Γιὰ πρώτη φορά, καλοί μου φίλοι, τὸ
«ὁ Θεὸς πέθανε» διατυπώθηκε ἀπὸ τὸν Νίτσε τὸ 1882 καὶ προκάλεσε τότε
πολὺ μεγάλη ἐντύπωση. Ἔκτοτε γράφτηκαν πάρα πολλὰ ἐπ’ αὐτοῦ καὶ ἀπὸ
πολλοὺς (φιλοσόφους, στοχαστές, ἀθέους, ἀγνωστικιστὲς κ.λπ.). Τὰ λόγια
αὐτὰ τοῦ Νίτσε σχολιάστηκαν καὶ ἑρμηνεύτηκαν ποικιλοτρόπως. Μέχρι καὶ
θεατρικὰ ἔργα ἔγιναν καὶ ταινίες. Καὶ μὲ «νεκρὸ» πλέον τὸν Θεό, ξεπήδησε
κατ’ ἀρχὴν ὡς ἡ ἰδέα, ἀλλὰ καὶ ὡς «σωτήρια» λύση, αὐτὴ τοῦ
«ὑπερανθρώπου», ποὺ προβλήθηκε μάλιστα καὶ ὡς ὑπέρτατη ἀξία! Μόνο ποὺ
ἀπ’ αὐτὴν ξεπήδησαν ἄλλα πράγματα, ὅπως ὁ Ναζισμὸς ποὺ τόσο δραματικὰ
ἔζησε ἡ ἀνθρωπότητα!
Ὡστόσο αὐτὸ τὸ «ὁ Θεὸς πέθανε» ἀκούγεται πάρα πολὺ καὶ στὶς μέρες μας. Καὶ ὄχι τόσο γιὰ τὸν Θεό, ὅσο γιὰ ἄλλους θεοὺς καὶ θεὲς ποὺ κάθε τόσο πεθαίνουν, φέρνοντας ἀπογοήτευση καὶ θλίψη στὰ πλήθη! Γι’ αὐτὸ καί, ὅταν τὸ ἀκούει κανείς, εὔκολα ἀναρωτιέται: «Ποιὸς θεὸς πέθανε πάλι;»
Ἀλλ’ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…
* * *
Κατ’ ἀρχὴν αὐτὸ τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ ποῦμε εἶναι πώς, μία ἀπ’ τὶς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀσφαλῶς καὶ τὸ ὅτι εἶναι ἀθάνατος καὶ αἰώνιος. Φθαρτὰ καὶ θνητὰ εἶναι μόνο τὰ δημιουργήματά Του, ὅπως ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, καὶ μάλιστα μετὰ ἀπὸ τὴν εἴσοδο τῆς ἁμαρτίας στὸν κόσμο.
Ἔπειτα, ὡς ἄπειρα ἐλεύθερος ποὺ εἶναι ὁ Θεός, ἔδωσε καὶ στὸν ἄνθρωπο αὐτὴ τὴν ἰδιότητα, τὸ νὰ εἶναι ἐλεύθερος δηλαδή. Ἀκριβῶς ἀπ’ αὐτὴ τὴν ἐλευθερία του ἔχει καὶ τὴ δυνατότητα νὰ ἀκολουθήσει ἢ ὄχι τὸ θέλημά Του, τὶς ἐντολές Του καὶ τὰ προστάγματά Του. Καὶ νὰ Τὸν φθάσει ὅσο γίνεται ἢ καὶ νὰ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ Αὐτόν. Νὰ Τὸν ζήσει, ἀκόμη δὲ καὶ νὰ τὸν σκοτώσει! Ἀλλὰ μέσα του ἢ καὶ γύρω του. Ὥς ἐκεῖ!
Ἔτσι ὅταν ἁμαρτάνουμε καὶ ἀποστατοῦμε ἀπ’ τὸν Θεό, τελικὰ δὲν κάνουμε τίποτε ἄλλο, παρὰ νὰ Τὸν σκοτώνουμε μέσα μας. Κι ἔτσι νὰ μένουμε πλέον χωρὶς Θεό, μὲ ὅ,τι αὐτὸ σημαίνει. Συμβαίνει δέ, αὐτὸ ποὺ ἔλεγε ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς: «Ποτὲ δὲν εἶχε λιγότερο Θεὸ μέσα του ὁ ἄνθρωπος ἀπ’ ὅ,τι ἔχει σήμερα. Σήμερα ὅλο τὸ κακὸ μπῆκε στὸν ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ἀποδιώξει τὸν Θεὸ ἀπὸ μέσα του. Ἡ σημερινὴ πτώση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀσυγκρίτως μεγαλύτερη ἀπ’ τὴν πρώτη πτώση τοῦ Ἀδάμ»!
