τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη,
ἐκπαιδευτικοῦ, μέλους τῆς Π.Ε.Γ.Σέ προηγούμενα φύλλα τῆς Ἐφημερίδας μας εἴχαμε ἀσχοληθεῖ ξανά καί ξανά μέ τό μοναδικὸ -γιὰ τὰ χρονικὰ τοῦ ἀντιαιρετικοῦ ἀγῶνα στὴ χώρα μας- ἐγχειρίδιο, μέ τίτλο: «Ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ Ἀσυμβίβαστη μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη»[1], πού κυκλοφόρησε τό 1998, ἀπό τήν «Πρωτoβoυλία Γoνέων Βoρείου Ἑλλάδoς γιὰ τὴν Προστασία τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Πολιτισμοῦ, τῆς Oἰκογενείας καὶ τοῦ Ἀτόμου», μέ βασικό συντελεστή τοῦ ὅλου ἐγχειρήματος, τόν Ὁσιολ. Μοναχὸ π. Ἀρσένιο Βλιαγκόφτη.
Σήμερα ὁλοκληρώνουμε μὲ ἐπὶ πλέον ὑλικὸ ἀπὸ τὸ ἀξιόλογο αὐτό ἔργο ἐξετάζοντας μεταξὺ ἄλλων καὶ τὸν τρόπο ποὺ ὁ Ὁμοιοπαθητικὸς λαμβάνει τὸ ἱστορικὸ τοῦ πελάτη του, ποὺ ἐν πολλοῖς ἡ ὅλη διαδικασία ἀποτελεῖ εἶδος ἐξομολόγησης. Λέει λοιπόν τό κείμενο: Eἶναι σαφὲς λοιπὸν ὅτι ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ προσπαθεῖ νὰ «λυτρώσει» τὸν ἄνθρωπο καὶ ὡς πρωταρχικὸ στόχο της ἔχει τὴν ψυχὴ τοῦ ἀρρώστου καὶ ὄχι τὸ σῶμα του. Ἄλλωστε ἡ ὁμοιοπαθητικὴ θεραπεία προχωρεῖ ἀπὸ «...τήν ψυχὴ πρὸς τὸ νοῦ καὶ τὸ σῶμα»[2]. Ὁ Βυθούλκας ἀναφέρεται στὴ λήψη τοῦ ὁμοιοπαθητικοῦ ἱστορικοῦ μὲ τὸν ὅρο «ἐξομολόγηση»[3], ἐνῶ δὲν διστάζει νὰ πεῖ ὅτι τὴν Ὁμοιοπαθητικὴ κυρίως τὴν ἐνδιαφέρουν αὐτὰ ποὺ «στή χριστιανικὴ ἀντίληψη θεωροῦνται σὰν βαθιά, σκοτεινὰ ἁμαρτήματα...»[4]. Ἀξιοσημείωτη εἶναι καὶ ἡ ἀναφορὰ ποὺ κάνει στὸν ἰνδουϊστικὸ νόμο τοῦ «κάρμα» σὲ σχέση μὲ τὴν ὁμοιοπαθητικὴ θεραπεία[5].
Ἔτσι, ἐκτὸς ἀπ' τὴν ὁλιστικὴ θεώρηση τοῦ κόσμου, τὰ πνευματιστικά, ἀλχημιστικά καὶ μαγικὰ στοιχεῖα ποὺ περιέχει, ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ δίνει τὸ ὁμοιοπαθητικὸ φάρμακο, ποὺ ἀντιπροσωπεύει τὸ «θεῖο στοιχεῖο», γιὰ ν' ἀποκαταστήσει τὴ ροὴ τῆς θείας οὐσίας τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ ὁμοιοπαθητικὸς γιατρὸς ἀναλαμβάνει τὸ ρόλο τοῦ μεσάζοντος ποὺ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴν ἀπολύτρωση ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα καθὼς καὶ ἀπὸ τὸ φυσικὸ καὶ πνευματικὸ κακό. Eμεὶς ὅμως γνωρίζουμε ὡς χριστιανοὶ ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἐκείνη ποὺ μπορεῖ νὰ λυτρώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα καὶ τὸ πνευματικὸ κακὸ καὶ νὰ ἀποκαταστήσει τὴ σχέση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου, μέσα ὅμως ἀπὸ τὴν μέθεξη τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο[6] καὶ ὄχι μέσα ἀπὸ μιὰ ψευδῆ ταύτιση τῆς οὐσίας τους.
