Στίς διάφορες συναντήσεις πού εἶχα, στή μακρόχρονη μου ἱερατική σταδιοδρομία, μέ τούς χριστιανούς μας, εἶχα ἀρκετους διαλόγους πάνω σ’ ὅλα τά θέματα πού ἀφοροῦν τή θρησκευτική τους ζωή. Ὁ διάλογος αὐτός ἐμπίπτει σ’ αὐτές τίς περιπτώσεις. Σίγουρα δέν ἔγινε ὅπως γράφεται ἀλλά ἔγινε κάποια ἐπέκταση καί προσπάθεια ὥστε νά ὠφελήσει κάθε πιστό πού τόν διαβάζει.
π\ΧΝ.
Χριστιανός:
Μέ τήν εὐκαιρία πού σέ ἔχομε σήμερα μαζί μας, πάτερ, θά θέλαμε, ἄν μποροῦσες νά μᾶς μιλήσεις γιά τό θέμα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ καί γιά ὅσα ἔχουν σχέση μ’ αὐτόν, γιά νά εἴμαστε σωστά ἐνημερωμένοι τουλάχιστον στά κεντρικότερα σημεῖα.
Ἱερέας:
Ἀγαπητοί μου, γιά τούς χριστιανούς, ὁ ἐκκλησιασμός πρέπει εἶναι ὁ κεντρικός ἄξονας τῆς θρησκευτικῆς τους ζωῆς καί πρέπει νά γνωρίζουν τό γιατί, καί πρέπει νἀ ἔχουν γνώση τῶν πραγμάτων πού ἔχουν σχέση μέ τό θέμα αὐτό, γιά νά συμπεριφέρονται σωστά καί νά ὀφελοῦνται ὅταν πηγαίνουν στό ναό γιά νά ἐκκλησιαστοῦν.
Ὁ ἐκκλησιασμός στή Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς, ἰδιαίτερα, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι ὑποχρεωτικός στούς χριστιανούς, γιατί ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν ἀργία τῆς ἕβδομης ἡμέρας˙ καί ὅπως θά δοῦμε πιό κάτω εἶναι ἡ τέταρτη ἐντολή τοῦ Δεκαλόγου, εἶναι ἐντολή Θεοῦ καί κατά συνέπειαν εἶναι ὑποχρέωση γιά κάθε σωστό χριστιανό, ὁ ἁγιασμός τῆς Κυριακῆς, πού ἐπιτυγχάνεται μέ τόν ἐκκλησιασμό μας.
Χριστιανός:
Θά θέλατε, πάτερ, νά μᾶς πεῖτε περισσότερα, γιατί εἶναι ὑποχρεωτικό καθῆκον τοῦ χριστιανοῦ, ὁ ἐκκλησιασμός;
Ἱερέας:
Θέλω νά ἀκούσετε μέ προσοχή αὐτά πού θά σᾶς πῶ, γιατί εἶναι βασικά. Ὁ πάνσοφος Δημιουργός γνωρίζοντας τήν ὠφέλεια πού θά ἔχουν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τήν ἀργία καί τόν ἁγιασμό τῆς ἕβδομης ἡμέρας ἔδωσε πρῶτος τό παράδειγμα ἀργώντας τήν ἕβδομη μέρα, ὅπως λέγει ἡ Ἁγια Γραφή.1 Ἀργότερα ἔλεγε στό Μωϋσῆ νά «θυμᾶται τήν ἕβδομη ἡμέρα νά ἀργεῖ καί νά τήν ἁγιάζει.2 Τοῦ ὑπέδειξε ἀκόμα καί πῶς θά τήν ἁγιάζει, ὡς ἑξῆς: «Νά μαζέψεις τό λαό, (ἐκκλησίασον τόν λαό) νά ἀκούσει τά λόγια μου, νά μέ σέβεται καί νά μέ εὐλαβεῖται ὅσο ζεῖ, ἀλλά καί νά διδάξει καί τά παιδιά του νά κάνουν τό ἴδιο».3
Αὐτά ἐφάρμοζε ὁ Ἰσραηλίτικος λαός σ' ὅλη του τή ζωή. Αὐτά βέβαια δέν καταργήθηκαν, ἀλλά ἰσχύουν, καί πολύ περισσότερο σ' ἐμᾶς πού βρισκόμαστε στήν περίοδο τῆς Νέας Διαθήκης, ἐπειδή ὅσα συνέβαιναν τότε ἦσαν σκιά ἐκείνων τῶν ἀληθινῶν πραγμάτων πού θά γίνονταν στή νέα ἐποχή τοῦ Χριστοῦ. Γιά τούς Ἑβραίους ἡ ἕβδομη ἡμέρα ἦταν τό Σάββατον, τό ὁποῖον ἀντικαταστήσαμε μέ τήν Κυριακή, ἐπειδή κατά τήν ἡμέρα αὐτή ἔγινε ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, κατῆλθε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο στούς ἀποστόλους καί ἄλλα σπουδαῖα γεγονότα. Ἔτσι ἡ ἀντικατάσταση αὐτή ἔγινε πολύ ἐνωρίς ἀπό τήν Ἐκκλησία.
Χριστιανός:
Ὥστε, εἶναι σίγουρο καί εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς καί ὁ ἐκκλησιασμός εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Ὁ παντογνώστης Θεός, γιά νά τό διατάξει γνώριζε τήν ὠφέλεια πού θά εἶχαν οἱ χριστιανοί ἀπό τήν ἐφαρμογή τῆς τετάρτης αὐτῆς ἐντολῆς. Καί σίγουρα εἶναι ἁμαρτία ὅταν παραβαίνομε τήν ἐντολή αὐτή καί δέν ἐκκλησιαζόμαστε. Περιφρονοῦμε δηλαδή τόν ἴδιο τό Θεό πού ἔδωσε τήν ἐντολή.
Ἱερέας:
Στή συνέχεια θά πεισθεῖτε περισσότερο ὅταν θά ἀκούσετε καί κατανοήσετε πόσο ὠφελεῖται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἀργία καί τόν ἁγιασμό τῆς Κυριακῆς, μέ τόν ἐκκλησιασμό του.
Χριστιανός:
Σίγουρα, ἡ σωστή γνώση πού ἀφορᾶ τό θέμα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ θά μᾶς βοηθήσει νά ἀγαπήσομεν περισσότερο τήν Ἐκκλησία καί νά προσερχόμαστε μέ συναίσθηση καί γνώση τοῦ τί κάνομε καί γιατί τό κάνομε. Ἡ γενική διαπίστωση εἶναι ὅτι οἱ πιό πολλοί χριστιανοί δέν ἐκκλησιάζονται, ἀλλά καί ἀπό αὐτούς πού ἐκκλησιάζονται οἱ πιό πολλοί πᾶνε στήν Ἐκκλησία ἀπό συνήθεια καί συναισθηματισμό. Αὐτά δέ βοηθοῦν τόν χριστιανό νά ἀναπτυχθεῖ πνευματικά καί νά ὠφεληθεῖ πραγματικά, ἐπειδή καθησυχάζουν τή συνείδηση χωρίς νά ἔχει ὅλο τό κέρδος πού θά προερχόταν ἀπό τή σωστή ἐνημέρωση τοῦ θέματος.
Ἱερέας:
Συμφωνῶ ἀπόλυτα μαζί σου, ἀδελφέ μου, καί γιά νά διαφωτίσω τούς ἀδελφούς μας νά ἐκκλησιάζονται συνειδητά θά πῶ μερικά σύντομα πράγματα, γιά νά κατανοήσουμε τί εἶναι Ἐκκλησία καί πόσο ὠφελούμαστε ὅταν πηγαίνομε τακτικά.
Σίγουρα, Ἐκκλησία δέν εἶναι ὁ Ναός, γιατί ἡ Ἐκκλησία συνέρχεται μέσα στό ναό καί γι' αὐτό λέμε καί τό Ναό Ἐκκλησία, καταχρηστικά ὅμως.
