Μπροστά σ᾽ αὐτήν τήν εἰκόνα τῆς αὐξήσεως τῶν ἐχθρῶν καί πολεμίων τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ἀδιαφορίας τῶν ποιμένων ἤ καί τῆς μεταβολῆς τους σέ ἐχθρούς, ἡ ὁποία σημειωτέον σήμερα εἶναι πολύ χειρότερη, ὁ ὅσιος Φιλόθεος αἰσθάνεται μεγαλύτερο τό χρέος καί τήν εὐθύνη του ὡς πνευματικοῦ πατρός καί κληρικοῦ νά ἀγωνισθεῖ καί νά ἀντιδράσει. Διαβάζει τίς συστάσεις τοῦ Θεοῦ πρός τούς προφῆτες νά ἀναγγείλουν στόν λαό τίς ἁμαρτίες του μέ φωνή δυνατή σάν τῆς σάλπιγγος, διαφορετικά θά τιμωρηθοῦν καί αὐτοί, καί γράφει:«Ταῦτα ἀναγνώσας ἐγώ, ὁ ἁμαρτωλός καί ἀνάξιος, καί φοβηθείς μήπως ὡς πνευματικός πατήρ καί ἱερεύς τοῦ Ὑψίστου, ἐάν σιωπήσω βλέπων τήν ἐρχομένην ρομφαίαν, μοί ἐκζητήση ὁ Κύριος λόγον, ἀναγγέλλω τά ἁμαρτήματα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καί τοῦ κλήρου, καλῶν πάντας καί πρῶτον τόν ἑαυτόν μου (ἐπειδή κἀγώ ἁμαρτωλότερος πάντων τυγχάνω) εἰς μετάνοιαν καί ἐπιστροφήν».
Γράφοντας πρός τόν πατριάρχη Ἀθηναγόρα ἐπικριτικά γιά τά ἀνοίγματά του πρός τόν Πάπα ἐκφράζει τόν ἴδιο φόβο σέ περίπτωση πού θά σιωπήσει· «Ἀναγκάζομαι νά σᾶς γράψω, φοβούμενος ὅτι θά ἁμαρτήσω, ἐάν φιμωθῶ καί δέν ὁμολογήσω τήν ἀλήθειαν». Τήν ἴδια συνείδηση εὐθύνης ἐκφράζει καί ὅταν ἐκδίδει τό 1957 εἰδικό φυλλάδιο ἐναντίον τῆς βλασφημίας τῶν θείων, πού εἶχε προσλάβει τότε μεγάλη ἔκταση: «Συναισθανόμενος ἀφ᾽ ἑνός τό ἱερόν καθῆκον ὡς Πνευματικοῦ Πατρός καί Ἱερέως, ὅτι δέν πρέπει νά σιωπῶ, ἀλλά νά κηρύττω τήν ἀλήθειαν, νά ἐλέγχω, νά ἐπιτιμῶ, νά νουθετῶ καί παρακαλῶ τούς ἁμαρτάνοντας... ἔκρινα σκόπιμον νά ἐκδώσω τό παρόν βιβλιάριον».
Γράφοντας πρός τόν πατριάρχη Ἀθηναγόρα ἐπικριτικά γιά τά ἀνοίγματά του πρός τόν Πάπα ἐκφράζει τόν ἴδιο φόβο σέ περίπτωση πού θά σιωπήσει· «Ἀναγκάζομαι νά σᾶς γράψω, φοβούμενος ὅτι θά ἁμαρτήσω, ἐάν φιμωθῶ καί δέν ὁμολογήσω τήν ἀλήθειαν». Τήν ἴδια συνείδηση εὐθύνης ἐκφράζει καί ὅταν ἐκδίδει τό 1957 εἰδικό φυλλάδιο ἐναντίον τῆς βλασφημίας τῶν θείων, πού εἶχε προσλάβει τότε μεγάλη ἔκταση: «Συναισθανόμενος ἀφ᾽ ἑνός τό ἱερόν καθῆκον ὡς Πνευματικοῦ Πατρός καί Ἱερέως, ὅτι δέν πρέπει νά σιωπῶ, ἀλλά νά κηρύττω τήν ἀλήθειαν, νά ἐλέγχω, νά ἐπιτιμῶ, νά νουθετῶ καί παρακαλῶ τούς ἁμαρτάνοντας... ἔκρινα σκόπιμον νά ἐκδώσω τό παρόν βιβλιάριον».