Πρίν κλείσουμε τὸ μεγάλο αὐτὸ θέμα, τὸ ὁποῖο σίγουρα δὲν ἐξαντλείται στὸ πλαίσιο μιᾶς σύντομης μελέτης, πού κυρίως φιλοδοξεῖ νὰ θέσει τὸ ζήτημα καὶ νὰ δώσει ἀφορμὲς γιὰ προβληματισμό, θὰ θέλαμε νὰ ἀναφερθοῦμε πολὺ σύντομα σὲ τρείς ἀκόμη πλευρές του: α) στὰ αἴτια διαδόσεως μεθόδων ὅπως ἡ Ὁμοιοπαθητική, β) στὸ πῶς ἑρμηνεύεται ἡ δράση τοῦ ὁμοιοπαθητικοῦ «φαρμάκου» στὶς περιπτώσεις ποὺ βλέπουμε νὰ ὑπάρχει θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα καί γ) στὸ ἐὰν εἶναι πράγματι ἀκίνδυνο τὸ ὁμοιοπαθητικὸ «φάρμακο», ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ ὑποστηρικτές του.
Ἐπί τῶν ἀνωτέρω ἄς προβληματιστοῦμε: α) Ποιά εἶναι τά αἴτια διαδόσεως τῶν λεγομένων ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν; Δὲν εἶναι ἄμοιροι τῆς εὐθύνης γιὰ τὴν ἐξάπλωση τῶν «ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν» κάποιοι κακοὶ ἐκπρόσωποι τῆς κλασσικῆς Ἰατρικῆς. Mε τὴν πολυφαρμακία[7] καὶ τὴν ἀπρόσωπη ἀντιμετώπιση τοῦ ἀσθενοῦς ἀπὸ τὸ γιατρὸ σὲ πολλὲς περιπτώσεις. Αὐτὲς ὅμως οἱ καταστάσεις, ποὺ σίγουρα πρέπει νὰ διορθωθοῦν, ὀφείλονται κυρίως στὴ μή σωστὴ ἄσκηση τῆς ἰατρικῆς. Πολλοὶ κλασσικοὶ γιατροὶ δὲν ἔχουν τὴν ὑπομονὴ νὰ πάρουν ἕνα ἐκτενὲς ἱστορικό, τὸ ὁποῖον ἀποτελεῖ τὴ βασικότερη προϋπόθεση γιὰ τὴν ὀρθὴ διάγνωση. Ἐξ ἄλλου ἡ σωστὴ ψυχικὴ ἐπικοινωνία γιατροῦ-ἀρρώστου ἀσκεῖ ἀφ' ἑαυτῆς θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα, ἰδιαίτερα στὶς περιπτώσεις τῶν χρονίων ψυχοσωματικῶν ἀσθενειῶν.
Πάντως ἡ ἐξάπλωση τῶν λεγομένων ἐναλλακτικῶν θεραπειῶν (Ὁμοιοπαθητικὴ κ.ἄ.) δὲν εἶναι ἄσχετη καὶ πρὸς τὴν ἐν γένει διάδοση τῶν αἱρέσεων τῆς Νέας Ἐποχῆς καὶ πρὸς τὸ πνεῦμα τῆς πλάνης καὶ τῆς συγχύσεως ποὺ καλλιεργεῖται στὴν ἐποχή μας.
