Παρ' όλη την “απαγόρευση” των βιβλίων, την αποψίλωση του λεξιλογίου και τις συνακόλουθες στρεβλώσεις της σκέψης, καλό είναι ο “τελευταίος άνθρωπος”, είτε είναι “Μοϊκανός” είτε όχι, παραμένων πιστός στις ακραιφνείς πατρώες παραδόσεις, να μην ενδίδει συνθηκολογώντας μπρος στην επιβεβλημένη οπτικοακουστική προπαγάνδα των ημερών και να προστρέχει προς άντληση βοηθείας, στο διανοητικό οπλοστάσιο των πανίσχυρων βιβλίων. Ακόμη και αυτών των παραμυθιών, καθότι εκεί διδάσκεται και προστατεύεται.
Έτσι λοιπόν, ας ξαναθυμηθούμε διαβάζοντάς το, με γνωσιακό ενδιαφέρον και όχι με εκείνο της παιδικής περιέργειας και του πόθου της ατελεύτητης ονειροπόλησης, μέσα στα εκθαμβωτικά και άκρως ονειρικά παλάτια των μύθων, το κλασικό παραμύθι των αδελφών Iacob και Wilhelm Grimm (19ος αιών) “Η Χιονάτη και οι επτά νάνοι”.
Μέσα στις εν λόγω σελίδες του ανωτέρω αφηγήματος, η κακιά βασίλισσα έχει θέσει σκοπό της ζωής της την εξόντωση της πεντάμορφης Χιονάτης. Η ασχήμια της εξουσίας, ενάντια στην ομορφιά της απλότητος και της ευτυχίας. Μετά από πάμπολλες δολιοφθορικές προσπάθειες απαλλαγής από την οχληρή παρουσία της Χιονάτης χωρίς αποτέλεσμα, η βασίλισσα καταφεύγει στο απονενοημένο διάβημά της. Ετοίμασε ένα ωραίο λαχταριστό μήλο, που μέσα του όμως απέκρυπτε το δηλητήριο. Το φαινόμενο λοιπόν απάτησε την κακόμοιρη Χιονάτη, η οποία μέσα στην αθωότητά της το τρώει, πέφτοντας νεκρή. Λέγει λοιπόν ο Kenneth Klein («Ο Ψευτοπροφήτης»)‧ “Όπως η πεντάμορφη έπεσε σε βαθύ ύπνο, όταν δάγκωσε το δηλητηριασμένο μήλο που της πρόσφερε η κακιά βασίλισσα, έτσι και οι πολίτες-τηλεθεατές, συμπεριφέρονται σαν υπνωτισμένοι, όντας ανήμποροι να ξυπνήσουν από τον λήθαργο της ευτυχισμένης σκλαβιάς τους”.
Όμως και πάλι διαβάζοντας, ας θυμηθούμε την Ιλιάδα του Ομήρου. Εκεί κάποια στιγμή, αναφέρεται η πρόταση του πολυμήχανου Οδυσσέα για την κατασκευή του Δουρείου ίππου, προς εκπόρθηση της Τροίας. Δηλαδή η κατασκευή ενός υπερμεγέθους ξύλινου ίππου, εντός του οποίου θα κρύπτονταν “τα δόρατα των πολεμιστών”. Ο ίδιος δηλαδή, ο εχθρός
Συντείνοντας στην πρότερη άποψη του Κlein με μία παράλληλη σκέψη, η τηλεόραση αποτελεί τον Δούρειο ίππο μέσα στον οποίο κρύβεται ο εχθρός του ανθρώπου και της ευρύτερης “Τροίας”. Της κοινωνίας.
Όπως τότε ο εν λόγω “ίππος”, κατόπιν παρότρυνσης προς τους Τρώες του επίσης πολυμήχανου Σίνωνα, συμπολεμιστού του Οδυσσέα, φανέντος ως εχθρού του σκοπίμως, μπήκε εύκολα στην Τροία με συνέπεια την άλωσή της, έτσι και στα χρόνια μας κατόπιν παρότρυνσης της τεχνολογίας και της μόδας που κυβερνάει τα πάντα, εισέβαλε η τηλεόραση στα σπίτια μας και εκπόρθησε τις οικογένειές μας. Τα χωριά και τις πόλεις μας. Την πατρίδα μας την ωραία και την ευλογημένη πίστη μας.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά προκειμένου να ανακαλύψουμε τον αόρατο εχθρό...
