστοῦ τραγουδιοῦ, ἐκεῖνο παράθεσε τοῦ στίχους ποὺ ἐπινόησε καὶ ὄχι τοὺς πραγματικούς! Ἢ πὼς σὲ διάφορες ἐρωτήσεις ἀπαντᾶ μὲν μ’ ἕναν ἐντυπωσιακὸ τρόπο, ὡστόσο οἱ ἀπαντήσεις δὲν εἶναι σωστές!
Ἀκολούθως εἶναι πιθανὸ ἡ κατανόηση μίας ἐρώτησής μας νὰ εἶναι ἐλλιπὴς ἐκ μέρους του, ὁπότε καὶ θὰ δώσει φυσικὰ λανθασμένες καὶ ἀνακριβεῖς ἀπαντήσεις. Πόσο μᾶλλον ὅταν οἱ ἐρωτήσεις μας δὲν εἶναι σαφεῖς καὶ ὀρθὰ διατυπωμένες.
Ἔτσι, ἐνῷ μᾶς ἔρχεται ὡς αὐθεντία καὶ ὡς «παντογνώστης» κατὰ τὸν Μπὶλ Γκέιτς, μπορεῖ νὰ διαστρεβλώνει τὴν ἀλήθεια καὶ μάλιστα κατάφορα. Δὲν χρειάζεται, δηλαδή, ἡ δική μας παρέμβαση μὲ τὸ ὑλικὸ καὶ τὶς ὁδηγίες ποὺ θὰ τοῦ δώσουμε, ἀλλὰ μπορεῖ νὰ τὸ κάνει αὐτὸ κάποια στιγμὴ καὶ ἀπὸ μόνος του!
4. Ὅπως ἡ ἐν γένει τεχνητὴ νοημοσύνη, ἔτσι καὶ ὁ ἀλγόριθμός της αὐτός, ὡς ἐργαλεῖο καὶ μόνο ποὺ εἶναι, μπορεῖ ἄνετα νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ κακόβουλους σκοπούς. Ποιὸς μπορεῖ νὰ τὸ ἀποκλείσει ἆραγε;
Ἄνετα μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ ὡς μέσο προπαγάνδας, γιὰ τὴν κατάφορη παραβίαση τῆς ἀλήθειας, γιὰ τὴν διάδοση ψευδῶν εἰδήσεων κ.λπ.
Κι ἐνῷ, ὅπως εἴπαμε, ὁ ἴδιος ὁ ἀλγόριθμος δὲν ἔχει βέβαια ἀπόψεις, ὅπως καὶ προσωπικὰ συναισθήματα, ὡστόσο ἄνετα μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ τὴν προώθηση συγκεκριμένων ἀπόψεων ἢ καὶ ἰδεολογιῶν ἀκόμη!
5. Ἀφοῦ τὸ πᾶν εἶναι οἱ πληροφορίες, μὲ τὶς ὁποῖες ἔχει ἐφοδιαστεῖ, κάλλιστα κάποιοι, καὶ μάλιστα οἱ πολλοὶ λίγοι τῆς παγκοσμιοποίησης ποὺ ζοῦμε, κάποιο forum ἐλαχίστων, νὰ ἔχει ἀναλάβει αὐτὸ τὸ ἔργο. Ὁπότε τί περιμένουμε νὰ πεῖ ὁ «ChatGPT» γιὰ τὴν ἱστορία μας, γιὰ τὴν πίστη μας, γιὰ τὴν πατρίδα μας κ.λπ. καὶ μάλιστα στὰ σχολικὰ ἐγχειρίδια; Ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλα θέματα, ὅπως εἶναι ἡ ὑγεία, ἡ παιδεία, ἡ οἰκογένεια, οἱ ἀξίες κ.λπ.;
Κι ἐνῷ κάθε σύγγραμμα, ἰδιαίτερα δὲ κάθε ἐπιστημονικὸ σύγγραμμα, ἔχει τὶς πηγὲς του, τὶς ὁποῖες καὶ μπορεῖ νὰ ἐλέγξει κανείς, ὅπως καὶ τὴν ἀξιοπιστία τους, πῶς μπορεῖ νὰ γίνει αὐτὸ στὸν ἀλγόριθμο «ChatGPT», ποὺ παρουσιάζεται καὶ ὡς αὐθεντία;
Πρόκειται γιὰ πραγματικὸ ἐφιάλτη!
6. Τὸ πλῆγμα στὴ γνώση μπορεῖ νὰ ἐπέλθει καὶ μὲ ἕνα ἄλλο τρόπο. Τόσο τὶς ἐργασίες τῶν μαθητῶν, ὅσο καὶ τῶν φοιτητῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐρευνητῶν, ἄνετα θὰ μποροῦσε νὰ τὶς γράφει «ChatGPT». Ἤδη ὑφίσταται αὐτὴ ἡ ἀνησυχία σὲ αὐξανόμενο ἀριθμὸ σχολείων καὶ ἐκπαιδευτικῶν στὶς ΗΠΑ καὶ τὴ Μ. Βρετανία, ὅπως καὶ στὶς ἀκαδημαϊκὲς κοινότητες. Μάλιστα τὰ σχολεῖα τῆς Ν. Ὑόρκης ἔχουν ἀπαγορεύσει καθολικὰ τὴν πρόσβαση στὸν «ChatGPT»!