Τί εἶναι λοιπόν ἡ Ἐκκλησία καί ποῖοι τήν ἀποτελοῦν; Τό σῶμα πού λέγεται Ἐκκλησία συγκροτεῖται ἀπό ἀνθρώπους βαπτισμένους στό ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος καί πού πιστεύουν στό Χριστό καί τόν ἀναγνωρίζουν Σωτῆρα καί Λυτρωτή τους. Μέ λίγα λόγια, Ἐκκλησία εἶναι ἡ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ τῶν ἀπελευθερωμένων τέκνων τοῦ Θεοῦ, πού ἑνώνονται μεταξύ τους καί μέ τό Χριστό διά τῆς κοινῆς πίστεως καί τῆς συμμετοχῆς τους στό Μυστικό Δεῖπνο, τῆς θείας Εὐχαριστίας. Αὐτή ἡ συγκέντρωση πού γίνεται μέσα στό Ναό εἶναι ἡ Ἐκκλησία, τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ πού συμπληρώνεται μέ τήν κεφαλή πού εἶναι ὁ ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας, Αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι πάντοτε ἑνωμένος μέ τήν Ἐκκλησία, τήν ὁποία καθοδηγεῖ καί φροντίζει διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατά συνέπεια ἡ Ἐκκλησία εἶναι Θεανθρώπινος ὀργανισμός πού μένει στόν αἰῶνα καί προετοιμάζει τά μέλη του γιά τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Γιά τό σκοπό αὐτό, ὁ ἱδρυτής της, ὁ Χριστός, τήν ἐφωδίασε μέ τά σωστικά μέσα πού χρειάζεται, γιά τή τελείωση τῶν μελῶν της. Τά μέσα αὐτά εἶναι τά διάφορα Μυστήρια.
Ἔτσι ἀπό τήν καταγωγή της ἔχει τό προνόμιο νά εἶναι ἡ ἀρχή τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Οἱ σοφοί Πατέρες μας, τῆς ἔδωκαν διάφορα ὀνόματα μέ ἰδιότητες πνευματικές ὅπως πιό κάτω:
Κιβωτό σωτηρίας, γιατί φυλάει τά παιδιά της ἀπό τόν πνευματικό κατακλυσμό τῆς ἁμαρτίας πού ἀπειλεῖ καθημερινά τούς χριστιανούς.
Μάνδρα πνευματική, ἐπειδή οἱ ποιμένες της καθοδηγοῦν τό ποίμνιο πρός τά λειβάδια τοῦ Παραδείσου
Ἰατρεῖον πνευματικό, ἐπειδή θεραπεύει τά προσβεβλημένα μέλη της, θεραπεύει τά τραύματά τους ἀπό τήν ἐπιδημία τῆς ἁμαρτίας καί τούς ἐπαναφέρει τήν ὑγεία διά τῶν Μυστηρίων.
Εἶναι καί κοινή μητέρα ὅλων τῶν μελῶν της καί μᾶς κάνει ὅλους ἀδέλφια. Καί ὅποιος ἀπομακρύνεται ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν τήν ἔχει μητέρα καί κατά συνέπεια δέν ἔχει οὔτε τό Θεό πατέρα.
Εἶναι ἀκόμα ἡ Ἐκκλησία, ὁ οὐρανός στή γῆ, ὅπου οἱ ἄγγελοι μαζί μέ τούς ἀνθρώπους ὑμνοῦν τό Θεό.
Εἶναι τέλος ἡ Ἐκκλησία, ἡ πνευματική πηγή ὅπου ἀναβλύζει τό «ὕδωρ τό ζῶν», ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅπου ὅποιος εἰσέρχεται σ' αὐτή καί πίνει δέ θά διψάσει στόν αἰῶνα τόν ἅπαντα.
Ἡ Ἐκκλησία, ἀγαπητέ μου, εἶναι ἕνας Θεανθρώπινος ὀργανισμός πού ἔχει νόμους, Κανόνες, πού ἡ ἐφαρμογή τους βοηθᾶ στήν ἐπιτυχία τοῦ σκοποῦ της πού εἶναι νά ὁδηγήσει τα μέλη της στήν αἰώνια βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Οἱ Κανόνες αὐτοί βασίζονται στήν Ἁγία Γραφή καί στήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι κάθε μέλος τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά συμμορφώνεται μέ τούς Κανόνες, διαφορετικά ἁμαρτάνει καί βγάζει τόν ἑαυτό του ἀπό τήν Ἐκκλησία καί στερεῖται ἀκόμα τά πολύτιμα ἀγαθά γιά τά ὁποῖα ἄν ἐπιθυμεῖτε θά κάνουμε λόγο στή συνέχεια.
Χριστιανός:
Καί βέβαια ἐπιθυμοῦμε, γιατί εἶναι σπουδαῖα αὐτά πού μᾶς εἴπατε. Τώρα ὅμως πού εἴδαμε πόσο σπουδαία καί χρήσιμη εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἐμεῖς δέ θά παραλείψουμε νά ἐκκλησιαζόμαστε κάθε Κυριακή. Ἀκόμα αὐτά θά τά μεταδώσουμε καί στούς ἄλλους γιά νά μάθουν νά ἐκκλησιάζονται τακτικά. Ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία εἶναι τόσο μεγάλο καί περιεκτικό σῶμα, ὑπολογίζω ὅτι καί αὐτά πού γίνονται στήν Ἐκκλησία ἔχουν ἀνεκτίμητη ἀξία καί πραγματική ὠφέλεια. Θά θέλαμε πολύ νά ἀκούσομε καί γιά τό ἔργο πού γίνεται στή Συγκέντρωση αὐτή τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ἱερέας:
Καί βέβαια θά ποῦμε κι ἄλλα ὅσα χρειάζονται γιά νά ὁλοκληρώσομε τήν εἰκόνα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, ἀρχίζοντας ἀπό τό τί ἐννοοῦμε ὅταν λέμε ἐκκλησιάζομαι: Ἐκκλησιάζομαι, σημαίνει πηγαίνω στήν Ἐκκλησία, στή συγκέντρωση τῶν χριστιανῶν μέ ἕνα καί μοναδικό σκοπό τή λατρεία τοῦ Τρισυποστάτου Θεοῦ. Πηγαίνω στήν Ἐκκλησία γιά νά συναντήσω τό Θεό, νά προσφέρω τόν ἑαυτό μου καί τά δῶρα μου σ’ Αὐτόν, γιά νά ἐλκύσω τή Χάρη Του γιά τή σωτηρία μου, ὅπως καί ὅλης τῆς κοινότητας. Κάτω ἀπό τούς μεγαλοπρεπεῖς θόλους τοῦ Ναοῦ καί τόν κόσμο τῶν εἰκόνων, ἑνωμένη ὅλη ἡ Ἐκκλησία προσφέρεται στό Θεό καί ὁ Θεός Προσφέρεται στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία πρέπει νά ἔχει σάν κύριο συστατικό της τήν ἑνότητα, ὁμόνοια καί τήν ἀδελφωσύνη, χαρακτηριστικά τοῦ ἑνός σώματος.
Κεντρικός ἄξονας τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ἔδωκεν ἐντολή νά ἐπαναλαμβάνομεν τή σταυρική του Θυσία. 4 Τό ἔργο αὐτό, τό Χριστοκεντρικό, γίνεται μέ τήν τέλεση τῆς Λειτουργίας, πού σημαίνει, «ἔργον τοῦ λαοῦ». Εἶναι δηλαδή ἡ μυστηριακή ἀνάμνηση καί ἀναπαράσταση τῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ πλαισιωμένη μέ ὕμνους, ἀναγνώσματα, δεήσεις καί δοξολογίες, τήν ὁποίαν προσφέρομε σέ κάθε Λειτουργία στόν Θεό καί Πατέρα ὁ Ὁποῖος εὐαρεστεῖται καί χαριτώνει καί εὐλογεῖ αὐτούς πού συμμετέχουν στή Θεία Λειτουργία καί ὠφελοῦνται πάρα πολύ.
Ἀντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ὅτι δέν συμφέρει νά ἀπουσιάζομε ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἀλλά πρέπει νά τρέχομε καί νά ἐποφελούμαστε αὐτῆς τῆς μοναδικῆς εὐκαιρίας, πού μᾶς ἁγιάζει καί μᾶς ἀνανεώνει ψυχικά καί σωματικά, πλεονεκτήματα πού δέν τά βρίσκομεν οὔτε στήν πρόσκαιρη ἐργασία οὔτε στόν πλοῦτο καί στή χλιδή.
Κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι παρών ὁ ἴδιος ὁ Χριστός κυκλούμενος ἀπό πλῆθος ἀγγέλων. Αὐτός εἶναι ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος καί ἁγιάζει καί τρέφει καί δίνει ζωήν αἰώνια. Ἄχ! Νά ἔβλεπαν τά μάτια μας τήν ὥρα ἐκείνη τό τί γίνεται μέσα στό Ναό, δέ θά θέλαμε καμιά ἄλλη άσχολία, ἀλλά θά θέλαμε νά μέναμε παντοτινά στό χῶρο τοῦ Ναοῦ.
Χριστιανός:
Μοῦ φαίνεται, πάτερ, ὅτι τό συμφέρον τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε χριστιανοῦ ἐπιβάλλει τακτικό ἐκκλησιασμό καί συμμετοχή στήν Ἐκκλησία καί μάλιστα πρέπει, ὅπως ἀντιλαμβάνομαι, νά προσφέρει ἔστω καί ἀραιά τά δῶρα του πρός τόν Κύριο, γιατί προσφέρoντας τά ὑλικά δῶρα λαμβάνει πνευματική εὐλογία.
Ἱερέας:
Εἶναι πολύ σωστό αὐτό πού κατάλαβες, ἀδελφέ μου καί αὐτό πρέπει νά γίνεται. Πρέπει νά γνωρίζουν καλά οἱ χριστιανοί πού ἀμελοῦν ἤ ἀπομακρύνονται ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τή Θεία Λειτουργία, ὅτι βγάζουν τόν ἑαυτό τους ἔξω ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί ἀποξενώνονται ἀπό τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί στεροῦνται τήν αἰώνια ζωή καί φεύγουν ἀπό τόν κόσμο αὐτό χωρίς καμιά ἐλπίδα· πρέπει νά τό καταλάβουν καλά αὐτό γιατί μακρυά ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν ὑπάρχει σωτηρία.
Χριστιανός:
Μέ μερικούς χριστιανούς πού συζητήσαμε τό θέμα, πρόβαλαν διάφορες αἰτίες πού τούς ἐμποδίζουν νά ἐκκλησιαστοῦν. Ἄς τίς ἐξετάσομε, πάτερ, γιά νά δοῦμε πόσο δικαιολογημένες εἶναι.
Ἱερέας:
Ἔχω ἀκούσει ἀδελφέ μου πολλές τέτοιες προφάσεις τίς ὁποῖες θά τίς δοῦμε μέ τή σειρά
Πρώτη δικαιολογία εἶναι: «Εἶμαι φτωχός καί πρέπει νά δουλέψω νά ζήσω τά παιδιά μου καί δέ μπορῶ νά ἐκκλησιάζομαι»
Οἱ ἄνθρωποι πού προβάλλουν τή δικαιολογία αὐτή παραβαίνουν σίγουρα, τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά καί δέ γνωρίζουν ὅτι χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέ μποροῦν νά κατορθώσουν τίποτα; Ἄν ὁ Θεός δέν τούς χαρίσει ὑγεία τί θά μπορέσουν νά κάμουν; Ἄν ὁ Θεός δέ στείλει τόν Ἥλιο, τόν ἀέρα, τή βροχή, πῶς θά αὐξηθοῦν οἱ σοδειές τους; πόσο δυνατός εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί πόσα μπορεῖ μέ τίς δυνάμεις του νά κατορθώσει τό βλέπομε ἀπό τή ζωή. Ὁ ἄνθρωπος πού προβάλλει τήν πρόφαση αὐτή, πάσχει τό λιγότερο ἀπό ὀλιγοπιστία. δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη στή θεία Πρόνοια πού συντηρεῖ τά πάντα. Ἐνῶ, ἄν ἀργήσει τήν Κυριακή θά ξεκουραστεῖ καί θά ἀνανεώσει τίς δυνάμεις του καί ὅταν τήν ἑπόμένη πάει γιά δουλειά θά ἔχει δυνάμεις καί θά ἀποδώσει περισσότερο. Ἡ συνεχής ἐργασία καταπονεῖ τόν ἄνθρωπο, τόν κουράζει καί τόν ἀχρηστεύει καί δέν τόν ἀφήνει νά χαρεῖ καθόλου τή ζωή, καί τό πιό σημαντικό δέν μπορεῖ νά φροντίσει καί τήν ἀθάνατή του ψυχή. Στό τέλος οἱ χριστιανοί τοῦ τύπου αὐτοῦ φεύγουν ἀπό τή ζωή χωρίς κανένα κέρδος.
Δεύτερη πρόφαση ἤ δικαιολογία: «Τί θά πάω στήν Ἐκκλησία ἀφοῦ δέν καταλαμβαίνω τή γλώσσα;» Σίγουρα αὐτή εἶναι πρόφαση, γιατί ἄν ἤθελε κάποιος νά μάθει τή γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας, πού δέν εἶναι δύσκολη, γιατί εἶναι ἡ γλώσσα του, θά προσπαθοῦσε νά τή μάθει. Δέν προσπαθεῖ ὅμως, γιατί ἴσως νά ἀγνοεῖ τό σκοπό γιά τόν ὁποῖο πρέπει νά πάει στην Ἐκκλησία, ἀγνοεῖ τά ἀγαθά τά πνευματικά πού θά ἔχει, ἀγνοεῖ τό συμφέρον του. Γιατί πὼς θά ἐξηγηθεῖ ἀλλοιῶς; Ὅταν πρόκειται νά σταδιοδρομήσει στήν πρόσκαιρη τούτη ζωή, ξοδεύει χρόνο καί χρῆμα καί μανθαίνει ἄλλες δύσκολες γλώσσες μέ τόση ὄρεξη χωρίς παράπονα καί δισταγμούς, ἐδῶ πού διακυβεύεται τό αἰώνιον μέλλον τῆς ἀθάνατης ψυχῆς του, λέει δυσκολεύεται νά μάθει τή γλώσσα του; Αὐτό δείχνει ἄνθρωπο ράθυμο, ἀμελῆ πού δέν ἐνδιαφέρεται γιά τή ψυχή του, ἀλλά βυθισμένο στήν ὑλιστική θεώρηση τῶν πραγμάτων τῆς ζωῆς. Οἱ ἄνθρωποι τῆς ὁμάδας αὐτῆς, ἄν δέν ξυπνήσουν, ἄν δέ φροντίσουν νά μάθουν τή γλώσσα τους καί νά συμμετέχουν συνειδητά στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας στόν κόσμο τοῦτο, σίγουρα, δέ θά παρευρίσκονται οὔτε καί στήν οὐράνια Ἐκκλησία τῶν σεσωσμένων. Ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι ἡ ἀρχή τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν καί ἄν δέν συμμετέχομεν ἀπό τή ζωή αὐτή, στή ζωή της, δέ θά συμμετέχομεν οὔτε καί στό μέλλοντα αἰῶνα. Αὐτά ἄς ἔχουν στό νοῦ τους καί νά λάβουν τά μέτρα τους.
