2ον
Τὴν ἀποκαλοῦν «ἠλεκτρονικὴ φιλία», «διαδικτυακὴ φιλία», «ψηφιακὴ φιλία», «e – φιλία» κ.λπ. Πρόκειται γιὰ εἶδος φιλίας τῆς ἠλεκτρονικῆς – διαδικτυακῆς – ψηφιακῆς ἐποχῆς μας. Ἐντελῶς νέο καὶ ἐξελισσόμενο ραγδαῖα ὡς φαινόμενο! Τόσο ἐπαναστατικό, ποὺ θέλει νὰ προσδώσει ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ τῆς φιλίας, πέραν αὐτοῦ τοῦ ὁποίου ὥς τώρα γνωρίζαμε. Γιατί φίλος πλέον δὲν εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾶς, ἐμπιστεύεσαι, σέβεσαι, ὑπολογίζεις, ὡς ἄλλον ἑαυτό σου, ἀλλὰ ἕνας… ἀριθμὸς στὴν ἱστοσελίδα σου! Ἕνα ἀριθμὸ ποὺ μπορεῖς νὰ τὸν αὐξάνεις ἀπεριόριστα, ἀκατάπαυστα, ὁποτεδήποτε. Μπορεῖς ἀκόμη καὶ νὰ τόν… ἀγοράζεις! Στ’ ἀλήθεια τί ἀκριβῶς συμβαίνει; Στὸ προηγούμενο φύλλο περιγράψαμε τὰ χαρακτηριστικά της. Τώρα θὰ ἀπαντήσουμε στὸ πιὸ πάνω ἐρώτημα, δηλαδὴ στὸ πῶς δημιουργοῦνται…
Λοιπόν, ἡ ἀπάντησή μας εἶναι αὐτὴ ἀκριβῶς:
α. Μὲ τὸ «κλῖμα» ποὺ διαμορφώνουν
οἱ σύγχρονες κοινωνικὲς συνθῆκες!
Εἶναι ἀλήθεια πὼς οἱ σύγχρονες κοινωνικὲς συνθῆκες δὲν εὐνοοῦν τὴν πραγματικὴ φιλία. Ὁ ἀνταγωνισμὸς καὶ ὁ ἀτομικισμὸς ἔχουν γίνει πλέον τρόπος ζωῆς. Ἡ κοινωνία γίνεται ὅλο καὶ πιὸ ἀνταγωνιστικὴ καὶ γιὰ τοῦτο ὅλο καὶ πιὸ ἀτομικιστική. Τοὺς φίλους πλέον τοὺς θέλουμε, γιὰ νὰ πάρουμε κι ὄχι γιὰ νὰ δώσουμε. Τὸ πᾶν – λέει – κρίνεται πιὰ στὶς «γνωριμίες»! Αὐτὲς σὲ πᾶνε μπροστὰ τάχα, αὐτὲς δῆθεν σὲ βοηθοῦν νὰ ἐπιτύχεις!
Ὁπότε ἡ φιλία παίρνει ἕνα ἄλλο προσδιορισμό. Δὲν εἶναι πιὰ ἀγώνας γιὰ τὴν προκοπὴ τοῦ φίλου, ἀλλὰ μία ἀτελείωτη προσπάθεια προκοπῆς μέσῳ τῶν φίλων! Καταργεῖται πλέον τὸ νόημα τοῦ «διδόναι», γιὰ νὰ ὑφίσταται μόνο ἐκεῖνο τοῦ «λαμβάνειν» καὶ μάλιστα σὲ καθαρὰ ὑλικὸ – ὑλιστικὸ ἐπίπεδο!
Ἀλλ’ οὔτε ἡ ἐπιβίωση τῆς κοινωνίας, οὔτε δὲ καὶ ἡ δική μας ἐπιβίωση καὶ προκοπή, ἐξαρτῶνται ἀπ’ τὸν ἀνταγωνισμὸ (συνήθως ἀνελέητο!), ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἀμοιβαιότητα, τὴν ἀγάπη, τὴν συνεργασία καὶ τὸ πνευματικὸ ἀνέβασμα.
