Ασημους αδελφους περιφρονεις; Τον Χριστο περιφρονεις

 Του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου

«Ἁμαρτάνοντες εἰς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τύπτοντες αὐτῶν τὴν συνείδησιν ἀσθενοῦσαν εἰς Χριστὸν ἁμαρτάνετε» (Α΄ Κορ. 8,12)

Τρίτη Κυριακὴ τοῦ Τριῳδίου σήμερα, ἀ­γαπη­τοί μου, Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω. Ὁ ἀ­πόστολος Παῦλος στὸ ἀνάγνωσμα ποὺ ἀκούσαμε (βλ. Α΄ Κορ. 8,8 – 9,2) προχωρεῖ σὲ λεπτότερα ζη­τήματα, ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὴν καθα­ρότητα τῆς συνειδήσεως τῶν πιστῶν. Ὅ,τι λέει καὶ κά­νει ὁ Χριστιανός, πρέπει νὰ γίνεται μὲ ἀγα­θὴ συν­είδησι· διαφορετικά, ὑπάρχει φόβος νὰ χά­­σῃ τὴν ἀξία του καὶ ὁ κόπος νὰ πάῃ χαμένος.
Καθὼς λοιπὸν ἑτοιμαζόμαστε μετὰ ἀπὸ μία ἑβδομάδα ν᾽ ἀρχίσουμε τὴ νηστεία, μᾶς καθοδηγεῖ πῶς, μὲ ποιό δηλαδὴ φρόνημα, πρέπει νὰ ἀσκηθοῦμε στὸ ἀγώνισμα τῆς νηστείας.
Ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἕ­να ζήτημα ποὺ ἀπασχολοῦσε τοὺς πιστοὺς ἦ­ταν τὸ ζήτημα τῶν εἰδωλοθύτων. Ἐπιτρεπόταν δη­λαδὴ σ᾽ αὐτοὺς νὰ τὰ τρῶνε ἢ ὄχι;

Στὴν Κόρινθο ὑπῆρχαν μερικοὶ Χριστιανοί, ποὺ εἶχ­αν προοδεύσει στὴν χριστιανικὴ γνῶ­σι καὶ εἶχαν μία ὀρθὴ ἀντίληψι. Πίστευαν δηλαδὴ ὅ­τι, ἂν φᾶ­νε εἰδωλόθυτα, ἀπὸ τὰ κρέατα ἐκεῖνα ποὺ οἱ εἰδωλολάτρες θυσίαζαν στοὺς βωμοὺς τῶν θεῶν τους, καθό­λου δὲν ἁμαρτά­νουν. Γιατί; Διότι φρονοῦ­σαν ὅτι, ἐφ᾿ ὅσον οἱ θεοὶ τῶν εἰδωλολατρῶν ἦταν ψεύτικοι, ἀνύπαρκτοι, ἑπομένως καὶ τὰ κρέατα ποὺ προσ­φέ­ρονταν καὶ θυσιάζονταν στὴ λατρεία τέτοιων θεῶν δὲν εἶχαν ἀξία μεγαλύτε­ρη ἀπ᾿ ὅ,τι εἶ­χαν τὰ ἄλλα κρέατα τῆς ἀγο­ρᾶς. Ἔτσι λοιπὸν ἔτρωγαν κι ἀπ᾽ αὐτὰ ὅπως ἔτρωγαν ὁποιοδήποτε ἄλ­λο φαγητό.
Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς αὐτοὺς ποὺ εἶχαν τὴν ἀνώτερη ἀντίληψι στὸ ζήτημα τῶν εἰδωλοθύτων, ὑπῆρχαν στὴν Κόρινθο καὶ ἀρκετοὶ Χριστιανοὶ οἱ ὁποῖοι, ἔχοντας μόλις πρὸ ὀλίγου ἐγκαταλείψει τὰ εἴδωλα καὶ ἔχον­τας προσ­έλθει στὴν χριστιανικὴ πίστι, ὅταν ἔ­βλεπαν τοὺς ἄλλους ἀδελφούς των νὰ κάθων­ται σὲ τρα­πέζια τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ νὰ τρῶ­νε ἄφοβα ἀπὸ τὰ εἰδωλόθυτα, σκανδαλίζονταν καὶ κλονίζονταν ἰσχυρά.
Ὁ κίνδυνος ἦταν πολὺ σοβαρός. Ὑπῆρχε φόβος, οἱ ἁπλοῖ Χριστιανοί, ποὺ δὲν εἶχαν ἀ­κόμη σαφῆ γνῶσι τῶν πραγμάτων, ἀπ᾽ αὐτὴ τὴ διαγωγὴ τῶν οὕτως εἰ­πεῖν «μορφωμένων» Χριστιανῶν νὰ ψυχραν­θοῦν καὶ νὰ ξαναγ­υρί­σουν πάλι στὴν εἰδωλολατρία.
Γι᾽ αὐ­τὸ στὸν σημερινὸ ἀπόστολο βλέπουμε τὸν ἀπόστολο Παῦ­λο νὰ ἐπεμβαίνῃ. Ὑψώνει τὸ μαστίγιο τοῦ ἐλέγχου του· δεί­χνει τὸ τίμιο αἷ­μα τοῦ Λυτρωτοῦ· κηρύττει τὴν ἀ­ξία καὶ μιᾶς ἔστω ψυχῆς ποὺ λυτρώνει ἡ θυσία του· προβάλλει τὸ δικό του παράδειγμα· καί, σὰν πατέρας ποὺ πονεῖ γιὰ τὴ σωτηρία ὅλων, φωνάζει· «Εἰ βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου, οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω» (Α΄ Κορ. 8,13). Δηλαδή· ἂν ὑπάρχῃ κάποιο φαγητὸ ποὺ σκαν­δαλίζει τὸν ἀδελφό μου, δὲν θὰ τὸ ἀγγίξω· ὄχι γιατὶ τὸ θεωρῶ ἁμαρτία νὰ φάω αὐτὴν ἢ ἐκείνη τὴν τροφή, ἀλλὰ γιατὶ πρέπει ν᾿ ἀποφύγω τὸ σκάνδαλο καὶ νὰ σώσω τὸν ἀδελφό μου. Πάνω ἀπ᾽ ὅλα εἶνε ἡ σωτη­ρία τοῦ ἀδελφοῦ μου, ἔστω καὶ ἂν αὐτὸς εἶνε μικρὸς καὶ ἄσημος. Γι᾿ αὐτὸν θυσιάστηκε ὁ Χριστός, γι᾿ αὐ­τὸν πρέπει κ᾽ ἐγὼ νὰ ὑποστῶ μιὰ μικρὴ θυσία.