Εἶναι καί μιά ἄλλη μερίδα χριστιανῶν πού συγγενεύουν μέ τήν προηγούμενη, οἱ ὁποῖοι παραπονιοῦνται ὅτι τούς κουράζει ἡ ἐπανάληψη καί λένε: «Τί θά πάω στήν Ἐκκλησία γιά νά ἀκούσω τά ἴδια καί τά ἴδια;» Ἡ ἀπάντησή μας εἶναι, τί νά κάνομε ἀφοῦ ὁ Κύριος αὐτό διάταξε; Αὐτός εἶπε «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἑμήν ἀνάμνηση»5 Αὐτή εἶναι ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου τήν ὁποίαν ἐφαρμόζομε. καί εἶναι ἀνάγκη νά γίνεται ἔτσι γιά νά τρεφόμαστε συνεχῶς μέ τό Σῶμα καί τό Αἷμα Του γιά νά ἔχουμε ζωή.
Γιά νά μήν κουραζόμαστε πρέπει νά θεωροῦμε ἀναγκαία τήν ἐπανάληψη γιά τό σκοπό πού ἀναφέραμε, γιατί ἄν δέν ἐπαναλαμβάνομε τήν ἀναίμακτη θυσία τοῦ Κυρίου πόθεν θά παίρνει ζωήν ἡ ψυχή μας; Ἐκεῖνο πού πρέπει νά κάνουμε γιά νά ἀνανεώνομεν τήν προθυμία μας πρέπει νά προσπαθοῦμε νά νοιώθουμε τό Χριστό, νά τόν αἰσθανόμαστε ἀνάμεσά μας. Μόνο ἔτσι θά ἀνανεώνεται καί θά αὐξάνεται χωρίς στενοχώρια ἡ παραμονή μας μέσα στό Ναό καί στή Λειτουργία χωρίς κούραση. Δέ θά πρέπει νά περιοριζόμαστε στό ὅτι βλέπουν τά ὑλικά μάτια μας, ἀλλά πρέπει νά προχωροῦμε καί μέ τή φαντασία μας νά βλέπομε τόν Ἰησοῦ πού ἱερουργεῖ καί προφέρει τή θυσία Του στόν Πατέρα γιά τή σωτηρία μας. Κύρια αἰτία τῆς κούρασης εἶναι ἡ ἄγνοια καί ἡ ραθυμία. Ὅταν νικήσομεν αὐτά τότε θά εἶναι εὐχάριστη καί ἐπωφελής ἡ παραμονή μας στή Θεία Λειτουργία.
Εἶναι καί μερικοί πού λένε: Ἀφοῦ μπορῶ νά προσευχηθῶ καί στό σπίτι μου, γιατί νά πάω στήν Ἐκκλησία; Θά λέγαμε στούς ἀνθρώπους αὐτούς, ὅτι στήν Ἐκκλησία δέν πηγαίνεις γιά νά προσευχηθεῖς μόνο, ἀλλά πηγαίνεις γιά νά λειτουργηθεῖς νά ἀπολαύσεις τά ἀγαθά πού προέρχονται ἀπό τήν Θυσία τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά καί ἡ προσευχή σου στό σπίτι σου ἴσως νά μήν ἔχει τόση δύναμη γιατί εἶσαι ἕνας, ἐνῶ στήν Ἐκκλησία ἡ προσευχή τόσο μεγάλου πλήθους ἀνθρώπων σίγουρα ἔχει μεγάλη δύναμη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Γιά τόν ἕνα ὁ Θεός λέγει: «Ἀλοίμονο στόν ἕνα» ἐνῶ γιά τούς πολλούς,«ὅπου ὑπάρχου δυό ἤ τρεῖς μαζεμένοι στό ὄνομά μου εἶμαι καί ἐγώ ἀνάμεσά τους». Βλέπετε πόση διαφορά ὑπάρχει μεταξύ πολλῶν καί ἑνός ἀτόμου;
Χριστιανός:
Πολύ διαφωτιστικά αὐτά πού μᾶς εἴπετε, πάτερ, Θά θέλαμε νά μᾶς πῆτε καί λίγα λόγια για τή συμπεριφορά μας, τί στάση μας μέσα στην Ἐκκλησία.
Ἱερέας:
Βέβαια δέν ἀρκεῖ νά πᾶς στήν Ἐκκλησία, ἀλλά πρέπει νά γνωρίζεις καί πῶς θά συμπεριφέρεσαι γιά νά μήν ἐνοχλῆς καί νά μπορεῖς νά συμμετέχεις σ' αὐτά πού γίνονται ἐκεῖ. Θά προσπαθεῖς νά πηγαίνεις στήν Ἐκκλησία ὅσο πιό ἐνωρίς γίνεται. Γιατί, γιά νά κερδίσεις κάτι πρέπει νά θυσιάσεις καί λίγο ὕπνο καί νά κουραστεῖς καί λίγο. Πρέπει νά πηγαίνεις μέ προθυμία καί ὄχι μέ τό στανιό. Ἀφοῦ μπεῖς στό Ναό θά προσκυνήσεις στό προκυνητάρι τοῦ Ναοῦ, θά ἀνάψεις ἐκεῖ τό κερί σου καί νά προχωρήσεις νά πάρεις τή θέση σου στήν ὁποία θά μείνεις μέχρι τέλους.
Γιά νά μπορεῖς νά προσυλώνεσαι καί νά παρακολουθεῖς τή Θεία Λειτουργία θά πρέπει νά ἀφήσεις ἔξω ἀπό τό Ναό ὅλες τίς ὑποθέσεις καί ἐργασίες καί ἔννοιες σου, ὥστε νά εἶσαι στήν προσευχή χωρίς μέριμνες καί νά μή βρίσκει ὁ διάβολος αἰτία νά ἀποσπᾶ τό νοῦ σου ἐδῶ καί ἐκεῖ. Νά μήν περιεργάζεσαι τόν διπλανό σου καί νά κάνεις κρίση γιά τό τί φορεῖ ἤ πῶς στέκεται κλπ. Νά σκέφτεσαι ὅτι ὅλοι μέσα στό Ναό εἶναι ἀδελφοί σου καί συνοδοιπόροι στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Μαζί μοιράσεστε τή θεία κοινωνία πού σᾶς ἑνώνει, μαζί θά μπῆτε στήν αἰώνια βασιλεία, ἑπομένως δέν ὑπάρχει τίποτα πού σᾶς διαφοροποιεῖ ἤ σᾶς χωρίζει. Ἄν ὁ κάθε χριστιανός εἶναι προσυλωμένος στήν Λειτουργία καί στήν προσευχή τότε μοιάζει μέ τούς ἀγγέλους πού παρεβρίσκονται στό Ναό μέ φόβο καί τρόμο τήν ὥρα ἐκείνη
Χριστιανός:
Σ' εὐχαριστοῦμε, πάτερ, μ' ὅλη μας τήν ψυχή γιά τά τόσο ὠφέλιμα πράγματα πού ἀκούσαμε καί θά προσπαθήσουμε νά τά ἐφαρμόσομεν, ἀλλά καί νά τά διαδώσομε στούς ἄλλους. ὑποσχόμαστε ὅτι θά ἐκκλησιαζόμαστε ἀνελλειπῶς γιατί βλέπομεν ὅτι αὐτό ἀπαιτεῖ ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
Ἱερέας:
Ναί παιδιά μου, νά ἐκκλησιάζεστε συχνά, γιατί αὐτό ἀπαιτεῖ τό συμφέρον τῆς άθανατης σας ψυχῆς. Ὅσοι παραβαίνουν τήν ἐντολή τοῦ ἐκκλησιασμοῦ περιφρονοῦν τό Θεό τους. Καί ὅσοι περιφρονοῦν τό Θεό δέ θά ἔχουν μέρος στή βασιλεία Του. Αὐτό νά τό ἀκούσουν ὅσοι δέν ἐκκλησιάζονται νά δοῦν πόσο ζημιώνονται.
