Γράφει ὁ κ. Εὐάγγελος Στ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ., Συντονιστής Ἐκπαιδ/κοῦ Ἔργου Θεολόγων Ἀττικῆς
3ον
Β΄. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καί ἡ οἰκογένεια
Ὅπως κανένα γεγονός μέσα στήν Ἁγία Γραφή δέν εἶναι τυχαῖο καί ἀσήμαντο, ὅμοια δέν εἶναι τυχαῖο καί ἀσήμαντο καί τό γεγονός ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ξεκινᾶ τή δημόσια δράση του ἀπό ἕνα γάμο, τόν γάμο τῆς Κανᾶ, ὅπου μετατρέπει τό νερό σέ κρασί (Ἰω. 2, 1-11). Ὁ Χριστός δέν πράττει τίποτε πρός ἐντυπωσιασμό ἤ διασκέδαση. Μέ τήν πράξη Του αὐτή εὐλογεῖ τόν γάμο. Ὅμοια δέν εἶναι τυχαῖο καί τό γεγονός, ὅτι ἡ τελευταία πράξη τοῦ Χριστοῦ, ἤδη ἐπάνω ἀπό τόν σταυρό τοῦ πάθους, εἶναι ἡ ἀνάθεση τῆς εὐθύνης τῆς μητέρας του στόν ἀγαπημένο Του μαθητή Ἰωάννη (Ἰω. 19, 26-27). Καθηλωμένος στόν σταυρό καί ὑποφέροντας ἀβάστακτους πόνους μεριμνᾶ, ὥστε νά ἔχει ἡ μητέρα Του πρόθυμο προστάτη καί φύλακα στά γεράματά της. Τά δύο αὐτά γεγονότα μαρτυροῦν τήν τεράστια σημασία, τήν ὁποία ἀποδίδει ὁ Χριστός στήν οἰκογένεια, διότι ἀπό τήν οἰκογένεια ξεκινᾶ ἡ δημόσια δράση Του καί μέ τήν οἰκογένεια λήγει.7
Ἐργασία: Εἴδαμε ὅτι ὁ Χριστός ἀπό τόν σταυρό τοῦ πάθους μερίμνησε γιά τή μητέρα Του. Συζητῆστε καί γράψτε, ποιές μπορεῖ νά εἶναι οἱ ἀνάγκες τῶν γερόντων γονέων καί τί ὀφείλουν νά πράττουν τά ἐνήλικα παιδιά τους, γιά νά τούς βοηθήσουν8.
Γ΄. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος διδάσκει διά τήν οἰκογένειαν
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ζώντας τή διδασκαλία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δίνει τεράστια σημασία στήν οἰκογένεια. Σέ διάφορα σημεῖα τῶν δεκατεσσάρων ἐπιστολῶν του ἀναφέρεται στό θέμα αὐτό. Τά πλέον σημαντικά βρίσκονται στό 7ο κεφάλαιο τῆς πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του καί στά 5ο καί 6ο κεφάλαια τῆς πρός Ἐφεσίους. Ἀπό αὐτά ἐπιλέξαμε τά ἑξῆς δύο ἀποσπάσματα:
4 Ἡ γυναίκα δέν ἐξουσιάζει τό σῶμα της ἡ ἴδια, ἀλλά ὁ ἄνδρας της· παρόμοια καί ὁ ἄνδρας δέν ἐξουσιάζει τό σῶμα του ὁ ἴδιος, ἀλλά ἡ γυναίκα του. 5 Μή στερεῖτε ὁ ἕνας τόν ἄλλο, παρά μόνο πρόσκαιρα καί ἔπειτα ἀπό κοινή συμφωνία, γιά νά ἀφοσιωθῆτε στήν προσευχή. Μετά ὅμως πρέπει πάλι νά σμίγετε, γιά νά μή πέφτετε σέ πειρασμούς τοῦ σατανᾶ ἐξ αἰτίας τῆς ἀδυναμίας σας.9
Α΄ Κορινθίους 7, 4-5.
21 Νά ὑποτάσσεσθε ὁ ἕνας στόν ἄλλο μέ φόβο Χριστοῦ. 22 Οἱ γυναῖκες νά ὑποτάσσονται στούς ἄνδρες τους ὅπως στόν Κύριο. 23 Γιατί ὁ ἄνδρας εἶναι κεφαλή τῆς γυναίκας, ὅπως καί ὁ Χριστός εἶναι κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Χριστός εἶναι καί ὁ σωτήρας τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας. 24 Ὅπως ὅμως ἡ Ἐκκλησία ὑποτάσσεται στόν Χριστό ἔτσι καί οἱ γυναῖκες πρέπει σέ ὅλα νά ὑποτάσσονται στούς ἄνδρες τους. 25 οἱ ἄνδρες νά ἀγαπᾶτε τίς γυναῖκες σας, ὅπως ὁ Χριστός ἀγάπησε τήν Ἐκκλησία καί πρόσφερε τή ζωή του γι΄ αὐτήν·
Ἐφεσίους 5, 21-25.
Ἐργασία: Ὁ ἀπόστολος Παῦλος προτρέπει τούς ἄνδρες νά ἀγαποῦν τίς γυναῖκες τους ὅσο καί ὁ Χριστός πού ἀγάπησε τήν Ἐκκλησία καί πρόσφερε τή ζωή του γι΄ αὐτήν. Πῶς λέγεται ἡ πράξη τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος προσφέρει τή ζωή του γιά ὅποιον ἀγαπᾶ; Ἀπό ποιό ἐλάττωμα πρέπει νά ἔχει πρῶτα ἀπαλλαγεῖ ὁ ἄνθρωπος αὐτός;10
Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Λόγος ΛΖ΄, Εἰς τό ρητόν τοῦ Εὐαγγελίου· “ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τούς λόγους τούτους” καί τά ἑξῆς, ς΄13.
Ἐργασία: Ἡ πέμπτη ἀπό τίς δέκα ἐντολές ὁρίζει: “Τίμα τόν πατέρα σου καί τήν μητέρα σου”. Συζητῆστε καί ἀναλύστε μέ ποιές πράξεις, λόγους, συμπεριφορές πρέπει ἕνα παιδί νά τιμᾶ πατέρα καί μητέρα.
Σημειώσεις:
6. Ὁ γάμος συντελεῖ τά μέγιστα στήν καταπολέμηση τῆς μοναξιᾶς, ὅμως, ὅποιος ἀποφασίσει νά συνάψει γάμο, καλό εἶναι νά τηρεῖ τίς ἀπαραίτητες πνευματικές προϋποθέσεις καί νά ἀποφεύγει κάποιες ἀνούσιες πράξεις τῆς ἐποχῆς μας, ὥστε ὁ γάμος του νά ἐπιτύχει. Ὀφείλει λοιπόν νά γνωρίζει ὅτι ὁ γάμος, ὅπως καί ἡ βάπτιση, δέν εἶναι μία πολυτελής τελετή ἀκολουθούμενη ἀπό ἀκόμη περισσότερο πολυτελές συμπόσιο. Ποτέ δέν πρέπει νά λέγεται ἡ κάτι παραπάνω ἀπό ἀφελής δήλωση, “στό γάμο μου τά θέλω ὅλα τέλεια” καί ὑπό τόν ὅρο “τέλεια”, νά ἐννοοῦνται πολυτέλειες καί μόνο. Διότι ἡ πολυτέλεια δέν ταυτίζεται μέ τήν τελειότητα, ἀλλά τήν ἀντιστρατεύεται ἀπόλυτα. Ἐάν κάποιοι θέλουν τελειότητα στόν γάμο τους, ἄς ἀγωνίζονται νά ἔχουν πίστη στόν ἐν Τριάδι Θεό καί νά ἱκετεύουν τή χάρη Του, ἐλπίδα στόν Θεό καί στήν αἴσια ἔκβαση τοῦ κοινοῦ τους ἀγῶνος καί ἀγάπη πρός τόν Θεό καί μεταξύ τους. 7. Τό ὡς ἄνω κείμενο ἀνήκει στόν ὑπογράφοντα, καί ὅποιος ἐκπαιδευτικός ἐπιθυμεῖ μπορεῖ νά τό χρησιμοποιήσει