Γέροντος Δωροθέου:«ἵνα μή τόν ἀδελφό μου σκανδαλίσω» (Μελέτη στο Αποστολική Ανάγνωσμα)

 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ, ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΕΩ

μελέτη στό 'Αποστολικό ἀνάγνωσμα

Στίς διανθρώπινες σχέσεις ἠ ἀρμονία ἐπέρχεται μέ τήν ἐν Χριστῷ ἀγάπη. Χρειάζεται ὅμως διάκριση. Ἡ ἀγάπη προϋποθέτει σεβασμό στίς ἰδιαιτερότητες κάθε ἀνθρώπινου προσώπου. Ὁ Θεός ἐξειδικεύει τήν πρόνοιά του σέ κάθε ἄνθρωπο. Σέβεται τό πλάσμα του. Πολύ περισσότερο ἐμεῖς πρέπει νά προσωποποιοῦμε τήν ἔκφραση τῆς ἀγάπης πού εἶναι, τελικά, ἡ ἐν Χριστῷ ζωή.

Ὅταν τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐπισκέπτεται ἕναν Ἅγιο τοῦ χορηγεῖ τήν χάρη σύμφωνα μέ τήν ἰδιοσυγκρασία του. Ὁ Ἅγιος ἐκφράζεται ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀνάλογα μέ τήν μόρφωσή του, τό ἐπίπεδο τῆς ἐπιστημοσύνης του, τίς κάθε εἴδους καταβολές του. Βλέπετε, ὁ Θεός στήν παρέμβασή του δέν ἰσοπεδώνει τήν μοναδικότητα κάθε ἀνθρώπου καί μέ τόν τρόπο αὐτό δίνει ἀνυπολόγιστη ἀξία σέ κάθε ἀνθρώπινο πρόσωπο. Ὁ Θεός γνωρίζει τίς ἀτέλειες καθενός μας καί ἔχει ἕνα σχέδιο ἐξατομικευμένο γιά τήν σωτηρία μας καί τό ἐφαρμόζει μέ ἄπειρη ὑπομονή, τρυφερότητα, σεβασμό καί ἀγάπη. Στήν περίπτωση τῶν Πρωτοπλάστων τούς ρώτησε ἄν καί ἤξερε: «ἀπ’αὐτοῦ ἔφαγες;» (Γεν. 3,11), «τί τοῦτο ἐποίησας;» (Γεν. 3,13). Στόν Κάϊν εἶπε: «ποῦ ἔστιν Ἄβελ ὁ ἀδελφός σου;» (Γεν. 4,9), στόν Ἀπ. Παῦλο εἶπε: «Σαούλ, Σαούλ, τί μέ διώκεις;» (Πρξ. 9,4). Στόν καθένα μας λέγει ὅπως στόν Ἀπ. Πέτρο: «φιλεῖς με;» δηλαδή, «μέ ἀγαπᾶς;». Δέν ζητάει ὁ ἄπειρος Θεός παρά τήν ἀγάπη μας. Τοῦ κλείνουμε τήν πόρτα καί τόν βγάζουμε ἔξω ἀπό τήν ζωή μας μέ τήν ἁμαρτία μας, ἀλλά ὅταν μετά ἀπό ὦρες ξανανοίγουμε, εἶναι ἐκεῖ καί μᾶς περιμένει. Τόν προδίδουμε καί μᾶς λέγει: «φιλεῖς με;».

Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε κυρίαρχη τήν ἀγάπη τοῦ ἑαυτοῦ μας μέσα μας καί αὐτό μᾶς ὁδηγεῖ σέ λάθος συμπεριφορές, στήν ἔλλειψη ἀγάπης, στήν ἁμαρτία. Κατά τόν Ἀπ. Παῦλο ὁδηγούμαστε στήν εἰδωλολατρεία πού εἶναι ἡ δουλεία μας στά κτίσματα καί τήν ἀδηφάγο πλεονεξία μας. Ἀπόδειξη μιᾶς ψυχῆς πού ἀγαπᾶ εἶναι ἡ μακροθυμία, ἡ τρυφερότητα, ὁ σεβασμός, ἡ ὑπομονή. Ἀρετές πού μᾶς ζητᾶται νά πιστοποιήσουμε στόν πνευματικό ἀγώνα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς πού, σύν Θεῷ, ἑτοιμαζόμαστε νά διανύσουμε.

Ὁ Ἀπ. Παῦλος συμβουλεύει του Κορινθίους νά προσέχουν νά μήν σκανδαλίζουν τούς ἀδύναμους μέ ἀφορμή τά κρέατα πού ἐπωλοῦντο στήν ἀγορά προερχόμενα ἀπό θυσίες. Λέγει ὅτι ἐφ’ ὅσον δέν ὑπάρχει ἄλλος Θεός ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα τά κρέατα δέν μολύνονται. Ἄν ὅμως, λέγει, τρώγοντάς τα γίνω ἀφορμή νά σκανδαλισθεῖ κάποιος ἀδελφός «οὐ μή φάγω κρέα εἰς τόν αἰώνα».

Ὑπάρχει καί πιό λεπτή διάκριση στήν ἐπίδρασή μας στούς ἄλλους. Γράφει ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης: «Τίποτα τό κακό νά μή σκεπτόμαστε γιά τούς ἄλλους. Κι ἕνα βλέμμα κι ἕνας στεναγμός ἐπιδρᾶ στούς συνανθρώπους μας. Καί ἡ έλάχιστη άγανάκτηση κάνει κακό. Νά ἔχομε μέσα στήν ψυχή μας άγαθότητα κι άγάπη· αὐτά νά μεταδίδομε.

...»Νά προσέχομε νά μήν ἀγανακτοῦμε γιά τούς ἀνθρώπους πού μᾶς βλάπτουν· μόνο νά προσευχόμαστε γι’ αὐτούς μέ ἀγάπη. Ὅ,τι κι ἄν κάνει ὁ συνάνθρωπος μας, ποτέ νά μή σκεπτόμαστε κακό γι’ αὐτόν. Πάντοτε νά εὐχόμαστε ἀγαπητικά. Πάντοτε νά σκεπτόμαστε τό καλό. Δέν πρέπει ποτέ νά σκεπτόμαστε γιά τόν ἄλλο ὅτι θά τοῦ δώσει ὁ Θεός κάποιο κακό ἤ ὅτι θά τόν τιμωρήσει γιά τό ἁμάρτημά του. Αὐτός ὁ λογισμός φέρνει πολύ μεγάλο κακό, χωρίς ἐμεῖς νά τό ἀντιλαμβανόμαστε.

...»Πολλές φορές ἀγανακτοῦμε καί λέμε στόν ἄλλο: «Δέν φοβᾶσαι τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεού, δέν φοβᾶσαι μή σέ τιμωρήσει;». Ἄλλη φορά πάλι λέμε: «Ὁ Θεός δέν μπορεῖ θά σέ τιμωρήσει γι’ αὐτό πού ἔκανες» ἤ «Θεέ μου, μήν κάνεις κακό σ’ αὐτόν τόν ἄνθρωπο γι’ αὐτό πού μοῦ ἔκανε» ἤ «Νά μήν πάθει αὐτό τό πράγμα ὁ τάδε».

...»Σέ ὅλες αὐτές τίς περιπτώσεις, ἔχομε βαθιά μέσα μας τήν ἐπιθυμία νά τιμωρηθεῖ ὁ ἄλλος. Ἀντί, ὅμως νά ὁμολογήσομε τό θυμό μας γιά τό σφάλμα του, παρουσιάζομε μέ ἄλλον τρόπο τήν ἀγανάκτησή μας καί, δῆθεν, παρακαλοῦμε τόν Θεό γι’ αὐτόν. Ἔτσι, ὅμως, στήν πραγματικότητα καταριόμαστε τόν ἀδελφό.

Κι ἄν, ἀντί νά προσευχόμαστε, λέμε, «νά τό βρεῖς ἀπ’ τόν Θεό, νά σέ πληρώσει ὁ Θεός γιά τό κακό πού μοῦ ἔκανες», καί τότε πάλι εὐχόμαστε νά τόν τιμωρήσει ὁ Θεός. Ἀκόμη καί ὅταν λέμε, «ἄς εἶναι βλέπει ὁ Θεός», ἡ διάθεση τῆς ψυχῆς μας ἐνεργεῖ κατά ἕνα μυστηριώδη τρόπο, ἐπηρεάζει τήν ψυχή του συνανθρώπου μας καί αὐτός παθαίνει κακό.

...»Δέν προκαλεῖ ὁ Θεός τό κακό ἀλλά ἡ κακία τῶν ἀνθρώπων. Δέν τιμωρεῖ ὁ Θεός, ἀλλά ἡ δική μας κακή διάθεση μεταδίδεται στηήν ψυχή τοῦ ἄλλου μυστηριωδῶς καί κάνει τό κακό. Ὁ Χριστός ποτέ δέν θέλει τό κακό. Ἄντίθετα παραγγέλλει: «Εὐλογείτε τούς καταρωμένους ὑμᾶς ...».

Ὑπάρχουν, λοιπόν, πολλοί τρόποι προκειμένου νά ἐπιδράσουμε εὐεργετικά στήν ψυχή ἑνός συνανθρώπου μας ἀλλά καί βάναυσα. Πρέπει νά ἔργασθοῦμε στήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς μας ἀπό κάθε πάθος, μέ βάση τήν ἱερά ἐξομολόγηση καί τίς συμβουλές τοῦ πνευματικοῦ μας. Ἡ ὀρθόδοξη ἄσκηση, ἰδιαίτερα στήν περίοδο τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, ἄς γίνει ἀφετηρία ὥστε «ἐκ τῆς ἀγαθῆς καρδίας (μας) νά ἐξέρχονται ἀγαθοί (μόνο) διαλλογισμοί».