Γράφει ο Μιχαήλ Βασ. Γαλενιανός στην Romfea.gr
Δρ Θεολογίας, Δρ Φιλοσοφίας
(Σχόλιο επί της εγκυκλίου της Ιεράς Συνόδου)
Την Κυριακή 25 Ιουλίου αναγνώστηκε σε
όλους τους ιερούς ναούς η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της
Ελλάδος για τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού με τίτλο «Εκκλησία και
επιστήμη στον αγώνα κατά της πανδημίας» (14/07/2021).
Συναφές με αυτή την εγκύκλιο είναι το μήνυμα της Ιεράς Συνόδου στο περιοδικό φυλλάδιο «ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΑΟ» (53, 19/07/2021), στο οποίο περιλαμβάνονται απαντήσεις σε ερωτήματα των πιστών σχετικά με το ίδιο θέμα.
Ας μας επιτραπεί να ασκήσουμε κριτική σε δύο-τρία σημεία των κειμένων, χωρίς εριστική διάθεση, όπως συνηθίζεται τελευταία λόγω της έντονης αντιπαράθεσης στην κοινωνία για την υποχρεωτικότητα ή μη του εμβολιασμού.
Η Ιερά Σύνοδος διαβεβαιώνει ότι «δεν τίθεται ζήτημα χριστιανικής ηθικής για τη χρήση των εμβολίων» και ότι «το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού δεν έρχεται σε καμία αντίθεση με την Αγιογραφική, Πατερική και Κανονική διδασκαλία της Αγίας μας Εκκλησίας».
Πώς λέγεται αυτό τόσο κατηγορηματικά και «αυθεντικώς» (!), όταν σε σχετικό ερώτημα (το τέταρτο ερώτημα στο φυλλάδιο) απαντάται αρμοδίως ότι στη διαδικασία παρασκευής των εμβολίων χρησιμοποιούνται εμβρυικές κυτταρικές σειρές που προέρχονται από ιστούς εκτρωθέντων εμβρύων;
Αντίθεση υπάρχει και μάλιστα και προς τη διακήρυξη της ίδιας της Ιεράς Συνόδου ότι η εκούσια έκτρωση είναι φόνος.
Υπενθυμίζουμε ότι πέρυσι (4/02/2020), με αφορμή την ανακίνηση του θέματος των εκτρώσεων, η Ιερά Σύνοδος σε Δελτίο Τύπου ανέφερε ότι «βασιζομένη επί της Αγίας Γραφής και της Ιεράς Παραδόσεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού εκφράζει την θεολογικήν αυτής θέσιν περί του εμβρύου ως πλήρους και ακεραίου ανθρώπου από της στιγμής της συλλήψεώς του γι' αυτό και θεωρεί την εκουσία έκτρωση ως φόνο και δεν την αποδέχεται».
Τώρα όμως φαίνεται σαν να την αποδέχεται. Πώς είναι δυνατόν να γίνεται δεκτή η χρήση ιστών από εκτρωθέντα έμβρυα, ενώ απορρίπτεται η προϋπόθεσή της, η εκούσια έκτρωση; Είναι σαν να απορρίπτουμε την κλοπή, αλλά να δεχόμαστε τα κλοπιμαία.
Το πρόβλημα επιτείνεται από το ότι ο εμβολιασμός χαρακτηρίζεται στην εγκύκλιο ως «δώρο που μας χάρισε ο Θεός».
Δεν μπορεί να είναι δώρο Θεού κάτι που βασίζεται σε μία στυγερή πράξη σαν τον φόνο εμβρύου, όσο καλό κι αν υποτεθεί ότι είναι αυτό. Εξάλλου, όπως επισημαίνει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «το καλόν, ου καλόν, όταν μη καλώς γένηται» (Ομιλία ΣΤ΄, PG 151,77B).
Το να λέγεται πάλι ότι «με τον φωτισμό του Θεού και την επίπονη προσπάθεια των επιστημόνων ερευνητών, η ανθρωπότητα έχει πλέον στη διάθεσή της το εμβόλιο» δεν είναι σαν να θεωρείται ότι ο Θεός εγκρίνει την αποτρόπαιη πράξη της εκούσιας έκτρωσης;
Όταν οι επιστήμονες χρησιμοποιούν αθέμιτες μεθόδους, δεν γίνεται να έχουν τον φωτισμό του Θεού.
Με αυτό που λέμε δεν επιδιώκουμε φυσικά την απαξίωση της επιστήμης. Η αξία της είναι δεδομένη, εφόσον ο Θεός «έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού» (Σοφία Σειράχ 38,6).
Το θέμα είναι ότι η επιστήμη, όπως άλλωστε και η θρησκεία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τρόπο ή σκοπό ανήθικο, οπότε δημιουργεί αρνητική εντύπωση. Γι' αυτό ο Πλάτωνας έγραψε ότι «πάσα επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής πανουργία, ου σοφία φαίνεται» (Μενέξενος 246e7-247a2).
Κάτι αντίστοιχο διδάσκει και η Αγία Γραφή. Στη Σοφία Σειράχ λέγεται ότι «ουκ έστι σοφία πονηρίας επιστήμη» (19,22) και στο βιβλίο του Ιώβ αναφέρεται ότι «η θεοσέβειά εστι σοφία, το δε απέχεσθαι από κακών εστιν επιστήμη» (28,28).
Δεν είμαστε επομένως αντίθετοι στην επιστημονική γνώση, αλλά στην κακή χρήση της επιστήμης.
Στην προκειμένη περίπτωση το κακό έγκειται στην ίδια τη βάση του όλου πράγματος, την εκούσια έκτρωση. Η άμεση ή έμμεση αποδοχή της ασφαλώς έρχεται σε αντίθεση με τη διδασκαλία της Εκκλησίας.
Ενδεδειγμένη συνεργασία για «Εκκλησία και επιστήμη στον αγώνα κατά της πανδημίας» θα ήταν η κοινή προσπάθεια (π.χ. με τη χρηματοδότηση από την Εκκλησία, εφόσον υπάρχει τέτοια δυνατότητα, προς τους επιστήμονες) για την εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης της νόσου, οι οποίοι δεν προϋποθέτουν ανήθικες πρακτικές.
Ένα τέτοιο επίτευγμα πράγματι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί δώρο Θεού, που αποκτήθηκε με τον φωτισμό του Θεού και την επίπονη προσπάθεια των επιστημόνων ερευνητών.
Φρονούμε λοιπόν ότι η Ιερά Σύνοδος πρέπει να επανεξετάσει το θέμα με βάση την ορθή θεολογικά διακήρυξή της ότι η εκούσια έκτρωση είναι φόνος, παρά τις αντιδράσεις που προκάλεσε σε μερίδα του πολιτικού κόσμου.
Η συνεργασία με την πολιτεία είναι θεμιτή, υπό την προϋπόθεση όμως ότι δεν προσβάλλεται το ορθόδοξο δόγμα και ήθος.