ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022
Ἀπόστολος: Β΄ Τιμ. δ΄ 5-8
Εὐαγγέλιον: Μᾶρκ. α΄ 1-8
Ἦχος: γ΄.-Ἑωθινόν: ΣΤ΄
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
«οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς κύψας λῦσαι τὸν ἱμάντα
τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ» (Μᾶρκ. Α΄ 7)
Ὁ …«μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν»
Μετὰ τὴν μεγάλην Δεσποτικὴν ἑορτὴν τῶν Χριστουγέννων, καὶ εἰς ἀπόστασιν μόλις δεκατριῶν ἡμερῶν, ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία ἔχει ὁρίσει νὰ ἑορτάζωμεν τὴν ἐπίσης Δεσποτικὴν ἑορτὴν τῶν Θεοφανείων, δηλαδή, τὴν Βάπτισιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν κατ’ αὐτήν, φανέρωσιν τῆς Θεότητος, ἤτοι τῆς Ἁγίας Τριάδος. Εἰς ταύτην τὴν μεγίστην ἑορτήν, ἐκτὸς τοῦ Κυρίου, «πρωταγωνιστικὸν» ρόλον ἔχει καὶ ὁ …Βαπτιστὴς καὶ Πρόδρομος, ὁ προφήτης Ἰωάννης, ὁ … «μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν» (Λουκ. Ζ΄ 28), ὡς τὸν ἀπεκάλεσεν ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος. Τοῦτον ἐπέλεξεν ὁ Κύριος, διὰ νὰ συμμετάσχῃ εἰς τὸ μυστήριον τῆς Θείας οἰκονομίας καὶ νὰ γίνῃ ὁ Βαπτιστὴς τοῦ Χριστοῦ.
Βεβαίως καὶ ἐκ τῶν ὑστέρων, ὅλοι ἡμεῖς οἱ Χριστιανοί, δυνάμεθα νὰ ἀντιληφθῶμεν τὸ ὕψος τῆς τιμῆς, τὴν ὁποίαν περιεποίησεν εἰς αὐτὸν ὁ Κύριος! Τότε, ὅμως, ἐλάχιστοι ἠδυνήθησαν νὰ καταλάβουν τὴν ἀξίαν τοῦ «μείζονος τῶν προφητῶν». Ἅπαντες, βεβαίως, τὸν ἐθεώρουν, – ἀκόμη καὶ αὐτὸς οὗτος ὁ Ἡρώδης, – ὡς προφήτην καὶ ἅγιον ἄνθρωπον, ὅστις καὶ προέτρεπεν, διὰ τῶν «πυρίνων» του λόγων, τοὺς ἀνθρώπους, εἰς μετάνοιαν! Ὅμως, εἴς τινας ἐξ αὐτῶν, ἐφαίνετο … «ἀκραῖος» καὶ ὑπερβολικὸς καὶ τραχὺς εἰς τὴν συμπεριφοράν! Εἰδικῶς δε ἐκεῖνοι οἵτινες ἠνοχλοῦντο ἀπὸ τοὺς λόγους του καὶ τάς… καθέτους καὶ εὐθείας ἐπιθέσεις καὶ προσβολάς, πρὸς τὴν ἀθλιότητα διὰ τῆς ὁποίας συμπεριεφέροντο! Οὕτω, ἡ βασίλισσα Ἡρωδιάς, ἥτις ἔζῃ εἰς τὴν παρανομίαν μετὰ τοῦ βασιλέως Ἡρώδου (ἀδελφοῦ τοῦ νομίμου συζύγου αὐτῆς, Φιλίππου), ἀλλὰ καί … οἱ «ὄφεις» καὶ τὰ «γεννήματα ἐχιδνῶν» – ὡς ἀπεκάλει τοὺς Φαρισαίους καὶ Σαδδουκαίους, – ἔβλεπον τοῦτον ἐμπαθῶς καὶ τὸν ἐμίσουν καὶ ἐζήτουν τὴν κατάλληλον εὐκαιρίαν, διὰ νὰ τὸν φονεύσουν!
«Οὐκ εἰμὶ ἱκανός …»!
