Ἡ λύπη ἐξουθενώνει τὸν ἄνθρωπον

ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΔΙΔΑΧΑΙ

Διαβάζουμε στὸ κατὰ Ματθαῖο Εὐαγγέλιο: «Δεῦτε πρὸς με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. Ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν». Δηλ. ἔλθετε πρὸς ἐμὲ ὅλοι, ὅσοι εἶσθε κοπιασμένοι καὶ φορτωμένοι ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας καὶ τῶν θλίψεων καὶ ἀπὸ τὸ φόρτωμα τῶν φαρισαϊκῶν παραδόσεων, μὲ τὰς ὁποίας ὁ θεόπνευστος νόμος μετεβλήθη εἰς φορτίον δυσβάστακτον.Ἔλθετε πρὸς ἐμέ, καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς ἀναπαύσω. Διότι ὁ ζυγὸς τῆς ὑπακοῆς πρὸς ἐμὲ καὶ τὴν διδασκαλίαν μου εἶναι μαλακὸς καὶ ὠφέλιμος εἰς αὐτὸν ποὺ τὸν φέρει· καὶ τὸ φορτίον τῶν ὑποχρεώσεων καὶ καθηκόντων, ποὺ θέτω ἐγὼ ἐπὶ τῶν ὀπαδῶν μου, εἶναι ἐλαφρόν (Ματθ. ια΄, 28, 30).

Δύσκολες οἱ θλίψεις, τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς τοῦ παραδείσου, ὅμως μέσῳ τῶν θλίψεων, ὅταν τὶς ἀντιμετωπίζουμε ἐν Χριστῷ ὁδηγούμεθα στὸν παράδεισο.

• Ὁ Ἅγ. Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ παρατηρεῖ:

«Ὅταν ἡ λύπη κυριεύση τήν ψυχή, τή γεμίζει μέ ὀδύνη καί στενοχώρια. Δέν τήν ἀφήνει νά προσευχηθῆ μὲ θέρμη καὶ νὰ μελετήση τὶς Γραφὲς μὲ προσοχή. Ἐπίσης τὴν στερεῖ ἀπὸ τὴν πραότητα καὶ τὴν ἀνεκτικότητα στὴ συναναστροφὴ μὲ τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὴν κάνει νὰ ἀποστρέφεται κάθε συζήτηση. Ἡ λύπη καταθλίβει, ἐξουθενώνει τὸν ἄνθρωπο.

Ὅταν ἡ ψυχὴ γεμίση μὲ θλίψη, ἀρχίζει νὰ παραφέρεται. Ὁ ἄνθρωπος τότε δὲν μπορεῖ οὔτε νὰ δεχθῆ εἰρηνικὰ μία καλὴ συμβουλὴ οὔτε νὰ ἀπαντήση ἤρεμα στὶς ἐρωτήσεις ποὺ θὰ τοῦ κάνουν. Ἀποφεύγει τοὺς ἄλλους, σὰν νὰ εὐθύνωνται ἐκεῖ­νοι γιὰ τὴν κατάστασή του καὶ δὲν μπορεῖ νὰ καταλάβη ὅτι ἡ αἰτία τῆς νόσου βρίσκεται μέσα του. Ἡ λύπη εἶναι ἕνα σκουλήκι τῆς καρδιᾶς ποὺ κατατρώγει τὴ μητέρα ποὺ τὸ γέννησε. Ὅποιος ἀγαπᾶ τὸν κόσμο εἶναι ἀδύνατον νὰ μὴ λυπᾶται. Ὅποιος ὅμως τὸν περιφρονεῖ, εἶναι πάντοτε χαρούμενος.

Ὁ Κύριος μεριμνᾶ γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ ἀνθρωποκτόνος ὅμως διάβολος ἀγωνίζεται νὰ φέρη τὸν ἄνθρωπο στὴν ἀπόγνωση. Ἡ δυνατὴ καὶ σταθερὴ ψυχὴ δὲν ἀπελπίζεται στὶς δυσ­κολίες, ὅποιες κι ἂν εἶναι. Ὁ προδότης Ἰούδας ἦταν ὀλιγόψυχος καὶ ἀδόκιμος στὸν πόλεμο. Βλέποντας ὁ ἐχθρὸς τὴν ἀπόγνωσή του τὸν πολέμησε καὶ τὸν ὡδήγησε νὰ κρεμασθῆ. Ὁ Πέτρος ὅμως, ἡ σταθερὴ πέτρα, ἦταν δόκιμος στὸν πόλεμο. Ὅταν ἔπεσε στὴν ἁμαρτία δὲν ἀπογοητεύθηκε, ἀλλὰ ἔχυσε πικρὰ δάκρυα ἀπὸ τὴν πληγωμένη καρδιά του. Βλέποντάς τα ὁ ἐχθρὸς ἔφυγε μακριά του μὲ κραυγὲς πόνου, σὰν νὰ τὸν ἔκαψε φωτιὰ στὰ μάτια».