β. Μὲ τὸ «πέρασμά» μας
ἀπ’ τὴν πραγματικὴ
στήν …εἰκονικὴ ζωή!
Πραγματικὰ οἱ ἠλεκτρονικὲς φιλίες δὲν εἶναι τίποτ’ ἄλλο παρὰ ἡ ἔνδειξη ὅτι ἔχουμε περάσει πλέον ἀπ’ τὴν πραγματικὴ στὴν … εἰκονικὴ ζωή! Κι ὅσο περισσότερο ζοῦμε στὴ δεύτερη, τόσο ἀναπτύσσουμε τὰ δικά της χαρακτηριστικά, ἕνα ἀπ’ τὰ ὁποῖα εἶναι καὶ οἱ φιλίες αὐτές.
Τὸ θέμα γίνεται ἀμέσως κατανοητὸ ἂν σκεφθοῦμε τί συμβαίνει μὲ τοὺς ἐθισμένους στὸ διαδίκτυο. Αὐτοί…
• Βρίσκονται ἀπομονωμένοι ἀπ’ τὸν πραγματικὸ κόσμο κλεισμένοι στὸ δωμάτιό τους. Εἶναι αὐτοὶ καὶ ὁ ὑπολογιστής τους! Μὲ τὸν ὑπολογιστή τους νοιώθουν «ὡραῖα», εἶναι ἡ πηγὴ τῆς χαρᾶς τους. Ἔτσι ὁ ὑπολογιστὴς μεταβάλλεται ἀπὸ ἐργαλεῖο ἐργασίας, σὲ μέσο διασκέδασης καὶ τελικὰ σὲ … πηγὴ ζωῆς! Βρίσκονται ἤδη στὸν εἰκονικό τους κόσμο!
• Στὸν εἰκονικό τους αὐτὸ κόσμο ἀρχικὰ ἀφιερώνουν τὸν ἐλεύθερο χρόνο τους. Ἔπειτα μειώνουν ἀρχικὰ καὶ στὴ συνέχεια ἐγκαταλείπουν ἄλλες δραστηριότητές τους (σχολεῖο, φροντιστήρια, πανεπιστήμιο, ἀθλητισμὸ κ.λπ.) προκειμένου νὰ βρίσκονται ὅλο καὶ πιὸ πολὺ στὸν κόσμο τους αὐτό!
• Ἡ κατάσταση αὐτὴ – ποὺ δὲν διαφέρει καθόλου ἀπὸ τὴν ἐξάρτηση τοῦ ναρκομανῆ, τοῦ ἀλκοολικοῦ, τοῦ τζογαδόρου κ.λπ. – ὅλο καὶ ἐπιδεινώνεται, γιὰ νὰ καταλήξει στὴν ἐγκατάλειψη κάθε δραστηριότητας, ἀκόμη δὲ καὶ τῆς πλέον βασικῆς! Ὥς καὶ ἡ ἀνάγκη γιὰ φαγητὸ γίνεται ἐκεῖ δίπλα στὸν ὑπολογιστὴ ἢ κι αὐτὸς ὁ ὕπνος ἀκόμη ποὺ καταλήγει νὰ εἶναι κι αὐτὸς πάνω στὸν ὑπολογιστή!
• Ἑπόμενο εἶναι πλέον νὰ γίνονται ἐσωστρεφεῖς καὶ νὰ περιορίζονται πλέον καὶ οἱ κοινωνικὲς ἐπαφὲς μὲ ὅλους! Τοὺς γονεῖς, τὰ ἀδέλφια, τοὺς συμμαθητές, τοὺς συμφοιτητές, τοὺς συνομήλικες, τοὺς συγγενεῖς καὶ βέβαια τοὺς φίλους!
• Ὅλα πλέον εἶναι χτισμένα στὸν εἰκονικὸ κόσμο. Οἱ ἐλπίδες, τὰ ὄνειρα, τὰ ὁράματα, ἡ δράση, ἡ δημιουργία, ἡ ζωή. Συνεπῶς καὶ ἡ φιλία.