* * *

Λόγια χρυσᾶ, ἀδελφοί μου, ἀνεκτίμητα! Λό­για ὅμως, τὰ ὁποῖα δυστυχῶς ἔχει λησμονήσει μεγάλη μερίδα τῶν σημερινῶν Χριστια­νῶν. Οἱ πολλοί, οἱ περισσότεροι, ζοῦμε σύμφω­να μὲ τὶς ὀρέξεις καὶ τὶς ἐπιθυμίες μας, καὶ ἐν τούτοις νομίζουμε πὼς εἴμαστε ἐν τάξει, ἐπειδὴ οἱ ὀρέξεις καὶ οἱ ἐπιθυμίες μας δὲν ἀ­παγορεύον­ται ἀπὸ τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ.
Παράδειγμα. Εἶμαι ἀσθενὴς κ᾽ εἶνε Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ὁ γιατρὸς μοῦ λέει, ὅτι πρέπει νὰ καταλύσω τὴ νηστεία, καὶ ἐγὼ συμφωνῶ μαζί του, γιατὶ ἡ νηστεία ὡρίστηκε ὄχι πρὸς ἐξόντωσιν τοῦ σώματος, ἀλλὰ πρὸς σωτηρίαν τῆς ψυχῆς – καὶ τοῦ σώματος μαζί. Ἂν ὅμως πρόκειται, καταλύοντας τὴ νηστεία μέσα στὴν ἀγορά, μέσα σὲ δημόσια ἑστιατόρια, νὰ σκανδαλίσω τὶς ψυχὲς ἐκείνων ποὺ μὲ βλέ­πουν ἀλλὰ δὲν γνωρίζουν ὅτι ἔχω ὀργανισμὸ ἐξασθενημένο καὶ ποὺ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τροφὴ καὶ ἰδιαίτερη δίαιτα, ἔ τότε τὸ καθῆκον μου εἶνε σαφές, σαφέστατο· τὸ καθορίζει ὁ Παῦλος· «Οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω» (ἔ.ἀ.).
–Μά, σ᾽ ἀκούω νὰ λές, οἱ Χριστιανοὶ αὐ­τοὶ εἶ­νε ἀμαθεῖς καὶ ἀγράμματοι· ἐσφαλμένως νο­μίζουν ὅτι τὸ ἅπαν τῆς θρησκείας μας εἶνε ἡ νηστεία. Ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ λαμβάνω ὑπ᾿ ὄ­ψιν τί θὰ πῇ ὁ ἕνας καὶ ὁ ἄλλος, ποὺ δὲν μελέτησαν καλὰ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ δὲν γνώρισαν τί σημαίνει Χριστιανισμός. Δὲν μπορῶ νὰ σύρωμαι ἀπὸ τὶς προλήψεις τοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος ἔχει καταντήσει τὴ θρησκεία μας ἀγνώριστη…
Φίλε μου! Ὅσα καὶ ἂν πῇς, δὲν εἶσαι ἐν τάξει μὲ τὸ νόμο τῆς Χριστιανικῆς ἀγάπης, ποὺ αὐτὸς καὶ μόνο θὰ ἔπρεπε νὰ κανονίζῃ τὶς σχέσεις μας καὶ τὴ στάσι ἀπέναντι στοὺς ἀδυνάτους πνευματικὰ ἀδελφούς σου. Καὶ ὁ νόμος αὐτὸς λέει τὸ ἑξῆς· Ἂν ὁ ἄλλος εἶνε ἀ­γράμματος, ἀμαθής, ἐσὺ ὀφείλεις νὰ τὸν διδά­ξῃς, ὄχι ὅμως νὰ τὸν σκανδαλίσῃς· ὀφείλεις νὰ τὸν ἀγαπήσῃς, καὶ ὄχι νὰ τὸν περιφρο­­νήσῃς.
