200 χρόνια μετὰ τὸ 1821. 200 ἐπέτειοι τῆς ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας. 200 φορὲς ποὺ ὁ χτύπος τῆς καρδιᾶς μας χτύπησε συντονισμένος μὲ τὸ χτύπο τῆς καρδιᾶς τῶν προγόνων μας. Μία χούφτα ἐκεῖνοι, τόλμησαν νὰ ἀποτινάξουν 400 χρόνων δουλεία καὶ νὰ ἀλλάξουν τὴν πορεία τῆς ἑλληνικῆς Ἱστορίας. Κρίνοντας τὸ τόλμημα αὐτὸ μὲ τὰ σημερινὰ κριτήρια τῶν ὀρθολογιστῶν, θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι ἡ ἀποτυχία ἦταν σίγουρη. Μόνο τρελλοὶ ἢ μεθυσμένοι θὰ μποροῦσαν νὰ τὸ κάνουν. Καὶ πραγματικά, αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια! Μόνο ποὺ οἱ ἥρωες ἐκείνης τῆς ἐποχῆς ἦταν μεθυσμένοι ἀπὸ τὸ κρασὶ τῆς πίστης στὸ δίκιο τοῦ ἱεροῦ ἀγώνα καὶ τρελλοὶ ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς πατρίδας ποὺ γενιὲς καὶ γενιὲς Ἑλλήνων εἶχαν στερηθεῖ.
Ὡστόσο, δὲν ἔλειψαν κι αὐτοὶ ποὺ προσπάθησαν νὰ βροῦν σκιὲς ἢ νὰ ἀλλάξουν τὸ νόημα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης! Εἶπαν δηλαδὴ ὅτι τὸ 1821 ἦταν ἀντίγραφο τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης! Ἀλλὰ οἱ Ἕλληνες στὸ διάβα τῶν αἰώνων ἔμαθαν νὰ γράφουν τὴ δική τους Ἱστορία κι ὄχι νὰ ἀντιγράφουν τὶς ἱστορίες τῶν ἄλλων λαῶν. Καὶ μόνο ἡ σύγκριση ἀνάμεσα στὰ συνθήματα τῶν δύο ἐπαναστάσεων φτάνει γιὰ νὰ δείξει τὴ μεγάλη τους διαφορά. «Ἐλευθερία, ἰσότητα, ἀδελφοσύνη» τὸ σύνθημα τῆς μιᾶς, σύνθημα ποὺ φανερώνει τὸ κοινωνικό της περιεχόμενο. «Γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τῆς ἐλευθερία», τὸ σύνθημα τῆς ἄλλης, σύνθημα καθαρὰ ἐθνικὸ καὶ θρησκευτικό. Κι ὁ Κολοκοτρώνης ἔρχεται νὰ συμπληρώσει λέγοντας: «Ἡ ἐπανάσταση ἡ ἐδική μας δὲν ὁμοιάζει μὲ καμιὰ ἀπ’ ὅσες γίνονται σήμερον εἰς τὴν Εὐρώπην. Τῆς Εὐρώπης εἶναι ἐναντίον τῶν διοικήσεών τους, εἶναι πόλεμος ἐμφύλιος. Ὁ ἐδικός μας πόλεμος ἦτο ὁ πλέον δίκαιος, ἦτο ἔθνος μὲ ἄλλο ἔθνος».
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι ἡ Ἐπανάσταση προδόθηκε ἀπὸ τὸν Πατριάρχη ποὺ τὴν ἀφόρισε! Φαίνεται ὅμως νὰ μὴ κατάλαβαν ὅτι κριτήριο τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Πατριάρχη ἦταν ἡ προστασία τοῦ Γένους ἀπὸ τὴν τουρκικὴ ἐκδικητικότητα. Τοὺς ξέφυγε ἐπίσης μία …ἀσήμαντη λεπτομέρεια: Ὁ Πατριάρχης παρέμεινε στὴ θέση του καὶ κρεμάστηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους, προσφέροντας τὴ δική του ζωή, γιὰ νὰ σώσει τὴ ζωή τοῦ ποιμνίου του. Εἶπαν ἀκόμα ὅτι ὁ Πατριάρχης ἀφόρισε καὶ τὸ Ρήγα Φεραῖο! Ἀλλὰ ὁ ἀφορισμὸς τοῦ Ρήγα Φεραίου εἶναι ἀποκύημα φαντασίας. Καὶ μόνο ὁ ψευδὴς αὐτὸς ἰσχυρισμός, τοὺς χαρίζει ἐπάξια τὸν τίτλο τῶν πλαστογράφων τῆς Ἱστορίας.
