Σήμερα, αγαπητοί μου, διαβάζεται το Ευαγγέλιο της δεκάτης τετάρτης (ΙΔ’) Κυριακής του Λουκά (Λουκ. 18:35-43). Η περικοπή αυτή διηγείται ένα από τα άπειρα θαύματα που έκανε, κάνει και θα κάνει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Το θαύμα είναι η θεραπεία ενός τυφλού.
Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» αυτού (Γεν. 1:26). Τον εφοδίασε με έξοχες ιδιότητες, εννοώ και τις σωματικές. Μια από τις δωρεές του Κυρίου είναι ότι τον προίκισε με πέντε αισθήσεις, από τις οποίες σπουδαιότερη είναι ασφαλώς η όραση.
Τα μάτια! Υπάρχει γι’ αυτά ολόκληρη ειδική επιστήμη, την οποία διακονούν οι οφθαλμίατροι, και μένουν κατάπληκτοι. Φτάνει ένα μάτι ν’ αποδείξει ότι υπάρχει Θεός. Αρκεί αυτό.
Συναντήθηκα κάποτε μ’ έναν άπιστο που ηρνείτο ότι υπάρχει Θεός. Κρατούσε μια φωτογραφική μηχανή, που μόλις την είχε αγοράσει. – Πώς βρέθηκε, λέω, στα χέρια σου αυτή η μηχανή; Έμαθα, ότι τέτοιες μηχανές φυτρώνουν σε κάποιο χωράφι. – Μα τι λες; μου απαντά, μόνο τρελλός μπορεί να το πει αυτό. Τότε του είπα· – Αν είναι τρελλός όποιος λέει ότι οι φωτογραφικές μηχανές φυτρώνουν στο χωράφι, τότε εκατό φορές πιο τρελλός είναι εκείνος που λέει ότι ο άνθρωπος και τα μάτια του φύτρωσαν μόνα τους. Τι είναι το μάτι; Μια τέλεια φωτογραφική μηχανή. Πώς παραδέχεσαι ότι η φωτογραφική μηχανή έχει δημιουργό, και δεν παραδέχεσαι το Θεό δημιουργό για το μάτι; Το μάτι είναι δώρο, για το οποίο θα ‘πρεπε να τον ευχαριστούμε.
«Σ’ ευχαριστώ, Θεέ μου, που μου ‘δωσες τα μάτια». Το λέμε; Δεν το λέμε δυστυχώς. Μην είμαστε αχάριστοι στο Θεό. Και να δείχνουμε συμπάθεια σε όλους τους τυφλούς αδελφούς μας που ζουν μέσα σ’ ένα διαρκές σκοτάδι.
Αλλ’ εκτός από την σωματική τύφλωση υπάρχει και τύφλωση πνευματική – ψυχική. Και εάν η ψυχή είναι ασυγκρίτως ανώτερη από το σώμα, τότε και η τύφλωση η ψυχική είναι απείρως χειρότερη από τη σωματική.
Υπό την έννοια αυτή όλοι είμαστε τυφλοί. Μη φανεί παράξενο αυτό. Αν είχαμε μάτια ψυχικά, όχι αυτά τα υλικά μάτια, τι θα βλέπαμε! Όταν λειτουργούσε ο άγιος Σπυρίδων ο θαυματουργός, οι πιστοί έβλεπαν δίπλα του αγγέλους. Γι’ αυτό στο απολυτίκιό του ψάλλουμε «…και εν τω μέλπειν τας αγίας σου ευχάς αγγέλους έσχες συλλειτουργούντας σοι, ιερώτατε». Ναι· άγγελοι και αρχάγγελοι σμίγουν με τους ανθρώπους στη θεία λειτουργία. Ένωση γίνεται, ενώνονται επίγεια και ουράνια.