Γράφει ο Ιταλός Ουμπέρτο Έκο (1932–2016)‧ “Πριν λίγα χρόνια όποιος ήθελε να πάρει την πολιτική εξουσία σε μία χώρα, δεν είχε παρά να αποκτήσει τον έλεγχο του στρατού και της αστυνομίας... Σήμερα μία χώρα ανήκει σε αυτόν που ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης.”
Γι΄ αυτό ακριβώς οι δικτατορίες και τα πραξικοπήματα, από την πρώτη στιγμή της επιβολής τους, φιμώνουν και καταστρέφουν τα κανάλια μέσα από τα οποία μορφοποιείται η κοινή γνώμη! Αλλά γι' αυτό και κάποιοι άλλοι τα χρηματοδοτούν αδρά εν μέσω φαινομενικού δημοκρατικού ανέμου, χωρίς όμως να μπορεί να αποκρυβεί η αναδιδόμενη οσμή μιας ύπουλης δικτατορίας.
Το ιλαρό της τελευταίας περίπτωσης είναι ότι ενώ σε ένα στρατιωτικό καθεστώς ή άλλης φύσεως ολοκληρωτικό καθεστώς, ο έλεγχος των ανθρώπων επιτυγχάνεται διά ροπάλου, στην δημοκρατία ρυθμίζεται με πολύ ήπιο και ευγενικό τρόπο. Με το γάντι... Μέσω των ΜΜΕ και ειδικά της τηλεόρασης. Με άλλα λόγια η προπαγάνδα, η δημιουργία ψευδαισθήσεων ή η κατασκευή συναινέσεως με καλλιεργημένη ορολογία, επιτυγχάνεται μέσω των ΜΜΕ και των αργυρώνητων διαχειριστών τους και υπαλλήλων τους.
Με αυτό τον τρόπο όμως, ύπουλα αλλά και γλυκά, εξασφαλίζεται η χειραγώγηση της μάζας, που σύμφωνα με τον Νόαμ Τσόμσκυ πραγματοποιείται από ένα “κοσμικό ιερατείο” διανοουμένων μέσα στους οποίους ανήκουν και οι δημοσιογράφοι (βασικό συστατικό της όλης μηχανορραφίας), οι οποίοι ντύνουν τις κυνικές πολιτικές των ελίτ με ηθικά αποδεκτά ρούχα.
Έτσι λοιπόν η τηλεόραση, ο βασιλιάς των ΜΜΕ και ειδικά της πιο εξελιγμένης μορφής προπαγάνδας, της οπτικοακουστικής, κατέχει τον έλεγχο του ανθρώπινου μυαλού και της ψυχής. Ο Διάβολος δε, που κρύβεται επιμελώς εντός της, μέσω των ψευδοπροφητών του κουμαντάρει όλη την υφήλιο. Ξεκινώντας από τον ένα και μεμονωμένο που κάθεται μπροστά της, μέχρι ολόκληρη την οικογένεια που παρακολουθεί από κοινού ή μάλλον σε ξεχωριστές συσκευές, μέσα στα ενδότερα των “ταμιείων” τους. Για μια ακόμη φορά η επανάληψη μέσω μιας ιδιόρρυθμης διασκευής του “άρτος και θεάματα” με θεατές άβουλα όντα να βλέπουν εξ' ανάγκης όλους αυτούς που αν δεν παρουσιασθούν στην TV, στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Είναι ανύπαρκτοι, δηλαδή νεκροί.