Εἶπαν ἀκόμη ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο ἀπολάμβανε προνόμια καὶ συνεργαζόταν μὲ τοὺς Τούρκους! Αὐτὸ ὅμως ποὺ δὲν μᾶς εἶπαν εἶναι ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο ζεῖ ἀκόμα καὶ σήμερα αἰχμάλωτο κάτω ἀπὸ τὴ σκιὰ τοῦ φόβου καὶ τὴν μόνιμη ἀπειλὴ τοῦ τουρκικοῦ φανατισμοῦ. Ξέχασαν ἀκόμα νὰ μᾶς ποῦν, πόσες φορὲς τὰ προνόμια καταπατήθηκαν καὶ πόσοι Πατριάρχες φυλακίστηκαν, ἐξορίστηκαν καὶ μαρτύρησαν.
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι δὲν βρῆκαν γραπτὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν ὕπαρξη τοῦ κρυφοῦ σχολειοῦ! Ξέχασαν ὅμως ὅτι ἐκτὸς ἀπὸ τὶς γραπτὲς μαρτυρίες ὑπάρχουν καὶ οἱ προφορικὲς παραδόσεις ποὺ μαρτυροῦν τὴν ὕπαρξή του. Καὶ οἱ μαρτυρίες αὐτὲς δὲν εἶναι γενικὲς καὶ ἀόριστες, ἀλλὰ ἀναφέρονται σὲ συγκεκριμένους τόπους, ὅπως π.χ. εἶναι ἡ μονὴ Πεντέλης στὴν Ἀθήνα, ἡ μονὴ Φιλανθρωπηνῶν στὰ Ἰωάννινα, ἡ μονὴ Φενεοῦ στὴν Κορινθία, ἡ μονὴ Φιλοσόφου στὴ Δημητσάνα κ.ἄ. Εἶπαν ἀκόμα ὅτι ὑπῆρχαν πολλὰ σχολεῖα ποὺ λειτουργοῦσαν τὴν ἐποχὴ τῆς τουρκοκρατίας! Μᾶλλον ὅμως δὲν πρόσεξαν ὅτι τουλάχιστον τὰ ἑκατὸ πρῶτα χρόνια ἀπὸ τὴν τουρκικὴ κατάκτηση, δὲν ὑπῆρχε οὔτε ἕνα δημόσιο σχολεῖο. Κι ὅτι τὰ δημόσια σχολεῖα ποὺ ἱδρύονταν κατόπιν ἀφοροῦσαν μονάχα ἀστικὲς περιοχὲς καὶ ὄχι ἀγροτικές.
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἦταν ἀνεκτικοὶ κι ὅτι δὲν καταδίωκαν τὴν παιδεία! Ξέχασαν ὅμως ὅτι μὲ τὴν πρώτη ἀφορμὴ ποὺ τοὺς δόθηκε, κατέστρεψαν τὸ τυπογραφεῖο ποὺ ἵδρυσε ὁ Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρης γιὰ τὴν τόνωση τῆς ἑλληνικῆς παιδείας καὶ τὸ ἔριξαν στὴ θάλασσα. Ξέχασαν ἐπίσης ὅτι ἀπαγορευόταν στὰ σχολεῖα ἡ διδασκαλία τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων συγγραφέων. Οἱ μαθητὲς τοῦ σχολείου τῶν Κυδωνιῶν ἔπαιζαν τὴν Ἑκάβη τοῦ Εὐριπίδη στὸ ὑπόγειο τῆς σχολῆς τους, ἐπειδὴ φοβοῦνταν ὅτι ἂν τὸ ἔπαιρναν εἴδηση οἱ Τοῦρκοι, θὰ ἔκλειναν τὸ σχολεῖο τους.
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι οἱ παπάδες ἦταν καλὰ βολεμένοι καὶ δὲν ἤθελαν τὴν Ἐπανάσταση! Ξέχασαν ὅμως ὅτι τὰ πρωτοπαλίκαρα τῆς λευτεριᾶς ἦταν ἱερωμένοι. Ὁ Διάκος στὴν Ἀλαμάνα, ὁ Παπαφλέσσας στὸ Μανιάκι, ὁ Σαμουὴλ στὸ Κούγκι. Λησμόνησαν ἀκόμα, μία σειρὰ ἀνώτερων κληρικῶν ποὺ ἔδρασαν στὸν Ἀγῶνα, ὅπως ὁ Βρεσθένης Θεοδώρητος, ὁ Ἄρτας Πορφύριος, ὁ Ἀθηνῶν Θεόφιλος, ὁ Ἕλους Ἄνθιμος, ὁ Σαλώνων Ἡσαΐας, ὁ Ρωγῶν Ἰωσήφ…
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 21 ἦταν ταξικὴ κι ὄχι ἐθνικοαπελευθερωτική! Θαυμάσια! Θέλουμε λοιπὸν νὰ μᾶς ποῦν πόσοι καὶ ποιοὶ Φαναριῶτες, κληρικοὶ καὶ προεστοὶ θανατώθηκαν ἀπὸ τοὺς ἐπαναστάτες, γιατί ἐμεῖς τουλάχιστον δὲ γνωρίζουμε κανένα. Ξέχασαν ἀκόμα νὰ μᾶς ποῦν πῶς τὰ πρῶτα κεφάλια ποὺ ἔκοψαν οἱ Τοῦρκοι ἦταν αὐτὰ ἀκριβῶς ποὺ ἀνῆκαν στὶς παραπάνω ἡγετικὲς θέσεις τοῦ Γένους. Ἀκόμα καὶ Τοῦρκοι συγγραφεῖς ἀναφέρουν ὅτι αὐτοὶ ποὺ ὑποκίνησαν τὸ λαὸ σὲ ἐξέγερση ἦταν οἱ προεστοί, οἱ ἔμποροι καὶ οἱ κληρικοί. Ἡ πιὸ γνωστὴ οἰκογένεια ἐπαναστατῶν τῆς Πελοποννήσου, οἱ Μαυρομιχάληδες, ἦταν προεστοί. Οἱ πρῶτοι νεκροί τοῦ Ἀγώνα ἦταν τὰ παιδιὰ τοῦ Ἱεροῦ Λόχου, νέοι πλουσίων οἰκογενειῶν, ποὺ παράτησαν τὶς σπουδές τους, γιὰ νὰ δώσουν τὸ παρὸν στὸ κάλεσμα τῆς Πατρίδας. Ἀκόμα καὶ τὰ μέλη τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας, ἦταν κατὰ κανόνα εὔποροι Ἕλληνες, ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ συνδράμουν οἰκονομικὰ στὶς ἀνάγκες τῆς Ἑταιρείας. Μήπως γνωρίζουν ὅτι ὁ ἐπικεφαλῆς τοῦ Ἀγώνα, δὲν ἦταν κάποιος… προλετάριος, ἀλλὰ ὁ ὑποστράτηγος τοῦ τσάρου πρίγκιπας Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης; Ἀκόμα καὶ οἱ Φιλέλληνες, ὅπως ὁ λόρδος Βύρων, ἦταν γόνοι ἀριστοκρατικῶν οἰκογενειῶν τῆς Εὐρώπης.
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι ἐπὶ τουρκοκρατίας οἱ ραγιάδες ἀπολάμβαναν τὴ θρησκευτική τους ἐλευθερία! Ξέχασαν ὅμως νὰ μᾶς ποῦν γιὰ τὶς μετατροπὲς τῶν ἐκκλησιῶν σὲ τζαμιά, γιὰ τὸ παιδομάζωμα, γιὰ τοὺς νεομάρτυρες, γιὰ τοὺς κρυπτοχριστιανοὺς τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Εἶπαν ἀκόμα ὅτι οἱ Τοῦρκοι ποτὲ δὲν ἐπιχείρησαν ἕνα βίαιο γενικὸ ἐξισλαμισμό, ἀλλὰ μεμονωμένους. Ἴσως τότε νὰ μὴ γνωρίζουν ὅτι ὁ σουλτᾶνος Σελὶμ ὁ Α΄ τὸ 1520 εἶχε ἀποφασίσει γενικὸ ἐξισλαμισμὸ τῶν Ἑλλήνων ποὺ θὰ εἶχε πραγματοποιηθεῖ, ἂν δὲν μᾶς διέσῳζε ἀπ’ αὐτὸν ἡ ἀποφασιστικὴ παρέμβαση τοῦ Πατριάρχη Θεολήπτου Α΄. Ὁ Πατριάρχης ἐμφάνισε τρεῖς αἰωνόβιους γενίτσαρους ποὺ κατέθεσαν ἐνόρκως ὅτι ἦταν παρόντες, ὅταν ὁ Μωάμεθ Β΄ ὁ Πορθητὴς ἐπέτρεψε στοὺς χριστιανοὺς νὰ κρατήσουν τὴν πίστη τους. Ἔτσι, ἀναγκάστηκε καὶ ὁ Σελίμ, νὰ σεβαστεῖ τὴ θέληση τοῦ Μωάμεθ.