β) Ἑρμηνεία τῆς δράσεως τοῦ ὁμοιοπαθητικοῦ «φαρμάκου»: Στὶς περιπτώσεις ποὺ τὸ «ὁμοιοπαθητικὸ φάρμακο» ἔχει ἀποτελέσματα, αὐτὰ θὰ πρέπει νὰ ἀποδοθοῦν κυρίως στὴ δράση τοῦ εἰκονικοῦ φαρμάκου (Placebo)[8]. Δὲν εἶναι σωστὸ αὐτὸ ποὺ λένε μερικοὶ ὅτι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει εἶναι μόνο τὸ θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα. Mὴν ξεχνοῦμε ὅτι καὶ στὸ χῶρο τῆς μαγείας ἔχουμε «θεραπεῖες»[9], ὅπως καὶ στὸ χῶρο τῶν λεγομένων χαρισματικῶν προτεσταντῶν κ.ἄ. «Θεραπεῖες» ἔχουμε καὶ μὲ τὴν ἐξωφρενικὴ οὐροθεραπεία[10]. Oἱ θεραπεῖες ὅμως αὐτὲς εἶναι συνήθως προσωρινές. Ἡ ἀρρώστεια μετὰ χτυπᾶ κάπου ἀλλοῦ. Ἐξ ἄλλου, ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας, γνωρίζουμε ὅτι ὁ πονηρὸς μπορεῖ νὰ θεραπεύσει τὸ σῶμα, γιὰ νὰ κερδίσει τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν θὰ πρέπει λοιπὸν νὰ ἀποκλείσουμε καὶ τὸ δαιμονικὸ στοιχεῖο στὶς «θεραπεῖες», ἰδιαίτερα ὅταν αὐτὲς ἀσκοῦνται σὲ συσχετισμὸ μὲ πρακτικὲς ἀνατολικῆς προελεύσεως.
Πάντως οἱ ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες «πιάνουν» κυρίως σὲ περιπτώσεις ἀσθενειῶν ψυχοσωματικῆς αἰτιολογίας, ἐνῶ στὰ ὀξέα περιστατικὰ «σηκώνουν τὰ χέρια ψηλὰ», δὲν ἔχουν πρόταση γιὰ τὴν ἀντιμετώπισή τους.
Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ μακαριστὸς π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος -Γραμματεὺς τῆς Συνοδικῆς Eπιτροπὴς ἐπὶ τῶν Αἱρέσεων μέχρι τῆς κοιμήσεώς του καὶ συντονιστὴς τῆς ἀντιαιρετικῆς προσπαθείας σὲ διορθόδοξο ἐπίπεδο, πραγματικὴ αὐθεντία στὰ ζητήματα τῶν αἱρέσεων- πραγματεύεται τὸ θέμα «Ὁμοιοπαθητικὴ» ἐντάσσοντάς το στὸ εὐρύτερο κεφάλαιο ποὺ ἐπιγράφεται «Ἀλχημεία»[11].
Πράγματι οἱ λεγόμενες Ἐναλλακτικὲς Θεραπεῖες δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν ἐπάνοδο τοῦ ἀρχαίου γιατροῦ-μάγου στὴ ζωὴ τῶν συγχρόνων κοινωνιών[12].
γ) Eἶναι ἀκίνδυνα τὰ ὁμοιοπαθητικὰ «φάρμακα»; Τὸ ὁμοιοπαθητικὸ φάρμακο στὶς συνήθεις ἀραιώσεις ποὺ δίνεται, δὲν περιέχει πρακτικῶς σχεδὸν οὔτε μόριο τῆς ἀρχικῆς οὐσίας[13]. Ὁπότε δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχει παρενέργειες, ἀφοῦ εἶναι κατά τό κοινῶς λεγόμενον «νεράκι κοπανιστό». Ἔχουμε ὅμως καὶ τὴν περίπτωση τῶν λεγομένων «νοσωδῶν ὁμοιοπαθητικών φαρμάκων» (nosodes), ποὺ παρασκευάζονται ἀπὸ καρκινωματώδεις ἱστούς, ὑγρὸ φυματιωδῶν σπηλαίων, συφιλιδικά ἐκκρίματα, ἐκκρίματα γονοκοκκικῆς ουρηθρίτιδος κ.λπ.[14] Τὰ «φάρμακα» αὐτὰ εἶναι δυνητικῶς ἐπικίνδυνα γιὰ τὴν ὑγεία αὐτῶν ποὺ τὰ χρησιμοποιοῦν καὶ ἀντιβαίνουν στὴν ἰατρικὴ ἠθικὴ καὶ δεοντολογία.