Νὰ μιμηθῇς τὸν δεσπότη Χριστό, ὁ ὁποῖος «ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη» (Β΄ Βασ. 22,10. Ψαλμ. 17,10· 143,5· πρβλ. Ἰὼβ 38,37) καὶ «μετὰ ἀνθρώπων συν­ανεστράφη» (Βαρ. 3,38), ἀνθρώπων ποὺ ζοῦ­σαν μέσα στὴν ἄγνοια. Οἱ μικροὶ καὶ ἄσημοι, τοὺς ὁποίους οἱ φαρισαῖοι τῆς ἐποχῆς του δὲν καταδέχονταν νὰ πλησιάσουν, ἔγιναν οἱ πρῶτοι ἀκόλουθοι τοῦ Χριστοῦ· ἐγκολπώθηκαν, ἀγράμματοι αὐτοί, τὴν ὑψηλή του διδασκαλία, αὐτοὶ ἐχρημάτισαν οἱ μεγάλοι ἀπόστολοι ποὺ μετέδωκαν παντοῦ τὸ φῶς τῆς νέας πίστεως.
Καυχᾶσαι λοιπὸν σήμερα ἐσὺ γιὰ τὶς γνώσεις σου, καὶ λὲς ὅτι γνωρίζεις τὸ βαθύτερο πνεῦμα τοῦ Χριστιανισμοῦ, καὶ περιφρονεῖς γι᾿ αὐτὸ τοὺς τάχα καθυστερημένους ἀδελφοὺς τοῦ Χριστοῦ; Ἀλλὰ σκέψου, ὅτι ὅλοι οἱ φιλόσοφοι τοῦ Χριστιανισμοῦ περιφέρουν τὰ ῥήματα ἐκείνων τῶν ἁλιέων τῆς λίμνης Γεννη­σαρέτ· σκέψου, ὅτι ἀπὸ τοὺς μικροὺς καὶ ἄ­σημους ἀκολούθους τοῦ Χριστοῦ ἀπαρτίσθη­κε ἡ Ἐκκλησία του, τῆς ὁποίας στῦλοι εἶ­νε ὄχι οἱ φιλόσοφοι ἀλλὰ οἱ ἁλιεῖς τῆς Τιβερι­άδος.
Ὤ αὐτοὶ οἱ μικροὶ καὶ ἄσημοι! Νὰ ἤξερες πόσο τοὺς ἀγαπᾷ ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος ἔ­βλεπε ὅτι στὸ βάθος τῆς ἁγνῆς καρδιᾶς τους ὑπάρχει ἡ σπίθα τῆς πίστεως, τῆς θαυματουργικῆς πίστεώς Του!
Γι᾿ αὐτούς, ποὺ σήμερα ἐμεῖς τοὺς περιφρονοῦμε καὶ ἀδιαφοροῦμε ἂν γινώμαστε σκάνδαλο στὶς ψυχές τους, ὁ Χριστὸς εἶπε τὰ σπουδαῖα τοῦτα λόγια· «Ὁρᾶτε μὴ καταφρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων· λέγω γὰρ ὑ­μῖν, ὅτι οἱ ἄγγελοι αὐτῶν ἐν οὐρανοῖς διὰ παν­τὸς βλέπουσι τὸ πρόσωπον τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. ἦλθε γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀν­θρώπου σῶσαι τὸ ἀπολωλός» (Ματθ. 18,10-11). Προσ­έξτε, φωνάζει ὁ Χριστός, μὴ περιφρονεῖ­τε κανένα ἀπὸ ἐκείνους ποὺ –ἐπειδὴ δὲν κατέχουν θέσεις σπουδαῖες, εἶνε ἀγράμματοι καὶ ἄ­σημοι– ὁ κόσμος τοὺς θεωρεῖ μικρούς. Σᾶς διαβεβαι­ώνω, ὅτι ἔχουν τόσο μεγάλη ἀξία καὶ σπουδαι­ότητα καὶ τόσο πολὺ φροντίζει γι᾿ αὐ­τοὺς ὁ οὐράνιος Πατέρας μου, ὥστε τοὺς φρου­ροῦν διαρκῶς ἄγγελοι· καὶ δίνουν γι᾽ αὐ­τοὺς ἀναφορὰ στὸ θρόνο του καὶ μεταφέρουν στὸν Παν­τοκράτορα τὰ αἰτήματα τῆς καρδιᾶς τους.

* * *

Ὦ ἀδελφοί μου! Ἐὰν μᾶς φώτιζε ἡ θεία χάρις, θὰ βλέπαμε στὸ πρόσωπο καὶ τοῦ τελευταίου Χριστιανοῦ καὶ τῆς τελευταίας Χριστιανῆς τὸν ἴδιο τὸν Χριστό μας. Ναί, τὸν Χριστό μας! Διότι αὐτὸς δὲν θεωρεῖ ἀνάρμοστο στὸ μεγαλεῖο του αὐτοὺς τοὺς ἀφανεῖς δούλους του νὰ τοὺς ὀνομάζῃ «ἀδελφούς» του (Ἑβρ. 2,11. Ψαλμ. 21,23) καὶ συνιστᾶ καὶ σ᾽ ἐμᾶς νὰ τοὺς περιβάλλουμε μὲ τὴν ἀγάπη μας.
Ἂς τοὺς σεβώμαστε λοιπόν. Δὲν εἶνε τυχαῖα πρόσωπα, εἶνε πρίγκιπες τοῦ οὐρανοῦ. Μὴν τοὺς γκρεμίζουμε μὲ τὴν ὑπεροπτικὴ συμπεριφορά μας· ἀντιθέτως νὰ τοὺς ὑπολογίζουμε, νὰ ἀναγνωρίζουμε τὴν ἀξία ποὺ ἔ­χουν, νὰ τοὺς θαυμάζουμε γιὰ τὴν παρρησία ποὺ διαθέτουν ἐνώπιον τοῦ παντάνακτος Θεοῦ, νὰ τοὺς στηρίζουμε στὸν ἀγῶνα ποὺ δίνουν. Νὰ συναγωνιζώμαστε μαζί τους, νὰ θεω­ροῦμε τιμή μας τὴ σχέσι μαζί τους. Νὰ φρον­τίζουμε μὲ ἔργα καὶ μὲ λόγια ν᾽ ἀποδεικνύου­με τὴν ἀγάπη καὶ φιλία μας σ᾽ αὐτούς. Μὴν τοὺς κατεβάζουμε –συμμαχώντας μὲ τοὺς ἀ­πίστους– σὲ τάρταρα τοῦ ᾅδου, ἀλλὰ νὰ τοὺς τιμοῦμε, νὰ τοὺς ἀνυψώνουμε καὶ νὰ τοὺς οἰ­κοδομοῦμε πνευματικά.
Τότε θὰ εἴμαστε μιμηταὶ τοῦ Παύλου καὶ πραγματικοὶ ἀδελφοὶ τοῦ Χριστοῦ.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

1940 (3-3-1940 Μεσολόγγι γραπτὸ κήρυγμα).

Ἄρθρο ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» (Μεσολόγγι, φ. 236-237/21-29 Φεβρουαρίου 1940, σ. 21). Μεταγλώττισις καὶ μικρὴ ἀνάπτυξις 19-1-2022.