Το αιτιολογεί ο Ουρουγουανός Eduardo Galeano (1940-2015)‧ “όποιος βγαίνει εκτός TV, φεύγει και από τον κόσμο αυτό” και μη γελιόμαστε, οι πολίτες που αγνοούν την TV, αγνοούν και τους πολιτικούς και λοιπούς που διατηρούνται πολιτικά ζωντανοί μέσω TV. Ενώ σε αντίθεση, σύγχρονοι άγιοι όπως ο Παΐσιος, ο Ιάκωβος Τσαλίκης, ο Πορφύριος κλπ. ενώ ζούσαν μέσα στην μόνωση της απλότητός τους ήταν πασίγνωστοι. Και σε χριστιανούς και σε αχρίστιανους. Αλλά η αγιότης είναι το ζητούμενο στις μέρες μας, οπότε ανευρίσκεται μόλις ανιχνευθεί και προβάλλεται στο μεγάλο κανάλι της κοινωνίας.
Κάπως έτσι εν μέσω πανδημίας, δηλαδή εγκλεισμού στη φυλακή των σπιτιών, ο κατάδικος άνθρωπος κάθισε να μαθητεύσει στο αναμορφωτήριο της TV, ερχόμενος σε επαφή με τους ψυχολόγους πολιτικούς και λοιπούς “επιφανείς” και διάσημους, που ανεστήθησαν μέσω της δημοσιότητος, ενώ πρότερον είχαν πέσει στην αφάνεια και ανάλογη δυσμένεια και περιφρόνηση από τους υπηκόους τους.
Ενθυμούμαι κάποια στιγμή στην πρόσφατη ζωή μου, βρέθηκα εκκλησιαζόμενος σε κάποιο ναό του κλεινού άστεος, όπου και παρίστατο και ένας υπουργός εν ενεργεία. Ο λειτουργός ιερέας έτυχε να μην τον γνωρίζει, οπότε και δεν του έδωσε και την ανάλογη σημασία. Όμως, όταν αυτός θέλησε με τον τρόπο του να επισημοποιήσει την ταυτότητά του, ο πρότερος ρασοφόρος του εμήνυσε, ότι τυγχάνει να γνωρίζει μόνο ποιός είναι πρωθυπουργός της χώρας στην προκειμένη στιγμή. Με άλλα λόγια ο ιερωμένος έκανε γνωστό ότι αυτός υποχρεούται να γνωρίζει και να σέβεται τον δικό του “υπουργό” αλλά και βασιλέα, τον Θεό. Τα υπόλοιπα είναι εκ του πονηρού. Γιατί “ὁ μή ὤν μετ' ἐμοῦ, κατ' ἐμοῦ ἐστι...” (Ματ. 12,30).
Επιστροφή όμως στο προκείμενο, στην TV. Πάλι σύμφωνα με τον Klein η τηλεόραση στα χρόνια μας χρησιμοποιείται σαν η αιχμή του δόρατος, ενάντια στα χριστιανικά έθνη προσπαθώντας να τα αποσυνθέσει εσωτερικά και να επιβάλλει την μονοκρατορία της και των αφεντικών της. Οι πιθανότητες, όπως δείχνουν τα πράγματα είναι μεγάλες, καθώς ολοένα και περισσότεροι δαγκώνουν το δηλητηριασμένο μήλο της TV και γλιστρούν μέσα στον βούρκο της. Ένα απλό, αλλά σημαδιακό στοιχείο που συντείνει σε αυτή την άποψη είναι και το κάτωθι. Η δουλειά μου με αναγκάζει να διασχίζω την μικρή επαρχία, όπου δραστηριοποιούμαι, πρωινή ώρα (6:30) και μάλιστα πεζός. Αυτό που με θλίβει αφάνταστα είναι, ότι ενώ η πόλη δεν έχει ξυπνήσει ακόμη, μέσα στα σκοτεινά σπίτια “φωτίζουν” οι γιγαντοοθόνες των σύγχρονων TV, προβάλλοντας ό,τι να ΄ναι. Ποια είναι αυτή η μυστηριώδης δύναμη που κρατά καθηλωμένους τους πολίτες, δέσμιους, μπροστά στους τηλεοπτικούς δέκτες για να αποχαυνώνονται περαιτέρω με την υλοποιούμενη από τα ΜΜΕ αδιάλειπτη προπαγάνδα επί όλων των μετώπων;
Κάπως έτσι όμως έπεσε και το τελευταίο οχυρό, το σπίτι, όπου αμυνόταν ολόκληρη η κοινωνία. Η τηλεόραση πλέον αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μιας νέας παγκόσμιας οικογένειας. Εκφράζει την παιδική χαρά, το σχολείο, το θέατρο, τον διάσημο σύνδεσμό μας προκειμένου να δραπετεύσουμε από την πραγματικότητα. “Επιτέλους”, όλοι, νέοι και γέροι, φτωχοί και πλούσιοι, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, μαθαίνουν μπροστά της επιτυχώς την νέα κοινή γλώσσα, την ιστορία, τις πολιτιστικές αξίες και προπάντων μυούνται με πάθος στην νέα θρησκεία της νέας τάξης πραγμάτων.