Εὔχομαι ὁ Θεός νά τούς φωτίσει καί νά τούς ὁδηγήσει στό καλό δρόμο, στό δρόμο τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀγαπητοί μου, γιά τούς χριστιανούς, ὁ ἐκκλησιασμός πρέπει εἶναι ὁ κεντρικός ἄξονας τῆς θρησκευτικῆς τους ζωῆς καί πρέπει νά γνωρίζουν τό γιατί, καί πρέπει νἀ ἔχουν γνώση τῶν πραγμάτων πού ἔχουν σχέση μέ τό θέμα αὐτό, γιά νά συμπεριφέρονται σωστά καί νά ὀφελοῦνται ὅταν πηγαίνουν στό ναό γιά νά ἐκκλησιαστοῦν.
Ὁ ἐκκλησιασμός στή Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς, ἰδιαίτερα, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι ὑποχρεωτικός στούς χριστιανούς, γιατί ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν ἀργία τῆς ἕβδομης ἡμέρας˙ καί ὅπως θά δοῦμε πιό κάτω εἶναι ἡ τέταρτη ἐντολή τοῦ Δεκαλόγου, εἶναι ἐντολή Θεοῦ καί κατά συνέπειαν εἶναι ὑποχρέωση γιά κάθε σωστό χριστιανό, ὁ ἁγιασμός τῆς Κυριακῆς, πού ἐπιτυγχάνεται μέ τόν ἐκκλησιασμό μας.
Χριστιανός:
Θά θέλατε, πάτερ, νά μᾶς πεῖτε περισσότερα, γιατί εἶναι ὑποχρεωτικό καθῆκον τοῦ χριστιανοῦ, ὁ ἐκκλησιασμός;
Ἱερέας:
Θέλω νά ἀκούσετε μέ προσοχή αὐτά πού θά σᾶς πῶ, γιατί εἶναι βασικά. Ὁ πάνσοφος Δημιουργός γνωρίζοντας τήν ὠφέλεια πού θά ἔχουν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τήν ἀργία καί τόν ἁγιασμό τῆς ἕβδομης ἡμέρας ἔδωσε πρῶτος τό παράδειγμα ἀργώντας τήν ἕβδομη μέρα, ὅπως λέγει ἡ Ἁγια Γραφή.1 Ἀργότερα ἔλεγε στό Μωϋσῆ νά «θυμᾶται τήν ἕβδομη ἡμέρα νά ἀργεῖ καί νά τήν ἁγιάζει.2 Τοῦ ὑπέδειξε ἀκόμα καί πῶς θά τήν ἁγιάζει, ὡς ἑξῆς: «Νά μαζέψεις τό λαό, (ἐκκλησίασον τόν λαό) νά ἀκούσει τά λόγια μου, νά μέ σέβεται καί νά μέ εὐλαβεῖται ὅσο ζεῖ, ἀλλά καί νά διδάξει καί τά παιδιά του νά κάνουν τό ἴδιο».3
Αὐτά ἐφάρμοζε ὁ Ἰσραηλίτικος λαός σ' ὅλη του τή ζωή. Αὐτά βέβαια δέν καταργήθηκαν, ἀλλά ἰσχύουν, καί πολύ περισσότερο σ' ἐμᾶς πού βρισκόμαστε στήν περίοδο τῆς Νέας Διαθήκης, ἐπειδή ὅσα συνέβαιναν τότε ἦσαν σκιά ἐκείνων τῶν ἀληθινῶν πραγμάτων πού θά γίνονταν στή νέα ἐποχή τοῦ Χριστοῦ. Γιά τούς Ἑβραίους ἡ ἕβδομη ἡμέρα ἦταν τό Σάββατον, τό ὁποῖον ἀντικαταστήσαμε μέ τήν Κυριακή, ἐπειδή κατά τήν ἡμέρα αὐτή ἔγινε ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, κατῆλθε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο στούς ἀποστόλους καί ἄλλα σπουδαῖα γεγονότα. Ἔτσι ἡ ἀντικατάσταση αὐτή ἔγινε πολύ ἐνωρίς ἀπό τήν Ἐκκλησία.
Χριστιανός:
Ὥστε, εἶναι σίγουρο καί εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς καί ὁ ἐκκλησιασμός εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Ὁ παντογνώστης Θεός, γιά νά τό διατάξει γνώριζε τήν ὠφέλεια πού θά εἶχαν οἱ χριστιανοί ἀπό τήν ἐφαρμογή τῆς τετάρτης αὐτῆς ἐντολῆς. Καί σίγουρα εἶναι ἁμαρτία ὅταν παραβαίνομε τήν ἐντολή αὐτή καί δέν ἐκκλησιαζόμαστε. Περιφρονοῦμε δηλαδή τόν ἴδιο τό Θεό πού ἔδωσε τήν ἐντολή.
Ἱερέας:
Στή συνέχεια θά πεισθεῖτε περισσότερο ὅταν θά ἀκούσετε καί κατανοήσετε πόσο ὠφελεῖται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἀργία καί τόν ἁγιασμό τῆς Κυριακῆς, μέ τόν ἐκκλησιασμό του.
Χριστιανός:
Σίγουρα, ἡ σωστή γνώση πού ἀφορᾶ τό θέμα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ θά μᾶς βοηθήσει νά ἀγαπήσομεν περισσότερο τήν Ἐκκλησία καί νά προσερχόμαστε μέ συναίσθηση καί γνώση τοῦ τί κάνομε καί γιατί τό κάνομε. Ἡ γενική διαπίστωση εἶναι ὅτι οἱ πιό πολλοί χριστιανοί δέν ἐκκλησιάζονται, ἀλλά καί ἀπό αὐτούς πού ἐκκλησιάζονται οἱ πιό πολλοί πᾶνε στήν Ἐκκλησία ἀπό συνήθεια καί συναισθηματισμό. Αὐτά δέ βοηθοῦν τόν χριστιανό νά ἀναπτυχθεῖ πνευματικά καί νά ὠφεληθεῖ πραγματικά, ἐπειδή καθησυχάζουν τή συνείδηση χωρίς νά ἔχει ὅλο τό κέρδος πού θά προερχόταν ἀπό τή σωστή ἐνημέρωση τοῦ θέματος.
Ἱερέας:
Συμφωνῶ ἀπόλυτα μαζί σου, ἀδελφέ μου, καί γιά νά διαφωτίσω τούς ἀδελφούς μας νά ἐκκλησιάζονται συνειδητά θά πῶ μερικά σύντομα πράγματα, γιά νά κατανοήσουμε τί εἶναι Ἐκκλησία καί πόσο ὠφελούμαστε ὅταν πηγαίνομε τακτικά.
Σίγουρα, Ἐκκλησία δέν εἶναι ὁ Ναός, γιατί ἡ Ἐκκλησία συνέρχεται μέσα στό ναό καί γι' αὐτό λέμε καί τό Ναό Ἐκκλησία, καταχρηστικά ὅμως.