7. Ἀκόμη καὶ γνωστοὶ ἐπενδυτικοὶ οἶκοι, ὅπως ἡ Morgan Stanley, ἀναγνωρίζουν ὅτι ἡ ἄνοδος τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης γεννᾶ πολλὰ καὶ σοβαρὰ ἐρωτήματα γύρω ἀπὸ τὸ μέλλον τῶν ἐργαζομένων. Ἀπὸ δημοσιογράφους μέχρι καὶ προγραμματιστές. Κι αὐτὸ θὰ τὸ δοῦμε ἄμεσα.[3] Ὁλόκληροι κλάδοι θὰ ἐξαφανισθοῦν ἐντελῶς! Ἐκτιμᾶται δέ, ὅτι οἱ πρῶτες ποὺ θὰ πληγοῦν εἶναι οἱ δημιουργικὲς ἐργασίες.
Θὰ μπορούσαμε πολλὰ ἀκόμη νὰ προσθέσουμε, ἀλλὰ θὰ περιορισθοῦμε σ’ αὐτά, καθόσον πιστεύουμε ὅτι ἀρκοῦν, τουλάχιστον γιὰ τὸν προβληματισμό μας.
* * *
Κατόπιν αὐτῶν, ὅλα καταλήγουν καὶ πάλι στὸν ἄνθρωπο καὶ στὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο χρησιμοποιεῖ τὰ ἐργαλεῖα ποὺ κάθε φορὰ ἐφευρίσκει, πόσο μᾶλλον μὲ τὴν τόσο ἐξελιγμένη τεχνητὴ νοημοσύνη καὶ τὸν ἀλγόριθμο τῆς «ChatGPT». Αὐτὴ ποὺ κάθε φορὰ κάνει ὅλο καὶ πιὸ πολὺ δυσδιάκριτα τὰ ὅρια μεταξὺ τῆς μηχανῆς καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὴ ποὺ φιλοδοξεῖ νὰ καταπιεῖ τὰ πάντα!
Οἱ πάντες πλέον μιλοῦν γιὰ τὰ ὅρια καὶ τοὺς κανόνες ποὺ θὰ πρέπει νὰ τεθοῦν στὴν τεχνητὴ νοημοσύνη, ἀφοῦ προηγουμένως ἀποφασίσουμε τί θέλουμε ἀπὸ αὐτήν. Κι αὐτὸ ὅτι πρέπει νὰ γίνει τώρα! Ἡ κατάσταση σαφῶς ἐπείγει, λόγῳ καὶ τῶν ραγδαίων ἐξελίξεών της. Ὡστόσο, παρὰ τὰ ὅσα λέγονται καὶ γίνονται, σαφῶς εἴμαστε ἀπροετοίμαστοι σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο. Οἱ περισσότεροι ἢ ἔχουμε ἄγνοια ἢ ἀδιαφοροῦμε ἢ καὶ ἐθελοτυφλοῦμε ἀκόμη!
* * *
Εἶπαν πὼς ἡ τεχνολογία ποὺ συζητᾶμε, χρειάζεται ἕνα ἄνθρωπο, γιὰ νὰ τὴν ἐλέγχει. Ἢ ἤδη αὐτὸ γίνεται ἀπὸ τὴν «διεθνῆ τῶν πονηρῶν»;
Σημειώσεις:
[1] Πηγή: in.gr
[2] Ἐρωτήσεις τοῦ τύπου «ποιὲς πολιτικὲς ἐξελίξεις ὁδήγησαν στὴν πτώση τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας;» ἢ καὶ ἁπλούστερες ὅπως «Ποιὸς ἦταν ὁ 17ος Πρόεδρος τῶν Η.Π.Α.;»
[3] Ἤδη ὁ
μεγαλύτερος ἐκδοτικὸς οἶκος τῆς Γερμανίας Axel Springer ποὺ ἐκδίδει τὶς
γνωστὲς ἐφημερίδες «Die Welt» καὶ «Bild», προειδοποίησε γιὰ τὴν
ἀντικατάσταση τῶν δημοσιογράφων ἀπὸ συστήματα τεχνητῆς νοημοσύνης καὶ
μάλιστα ἀπὸ τὸν «ChatGPT»! Ὅπως ἀνέφερε ὁ Διευθύνων Σύμβουλος αὐτοῦ
Ματίας Ντέπφνερ «οἱ δημοσιογράφοι κινδυνεύουν νὰ καταστοῦν ξεπερασμένοι
ἀπὸ τὴν τεχνητὴ νοημοσύνη, ἡ ὁποία ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ κάνει τὴν
ἀνεξάρτητη δημοσιογραφία καλύτερη ἀπὸ ποτὲ ἢ ἁπλῶς νὰ τὴν
ἀντικαταστήσει»!