Καὶ ἐνῶ ὁ Κύριος ἔδωκε τοιαύτην ἀξίαν εἰς τοῦτον τόν… ἀσκητήν, ὥστε νά… ἀναθέσῃ εἰς αὐτὸν τὴν ὑψίστην διακονίαν τῆς Βαπτίσεώς Του, ὁ …ἐρημίτης οὗτος, – ὁ ἔχων… «τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ ἀπὸ τριχῶν καμήλου καὶ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, ἡ δὲ τροφὴ αὐτοῦ ἦν ἀκρίδες καὶ μέλι ἄγριον» (Ματθ. Γ΄ 4), – θεωρεῖ τὸν ἑαυτόν του ἀνάξιον καὶ ἁμαρτωλόν, ὥστε, οὐχὶ μόνον νὰ ἐγγίσῃ τὴν κορυφὴν τοῦ Δεσπότου, ἀλλ’ οὐδὲ καί… «λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ» (Λουκ. Γ΄ 16)! Θεωρεῖ τὸν ἑαυτόν του… πολὺ «μικρόν», διὰ νὰ διακονήσῃ εἰς τοῦτο τὸ μέγιστον μυστήριον τῆς Θείας ἐνανθρωπήσεως, καὶ … «διεκώλυεν αὐτὸν (τὸν Χριστόν,) λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;» (Ματθ. Γ΄ 14). Παρ’ ὅτι ἀκούομεν ταῦτα τὰ γεγονότα, οὐχὶ μόνον κατὰ τὰς ἑορτασίμους ἡμέρας ταύτας, ἀλλὰ καὶ ἀναγινωσκόμενα… εὐκαίρως τε καὶ ἀκαίρως, …ὀλίγον ἢ καὶ καθόλου, δὲν εἰσεδύσαμεν εἰς τὴν οὐσίαν τῶν γραφομένων! Γνωρίζομεν μὲν τὴν ροὴν τῶν γεγονότων, ὅμως… ἕως ἐκεῖ! Εἰδικῶς δὲ περὶ τοῦ Προδρόμου… ἐγγίζομεν τοῦτον τυπικῶς καί… ἀνουσίως ὡς βαπτιστὴν τοῦ Κυρίου.
Ὅμως, ἡ ἐπιλογὴ αὐτοῦ εἰς τὸ τρισμέγιστον τοῦτο ὕψος, καθὼς καὶ οἱ ἀθάνατοι ἐκεῖνοι λόγοι, διὰ τῶν ὁποίων… περιεκόσμησε τοῦτον ὁ Ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος, …περιθωριοποιοῦνται! Βεβαίως, – καὶ δικαίως! – θὰ ὑπάρξῃ ἡ ἔνστασις, ὅτι εἰς τὴν ἑορτὴν τῶν Θεοφανείων, αὐτονοήτως, προηγοῦνται… ἡ «τῆς Τριάδος φανέρωσις», ἡ ἄκρα ταπείνωσις τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ αὕτη ἡ Θεανδρική Του ὑπόστασις καὶ παρουσία! Πλὴν ὅμως, ἀξίαν – ἔστω καὶ δευτερεύουσαν – ἔχει καὶ ὁ Ἰωάννης…! Τοῦτο δὲ καταφαίνεται καὶ ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι τὴν ἀμέσως ἑπομένην ἡμέραν τῆς Δεσποτικῆς ταύτης ἑορτῆς, ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία… συγκαλεῖ… – ἐξ οὗ καὶ «σύναξις τοῦ Τιμίου Προδρόμου» – τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, εἰς τιμὴν τοῦ ἀσκητοῦ καὶ Προφήτου τούτου!
Τὸ ἐτονίσαμεν ἤδη καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνομεν, …ὅτι ἀξίζει καί… πρέπον εἶναι, νὰ ἐμμείνωμεν εἰς τὴν ταπείνωσιν καὶ σεμνότητα τοῦ τιμίου Προδρόμου, ἀλλὰ καί… ἐν γένει εἰς τὴν ἀρετὴν τῆς ταπεινοφροσύνης, ἥτις πρέπει νὰ κοσμῇ κάθε ἄνθρωπον, πολὺ δὲ περισσότερον ἡμᾶς τοὺς Χριστιανούς!