Τόσο ἐλεύθερο ἄφησε ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπο, ποὺ ἔφθασε στὸ φοβερὸ σημεῖο νὰ Τὸν ὁδηγήσει στὸν Γολγοθᾶ καὶ νὰ Τὸν σταυρώσει, τότε ἀκριβῶς ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ τὴ σωτηρία μας. Πραγματικὰ τότε ὁ ἄνθρωπος καταδίκασε τὸν Θεὸ σὲ θάνατο!
Ὅμως ὡς Θεὸς ποὺ εἶναι, ἀθάνατος καὶ αἰώνιος, ἀναστήθηκε καὶ ζεῖ, ἰδιαίτερα δὲ σὲ ἐκείνους ποὺ Τὸν ἀποδέχονται. Αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορά. Τὸ ὅτι Τὸν σκοτώσαμε, ἢ καὶ ὅτι ἀδιάκοπα τὸ κάνουμε αὐτὸ μὲ τὴν ἀποστασία μας, δὲν σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχει, ἀλλὰ ὅτι ἐμεῖς πλέον ζοῦμε χωρὶς Αὐτόν. Καὶ τί φοβερὸ δὲν εἶναι αὐτό! Ἀκριβῶς ἐκεῖ βρίσκεται τὸ πρόβλημα τοῦ καθενός μας. Ναί!
* * *
Ἕνα ἀπ’ αὐτὰ δέ, εἶναι καὶ ἡ θεοποίηση τῶν δημιουργημάτων τοῦ Θεοῦ, μία ἄλλη (θὰ λέγαμε δὲ καὶ σύγχρονη) ἐξέλιξη τῆς εἰδωλολατρίας. Δηλαδὴ ἡ ἔκπτωσή μας στὴ λατρεία τῶν εἰδώλων. Κάποτε ἔκαναν εἴδωλο τὸ μοσχάρι, γιὰ παράδειγμα, θαυμάζοντας τὴ δύναμή του. Σήμερα κάνουμε τὸ ἴδιο μὲ τὰ διάφορα πρόσωπα, λόγω τῶν ταλέντων ποὺ διαθέτουν, δηλαδὴ τῶν χαρισμάτων ποὺ τοὺς ἔδωσε ὁ ἴδιος ὁ Θεός.
Πρόκειται γιὰ τοὺς ἀθλητές, τοὺς ἠθοποιούς, τοὺς πολιτικούς, τοὺς μουσικούς, τὶς καλλονὲς τῆς ὀμορφιᾶς κ.λπ. Ὅλους ἐκείνους ποὺ σαφῶς προβάλλονται ἀπ’ ὅλα τὰ μέσα καὶ μάλιστα ὑπερβαλλόντως. Ἐκείνους γιὰ τοὺς ὁποίους καλλιεργεῖται μία ἰδιάζουσα λατρεία. Ἑπόμενο εἶναι ὅταν πεθαίνουν νὰ δημιουργοῦν θλίψη καὶ ἀπογοήτευση στὰ πλήθη καὶ μάλιστα στοὺς νέους. Κι ἂς δοῦμε μερικὰ παραδείγματα…
Τελευταῖα πέθανε ὁ Ἀργεντινὸς ποδοσφαιριστὴς Ντιέγκο Μαραντόνα. Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὰ αὐτὰ ποὺ ἔγραψαν οἱ ἐφημερίδες: «Σήμερα πέθανε ὁ “Θεός” – Παγκόσμιο σὸκ ἀπὸ τὴ θλιβερὴ εἴδηση»!! «Παγκόσμιο σόκ, ἔφυγε ὁ θεὸς τῆς Μπάλας»! «Ὁ πλανήτης θρηνεῖ τὸν θάνατο τοῦ θεοῦ τοῦ ποδοσφαίρου»! «Ὁ θεὸς ὑπέστη ἀνακοπὴ καρδιᾶς…»! «Ὅλος ὁ πλανήτης ὑποκλίθηκε στὸν θεό του, τὸν Ντ. Μαραντόνα»! «Τὰ 10 καλύτερα γκὸλ τοῦ θεοῦ»! «Οἱ θεοὶ δὲν πεθαίνουν… Ἀντίο Ντιέγκο»!