* * *

• «Λοιπὸν ἀδελφοί, διδάσκει ὁ ὅσιος Ἀντίοχος, ὅταν μᾶς ἐπιτίθεται ἡ ἀπελπισία, νὰ μὴ ὑποκύπτουμε, ἀλλὰ ἐνισχυόμενοι καὶ περιφρουρούμενοι μὲ τὸ φῶς τῆς πίστεως νὰ λέμε μὲ πολὺ θάρρος στὸ πονηρὸ πνεῦμα: “Ποιὰ σχέσις ὑπάρχει μεταξύ μας, ἀποξενωμένε ἀπὸ τὸν Θεό, ξεπεσμένε ἀπὸ τὸν οὐρανό, πονηρὲ δοῦλε; Δὲν μπορεῖς τίποτε νὰ μᾶς κάνης. Ἐπάνω σ’ ἐμᾶς, καθὼς καὶ σὲ ὅλα τὰ κτίσματα, ἔχει ἐξουσία ὁ Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ἐνώπιόν Του ἁμαρτήσαμε, ἐνώπιόν Του θὰ δικαιωθοῦμε. Ἐσὺ ὀλέθριε, φύγε μακριά μας. Παίρνοντας δύναμη ἀπὸ τὸν Τίμιό Του Σταυρὸ συντρίβουμε τὴ φιδόμορφη κεφαλή σου”».

* * *

• Στὸ βιβλίο «Πνευματικὴ Ἀνθολογία» διαβάζουμε τί λέγει κάποιος ποὺ εἶχε εὐεργετηθῆ ἀπὸ τὸν Ὅσιο Ἀμβρόσιο τῆς Ὄπτινα:
«Ἐγώ ἤμουνα μανιώδης καπνιστής. Κάπνιζα ἀμέτρητα τσιγάρα κάθε μέρα, καὶ κατάντησα ψυχοσωματικὸ ράκος. Ἔφτασα στὸ σημεῖο νὰ περνῶ σοβαρὲς κρίσεις μελαγχολίας. Ἀπὸ τὴν τελειωτικὴ καταστροφὴ μὲ ἔσωσε ἡ παρέμβαση τοῦ στάρετς Ἀμβροσίου. Ἕνα γράμμα, ποὺ μοῦ ἔστειλε, ἦταν γιὰ μένα σωσίβιο. Τὸ φυλάω σὰν πολύτιμο κειμήλιο. Τὸ ἔχω μάθει ἀπ’ ἔξω. Στὴν ἀρχὴ ἀπαριθμοῦσε τὶς ζημιὲς ποὺ προξενεῖ ὁ καπνὸς στὸ σῶμα καὶ στὴν ψυχή. Καὶ κατέληγε: «“Τὰ ἀδύνατα γιὰ τοὺς ἀνθρώπους εἶναι δυνατὰ γιὰ τὸν Θεὸ» (πρβλ. Ματθ. 19:26)… Σᾶς συνιστῶ νὰ θεραπεύσετε τὸ πάθος σας μὲ φάρμακα πνευματικά: Νὰ ἐξομολογηθῆτε μὲ κάθε λεπτομέρεια ὅλες τὶς ἁμαρτίες ποὺ διαπράξατε ἀπὸ τὴν παιδική σας ἡλικία μέχρι σήμερα. Νὰ ἑτοιμαστῆτε, γιὰ νὰ μεταλάβετε τὰ ἄχραντα Μυστήρια. Νὰ διαβάζετε καθημερινὰ ὄρθιος ἕνα ἢ περισσότερα κεφάλαια τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ ὅταν σᾶς πιάνη μελαγχολία, νὰ διαβάζετε πάλι τὸ Εὐαγγέλιο, ὥσπου νὰ περάση, ἢ νὰ κάνετε τριάντα τρεῖς μεγάλες μετάνοιες, τιμώντας τὴν ἐπίγεια ζωή τοῦ Κυρίου καὶ τὴν Ἁγία Τριάδα…». Ἀκολουθώντας τὶς ὑποδείξεις του, καθάρισα καὶ δυνάμωσα τὴν ψυχή μου. Ἔτσι, σύντομα κατόρθωσα νὰ νικήσω τὸ πάθος καὶ τὴν μελαγχολία».
«Κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὀδυνῶν μου ἐν τῇ καρδίᾳ μου, αἱ παρακλήσεις σου εὔφρανον τὴν ψυχήν μου» (Ψαλμ. 63, 19).
Ἐδῶ νὰ ἀναφέρουμε καὶ τὴν διδαχὴ τοῦ Ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου: «Ὅποιος ἔχει λύπη, ὁ Χριστὸς τοῦ λείπει».