Ἐκεὶ ὅμως ὅπου τὰ περὶ ἀκινδυνότητος τοῦ ὁμοιοπαθητικοῦ «φαρμάκου» δὲν ἰσχύουν καθόλου, εἶναι ἡ περίπτωση κατὰ τὴν ὁποία ἀσθενεῖς ποὺ πάσχουν ἀπὸ σοβαρὲς ἀρρώστειες ἐγκαταλείπουν τὴ θεραπεία ποὺ ἔκαναν στὸ πλαίσιο τῆς κλασσικῆς ἰατρικῆς γιὰ νὰ ἀκολουθήσουν κάποια «ἐναλλακτικὴ θεραπευτικὴ μέθοδο» (Ὁμοιοπαθητικὴ κ.ἄ.). Σὲ πολλὲς περιπτώσεις ἡ πορεία τῆς ἀσθενείας τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν, ὅταν πλέον διαπιστώσουν τὸ λάθος τους καὶ ἐπιστρέψουν στὴν κλασσικὴ θεραπεία ποὺ ἐφήρμοζαν, ἔχει γίνει πλέον μή ἀναστρέψιμη καὶ ἡ εὐθύνη γι' αὐτὸ βαρύνει τὶς «ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες»[15].
Ἀλλά, ἄς ὁλοκληρώσουμε τό θέμα μας μέ τίς ἑξῆς διαπιστώσεις: Ἀπὸ ὅσα ἀπεκαλύφθησαν μέχρι στιγμῆς, ἔγινε πιστεύουμε φανερό, ὅτι ἡ Ὁμοιοπαθητική, ἐνῶ δὲν ἔχει καμία ἐπιστημονικὴ βάση, ἔχει ὅμως σαφέστατη θεμελίωση στὸ χῶρο τοῦ ἀποκρυφισμοῦ καὶ τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν. Αὐτὸ ἀποδεικνύεται πλήρως ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ κείμενα τῶν ἐπιφανεστέρων ὁμοιοπαθητικῶν παλαιῶν καὶ νέων.
Eἶναι ὑπαρκτὸς ὁ κίνδυνος νὰ δράσει ἡ Ὁμοιοπαθητική, ὅπως καὶ οἱ ὑπόλοιπες «ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες τῆς Νέας Ἐποχής» -λόγῳ ἀκριβῶς αὐτῆς τῆς θεμελιώσεως- ὡς γέφυρα ποὺ θὰ ὁδηγήσει ἀνύποπτους χριστιανοὺς στὶς ἀνατολικὲς θρησκεῖες, ἀμβλύνοντας, σὲ πρώτη φάση, τὸ ὀρθόδοξο αἰσθητήριό τους.
Eἴμεθα σίγουροι ὅτι οἱ χριστιανοὶ ποὺ καταφεύγουν σ' αὐτὲς τὶς τεχνικὲς ἀγνοοῦν τή διάσταση τοῦ θέματος ποὺ ἀποκαλύπτουμε ἐδῶ. Τοὺς νεοεποχίτες τούς ἐκφράζουν αὐτὲς οἱ «θεραπεῖες». Eἶναι ἡ ἐφαρμογὴ σὲ «ἰατρικὸ» ἐπίπεδο τῶν κοσμοθεωριακῶν τους ἀντιλήψεων. Oἱ ὁμοιοπαθητικοὶ ὅμως ποὺ δηλώνουν χριστιανοί, εἶναι δυνατὸν καὶ ἐπιτρεπτὸν νὰ ἀγνοοῦν αὐτὴ τὴ διάσταση; Πάντως, ἐπειδὴ ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ καὶ οἱ ὑπόλοιπες «ἐναλλακτικές», ἢ καλύτερα ἀνορθόδοξες (ἀπορριπτόμενες δηλαδὴ ἀπὸ τὴν κλασσικὴ ἰατρικὴ) θεραπευτικὲς μέθοδοι δημιουργοῦν καὶ ποιμαντικὸ πρόβλημα, θὰ ἦταν εὐχῆς ἔργο νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τὸ θέμα αὐτὸ καὶ ἡ Διοικοῦσα Ἐκκλησία σὲ ἐπίπεδο Ἐπισκόπων καὶ Ἱερᾶς Συνόδου.
Ἐμεῖς γιὰ λόγους συνειδήσεως καταθέτουμε τὴν ταπεινή μας συμβολὴ στὸ θέμα αὐτό. Eὐχόμεθα καὶ ἐλπίζουμε νὰ συμβάλει, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, στὴ διάλυση τῆς συγχύσεως.