Πού είναι λοιπόν τα μάτια αυτά, τα ψυχικά; Το σώμα έχει το μάτι, το πολυτιμότατο αυτό όργανο. Και η ψυχή; Το μάτι της ψυχής ποιο είναι; Είναι ο νους, το μυαλό, αυτό το άφθαστο κομπιούτερ που έπλασε ο Θεός. Και ορθά έλεγαν οι αρχαίοι ότι «νους ορά και νους ακούει». Πράγματα που δεν μπορεί να δει το σωματικό μάτι, τα βλέπει ο άνθρωπος δια της ψυχικής οράσεως. Πέθανε ο πατέρας μας· και όμως τον βλέπουμε με τη φαντασία μας. Είναι μακριά ο συγγενής μας, στην Αυστραλία ή στο Βόρειο Πόλο· πάλι τον βλέπουμε. «Νους ορά».
Αλλά για να βλέπει ο νους, πρέπει να είναι καθαρός, υγιής. Κ’ εκείνο που τυφλώνει το νου είναι τα πάθη, που ενσπείρει ο διάβολος. Τι κι αν σπούδασες, τι κι αν έμαθες γράμματα και επιστήμες; Όταν υπάρχει κάποιο πάθος, οποιοδήποτε (φιλαργυρία, φιληδονία, φιλοδοξία, πορνεία, μοιχεία, ακηδία και αδιαφορία, οργή και θυμός, κακία και μίσος), αυτά τυφλώνουν. Ένας εμπαθής άνθρωπος δεν βλέπει· τυφλός περπατεί μέσα στον κόσμο.
Τα πάθη τυφλώνουν το νου. Δια μέσου αυτών ο σατανάς τυφλώνει «τα νοήματα των απίστων» (Β’ Κορ. 4:4), τυφλώνει τους ανθρώπους νοητικώς – ψυχικώς. Ο εικοστός αιώνας χαρακτηρίστηκε ως «αιώνας των φώτων»· στην πραγματικότητα είναι αιώνας σκότους· διότι ποτέ άλλοτε δεν έγιναν τόσα εγκλήματα και δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Γι’ αυτό είπε κάποιος φιλόσοφος ποιητής· «Ιδού εγώ, με τόσα φώτα, τυφλός· τυφλός, όπως και πρώτα».
Τελειώνω μ’ ένα ανέκδοτο από την ιστορία της Εκκλησίας μας. Στην Αλεξάνδρεια ήταν ένας τυφλός που ονομαζόταν Δίδυμος. Αλλά τον φώτισε το Πνεύμα το άγιο, έγινε δεινός θεολόγος, άνοιξε σχολή, και πήγαιναν όλοι και τον άκουγαν (όπως κ’ εδώ είδα κάποιον τυφλό βοσκό από την Ήπειρο, ο οποίος ξέρει απ’ έξω την αγία Γραφή, κ’ έμεινα κατάπληκτος). Ο Δίδυμος λοιπόν ο τυφλός ήξερε καλά τα κείμενα των Γραφών και δίδασκε. Κάποτε τον είδε ο Μέγας Αντώνιος και είπε· Σε μακαρίζω, Δίδυμε, γιατί δεν έχεις μάτια σαν αυτά που έχουν και οι κατσαρίδες και οι σκορπιοί και τα φίδια και τα λιοντάρια, αλλά έχεις κάτι άλλα μάτια πολύ ανώτερα· έχεις τα μάτια της πίστεως.
Αυτά τα λίγα είχα να πω, αδελφοί μου. Ας αναστενάξουμε, διότι όλοι έχουμε μειωμένη την πνευματική όραση. Και στο ερώτημα του Χριστού «Τι σοι θέλεις ποιήσω;» (Λουκ. 18:41), ν’ απαντήσουμε· Κύριε, δεν θέλουμε ούτε χρήμα ούτε πλούτη ούτε χρυσό. Θέλουμε μάτια. Μάτια σαν εκείνα που είχαν οι πρόγονοί μας. Να δούμε τον εαυτό μας, τον προορισμό μας, το ύψος της αποστολής μας. Να δούμε εσένα τον Χριστό· ον, παίδες Ελλήνων, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας· αμήν.
† επίσκοπος Αυγουστίνος
Από ομιλία που έγινε στον ιερό ναό Αγίας Τριάδος Πτολεμαΐδος την 2-12-1990.