Ο άγιος Γρηγόριος, που ονομάζεται και Θεολόγος, είναι ένας από τους τρεις αγίους στους οποίους η Εκκλησία έδωσε το επίθετο θεολόγος. Ας πούμε, είναι ο δεύτερος τη τάξει. Πρώτος ο Ιωάννης ο απόστολος και ευαγγελιστής, μετά ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, που έγινε και Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, και ο Συμεών ο νέος Θεολόγος.
Έχουμε πει πολλές φορές ότι τα πάντα είναι του Θεού. Και οι άνθρωποι είναι του Θεού και οι άγιοι είναι του Θεού. Και ο Θεός είναι που τα κανονίζει όλα. Εκείνος ξέρει πότε θα έλθει ο κάθε άνθρωπος στον κόσμο, και τι θα είναι αυτός ο άνθρωπος και τι θα γίνει και πού θα καταλήξει. Όλα ο Θεός τα γνωρίζει. Όμως με το να μας έχει ο Θεός στα χέρια του, με το να τα έχει όλα ο Θεός στα χέρια του και όλα να τα κατευθύνει, δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι απλώς νούμερα.
Αν ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ήλθε στον κόσμο αυτό την εποχή που ήλθε, είναι ο Θεός που το θέλησε και το κανόνισε έτσι. Εκείνος κανόνισε ποιοι θα έλθουν τον πρώτο αιώνα, ποιοι θα έλθουν τον δεύτερο. Εκείνος, ο Θεός, κανόνισε ποιοι θα είναι τον τέταρτο αιώνα, τον χρυσούν αιώνα της Εκκλησίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι απλώς νούμερα. Είναι εικόνες του Θεού, και, όσο κι αν όλα εξαρτώνται από τον Θεό, πάντοτε έχει και ο άνθρωπος στο χέρι του, ας το πούμε έτσι, μια δύναμη, καθότι έχει ελευθέρα βούληση, και ή συμφωνεί με τον Θεό ή δεν συμφωνεί με τον Θεό, ή δίνει τον εαυτό του στον Θεό και γίνεται όργανο του Θεού ή όχι.
Όλοι οι άγιοι δεν βρέθηκαν απλώς σ’ αυτόν τον κόσμο ούτε απλώς τ’ άφησαν έτσι τυχαία τα πράγματα, ας κάνει ο Θεός ό,τι καταλαβαίνει, αλλά συνειδητοποίησαν οι άγιοι και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος την ύπαρξή τους, συνειδητοποίησαν ότι ο καθένας αποτελεί ξεχωριστό πρόσωπο και ότι έχει μεγάλη ευθύνη ενώπιον του Θεού. Μεγάλη ευθύνη για την ύπαρξή του, για τη ζωή του· δεν βρέθηκε στην τύχη. Και περίπου έτσι σκέφθηκε ο κάθε άγιος: οφείλει να επιστρέψει στον Θεό, ν’ ανταποκριθεί στην αγάπη του Θεού, να τείνει ευήκοον ους στον Θεό, ν’ ακούσει τι θέλει ο Θεός, ν’ αφεθεί στα χέρια του Θεού, να οδηγηθεί από τον Θεό και ο καθένας πέρα από τη σωτηρία του να παίξει, ας πούμε, και τον ρόλο του μέσα στο όλο σχέδιο του Θεού.
Εάν ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και οι άλλοι άγιοι της Εκκλησίας δεν θα είχαν ανταποκριθεί στην κλήση τού Θεού, στην αγάπη του Θεού, ο Θεός πάλι θα έκανε το θέλημά του και το σχέδιό του, αλλά, όπως κι αν έχει το πράγμα, από την ανθρώπινη πλευρά θα ήταν διαφορετικά. Εάν δηλαδή ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ανταποκρίθηκε, το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο ότι σώθηκε και έγινε άγιος, αλλά έγινε και πατήρ της Εκκλησίας και οδήγησε τότε πολύ λαό στη σωτηρία, αλλά και γενικότερα οδήγησε την Εκκλησία. Έκτοτε και μέχρι σήμερα συντελεί στο να οδηγείται ο λαός του Θεού εις νομάς σωτηρίους.
Αν λάβουμε υπ’ όψιν τούς βίους των αγίων και τον βίο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, το πρόσωπο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος δεν ήταν ένα ανθρωπάκι, ας πούμε, σε κάποια γωνιά και απλώς έδωσε τον εαυτό του στις προσευχές, αλλά ήταν γίγας και έδωσε τον εαυτό του στον Θεό, αν λάβουμε λοιπόν υπ’ όψιν τους βίους των αγίων και τον βίο του αγίου Γρηγορίου, θα παρακινηθούμε, πιστεύω, να φύγουμε, να βγούμε λίγο από τις μικρότητές μας και από το πόσο στενά και πόσο μικρόψυχα σκεπτόμαστε και ενεργούμε.
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Θέλεις να αγιάσεις;”, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 1999, σελ. 280-2.