Εἶπαν ἀκόμα ὅτι ἡ Ἐπανάσταση ἦταν ἀποτέλεσμα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ. Ἀλλὰ τέκνο τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ ἦταν ἡ Γαλλικὴ ἐπανάσταση κι ὄχι ἡ Ἑλληνική. Ὁ Εὐρωπαϊκὸς Διαφωτισμὸς ἐπέδρασε κυρίως σὲ ἕνα κύκλο λογίων ποὺ ζοῦσαν ἔξω ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας. Τὰ βλέμματα τῶν ὑπόδουλων Ἑλλήνων δὲν ἦταν στραμμένα πρὸς τὴ Δύση, ἀλλὰ πρὸς τὴν ὁμόδοξη Ρωσία, ἀπὸ τὴν ὁποία περίμεναν βοήθεια. Οἱ συγγραφεῖς καὶ οἱ δάσκαλοι ποὺ ἔθρεψαν πνευματικὰ τὸν ὑπόδουλο Ἑλληνισμὸ δὲν ἦταν ὁ Βολταῖρος καὶ ὁ Ρουσσώ, ἀλλὰ ἄνδρες τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὅπως ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὁ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ Μελέτιος Βατοπαιδινός, ὁ Εὐγένιος Γιαννούλης, ὁ Νεκτάριος Τέρπος, ὁ Φραγκίσκος Σκοῦφος, ὁ Ἠλίας Μηνιάτης… Ὁ Κολοκοτρώνης, ὁ Μακρυγιάννης, ὁ Καραϊσκάκης καὶ οἱ ἄλλοι πρωταγωνιστὲς τῆς Ἐπανάστασης, δὲν εἶχαν εὐρωπαϊκὴ παιδεία, ὄντας ἀγράμματοι ἄλλωστε, ἀλλὰ ἦταν μέτοχοι τῆς ἑλληνορθόδοξης παράδοσης. Γι’ αὐτὸ καὶ μάχονται ἔχοντας βαθιὰ πίστη στὸ Θεό, ποὺ πιστεύουν ὅτι θὰ εὐοδώσει τὸ δίκαιο ἀγῶνα τους.
Εἴθε ἡ ἐπέτειος τῶν 200 χρόνων ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση, ποὺ ὁδήγησε τὸ ‘Ἔθνος μας στὴ δημιουργία τοῦ πρώτου ἐλεύθερου ἑλληνικοῦ κράτους μετὰ ἀπὸ τεσσάρων αἰώνων δουλεία, νὰ γίνει γιὰ ὅλους μας ἀφορμὴ γόνιμου προβληματισμοῦ, ὥστε νὰ συνειδητοποιήσουμε καλύτερα τὴν ἀξία τῆς πατρῴας εὐσέβειας, τῆς ὁμόνοιας, τῆς παιδείας, τοὺς ἀκατάβλητους ἀγῶνες τῶν προγόνων μας γιὰ τὴν ἐλευθερία, τὴν θυσιαστικὴ προσφορὰ τῆς Ἐκκλησίας στὸ Γένος καὶ τόσα ἄλλα. Ἂς φροντίσουμε νὰ σκύψουμε μὲ δίψα πάνω στὶς ἔνδοξες σελίδες τῆς Ἐπανάστασης, τὶς ποτισμένες μὲ δάκρυα καὶ αἷμα, προκειμένου νὰ ἀντλήσουμε πολύτιμα γιὰ τὴ ζωή μας διδάγματα. Νὰ κλείσουμε τὰ αὐτιά μας στοὺς ἐπίδοξους ἀναθεωρητὲς τῆς Ἱστορίας μας, ποὺ θὰ θελήσουν ἀκόμα καὶ τώρα, νὰ ἀμαυρώσουν τὴ μνήμη τῶν ἡρῴων μας καὶ νὰ ἀπαξιώσουν ἕνα ἔπος τῆς Ἱστορίας μας. Ἂς ἀντισταθοῦμε στὸ ρεῦμα τῆς παγκοσμιοποίησης ποὺ ζητᾶ νὰ ἐξαφανίσει θρησκεῖες καὶ ἔθνη. Ἂς κρατήσουμε γιὰ πάντα ζωντανὸ μέσα μας τὸ πνεῦμα τοῦ 21. Γιατί ὅπως εἶπε καὶ ὁ Μακρυγιάννης: «Χωρὶς ἀρετὴ καὶ πόνο εἰς τὴν πατρίδα καὶ πίστη εἰς τὴν θρησκεία τους ἔθνη δὲν ὑπάρχουν».