Τί νὰ πεῖ κανεὶς γιὰ τοὺς ἀνθρώπους τῆς μουσικῆς; Ἀρκοῦν αὐτά, ὅπως γράφονται στὰ μέσα ἐνημέρωσης: «Σύντομα θὰ πραγματοποιηθεῖ τὸ φεστιβὰλ “Rock of Gods”, Ρὸκ τῶν θεῶν»!!! «Ἡ μοναδικὴ φορά ποὺ συναντήθηκαν οἱ θεοὶ τοῦ Rock and Roll»!!! «Ὁ Dio εἶναι ὁ θεὸς τοῦ Rock»!! «Δημοπρατήθηκε ἡ κιθάρα τοῦ “θεοῦ τῆς ρὸκ” Τζίμι Χέντριξ»! «Ἔφυγε ὁ θεὸς τοῦ ρὸκ ἐν ρόλ. Ὁ Τσὰκ Μπέρι δὲν κατοικεῖ πιὰ ἐδῶ. Πένθος παντοῦ στὸ μουσικὸ στερέωμα. Ὁ Ρίτσαρντς ποὺ τὸν λάτρευε σὰν θεὸ εἶπε: Ἔφυγε ἕνας ἀπ’ τοὺς φάρους τῆς ζωῆς μου»!! Μέχρι καὶ ὁ Μπὶλ Κλίντον ἔγραψε γι’ αὐτόν: «Φώτισε τὴν ἐφηβεία μας, ἔδωσε ζωή στὰ ὄνειρά μας»!!
Ὅσον ἀφορᾶ τὰ ἀποκαλούμενα «τὸπ μόντελ», ἀρκοῦν τίτλοι σὰν αὐτούς: «Οἱ θεὲς τῆς πασαρέλας μὲ τὶς χρυσὲς ἀπολαβές»!! «Γιόρτασε τὴ νέα του ἔκθεση μὲ τὶς θεὲς τῆς πασαρέλας»!!
Στὴν πρώην Σοβιετικὴ Ἕνωση καὶ τί δὲν γινόταν γιὰ τὸν τότε ἡγέτη της, τὸν Ἰωσὴφ Στάλιν. Μέχρι καὶ τὰ Χριστούγεννα εἶχαν ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ τά… Σταλινούγεννα!! Ὅλοι τὸν εἶχαν ὡς σωτῆρα καὶ μεσσία!!! Τὸ πρῶτο σὸκ ἦταν ἀσφαλῶς ὁ θάνατός του. «Ὁ θεὸς Στάλιν πέθανε» ἦταν τότε ἡ φοβερὴ εἴδηση!!! Καὶ τὸ ἀμέσως ἑπόμενο σὸκ ποιὸ ἦταν; Ὁ ἀντικαταστάτης του, ὁ Νικήτα Χρουστσώφ, στὸ 20ὸ συνέδριο, τὸν ἀπομυθοποίησε πλήρως καὶ ἀποκάλυψε τὰ φοβερὰ ἐγκλήματά του. Ἦταν τέτοια ἡ ἀπογοήτευση, ποὺ μετὰ τὸ τέλος τοῦ συνεδρίου, κάποιοι αὐτοκτόνησαν!!!
* * *
Πόσοι ἆραγε προβληματίστηκαν γιὰ τὸν ὄντως δυστυχισμένο βίο ὅλων τῶν «θεῶν» αὐτῶν, γιὰ τὸ ὅτι ἔφυγαν στὸ σύνολό τους νέοι, γιὰ τὰ αἴτια τοῦ θανάτου τους, γιὰ τὴ διαφθορὰ στὴν ὁποία οἱ ἴδιοι ἔζησαν, ἀλλὰ καὶ διέσπειραν μὲ τὸ ἔργο τους;
Πολλοὶ ἀπ’ αὐτοὺς πίστευαν κιόλας ὅτι ἦταν θεοί, ὅπως ὁ Τζὼν Λέννον τῶν Μπήτλς, ὁ ὁποῖος εἶχε δηλώσει τοῦτο τὸ φοβερό: «Ὁ Χριστιανισμὸς θὰ παρέλθει, ἐμεῖς εἴμαστε διασημότεροι ἀπὸ τὸν Χριστό»!!! Ὑπὸ τὴν ἐπήρεια τῶν ναρκωτικῶν ἔφθασε νὰ νομίζει ὅτι εἶναι ὁ ξαναγεννημένος Χριστός!!!
Ἡ θεοποίησή τους αὐτὴ φαίνεται καὶ ἀπὸ τὶς ἀμοιβές τους. Τελευταῖα τὸ γνωστὸ Ἀμερικανικὸ περιοδικὸ «Forbes», δημοσίευσε ἕνα κατάλογο μὲ τοὺς 50 ὑψηλότερα ἀμειβόμενους ἀθλητὲς τοῦ κόσμου. Παρὰ τὴν κρίση – λόγῳ τοῦ κορωνοϊοῦ – αὐτὲς ἦταν συνολικὰ (γι’ αὐτοὺς τοὺς 50), 2,8 δισεκ. δολλάρια γιὰ τὸ 2020, ποὺ ἀποτελεῖ καὶ τὸ ρεκὸρ ὅλων τῶν ἐποχῶν!