Τὰ περιεχόμενα τοῦ ἐν λόγῳ ἄρθρου ἐκφράζουν θέσεις ἐκκλησιαστικὲς καὶ ἀντιαιρετικές καὶ δὲν ἔχουν τὴν πρόθεση νὰ προσβάλουν τὴν τιμὴ καὶ τὴν ὑπόληψη κανενός, τὶς ὁποῖες δηλώνουμε ὅτι σεβόμεθα δεόντως.
[2] Σπ. Διαμαντίδης, «Ὁμοιοπαθητική Ἰατρική», Ἀθήνα 1989, σ. 113.
[3] Γ. Βυθούλκας, «Ἡ Ἐπιστήμη τῆς Ὁμοιοπαθητικῆς», σ. 202.
[4] Στό ἴδιο, σ. 193.
[5] Στό ἴδιο, σ. 201-202.
[6] Εἶναι ἀδύνατη ἡ κοινωνία ὄχι μόνο τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ καὶ τῶν θείων προσώπων ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Τὸ θέμα ἀναπτύσσει ἄριστα ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἐκφράζοντας καὶ στὸ σημεῖο αὐτὸ τὴν ὀρθόδοξη πατερικὴ παράδοση.
[7] Νὰ σημειώσουμε ὅτι οἱ «ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες» δὲν πρέπει νὰ συγχέονται μὲ τὴ φυσικὴ ὑγιεινὴ καὶ θεραπευτικὴ (βοτανοθεραπεία κ.ἄ.) ποὺ βασίζονται στὴ συνταγὴ τοῦ Ἱπποκράτους «οἱ τροφὲς νὰ γίνονται φάρμακα».
[8] Σύμφωνα μέ ἰατρικὲς ἔρευνες ἔχει ἀποτελεσματικότητα ἕως καὶ 30% στὶς περιπτώσεις ποὺ χορηγεῖται.
[9] Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ἔκανε λόγο γιὰ ὁμοιοπαθητικὰ χάπια διαβασμένα ἀπὸ μάγους. Βλ. Ἀθ. Ἀβραμίδη «Ἡ Ὁμοιοπαθητικὴ ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς Ἰατρικῆς Ἐπιστήμης», σ. 39.
[10] Xορήγηση οὔρων εἴτε ἀπὸ τὸ στόμα, εἴτε μὲ ἄλλους τρόπος. Βλ. ἀποκρυφιστικὸ περιοδικὸ «Τρίτο Mάτι», τεῦχος Ἰανουαρίου 1998, σσ. 26-34.
[11] π. Ἀντώνιος Αλεβιζόπουλος, «Ὁ ἀποκρυφισμὸς στὸ φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας», τεῦχος Γ' Ἀλχημεία, Ἀθήνα 1995, σσ. 77-80.
[12] Dr. David Sneed & Dr. Sharon Sneed, «Kριτικὴ στὴν Ἰατρικὴ τῆς Νέας Ἐποχής», ἔκδ. Στερέωμα, σ. 13.
[13] Ἀθ. Ἀβραμίδης, ὅπως ἀνωτ., σσ. 8-11.
[14] Γ. Βυθούλκας, «Ἡ ἐπιστήμη τῆς Ὁμοιοπαθητικῆς», Ἐκδόσεις Kέντρου Ὁμοιοπαθητικῆς Ἰατρικῆς (K.O.Ι.). Ἀθήνα 1990, σσ. 145, 172.
[15] Βλ. σχετικῶς τὴν ἀναλυτικὴ ἀναφορὰ καὶ τεκμηριωμένη κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖ ὁ Ἰατρικὸς Σύλλογος Ἀθηνῶν (Ι.Σ.Α.) στὶς λεγόμενες ἐναλλακτικὲς θεραπεῖες, ἢ πιό σωστὰ Ἀνορθόδοξες Θεραπευτικὲς Mεθόδους (ΑΝ.ΘE.M.), σύμφωνα μέ τὴν ὁρολογία τοῦ Ι.Σ.Α., καὶ ἡ ὁποία δημοσιεύεται στὸ βιβλίο τοῦ καθηγητοῦ κ. Ἀθανασίου Ἀβραμίδη μὲ τίτλο «Ἀνορθόδοξες Θεραπευτικὲς Mέθοδοι τῆς «Νέας Ἐποχῆς», Ἐκδόσεις «Φωτοδότες», Ἀθήνα 1998, σ. 165, κ.ἑ.