Τί εἶναι λοιπόν ἡ Ἐκκλησία καί ποῖοι τήν ἀποτελοῦν; Τό σῶμα πού λέγεται Ἐκκλησία συγκροτεῖται ἀπό ἀνθρώπους βαπτισμένους στό ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος καί πού πιστεύουν στό Χριστό καί τόν ἀναγνωρίζουν Σωτῆρα καί Λυτρωτή τους. Μέ λίγα λόγια, Ἐκκλησία εἶναι ἡ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ τῶν ἀπελευθερωμένων τέκνων τοῦ Θεοῦ, πού ἑνώνονται μεταξύ τους καί μέ τό Χριστό διά τῆς κοινῆς πίστεως καί τῆς συμμετοχῆς τους στό Μυστικό Δεῖπνο, τῆς θείας Εὐχαριστίας. Αὐτή ἡ συγκέντρωση πού γίνεται μέσα στό Ναό εἶναι ἡ Ἐκκλησία, τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ πού συμπληρώνεται μέ τήν κεφαλή πού εἶναι ὁ ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας, Αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι πάντοτε ἑνωμένος μέ τήν Ἐκκλησία, τήν ὁποία καθοδηγεῖ καί φροντίζει διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατά συνέπεια ἡ Ἐκκλησία εἶναι Θεανθρώπινος ὀργανισμός πού μένει στόν αἰῶνα καί προετοιμάζει τά μέλη του γιά τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Γιά τό σκοπό αὐτό, ὁ ἱδρυτής της, ὁ Χριστός, τήν ἐφωδίασε μέ τά σωστικά μέσα πού χρειάζεται, γιά τή τελείωση τῶν μελῶν της. Τά μέσα αὐτά εἶναι τά διάφορα Μυστήρια.
Ἔτσι ἀπό τήν καταγωγή της ἔχει τό προνόμιο νά εἶναι ἡ ἀρχή τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Οἱ σοφοί Πατέρες μας, τῆς ἔδωκαν διάφορα ὀνόματα μέ ἰδιότητες πνευματικές ὅπως πιό κάτω:
Κιβωτό σωτηρίας, γιατί φυλάει τά παιδιά της ἀπό τόν πνευματικό κατακλυσμό τῆς ἁμαρτίας πού ἀπειλεῖ καθημερινά τούς χριστιανούς.
Μάνδρα πνευματική, ἐπειδή οἱ ποιμένες της καθοδηγοῦν τό ποίμνιο πρός τά λειβάδια τοῦ Παραδείσου
Ἰατρεῖον πνευματικό, ἐπειδή θεραπεύει τά προσβεβλημένα μέλη της, θεραπεύει τά τραύματά τους ἀπό τήν ἐπιδημία τῆς ἁμαρτίας καί τούς ἐπαναφέρει τήν ὑγεία διά τῶν Μυστηρίων.
Εἶναι καί κοινή μητέρα ὅλων τῶν μελῶν της καί μᾶς κάνει ὅλους ἀδέλφια. Καί ὅποιος ἀπομακρύνεται ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν τήν ἔχει μητέρα καί κατά συνέπεια δέν ἔχει οὔτε τό Θεό πατέρα.
Εἶναι ἀκόμα ἡ Ἐκκλησία, ὁ οὐρανός στή γῆ, ὅπου οἱ ἄγγελοι μαζί μέ τούς ἀνθρώπους ὑμνοῦν τό Θεό.
Εἶναι τέλος ἡ Ἐκκλησία, ἡ πνευματική πηγή ὅπου ἀναβλύζει τό «ὕδωρ τό ζῶν», ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅπου ὅποιος εἰσέρχεται σ' αὐτή καί πίνει δέ θά διψάσει στόν αἰῶνα τόν ἅπαντα.
Ἡ Ἐκκλησία, ἀγαπητέ μου, εἶναι ἕνας Θεανθρώπινος ὀργανισμός πού ἔχει νόμους, Κανόνες, πού ἡ ἐφαρμογή τους βοηθᾶ στήν ἐπιτυχία τοῦ σκοποῦ της πού εἶναι νά ὁδηγήσει τα μέλη της στήν αἰώνια βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Οἱ Κανόνες αὐτοί βασίζονται στήν Ἁγία Γραφή καί στήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι κάθε μέλος τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά συμμορφώνεται μέ τούς Κανόνες, διαφορετικά ἁμαρτάνει καί βγάζει τόν ἑαυτό του ἀπό τήν Ἐκκλησία καί στερεῖται ἀκόμα τά πολύτιμα ἀγαθά γιά τά ὁποῖα ἄν ἐπιθυμεῖτε θά κάνουμε λόγο στή συνέχεια.
Χριστιανός:
Καί βέβαια ἐπιθυμοῦμε, γιατί εἶναι σπουδαῖα αὐτά πού μᾶς εἴπατε. Τώρα ὅμως πού εἴδαμε πόσο σπουδαία καί χρήσιμη εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἐμεῖς δέ θά παραλείψουμε νά ἐκκλησιαζόμαστε κάθε Κυριακή. Ἀκόμα αὐτά θά τά μεταδώσουμε καί στούς ἄλλους γιά νά μάθουν νά ἐκκλησιάζονται τακτικά. Ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία εἶναι τόσο μεγάλο καί περιεκτικό σῶμα, ὑπολογίζω ὅτι καί αὐτά πού γίνονται στήν Ἐκκλησία ἔχουν ἀνεκτίμητη ἀξία καί πραγματική ὠφέλεια. Θά θέλαμε πολύ νά ἀκούσομε καί γιά τό ἔργο πού γίνεται στή Συγκέντρωση αὐτή τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ἱερέας:
Καί βέβαια θά ποῦμε κι ἄλλα ὅσα χρειάζονται γιά νά ὁλοκληρώσομε τήν εἰκόνα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, ἀρχίζοντας ἀπό τό τί ἐννοοῦμε ὅταν λέμε ἐκκλησιάζομαι: Ἐκκλησιάζομαι, σημαίνει πηγαίνω στήν Ἐκκλησία, στή συγκέντρωση τῶν χριστιανῶν μέ ἕνα καί μοναδικό σκοπό τή λατρεία τοῦ Τρισυποστάτου Θεοῦ. Πηγαίνω στήν Ἐκκλησία γιά νά συναντήσω τό Θεό, νά προσφέρω τόν ἑαυτό μου καί τά δῶρα μου σ’ Αὐτόν, γιά νά ἐλκύσω τή Χάρη Του γιά τή σωτηρία μου, ὅπως καί ὅλης τῆς κοινότητας. Κάτω ἀπό τούς μεγαλοπρεπεῖς θόλους τοῦ Ναοῦ καί τόν κόσμο τῶν εἰκόνων, ἑνωμένη ὅλη ἡ Ἐκκλησία προσφέρεται στό Θεό καί ὁ Θεός Προσφέρεται στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία πρέπει νά ἔχει σάν κύριο συστατικό της τήν ἑνότητα, ὁμόνοια καί τήν ἀδελφωσύνη, χαρακτηριστικά τοῦ ἑνός σώματος.
Κεντρικός ἄξονας τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ἔδωκεν ἐντολή νά ἐπαναλαμβάνομεν τή σταυρική του Θυσία. 4 Τό ἔργο αὐτό, τό Χριστοκεντρικό, γίνεται μέ τήν τέλεση τῆς Λειτουργίας, πού σημαίνει, «ἔργον τοῦ λαοῦ». Εἶναι δηλαδή ἡ μυστηριακή ἀνάμνηση καί ἀναπαράσταση τῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ πλαισιωμένη μέ ὕμνους, ἀναγνώσματα, δεήσεις καί δοξολογίες, τήν ὁποίαν προσφέρομε σέ κάθε Λειτουργία στόν Θεό καί Πατέρα ὁ Ὁποῖος εὐαρεστεῖται καί χαριτώνει καί εὐλογεῖ αὐτούς πού συμμετέχουν στή Θεία Λειτουργία καί ὠφελοῦνται πάρα πολύ.
Ἀντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ὅτι δέν συμφέρει νά ἀπουσιάζομε ἀπό τήν Ἐκκλησία, ἀλλά πρέπει νά τρέχομε καί νά ἐποφελούμαστε αὐτῆς τῆς μοναδικῆς εὐκαιρίας, πού μᾶς ἁγιάζει καί μᾶς ἀνανεώνει ψυχικά καί σωματικά, πλεονεκτήματα πού δέν τά βρίσκομεν οὔτε στήν πρόσκαιρη ἐργασία οὔτε στόν πλοῦτο καί στή χλιδή.
Κατά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι παρών ὁ ἴδιος ὁ Χριστός κυκλούμενος ἀπό πλῆθος ἀγγέλων. Αὐτός εἶναι ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος καί ἁγιάζει καί τρέφει καί δίνει ζωήν αἰώνια. Ἄχ! Νά ἔβλεπαν τά μάτια μας τήν ὥρα ἐκείνη τό τί γίνεται μέσα στό Ναό, δέ θά θέλαμε καμιά ἄλλη άσχολία, ἀλλά θά θέλαμε νά μέναμε παντοτινά στό χῶρο τοῦ Ναοῦ.
Χριστιανός:
Μοῦ φαίνεται, πάτερ, ὅτι τό συμφέρον τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε χριστιανοῦ ἐπιβάλλει τακτικό ἐκκλησιασμό καί συμμετοχή στήν Ἐκκλησία καί μάλιστα πρέπει, ὅπως ἀντιλαμβάνομαι, νά προσφέρει ἔστω καί ἀραιά τά δῶρα του πρός τόν Κύριο, γιατί προσφέρoντας τά ὑλικά δῶρα λαμβάνει πνευματική εὐλογία.
Ἱερέας:
Εἶναι πολύ σωστό αὐτό πού κατάλαβες, ἀδελφέ μου καί αὐτό πρέπει νά γίνεται. Πρέπει νά γνωρίζουν καλά οἱ χριστιανοί πού ἀμελοῦν ἤ ἀπομακρύνονται ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τή Θεία Λειτουργία, ὅτι βγάζουν τόν ἑαυτό τους ἔξω ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί ἀποξενώνονται ἀπό τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί στεροῦνται τήν αἰώνια ζωή καί φεύγουν ἀπό τόν κόσμο αὐτό χωρίς καμιά ἐλπίδα· πρέπει νά τό καταλάβουν καλά αὐτό γιατί μακρυά ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν ὑπάρχει σωτηρία.
Χριστιανός:
Μέ μερικούς χριστιανούς πού συζητήσαμε τό θέμα, πρόβαλαν διάφορες αἰτίες πού τούς ἐμποδίζουν νά ἐκκλησιαστοῦν. Ἄς τίς ἐξετάσομε, πάτερ, γιά νά δοῦμε πόσο δικαιολογημένες εἶναι.
Ἱερέας:
Ἔχω ἀκούσει ἀδελφέ μου πολλές τέτοιες προφάσεις τίς ὁποῖες θά τίς δοῦμε μέ τή σειρά
Πρώτη δικαιολογία εἶναι: «Εἶμαι φτωχός καί πρέπει νά δουλέψω νά ζήσω τά παιδιά μου καί δέ μπορῶ νά ἐκκλησιάζομαι»
Οἱ ἄνθρωποι πού προβάλλουν τή δικαιολογία αὐτή παραβαίνουν σίγουρα, τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά καί δέ γνωρίζουν ὅτι χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέ μποροῦν νά κατορθώσουν τίποτα; Ἄν ὁ Θεός δέν τούς χαρίσει ὑγεία τί θά μπορέσουν νά κάμουν; Ἄν ὁ Θεός δέ στείλει τόν Ἥλιο, τόν ἀέρα, τή βροχή, πῶς θά αὐξηθοῦν οἱ σοδειές τους; πόσο δυνατός εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί πόσα μπορεῖ μέ τίς δυνάμεις του νά κατορθώσει τό βλέπομε ἀπό τή ζωή. Ὁ ἄνθρωπος πού προβάλλει τήν πρόφαση αὐτή, πάσχει τό λιγότερο ἀπό ὀλιγοπιστία. δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη στή θεία Πρόνοια πού συντηρεῖ τά πάντα. Ἐνῶ, ἄν ἀργήσει τήν Κυριακή θά ξεκουραστεῖ καί θά ἀνανεώσει τίς δυνάμεις του καί ὅταν τήν ἑπόμένη πάει γιά δουλειά θά ἔχει δυνάμεις καί θά ἀποδώσει περισσότερο. Ἡ συνεχής ἐργασία καταπονεῖ τόν ἄνθρωπο, τόν κουράζει καί τόν ἀχρηστεύει καί δέν τόν ἀφήνει νά χαρεῖ καθόλου τή ζωή, καί τό πιό σημαντικό δέν μπορεῖ νά φροντίσει καί τήν ἀθάνατή του ψυχή. Στό τέλος οἱ χριστιανοί τοῦ τύπου αὐτοῦ φεύγουν ἀπό τή ζωή χωρίς κανένα κέρδος.
Δεύτερη πρόφαση ἤ δικαιολογία: «Τί θά πάω στήν Ἐκκλησία ἀφοῦ δέν καταλαμβαίνω τή γλώσσα;» Σίγουρα αὐτή εἶναι πρόφαση, γιατί ἄν ἤθελε κάποιος νά μάθει τή γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας, πού δέν εἶναι δύσκολη, γιατί εἶναι ἡ γλώσσα του, θά προσπαθοῦσε νά τή μάθει. Δέν προσπαθεῖ ὅμως, γιατί ἴσως νά ἀγνοεῖ τό σκοπό γιά τόν ὁποῖο πρέπει νά πάει στην Ἐκκλησία, ἀγνοεῖ τά ἀγαθά τά πνευματικά πού θά ἔχει, ἀγνοεῖ τό συμφέρον του. Γιατί πὼς θά ἐξηγηθεῖ ἀλλοιῶς; Ὅταν πρόκειται νά σταδιοδρομήσει στήν πρόσκαιρη τούτη ζωή, ξοδεύει χρόνο καί χρῆμα καί μανθαίνει ἄλλες δύσκολες γλώσσες μέ τόση ὄρεξη χωρίς παράπονα καί δισταγμούς, ἐδῶ πού διακυβεύεται τό αἰώνιον μέλλον τῆς ἀθάνατης ψυχῆς του, λέει δυσκολεύεται νά μάθει τή γλώσσα του; Αὐτό δείχνει ἄνθρωπο ράθυμο, ἀμελῆ πού δέν ἐνδιαφέρεται γιά τή ψυχή του, ἀλλά βυθισμένο στήν ὑλιστική θεώρηση τῶν πραγμάτων τῆς ζωῆς. Οἱ ἄνθρωποι τῆς ὁμάδας αὐτῆς, ἄν δέν ξυπνήσουν, ἄν δέ φροντίσουν νά μάθουν τή γλώσσα τους καί νά συμμετέχουν συνειδητά στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας στόν κόσμο τοῦτο, σίγουρα, δέ θά παρευρίσκονται οὔτε καί στήν οὐράνια Ἐκκλησία τῶν σεσωσμένων. Ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι ἡ ἀρχή τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν καί ἄν δέν συμμετέχομεν ἀπό τή ζωή αὐτή, στή ζωή της, δέ θά συμμετέχομεν οὔτε καί στό μέλλοντα αἰῶνα. Αὐτά ἄς ἔχουν στό νοῦ τους καί νά λάβουν τά μέτρα τους.
Εἶναι καί μιά ἄλλη μερίδα χριστιανῶν πού συγγενεύουν μέ τήν προηγούμενη, οἱ ὁποῖοι παραπονιοῦνται ὅτι τούς κουράζει ἡ ἐπανάληψη καί λένε: «Τί θά πάω στήν Ἐκκλησία γιά νά ἀκούσω τά ἴδια καί τά ἴδια;» Ἡ ἀπάντησή μας εἶναι, τί νά κάνομε ἀφοῦ ὁ Κύριος αὐτό διάταξε; Αὐτός εἶπε «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἑμήν ἀνάμνηση»5 Αὐτή εἶναι ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου τήν ὁποίαν ἐφαρμόζομε. καί εἶναι ἀνάγκη νά γίνεται ἔτσι γιά νά τρεφόμαστε συνεχῶς μέ τό Σῶμα καί τό Αἷμα Του γιά νά ἔχουμε ζωή.
Γιά νά μήν κουραζόμαστε πρέπει νά θεωροῦμε ἀναγκαία τήν ἐπανάληψη γιά τό σκοπό πού ἀναφέραμε, γιατί ἄν δέν ἐπαναλαμβάνομε τήν ἀναίμακτη θυσία τοῦ Κυρίου πόθεν θά παίρνει ζωήν ἡ ψυχή μας; Ἐκεῖνο πού πρέπει νά κάνουμε γιά νά ἀνανεώνομεν τήν προθυμία μας πρέπει νά προσπαθοῦμε νά νοιώθουμε τό Χριστό, νά τόν αἰσθανόμαστε ἀνάμεσά μας. Μόνο ἔτσι θά ἀνανεώνεται καί θά αὐξάνεται χωρίς στενοχώρια ἡ παραμονή μας μέσα στό Ναό καί στή Λειτουργία χωρίς κούραση. Δέ θά πρέπει νά περιοριζόμαστε στό ὅτι βλέπουν τά ὑλικά μάτια μας, ἀλλά πρέπει νά προχωροῦμε καί μέ τή φαντασία μας νά βλέπομε τόν Ἰησοῦ πού ἱερουργεῖ καί προφέρει τή θυσία Του στόν Πατέρα γιά τή σωτηρία μας. Κύρια αἰτία τῆς κούρασης εἶναι ἡ ἄγνοια καί ἡ ραθυμία. Ὅταν νικήσομεν αὐτά τότε θά εἶναι εὐχάριστη καί ἐπωφελής ἡ παραμονή μας στή Θεία Λειτουργία.
Εἶναι καί μερικοί πού λένε: Ἀφοῦ μπορῶ νά προσευχηθῶ καί στό σπίτι μου, γιατί νά πάω στήν Ἐκκλησία; Θά λέγαμε στούς ἀνθρώπους αὐτούς, ὅτι στήν Ἐκκλησία δέν πηγαίνεις γιά νά προσευχηθεῖς μόνο, ἀλλά πηγαίνεις γιά νά λειτουργηθεῖς νά ἀπολαύσεις τά ἀγαθά πού προέρχονται ἀπό τήν Θυσία τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά καί ἡ προσευχή σου στό σπίτι σου ἴσως νά μήν ἔχει τόση δύναμη γιατί εἶσαι ἕνας, ἐνῶ στήν Ἐκκλησία ἡ προσευχή τόσο μεγάλου πλήθους ἀνθρώπων σίγουρα ἔχει μεγάλη δύναμη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Γιά τόν ἕνα ὁ Θεός λέγει: «Ἀλοίμονο στόν ἕνα» ἐνῶ γιά τούς πολλούς,«ὅπου ὑπάρχου δυό ἤ τρεῖς μαζεμένοι στό ὄνομά μου εἶμαι καί ἐγώ ἀνάμεσά τους». Βλέπετε πόση διαφορά ὑπάρχει μεταξύ πολλῶν καί ἑνός ἀτόμου;
Χριστιανός:
Πολύ διαφωτιστικά αὐτά πού μᾶς εἴπετε, πάτερ, Θά θέλαμε νά μᾶς πῆτε καί λίγα λόγια για τή συμπεριφορά μας, τί στάση μας μέσα στην Ἐκκλησία.
Ἱερέας:
Βέβαια δέν ἀρκεῖ νά πᾶς στήν Ἐκκλησία, ἀλλά πρέπει νά γνωρίζεις καί πῶς θά συμπεριφέρεσαι γιά νά μήν ἐνοχλῆς καί νά μπορεῖς νά συμμετέχεις σ' αὐτά πού γίνονται ἐκεῖ. Θά προσπαθεῖς νά πηγαίνεις στήν Ἐκκλησία ὅσο πιό ἐνωρίς γίνεται. Γιατί, γιά νά κερδίσεις κάτι πρέπει νά θυσιάσεις καί λίγο ὕπνο καί νά κουραστεῖς καί λίγο. Πρέπει νά πηγαίνεις μέ προθυμία καί ὄχι μέ τό στανιό. Ἀφοῦ μπεῖς στό Ναό θά προσκυνήσεις στό προκυνητάρι τοῦ Ναοῦ, θά ἀνάψεις ἐκεῖ τό κερί σου καί νά προχωρήσεις νά πάρεις τή θέση σου στήν ὁποία θά μείνεις μέχρι τέλους.
Γιά νά μπορεῖς νά προσυλώνεσαι καί νά παρακολουθεῖς τή Θεία Λειτουργία θά πρέπει νά ἀφήσεις ἔξω ἀπό τό Ναό ὅλες τίς ὑποθέσεις καί ἐργασίες καί ἔννοιες σου, ὥστε νά εἶσαι στήν προσευχή χωρίς μέριμνες καί νά μή βρίσκει ὁ διάβολος αἰτία νά ἀποσπᾶ τό νοῦ σου ἐδῶ καί ἐκεῖ. Νά μήν περιεργάζεσαι τόν διπλανό σου καί νά κάνεις κρίση γιά τό τί φορεῖ ἤ πῶς στέκεται κλπ. Νά σκέφτεσαι ὅτι ὅλοι μέσα στό Ναό εἶναι ἀδελφοί σου καί συνοδοιπόροι στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Μαζί μοιράσεστε τή θεία κοινωνία πού σᾶς ἑνώνει, μαζί θά μπῆτε στήν αἰώνια βασιλεία, ἑπομένως δέν ὑπάρχει τίποτα πού σᾶς διαφοροποιεῖ ἤ σᾶς χωρίζει. Ἄν ὁ κάθε χριστιανός εἶναι προσυλωμένος στήν Λειτουργία καί στήν προσευχή τότε μοιάζει μέ τούς ἀγγέλους πού παρεβρίσκονται στό Ναό μέ φόβο καί τρόμο τήν ὥρα ἐκείνη
Χριστιανός:
Σ' εὐχαριστοῦμε, πάτερ, μ' ὅλη μας τήν ψυχή γιά τά τόσο ὠφέλιμα πράγματα πού ἀκούσαμε καί θά προσπαθήσουμε νά τά ἐφαρμόσομεν, ἀλλά καί νά τά διαδώσομε στούς ἄλλους. ὑποσχόμαστε ὅτι θά ἐκκλησιαζόμαστε ἀνελλειπῶς γιατί βλέπομεν ὅτι αὐτό ἀπαιτεῖ ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
Ἱερέας:
Ναί παιδιά μου, νά ἐκκλησιάζεστε συχνά, γιατί αὐτό ἀπαιτεῖ τό συμφέρον τῆς άθανατης σας ψυχῆς. Ὅσοι παραβαίνουν τήν ἐντολή τοῦ ἐκκλησιασμοῦ περιφρονοῦν τό Θεό τους. Καί ὅσοι περιφρονοῦν τό Θεό δέ θά ἔχουν μέρος στή βασιλεία Του. Αὐτό νά τό ἀκούσουν ὅσοι δέν ἐκκλησιάζονται νά δοῦν πόσο ζημιώνονται.
Εὔχομαι ὁ Θεός νά τούς φωτίσει καί νά τούς ὁδηγήσει στό καλό δρόμο, στό δρόμο τῆς Ἐκκλησίας.
1 Γένεση, β' 2.
2 Έξοδος, κ'.9-11
3 Δευτερ. δ'. 10
4 Λουκα κβ'. 19.
5 Λουκα κβ' . 19
Χαραλάμπους Νεοφύτου, Πρεσβυτέρου, "ΔΙΑΛΟΓΟΙ", ΕΚΔΟΣΗ "ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΟΔΟΔΕΙΧΤΗΣ"