Κάπως έτσι μας χτυπάει το ένα κύμα, μετά το άλλο, αλλά ποτέ δεν βλέπουμε τον ωκεανό. Πώς να τον δούμε όμως, όταν χανόμαστε στην βαλτίλα της ατέλειωτης θέασης ποδοσφαιρικών αγώνων παγκοσμίου κυπέλλου; Πώς να τον δούμε όμως, όταν βυθιζόμαστε μέσα στα κυκλώματα της πανοπτικής ηδονοβλεπτικής φαντασμαγορίας, αντικρίζοντας στα κανάλια να ποζάρουν ανώμαλες φύσεις και όντα που ξέφυγαν από άγνωστους κακόφημους οίκους, προκειμένου να αποκτήσουν δημοσιότητα; Από το πουθενά ξάφνου η οθόνη γέμισε από υπάρξεις που μόνο τους μέλημα και προσόν είναι η επίδειξη της γύμνιας και λοιπής ξετσιπωσιάς τους. Έχουν προφανώς εντολές από τους εργοδότες τους, πως θα καθίσουν, πως θα “κουνηθούν”, αλλά και τι θα ξεστομίσουν.
Τελικά όμως είναι προνόμιο για τους σύγχρονους σκλάβους κατά τα διαλείμματα των καταναγκαστικών έργων της εργασιακής εβδομάδος, να μπορούν και να χαζεύουν τους πολύτροπους αφεντάδες τους μέσα στην οθόνη. Αφού δεν αποδέχτηκαν τον Χριστό ως “χαμάλη” τους, ας γίνουν τώρα οι ίδιοι οπότε κατόπιν εορτής θα νιώσουν μέσα στο μεδούλι τους “τί ἐστί Χριστός” και “ποιοί εἰσίν οἱ ἄρχοντες τῶν λαῶν...”. Ένεκα τούτου ο Χέρμπερτ Μαρκούζε εκφραζόμενος, αναφέρει ότι, οι άνθρωποι σήμερα είναι όλοι τους στον ίδιο βαθμό αλλοτριωμένοι και μονοδιάστατοι, σύμφωνα πάντα με τα προβαλλόμενα από την TV πρότυπα “ποιότητος”.
Τον επίλογο του παρόντος δράματος ας τον αφήσουμε στον Κώστα Κιουπκιολή μέσω του βιβλίου του “Ιδεολογικές προσεγγίσεις”.
“Η τηλεόραση, η διαφήμιση, η μόδα, υπαγορεύουν σήμερα κατά μεγάλο μέρος τις συμπεριφορές και τις σκέψεις, αντιλήψεις, ενέργειες των ατόμων. Παντού σε όλο τον κόσμο σχεδόν οι ίδιες εικόνες, στερεότυπες λέξεις και ιδέες, τα ίδια προϊόντα, τα ίδια τραγούδια, τα πανομοιότυπα ρούχα. Η σύγχρονη κοινωνία μεταβάλλεται σε μία κοινωνία εξαρτημένων αντανακλαστικών, σε κοινωνία που οδηγείται, χειραγωγείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τύπο, ραδιόφωνο, τηλεόραση και κυρίως αυτή”.