Μελέτη στό εὐαγγελικό ανάγνωσμα: Κυριακή της Πεντηκοστής, Γέροντος Δωροθέου

«Ἐγώ εἰμί τό φῶς τοῦ κόσμου∙ Ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί, οὐ μή περιπατήσει έν τῆ σκοτίᾳ ἀλλ’ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς»

Ὁ Κύριος εἶχε προειδοποιήσει τούς μαθητές του γιά τήν ἔλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος: «συμφέρει ἡμῖν ἵνα ἐγώ ἀπέλθω, ἐάν γάρ ἐγώ μή ἀπέλθω, ὁ παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρός ὑμᾶς...ὅταν δέ ἔλθει ἐκεῖνος, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν».

«Θεόν φρᾶσαι ἀδύνατον, κατανοῆσαι ἀδυνατότερον» ἀναφέρει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Στά πλαίσια αὐτῆς τῆς ἀδυναμίας θά προσπαθήσουμε νά ποῦμε ὁρισμένα λόγια γιά τήν Ἁγία Τριάδα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἡ φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδας, στήν Καινή Διαθήκη, ἔγινε στήν διάρκεια τῆς βάπτισης τοῦ Ἰησοῦ. Ἐκεῖ ἡ φωνή

τοῦ Πατέρα, ὁ Υἱός σωματικῶς εἰσερχόμενος στά ὕδατα τοῦ ποταμοῦ καί τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς. Τρία πρόσωπα, μία θεότητα. Ὁ Θεός ἀπεκάλυψε τόν ἑαυτό του στόν κόσμο καί ὁ Ἰησοῦς ἐγνώρισε τό ὄνομα τοῦ Πατέρα στούς ἀνθρώπους. Ὁ κόσμος βγῆκε ἀπό τήν σκιά καί τό φῶς ἔλαμψε στόν κόσμο. Τό φῶς πού ὁδήγησε τούς Ἑβραίους στήν ἔρημο, ἡ πνευματική πηγή ἀπό ὅπου ἤπιαν, ὑπῆρξε ὁ Χριστός, πού μέσω τῆς διακονίας του ἀνακαίνισε τή φύση μας. Ὅταν ἡ Ἐκκλησία ἔγινε τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ Παράκλητος ἦλθε στόν κόσμο προκειμένου νά μᾶς βοηθήσει νά κατανοήσουμε καί νά οἰκειοποιηθοῦμε τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ, πρᾶγμα πού γίνεται συνεχῶς καί ὁλοκληρώνεται στά ἔσχατα. Ταυτόχρονα τό Ἅγιο Πνεῦμα ζωοποιεῖ τά πάντα καί τελειοῖ τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ἐνεργοποιεῖ τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν Ἐκκλησία εἶναι καταλυτική. Τό Ἅγιο Πνεῦμα συγκροτεῖ, ἀρχιτεκτονεῖ, γεωργεῖ τήν Ἐκκλησία καί τήν ὁδηγεῖ «εἰς πάσαν τήν ἀλήθεια».  Κατά τόν Ἅγιο Νικόλαο Καβάσιλα: «ἡ Ἐκκλησία σημαίνεται διά τῶν μυστηρίων».  Ὁ Χριστός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἀδιάσπαστα ἐνωμένα στόν βίο τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Χριστός ἀποκαλύπτεται ἐν Πνεύματι.

Ὁ Παράκλητος εἶναι πρόσωπο. Τό Ἅγιο Πνεῦμα δέν εἶναι ἐνέργεια ἤ νεφέλη ἤ περιστέρι, εἶναι τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Μέ τό προπατορικό ἁμάρτημα ἀπεδήμησε καί μέ τήν Πεντηκοστή ἐπιδημεῖ ἐκ νέου στόν κόσμο. Στήν αΐδια κατάσταση ἐκπορεύεται ὑπό τοῦ Πατρός καί στήν Οἰκονομία ἡ πέμψη γίνεται ἐν χρόνω. 

Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἑνοικεῖ καί μέσα μας. Ὁ Θεός, ὅπως ἀναφέρει ἡ Ἁγία Γραφή, ἐπιθυμεῖ «ἐνοικῆσαι ἐν ὑμῖν καί ἐμπεριπατῆσαι». Ὁ Κύριος εἶπε «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστίν». Ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τήν ἐγκατοίκηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα μας εἶναι ἡ κάθαρση τοῦ ἔσω ἀνθρώπου ἀπό τά πάθη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος καθαρθεῖ «ἐγώ καί ὁ Πατήρ μου ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ’ αύτῶ ποιήσωμεν» λέγει ὁ Κύριος. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀνεδείχθησαν Πνευματοφόροι, δηλαδή κατοικητήρια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐπειδή μέ τήν ἄσκηση καί τόν προσωπικό τους ἀγώνα καθάρισαν τόν ἔσω ἄνθρωπο καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εὕρε μόνιμη κατοικία, τήν καρδιά τους. Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά καταστεῖ Θεοφόρος, ὅπως οἱ Πᾳτέρες τῆς Ἐκκλησίας, φθάνει νά ἀγαπήσει τόν Θεό καί νά τόν προσκαλέσει νά σκηνώσει μέσα του. 

Πολλοί θεωροῦν ὅτι ἡ ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι ἡ γενέθλιος ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας. Ὅμως, ἡ Ἐκκλησία προϋπῆρχε τῆς ἡμέρας τῆς Πεντηκοστῆς καί ἡ ὕπαρξή της σχετίζεται μέ τήν Δημιουργία καί ὅλη ἡ Δημιουργία ἔγινε γιά τήν Ἐκκλησία. Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, κατά τούς Πατέρες: «οὐρανού σῶμα οὐκ ἔλαβε, Ἐκκλησίας σάρκα ἀνέλαβε». Ἡ ἱστορική παρουσία τῆς Ἐκκλησίας σχετίζεται μέ τήν ἐπιδημία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δηλαδή τήν Πεντηκοστή. Ἕνας σύγχρονος Ἅγιος, ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, ἀναφέρει ὅτι ἡ πρώτη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ἁγία Τριάδα, ἡ κονωνία ἀγάπης δηλαδή μεταξύ τῶν τριῶν προσώπων Πατέρα, Υἱοῦ καί Ἁγίου Πνεύματος. 

Ἡ Ἁγία Τριάδα, ὁ Θεός, εἶναι ἕνα μυστήριο. Ἐμεῖς ἄς εἴμαστε εὐγνώμονες πού ὁ Παράκλητος, τό Ἅγιο Πνεῦμα, ζεῖ μέσα στήν Ἐκκλησία καί σέ μᾶς.

Ἀρχιμανδρίτου Δωροθέου Τζεβελέκα

''ΔΙΗΓΗΣΟΜΑΙ ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΣΟΥ''

ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ στά κυριακάτικα Εὐαγγέλια

Θεσσαλονίκη, 2015