«Εἰς ὅ καὶ προσευχόμεθα πάντοτε περὶ ὑμῶν, ἵνα ὑμᾶς ἀξιώσῃ τῆς κλήσεως ὁ Θεὸς ἡμῶν καὶ πληρώσῃ πᾶσαν εὐδοκίαν ἀγαθωσύνης καὶ ἔργον πίστεως ἐν δυνάμει,» (Β΄ Θεσ., α΄ 11). (δηλ: Δι’ αὐτὸ δὲ καὶ προσευχόμεθα πάντοτε διὰ σᾶς. Προσευχόμεθα δηλαδὴ ὁ Θεός μας νὰ σᾶς ἀναδείξῃ ἀξίους τῆς προσκλήσεως, ποὺ σᾶς ἔκαμε, καὶ νὰ ἐκπληρώσῃ κάθε καλὴν διάθεσιν καὶ θέλησιν, ποὺ ἔχει ἡ ἀγαθὴ καρδία σας, καθὼς καὶ κάθε ἔργον ποὺ ἐμπνέει καὶ γεννᾷ ἡ πίστις. Νὰ τὰ ἐκπληρώσῃ δὲ μὲ τὴν δύναμίν του).
- Μᾶς συμβουλέει ὁ θεῖος Χρυσόστομος:
«Ἡ προσευχὴ εἶναι θησαυρὸς παντοτινός, πλοῦτος ποὺ δὲν ἐξαντλεῖται, λιμάνι ἀκύμαντο.
Ἡ προσευχὴ εἶναι λιμάνι γιὰ ἐκείνους ποὺ κυριεύονται ἀπὸ τρικυμία, ἄγκυρα γιὰ ἐκείνους ποὺ κλυδωνίζονται, ῥάβδος στηρίξεως γιὰ ἐκείνους ποὺ σαλεύονται, ἀσφάλεια τῶν πλουσίων, θεραπεία τῶν ἀσθενῶν, προφύλαξη τῆς ὑγείας· ἡ προσευχὴ καὶ τὰ ἀγαθά μας τὰ διατηρεῖ ἀμετάβλητα καὶ τὰ δυσάρεστα τὰ μεταβάλλει ἀμέσως. Καὶ εἴτε ἔρθη κάποιος πειρασμός, εὔκολα τὸν ἀποκρούει, ἂν συμβῆ κάποια χρηματικὴ ζημία, εἴτε κάτι ἄλλο ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ προξενοῦν λύπη στὴν ψυχή μας, ὅλα τὰ ἀπομακρύνει ἀμέσως».
- Στὸ Γεροντικὸ διαβάζουμε:
Εἶναι μεγάλο κατόρθωμα γιὰ τὸν ἄνθρωπο, γράφει ὁ Ἀββᾶς Εὐάγριος, νὰ προσεύχεται μὲ τὸ νοῦ συμμαζεμένο στὰ λόγια τῆς προσευχῆς, πολὺ μεγαλύτερο ὅμως νὰ ψάλλη ἔτσι, χωρὶς καθόλου νὰ περισπᾶται.
* * *
ΠΩΣ ν’ ἀποκτήσω κατάνυξη στὴν προσευχή, Ἀββᾶ; ρώτησε ἕνας Ἀδελφὸς τὸν Ὅσιο Σιλουανό, ποὺ εἶχε μεγάλη πεῖρα στὰ πνευματικά. Καὶ τοῦ ἐμπιστεύθηκε πὼς ἔκανε μεγάλη προσπάθεια νὰ ψάλλη μελωδικά, γιὰ ν’ ἀντιστέκεται στὸν ὕπνο ποὺ τὸν ἐνοχλοῦσε στὴν Ἀκολουθία.
– Ἡ ψυχή, παιδί μου, δὲ συγκινεῖται τόσο ἀπὸ τὴ μελωδία, ὅσο ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τοῦ ψαλμοῦ, ἐξήγησε ὁ Ὅσιος. Προσέχοντας μόνο νὰ ψάλλης μελωδικά, κινδυνεύεις νὰ πέσης σὲ κενοδοξία καὶ νὰ σκληρύνη πιὸ πολὺ ἡ καρδιά σου. Εἴτε προσεύχεσαι, εἴτε ψάλλεις, νὰ ἔχης πάντοτε βαθειὰ συναίσθηση ὅτι βρίσκεσαι μπροστὰ στὸν Ἅγιο Θεό. Μὴ ἐπιτρέπης στὸ νοῦ σου νὰ ρεμβάζη. Ἀγάπησε τὴν ταπεινοσύνη, ποὺ γεννᾶ τὴν κατάνυξη. Μὴ θέλης νὰ κάνης ἐπίδειξη τῆς σοφίας καὶ τῶν γνώσεών σου. Προτίμα νὰ διδάσκεσαι παρὰ νὰ διδάσκης. Κοντὰ στὰ παραπάνω, βλέποντας ὁ Θεὸς τὴν ἀγαθή σου προαίρεση, θὰ σοῦ δώση τὸ χάρισμα τῆς κατανύξεως.
- Ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς Σωτηρίας Δ. Νούση, «Ὁ Γέρων Ἱερώνυμος τῆς Αἰγίνης 1883-1966», τῆς ἔκδοσις α΄, «Ἑπτάλοφος Ε.Π.Ε.». παραθέτουμε παραινέσεις περὶ Προσευχῆς τοῦ Γέροντα Ἱερωνύμου Αἰγίνης:
Εἴτε ἔχεις ζῆλον εἴτε ὄχι, τὴν προσευχὴν δὲν θὰ κόβης οὔτε θὰ ἀμελῆς. Διὰ πολλοὺς λόγους τὴν προσευχὴν δὲν θὰ κόβης οὔτε θὰ ἀμελῆς. Προσπάθησε ἐπίσης, ἕνα κόμπο δάκρυ κάθε βράδυ νὰ ἔχης.
Ἡμέρα νὰ μὴ περάση χωρὶς προσευχήν, ἀλλὰ καὶ προσευχὴ νὰ μὴ γίνη χωρὶς δάκρυ.
Ἐπιμένετε καὶ αὐξάνετε τὴν προσευχήν. Θὰ κάμετε τὴν προσευχήν, τὴν ὁποίαν ὁρίζει ἡ ᾿Εκκλησία μας, δηλ. ῾Εξάψαλμον, Ἀπόδειπνον, Παράκλησιν κ.λπ. Θὰ διαβάζετε αὐτὰ ἀπὸ τὰ βιβλία, ἀλλὰ ἐνίοτε ἀφήνετέ τα καὶ δι᾿ ὀλίγον. Δηλαδὴ χωρὶς τὸ βιβλίον, ἐκτὸς τὰ λόγια αὐτὰ τῆς προσευχῆς, μιλήσατε ἀπὸ μόνοι σας εἰς τὸν Χριστόν μας. ῾Απλᾶ καὶ ἀπὸ τὴν καρδιά σας, πῆτε Του σὰν νὰ Τὸν βλέπατε μπροστά σας:
«Πατέρα μου, ἔσφαλα, δὲν πέρασα τὴν ἡμέρα μου πνευματικά, ἀλλὰ μὲ κοσμικὰ πράγματα. Κατέκρινα, μίλησα πολύ, γέλασα, ἔφαγα πολύ, προσευχὴ δὲν ἔκαμα, εἶχα τόσες ἀδυναμίες καὶ πτώσεις. Συγχώρεσέ με, Κύριε κ.λπ.».
῎Ετσι νὰ λέγετε καὶ θὰ σᾶς λυπηθῆ τότε ὁ Χριστός μας καὶ θὰ σᾶς στείλη δάκρυα. Καὶ πρέπει νὰ ἔλθουν δάκρυα, διότι αὐτὰ τὰ δάκρυα τῆς προσευχῆς θὰ σᾶς δώσουν δύναμιν καὶ χαράν. Αὐτὰ θὰ σᾶς πάρουν τὶς θλίψεις.
῞Οπως ἂν δὲν ἐργασθῆς, μισθὸν δὲν παίρνεις, ἔτσι καὶ χωρὶς κόπον, προσπάθειες, ἐπιμέλειαν, προσευχὴν κλπ., χαρίσματα οὔτε ἔρχονται, οὔτε πνευματικὲς ἅγιες γεύσεις.
Ταπείνωσι, δάκρυα, προσευχὴ καὶ καθαρὴ ψυχή. Δὲν ἔρχονται δάκρυα, ὅταν δὲν πέρασε κανεὶς καλά, πνευματικὰ τὴν ἡμέρα του.
῾Ημέρα ποὺ θὰ περάση καὶ δὲν ἔνοιωσες τὸν Χριστόν μας εἰς τὴν καρδία σου, διὰ τῆς προσευχῆς, ἀναγνώσεως Ψαλτηρίου, Εὐαγγελίου κλπ., νὰ θεωρῆς ὅτι ἀπώλεσες αὐτὴ τὴν ἡμέρα!
Νὰ παρακαλῆς μὲ δάκρυα, ὅπως ἡ Μαρία Μαγδαληνὴ καὶ νὰ λέγης: «Χριστέ μου, μὴ μὲ ἐγκαταλείψης! Χριστέ μου μὴ μὲ ἀφήσης μόνο, Χριστέ μου γλυκύτατε, μὴ πάρης τὴν ψυχήν μου ἂν δὲν γίνω ὅλος Σός!».
Σὲ κάθε προσευχὴ πρέπει νὰ ἔχετε ἕνα κόμπο δάκρυ. Καὶ ὅταν σᾶς ἔλθη κατάνυξι, μὴν τὸ λέτε πουθενά, γιατὶ εἶναι θεῖον δῶρον, μήπως καὶ τὸ χάσετε!