στή διδασκαλία του. 8. Ὁ ἐκπαιδευτικός, ἐάν διαπιστώσει ὅτι οἱ μαθητές του δυσκολεύονται, μπορεῖ νά τούς βοηθήσει, λέγοντάς τους ἐπιγραμματικά ὅτι ὁ ἡλικιωμένος ἔχει προβλήματα ὑγείας, ἐπίσης ἔχει τό πρόβλημα ὅτι δέν πρέπει να αἰσθάνεται μόνος, ὅπως καί τό πρόβλημα ὅτι θέλει νά αἰσθάνεται καί χρήσιμος. Ἴσως, ἐάν οἰκονομικά ἔχει ἀτυχήσει τελείως, νά ἔχει καί πρόβλημα ἐπιβιώσεως, ὁπότε θά πρέπει τό ἐνήλικο τέκνο νά μεριμνήσει καί γι΄ αὐτό. 9. Ἐδῶ ἐννοεῖ τήν σωματική ἐπαφή τοῦ ἀνδρογύνου. Διότι καί αὐτή εἶναι μέσα στή φύση τοῦ ἀνθρώπου, τήν ἔχει ὁρίσει ὁ Θεός ὥστε δι΄ αὐτῆς νά αὐξάνεται καί νά πληθύνεται τό ἀνθρώπινο γένος. Συχνά μᾶς ρωτοῦσαν οἱ μαθητές μας, ἄν εἶναι ἁμαρτία. Καί τούς ρωτούσαμε: Τί ἀπό τά δύο εἶναι κακό, νά τρῶς φαγητό ἤ νά εἶσαι λαίμαργος; Καί ἀπαντοῦσαν, “νά εἶσαι λαίμαργος”. Καί μετά ξαναρωτούσαμε, τί ἀπό τά δύο εἶναι κακό, νά τρῶς τό φαγητό σου ἤ νά ἁρπάζεις τό φαγητό τοῦ ἄλλου; Καί μᾶς ἀπαντοῦσαν πώς κακό εἶναι νά ἁρπάζεις τό φαγητό τοῦ ἄλλου. Ἔτσι, ἐξηγούσαμε, εἶναι καί ἡ γενετήσια ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν σέβεσαι δέν εἶναι ἁμαρτία, ὅταν δέ σέβεσαι εἶναι. Ἡ δέ Ἐκκλησία μας συνιστᾶ νά γίνεται ἐντός τοῦ γάμου, ὥστε νά ἔχει τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί νά ὁδηγεῖ στόν σεβασμό τοῦ ἄλλου. 10. Θά ἀνακαλύψουν ἄραγε, οἱ μαθητές μας ὅτι ἡ πράξη αὐτή λέγεται “αὐτοθυσία”, καί ὅτι γιά νά φθάσει ὁ ἄνθρωπος σέ αὐτήν θά πρέπει πρῶτα νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τόν ἐγωισμό; Δυστυχῶς, ἀκόμη καί πολλοί ἐνήλικοι δέν ἔχουν συνειδητοποιήσει, τή σημασία τοῦ ὡς ἄνω ἁγιογραφικοῦ χωρίου: Ὁ ἀπόστολος στόν στίχο 25, παραλληλίζοντας τόν ἄνδρα μέ τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος πρόσφερε τή ζωή του γιά τήν Ἐκκλησία, ἀπαιτεῖ ἀπό ἐκεῖνον αὐτοθυσία. Γι΄ αὐτό ἴσως εἶναι ἀκόμη πιό δύσκολο νά τό συνειδητοποιήσουν καί τά παιδιά! Ἔτυχε σέ σχολεῖα, κάποιοι συνάδελφοι, ἀλλά καί κάποιoι μαθητές, νά μᾶς ποῦν τό ἴδιο πρᾶγμα, ὅτι ἐδῶ ζητᾶ περισσότερη ὑποταγή ἀπό τήν γυναίκα καί αὐτό δέν προάγει τήν ἰσότητα. Καί τούς ἀπαντήσαμε τό ἴδιο πράγμα: ὁ ἀπόστολος δέν ζητεῖ ἰσότητα, μέ ἰσότητα ἱδρύουμε ἑταιρεία διαθέτοντας ἰσοδύναμα κεφάλαια, δέν δημιουργοῦμε οἰκογένεια, ζητεῖ λοιπόν αὐτοθυσία. Καί τή ζητεῖ ἀπό τόν ἄνδρα, ὅπως συνάγεται ἀπό τήν ἀκριβή διατύπωση τῆς ἐπιστολῆς.