Οἱ πωλήσεις τῶν δίσκων τοῦ Μάικλ Τζάκσον ὑπολογίζεται ὅτι ξεπερνοῦν τὰ 750 ἑκατ.! Ἐπιπλέον – κατὰ τὸ ἴδιο περιοδικὸ «Forbes» – εἶναι «ἡ ὑψηλότερα ἀμειβόμενη προσωπικότητα μετὰ θάνατον», ἀφοῦ τὰ ἔσοδα ἀπὸ τὶς ταινίες καὶ τοὺς δίσκους του σὲ 11 χρόνια ἔφθασαν τὰ 2 δισεκ. δολλάρια!
* * *
Ἡ θεοποίηση αὐτὴ τῶν ἀνθρώπων, ἔχει σαφῶς τεράστιες ἐπιπτώσεις στὴν κοινωνία καὶ ἰδιαίτερα στὴ νεολαία. Μὲ τέτοιους «θεοὺς» τί νὰ περιμένει κανεὶς στὴ ζωή του; Μηδενισμό, διαφθορά, ἀπαξίες καὶ τὴν ἀντίληψη ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα τίποτα, ἕνα μηδέν. Ἐξάλλου, ὅπως γράφει ὁ Ντοστογιέφσκι, «χωρὶς Θεὸ ὅλα ἐπιτρέπονται»! Μὰ ὅλα!
Γράφει ἀκόμη ὁ Ἅγ. Νικόλαος Ἀχρίδος: «Χωρὶς τὸν Θεὸ ὅλα εἶναι ἀμάθεια. Χωρὶς τὸν Θεὸ ὅλα εἶναι στενοχώρια. Χωρὶς τὸν Θεὸ ὅλα εἶναι ἀπελπισία». Ναί!
Τονίζει ὁ Ἅγ. Γρηγόριος Παλαμᾶς: «Ὅπως ἀκριβῶς ὁ χωρισμὸς τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ σῶμα εἶναι θάνατος, ἔτσι καὶ ὁ χωρισμὸς τοῦ Θεοῦ ἀπ’ τὴν ψυχή, εἶναι θάνατος τῆς ψυχῆς. Κι αὐτὸς εἶναι κυρίως θάνατος, ὁ θάνατος τῆς ψυχῆς».
Ἂς προσέξουμε καὶ τοῦτο τὸν λόγο τοῦ Ἁγ. Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου: «Ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ ἀπελευθερώνει τὸν ἄνθρωπο. Ἡ λατρεία τοῦ ἀνθρώπου τὸν ὑποδουλώνει».
Ὅπως καὶ αὐτὸ τοῦ ἱ. Χρυσοστόμου: «Ὅπως ἀκριβῶς ἡ προσκύνηση τοῦ Θεοῦ ἀνυψώνει τὸν ἄνθρωπο, ἔτσι καὶ ἡ προσκύνηση τῶν εἰδώλων τὸν ταπεινώνει καὶ τὸν ὑποβιβάζει».
Πολλοὶ θεωροῦν ἐπαναστατικὸ τὸ νὰ μὴ πιστεύουν στὸν Θεό! Ἂς μὴ ξεχνοῦν ὅμως ὅτι, ὅταν κάποιος παύσει νὰ πιστεύει στὸν Θεό, δὲν σημαίνει ὅτι δὲν πιστεύει πιὰ σὲ τίποτε, ἀλλ’ ὅτι πιστεύει σὲ ὁ,τιδήποτε! Καὶ μάλιστα σαφῶς κατώτερο καὶ μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.
* * *
Ὅταν ἀκοῦμε, παιδιά, ὅτι «ὁ Θεὸς πέθανε», ἀσφαλῶς δὲν ἀξίζει νὰ ἀνησυχοῦμε. Γιατί, γιὰ τὰ εἴδωλα σὰν αὐτὰ ποὺ ἀναφέραμε, ἀσφαλῶς πρόκειται. Μόνο τότε θὰ πρέπει νὰ ἀνησυχοῦμε, καὶ μάλιστα πολύ, ἂν ὁ πραγματικὸς Θεὸς ἔχει πεθάνει στὴν ψυχή μας, Τὸν ἔχουμε ἀπομακρύνει ἀπ’ τὴ ζωή μας καὶ ζοῦμε χωρὶς Αὐτόν. Τότε καὶ μόνο…