Ἡ… «ρίζα πασῶν τῶν ἀρετῶν»
Ποῖος, ἀγαπητοί μου ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφαί, θὰ ἠρνεῖτο μίαν τοιαύτην τιμὴν ὡς αὕτη ἡ γενομένη ὑπὸ τοῦ Κυρίου εἰς τὸν Πρόδρομον; Ποῖος ἢ ποία θὰ εἶχε τὸ σθένος νὰ ἐκστομίσῃ τοιούτους λόγους ταπεινοφροσύνης ὡς οὗτοι οἱ τοῦ Βαπτιστοῦ; Πόση αἴσθησις αὐτομεμψίας ἀπαιτεῖται, διὰ νὰ δύναται κάποιος νὰ ἐκμηδενίζῃ κατὰ τοιοῦτον τρόπον τὸν ἑαυτόν του; Ἀρεσκόμεθα νά… καυχώμεθα διὰ τήν… «ταπεινοφροσύνην» μας (sic)! Χαιρόμεθα εἰς τοὺς ἐπαίνους καὶ τὰς κολακείας τῶν ἄλλων, ἔστω καὶ ἂν γνωρίζωμεν ὅτι… δὲν ἁρμόζουν εἰς ἡμᾶς καὶ ὅτι ἐκεῖνα διὰ τὰ ὁποῖα μᾶς ἐπαινοῦν… δὲν τὰ ἔχομεν! Πικραινόμεθα, ὅταν συμβῇ κάποιος νὰ μᾶς ἀδικήσῃ ἢ ἀκόμη καὶ νὰ εἴπῃ κάποιο ἐλάττωμά μας, καὶ προσπαθοῦμεν νὰ ἀποκρύπτωμεν τά… μύρια τοιαῦτα καὶ νὰ δημιουργοῦμεν τὴν ἀπατηλὴν εἰκόνα τοῦ… ἰδανικοῦ καὶ τελείου… ἑαυτοῦ μας!
Ὅμως, ὁ Κύριος, μᾶς ἐδίδαξε τά… ἀκριβῶς ἀντίθετα! Καὶ εἰς τὴν παραβολὴν τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, καὶ εἰς τὴν τοιαύτην τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, καὶ εἰς τὴν περίφημον «ἐπὶ τοῦ ὄρους» ὁμιλίαν Του, ἀλλὰ καὶ εἰς πλείστας ὅσας ἄλλας περιπτώσεις, ἐξαίρει ὁ Διδάσκαλος, τοὺς ἔχοντας τὴν καρδίαν… «συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην» καὶ ἀντιθέτως, ἀποστρέφεται καὶ ἀντιτάσσεται τοῖς …«ὑπερηφάνοις»! Οὐχὶ δὲ μόνον εἰς τὴν διδασκαλίαν Του, ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ ἰδίου Αὐτοῦ παραδείγματος, ἐδίδαξεν εἰς ἡμᾶς τό… ὕψος τῆς ταπεινοφροσύνης! Ἤδη διερχόμεθα τὰς ἁγίας ἡμέρας τῶν Χριστουγέννων τε καὶ Θεοφανείων, καθ’ ἃς ζῶμεν τὸ ἄπειρον τῆς …Θείας ταπεινώσεως! Καὶ εἰς τὴν Γέννησίν Του καὶ τὴν Περιτομὴν καὶ εἰς τὴν Βάπτισίν Του, τὸ πρῶτον δίδαγμα εἶναι… ἡ ἄκρα ταπείνωσις τοῦ σαρκωθέντος Ἰησοῦ!
Καὶ ἅπαντες ὅμως οἱ Ἅγιοι, προεξαρχόντων, τῆς τε Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τοῦ Τιμίου Προδρόμου, τοῦτον τὸν Θεῖον δρόμον τῆς ταπεινώσεως, ἠκολούθησαν! Εἴτε μοναχοὶ καὶ ἀσκηταί, εἴτε Πατέρες καὶ Διδάσκαλοι, εἴτε μάρτυρες, ἄνδρες τε καὶ γυναῖκες, …ἅπαντες οἱ …δοξάσαντες τὸν Θεὸν καὶ δοξασθέντες ὑπ’ Αὐτοῦ, …ἐταπεινώθησαν, διότι μόνον διὰ τῆς ὁδοῦ ταύτης ἠδύναντο ἵνα σωθῶσι καὶ ἁγιασθῶσι! «πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται» (Λουκ. ΙΗ΄ 14)!
Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ἱεροκήρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν