Στὴν ἐποχή μας, καλοί μου φίλοι,
χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνουμε καὶ πολύ, δημιουργοῦνται καὶ προωθοῦνται
«κατάλληλα» διάφορες κουλτοῦρες, ποὺ σκοπὸ ἔχουν νὰ μᾶς χειραγωγοῦν σὲ
ἄλλες κατευθύνσεις. Καὶ πολὺ ἀποτελεσματικὰ μάλιστα, ὅταν πρόκειται γι’
αὐτὲς ποὺ προέρχονται ἀπ’ τὴν τεχνολογία. Μία ἀπ’ αὐτὲς εἶναι κι ἐκείνη
τῆς αὐτοπροβολῆς, τοῦ ναρκισσισμοῦ καὶ τῆς ἐγωπάθειας! Δηλαδή; Ἀλλ’ ἂς
πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…* * *
Εἶναι πολλοὶ οἱ τρόποι, μὲ τοὺς ὁποίους βάλλεται ἡ νεολαία σήμερα. Δὲν εἶναι μόνο τὰ ναρκωτικά, οἱ ἐξαρτήσεις, ἡ διαφθορά, ὁ μηδενισμὸς κ.λπ. Εἶναι καὶ αὐτὴ τούτη ἡ λατρεία τοῦ ἐγώ μας, ὅπως θὰ τὴν λέγαμε. Ἐκείνης ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴ λατρεία τοῦ … ἀνεπανάληπτου καὶ μοναδικοῦ ἑαυτοῦ μας!
Πρόκειται γιὰ μία σαφῶς ἀρρωστημένη κατάσταση ἐγωπάθειας, ποὺ σὲ ἀναγκάζει νὰ εἶσαι πάντοτε αὐτοπροβαλλόμενος καὶ ὁπωσδήποτε ναρκισσιστής! Ἀνήκει κι αὐτὴ στὰ τῆς «νέας ἐποχῆς» καὶ μάλιστα στὸν πυρῆνα της. Ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν χωρὶς Θεὸ αὐτοθέωση τοῦ ἀνθρώπου. Στόχος της εἶναι ἡ δημιουργία τοῦ «νέου ἀνθρώπου» ποὺ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ὁ λεγόμενος «ἄνθρωπο-θεός»! Σᾶς θυμίζει κάτι αὐτό; Μήπως τὸν «ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα»; (βλ. Λουκ.10,18) Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ οἱ μηδενιστὲς ἔχουν τοῦτο τὸ σύνθημα: «Θεὸς δὲν ὑπάρχει, θεὸς εἶμαι ἐγώ»!!!
* * *
Ἡ κατάσταση αὐτὴ δημιουργεῖται ἀπὸ τὴν παιδικὴ ἡλικία. Ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν «παιδοκολακεία», ὅπως ἔλεγε ὁ ἀείμνηστος παιδαγωγὸς Σαράντος Καργάκος. Αὐτὴ ποὺ καλλιεργεῖ στὰ παιδιὰ τὴν ἐντύπωση ὅτι εἶναι σαφῶς τὸ κέντρο τοῦ κόσμου!
Ἔπειτα ὁ ἐγωκεντρισμὸς εἶναι χαρακτηριστικὸ τῶν ἐφήβων. Τότε πού, σύμφωνα μὲ τοὺς νευροεπιστήμονες, ὁ ἐγκέφαλός τους δὲν εἶναι ἀκόμη σὲ θέση νὰ λαμβάνει ὑπόψη του τὴν ὀπτικὴ τῶν ἄλλων, μὲ ἀποτέλεσμα συχνὰ οἱ ἔφηβοι νὰ λειτουργοῦν μὲ ἐπίκεντρο τὸν ἑαυτό τους. Ὡστόσο αὐτὸ σταδιακὰ ὑποχωρεῖ κι ἔτσι οἱ ἔφηβοι μεγαλώνοντας παύουν νὰ εἶναι ναρκισσιστές.
Τὴν ὅλη κατάσταση ἔρχεται νὰ ἐπιδεινώσει ἡ σύγχρονη τεχνολογία καὶ ἰδιαίτερα τὰ κοινωνικὰ δίκτυα, τὰ ὁποῖα διαμορφώνουν γιὰ τὰ καλὰ τὴν κουλτούρα τῆς αὐτολατρείας. Τόσο πολὺ ποὺ σοῦ δημιουργοῦν τὴν ἐντύπωση πώς, ἂν δὲν εἶσαι νάρκισσος, δὲν μπορεῖς νὰ ὑπάρχεις! Ἐξάλλου τὰ κοινωνικὰ δίκτυα, γι’ αὐτὸ ὑφίστανται. Γιὰ τὴν λεγόμενη ἐπικοινωνία καὶ τὴν μέσῳ αὐτῆς αὐτοπροβολὴ καὶ αὐτολατρεία μας!
Ἔτσι τὴν λεγόμενη «κοινωνικὴ δικτύωση» τὴν χρησιμοποιεῖ κανείς, ὅσο τίποτε ἄλλο, γιὰ τὴν προβολὴ τοῦ ἑαυτοῦ του, γιὰ νὰ δείχνει πόσο σπουδαῖος, μοναδικὸς καὶ ἀνεπανάληπτος εἶναι, γιὰ τὸ πόσο καλὰ περνάει κ.λπ., ὅταν ὄχι μόνο δὲν εἶναι τίποτα τὸ σπουδαῖο, ἀλλ’ εἶναι καὶ μοναχικός, καταθλιπτικὸς καὶ πνευματικὰ πολὺ πεσμένος! Ἐξάλλου ποτὲ ἐκεῖνος ποὺ πραγματικὰ εἶναι καὶ ἀξίζει, δὲν ἔχει τὴν ἀνάγκη νὰ φαίνεται, ὅπως λέγαμε σὲ προηγούμενο κείμενο.
Ἀλλ’ ἂς σταθοῦμε σ’ αὐτὸ λίγο. Τὰ κοινωνικὰ δίκτυα σαφῶς μᾶς μετατρέπουν σέ… παπαράτσι! Ἐκείνους, δηλαδή, τοὺς φωτογράφους ποὺ ἄγρυπνα παρακολουθοῦν τοὺς διάσημους. Τί ἔφαγαν, ποῦ πῆγαν, τί φόρεσαν, τί εἶπαν, μὲ ποιοὺς συναντήθηκαν, ποῦ ἔκαναν διακοπὲς κ.λπ. μὲ σκοπὸ νὰ πωλήσουν τὶς σχετικὲς φωτογραφίες τους στὰ μίντια !!! Καὶ μᾶς μεταβάλλουν σὲ παπαράτσι, ὄχι γιὰ τοὺς διασήμους, ἀλλὰ γιὰ τοὺς ἴδιους τοὺς ἑαυτούς μας! Γιὰ νὰ λέμε ἀδιάκοπα γιὰ μᾶς τὰ πάντα, ἀπὸ τὰ νέα μας, ὥς καὶ τὸ πῶς αἰσθανόμαστε, πῶς ξυπνήσαμε, ποῦ πήγαμε, τί κάναμε, ποιοὺς εἴδαμε κ.λπ. κ.λπ.
Σύμφωνα μὲ τὴ διαδικασία αὐτή, τοῦ … παπαράτσι τοῦ ἑαυτοῦ μας, προβάλλει κανεὶς τὶς καλύτερες φωτογραφίες του, μιλάει παντοιοτρόπως γιὰ τὰ «ὑψηλά» του προσόντα, παρουσιάζει τὶς «μοναδικές» του στιγμὲς ὅπως καὶ τὶς «ἀνεπανάληπτες» ἐπιτυχίες του, δέχεται εὐχὲς καὶ κάθε εἴδους κολακεῖες καὶ μάλιστα σὲ ὅ,τι κι ἂν κάνει κ.λπ., πάντοτε αὐτοθαυμαζόμενος!
Τελικὸ ἀποτέλεσμα; Τὰ σημερινὰ κοινωνικὰ δίκτυα μᾶς μετατρέπουν πλέον σ’ ἕνα ἰδιάζον τηλεοπτικὸ κανάλι τοῦ ἑαυτοῦ μας. Τὸ ὁποῖο δὲν κάνει τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ μιλάει συνέχεια γιά μᾶς, μὲ ἕνα κοινὸ μὲ «φίλους» ποὺ τὸ παρακολουθεῖ σὲ καθημερινὴ βάση καὶ μᾶς ἐπιβραβεύει μὲ ἐκεῖνα τὰ τόσο ἀμφιλεγόμενα «like», γιὰ τὰ ὁποῖα ἔχουμε ἀναφερθεῖ σὲ ἄλλο μας κείμενο.
Μάλιστα, ὅσο μεγαλύτερο εἶναι αὐτὸ τὸ «κοινὸ» καὶ οἱ ἀποκαλούμενοι «ἠλεκτρονικοὶ φίλοι», τόσο μεγαλύτερη εἶναι καὶ ἡ πίεση ποὺ νοιώθουμε στὸ νά… παράγουμε «περιεχόμενο» γιὰ τὸν ἑαυτό μας πρὸς ἐπίδειξη!!!
Συμβαίνει, δηλαδή, αὐτὸ ποὺ ἔλεγε ὁ Παπαδιαμάντης: «Ἐπέστη (= ἦρθε, ἔφθασε) καιρὸς τῆς αὐτολατρείας»!!!
* * *
Τί νὰ πεῖ κανεὶς καὶ γιὰ τὶς «selfie», τὴν αὐτοφωτογράφιση, ὅπως θὰ τὴν λέγαμε; Ἕνα ἄλλο τεράστιο κεφάλαιο μὲ τὸ ὁποῖο, Θεοῦ θέλοντος, θὰ ἀσχοληθοῦμε σὲ ἑπόμενα κείμενα. Μία διαδικασία ἀπαθανάτισης τοῦ ἑαυτοῦ μας, αὐτοπροβολῆς καὶ αὐτοθαυμασμοῦ, μία ἀκόμη ἀποκάλυψη τοῦ ναρκισσισμοῦ μας, ἀλλὰ καὶ μία ἀποτελεσματικὴ μέθοδο ἀνατροφοδότησής του!
Πάνω σ’ αὐτὴ τὴ βάση δέ, εἶναι χτισμένη καὶ ἡ ὅλη κατάσταση τῆς λεγόμενης «ἠλεκτρονικῆς φιλίας», ἡ ὁποία καὶ ἀποτελεῖ τὸ κοινό τοῦ… αὐτολατρευόμενου! Μάλιστα ὅ,τι «ἀνεβάζει» κανεὶς κινεῖται πλέον σὲ τούτη τὴ μοναδικὴ κατεύθυνση: Στὸ νὰ τὸν κάνουν ὅλο καὶ πιὸ «δημοφιλῆ» σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ θὰ μποῦν στὸ «προφίλ» του, γιὰ νὰ πληροφορηθοῦν ὅ,τι νεώτερο ὑπάρχει γι’ αὐτόν!
Ἐπιστημονικὲς ἔρευνες ἔχουν ἀποδείξει ὅτι τὰ κοινωνικὰ δίκτυα μποροῦν νὰ χρησιμοποιηθοῦν καὶ ὡς μηχανισμοὶ μέτρησης τοῦ ναρκισσισμοῦ, ξέρετε.
Ὅπως πολὺ ὡραῖα εἶπαν, «οἱ ἱστοσελίδες αὐτὲς μεταμορφώνονται οὐσιαστικὰ σὲ διαδραστικοὺς καθρέφτες, ἐκείνους ποὺ εἶναι καὶ τὸ πιὸ ἀγαπημένο ἐργαλεῖο καὶ ὁ αἰώνιος σύντροφος ἑνὸς νάρκισσου»!!!
Κατὰ τοὺς εἰδικούς, ἀκόμη καὶ ὁ κυβερνοεκφοβισμὸς (cyber bullying) ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸν ναρκισσισμὸ τοῦ δράστη!
* * *
Ὁ αὐτοπροβαλλόμενος – αὐτοθαυμαζόμενος θὰ εἶναι πάντοτε ἐγωιστής, ὑπερήφανος, ὑπερφίαλος, μεγαλομανής, ἀλαζόνας! Ποτὲ του δὲν θὰ μπορέσει νὰ ἔρθει κοντὰ συναισθηματικὰ μὲ κάποιον. Οὔτε καὶ νὰ ἐνδιαφερθεῖ γι’ αὐτὸν καὶ νὰ τὸν ἀγαπήσει! Ὡς ἐκ τούτου πάντοτε θὰ εἶναι «κλειστός», ἀπομονωμένος, μοναχικός, ζώντας μὲ τὸν φόβο τῆς κατάρρευσης. Πάντοτε θὰ εἶναι εὐάλωτος στὴν κριτικὴ καὶ θὰ πληγώνεται εὔκολα. Καὶ ποτέ του δὲν θὰ μετανοεῖ γιὰ κάτι, παρὰ μόνο γιὰ τὰ λάθη ποὺ τυχὸν ἔκανε ἐκεῖ στήν… αὐτοπροβολή του!
Πρόκειται γιὰ φοβερὸ πάθος. Ὁ Φαρισαῖος τῆς παραβολῆς, ὅταν πῆγε νὰ προσευχηθεῖ «στάθηκε πρὸς ἑαυτόν», δηλαδὴ στάθηκε ἐπιδεικτικὰ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ συνανθρώπου του τοῦ τελώνη προβάλλοντας τὸν ἑαυτό του, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν εἰσακούστηκε ἡ προσευχή του. Αὐτὴ τὴν κατάληξη ἔχουν ὅλοι οἱ ἐγωπαθεῖς καὶ αὐτολάτρες! Δὲν εἶναι ἀποδεκτοὶ ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀποδεκτὸ εἶναι μόνο τὸ τελωνικὸ πνεῦμα, δηλαδὴ τὸ ταπεινό.
Ὁ ἱ. Χρυσόστομος ἀναφέρει ὅτι «τίποτα δὲν δημιουργεῖ στὸν ἄνθρωπο τόση ταραχὴ καὶ μανία ὅσο ὁ ἐγωισμός». Καὶ πὼς «εἶναι μεγάλο κακό, γιατί μεταπείθει τὸν καθένα νὰ ἀγνοήσει τὸν ἑαυτό του». Καὶ ὅσο θὰ ἀγνοεῖ κανεὶς τὸν ἑαυτό του, τόσο χειρότερος θὰ γίνεται. Γι’ αὐτὸ καὶ πάλι τονίζει: «Γνωρίζει τὸν ἑαυτό του προπάντων ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει μεγάλη ἰδέα γι’ αὐτόν».
* * *
Ὁ ἐγωπαθής, παιδιά, μοιάζει μὲ τὴ συκιά. Τίποτε δὲν φυτρώνει κάτω ἀπ’ τὸν ἴσκιο της. Κι ἂν κάτι φυτρώσει εἶναι τό… φιδόχορτο! Ἔλεγε ὁ Μένανδρος: «Γιὰ τ’ ὄνομά σου, ἐγκώμιο, ποτέ σου νὰ μὴ πλέξεις». Μὴ ξεχνᾶμε ὅτι τὸ νερὸ τῆς λίμνης, στὴν ὁποία πνίγηκε ὁ αὐτοθαυμαζόμενος Νάρκισσος, ἔχει δώσει σήμερα τὴ θέση του στὶς τόσο γοητευτικὲς ὀθόνες… Ἄρα ὅσο λιγότερο καταφεύγουμε σ’ αὐτές, εἴτε γιὰ τὴν αὐτοπροβολή μας εἴτε γιὰ νὰ χειροκροτήσουμε τοὺς ἄλλους ποὺ κάνουν τὸ ἴδιο, τόσο καλύτερα εἶναι καὶ γιὰ μᾶς καὶ γιὰ ἐκείνους…