• Ὁπότε ἡ ἀνάγκη γιὰ φίλους, ὁ μεγάλος αὐτὸς πόθος τῆς ψυχῆς μας, ἀντικαθίσταται πλέον μὲ κάτι ἄλλο. Μὲ τὶς εἰκονικὲς φιλίες καὶ παρέες. Πρόκειται πλέον γιὰ τὴν ἱκανοποίηση μιᾶς μεγάλης ἀνάγκης σὲ μία ἄλλη κουλτούρα. Εἶναι ἁπλό!
Ἐξ ἄλλου πῶς ὁρίζεται ἡ ἐξάρτηση ἀπὸ τὸ διαδίκτυο; Σύμφωνα μὲ τοὺς εἰδικοὺς ὡς:
• Ἐξάρτηση ἀπὸ τὰ ἠλεκτρονικὰ διαδικτυακὰ παιχνίδια!
• Ἐξάρτηση ἀπὸ ψυχαναγκαστικὲς ἐνασχολήσεις (π.χ. τζόγος)!
• Ἐξάρτηση ἀπὸ τὴν διαδικτυακὴ πορνογραφία καὶ
• Ἐξάρτηση ἀπὸ διαδικτυακὲς διαπροσωπικὲς σχέσεις, οἱ ὁποῖες γίνονται τελικὰ πιὸ σημαντικὲς ἀπὸ τὶς σχέσεις μὲ συγγενεῖς καὶ φίλους στὴν πραγματικὴ ζωή!
Ἄρα οἱ ἠλεκτρονικὲς φιλίες εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ τέσσερα ἐκεῖνα στοιχεῖα ποὺ προσδιορίζουν τὸν ἐθισμένο στὸ διαδίκτυο.
Ὅλα τους γίνονται ἐθιστικά, γιατί εἶναι ἑλκυστικά, ἔχουν ποικιλία θεμάτων, περιέχουν ἀνεξαρτησία στὴν ἐπιλογὴ κ.λπ., γιὰ νὰ φέρουν τὴν ἐξάρτηση καὶ τὴν ἀνατροπὴ τῆς ζωῆς τοῦ ἐθισμένου!
Ἀσφαλῶς ὅλοι δὲν εἶναι ἐθισμένοι. Ὅλοι δὲν εἶναι χαμένοι στὸν εἰκονικό τους κόσμο. Ἢ κάποτε ἐπιστρέφουν στὸν πραγματικό! Ἀλλὰ ποιὸ εἶναι τὸ χαρακτηριστικὸ ἐκείνου ποὺ ἐπέστρεψε; Μὰ πῶς ἄρχισε τὶς ἐπαφές του μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ἑπομένως καὶ μὲ τοὺς πραγματικούς του φίλους!
Ἑπομένως δὲν ἔχει καμμιὰ ἀνάγκη τὴν ἠλεκτρονικὴ φιλία ἐκεῖνος ποὺ ἀπολαμβάνει τὶς συνθῆκες τῆς ἀληθινῆς ζωῆς καὶ τῆς πραγματικῆς φιλίας. Ἂν ἀσχολεῖται μὲ τὴν πρώτη, τὸ κάνει αὐτὸ πολὺ περιορισμένα, συνήθως γιατί «ἔτσι κάνουν ὅλοι», «γιὰ νὰ δεῖ πῶς εἶναι», γιὰ νὰ μὴ «ὑστερεῖ» ἀπ’ τοὺς ἄλλους, γιὰ νὰ εἶναι κι αὐτὸς τῆς «μόδας» κατὰ τὰ γνωστά. Ὄχι ὅμως ἐπειδὴ ἔχει κάτι οὐσιαστικὸ νὰ τοῦ προσφέρει ἢ γιατί τοῦ καλύπτει κάτι ποὺ πραγματικὰ τοῦ λείπει…
Ἀλλὰ θὰ συνεχίσουμε τὴν ἀπάντησή μας στὸ ἐρώτημα αὐτὸ καὶ στὸ ἑπόμενο φύλλο…