Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
«ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΟΧΙ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 28-10-2001]
Όσο περισσότερο ο χρόνος απομακρύνει τα γεγονότα, αγαπητοί μου, τόσο περισσότερο σφαιρικά φαντάζουν στα μάτια μας. Έτσι, από την απόσταση 61 ολοκλήρων χρόνων, δηλαδή δύο τριακονταετίες, βλέπουμε τα γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 καλύτερα. Αλήθεια, πέρασαν έξι δεκαετίες… Πόσο γρήγορα πέρασαν… Για ‘κείνους μάλιστα που τότε έζησαν τα γεγονότα και σήμερα έχουν κάποια ηλικία.
28η Οκτωβρίου 1940… Μια χρονολογία που τη χαρακτηρίζει ένα ηρωικό ΟΧΙ.
Ένα ΟΧΙ στο τελεσίγραφο του εχθρού για παράδοση. Είναι στο αίμα του
Έλληνος να μη θέλει να παραδοθεί στον εχθρό. Σε όποιας μορφής εχθρό. Και
το βλέπει κανείς αυτό ιστορικά. Και οι πρόγονοί μας είπαν εκείνο το
περίφημο «Μολών λαβέ». Δηλαδή, «αφού έρθεις, πάρε τα αυτά που ζητάς.
Εμείς δεν σου τα δίνουμε»· όταν ο τελευταίος αυτοκράτωρ, μαχόμενος,
έπεσε στα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως, λέγοντας ότι του ήταν αδύνατον
να παραδώσει την πόλη στον εχθρό, γιατί δεν του ανήκε· όταν το ’40 μας
ζήτησαν οι εχθροί να παραδώσουμε την πατρίδα μας στα χέρια τους, εμείς
τους είπαμε ΟΧΙ!
Όλες αυτές οι απαντήσεις είναι ταυτόσημες έννοιες. Είναι η αντίσταση
στην ψυχή του Έλληνα όταν βλέπει να κινδυνεύει η ελευθερία του, η
πατρίδα του, η ψυχή του… Το αίσθημα της αντιστάσεως βρίσκεται βαθιά μέσα
στην ψυχή, όπως και το αίσθημα της προδοσίας πάλι κι αυτό βαθιά
βρίσκεται μέσα στην ψυχή… Ο Αδάμ πρώτα έχασε τον εαυτό του και κατοπινά
τον Παράδεισο. Σε κάθε αγώνα η ψυχή έχει την πρωτεύουσα θέση. Αυτή νικά,
αυτή προδίδει. Γι΄αυτό μαζί με τους εξοπλισμούς πρέπει πρώτιστα να
εξοπλίζεται η ψυχή εκείνων που θα πολεμήσουν. Στην εποχή μας, δεν ξέρω
τι γίνεται με τους εξοπλισμούς της πατρίδος μας, αλλά εκείνο που βλέπω
και ξέρω, όπως και εσείς βλέπετε και ξέρετε, είναι ότι η ψυχή του
συγχρόνου Έλληνα πολίτη δεν εξοπλίζεται. Κι όχι μόνο δεν εξοπλίζεται,
αλλά και αφοπλίζεται από ό,τι έχει.
Και τι αφοπλίζει τη σύγχρονη ελληνική ψυχή; Οι ιδέες και οι ηδονές. Οι
ιδέες, οι λεγόμενες «διακινούμενες ιδέες» κυριολεκτικά καταλύουν τη
δύναμη της ψυχής. Όταν προσβάλλεται η έννοια της πίστεως στον Θεό με τα
κηρύγματα του υλισμού και της αθεΐας, όταν η έννοια της πατρίδος
προσβάλλεται με το σύνθημα «Κάτω τα σύνορα», όταν καλλιεργείται ένας
αμοραλιστικός διεθνισμός με συνθήματα ότι η αγάπη στην πατρίδα είναι
«σοβινισμός», «κακοποιός εθνικισμός», «επικίνδυνος ρατσισμός»- τέτοιες
ιδέες κυκλοφορούν, είσαστε μάρτυρες, τα ξέρετε-, όταν ο Θεός πλέον δεν
έχει θέση στη ζωή μας και επιβάλλουμε στα σχολεία μας μελέτες και
αναλύσεις έργων του αθέου και βλασφήμου Καζαντζάκη και ή τινός ετέρου,
όταν το μάθημα των Θρησκευτικών διαρκώς ελαττούται και πολλάκις θεολόγοι
διακωμωδούν την πίστη, όταν η οικογένεια προσβάλλεται με περίεργες
ιδέες, όπως η παρουσία ενός ή δύο παιδιών – Βλέπετε τι γίνεται, πού
μπορούμε να φτάσουμε; Σε λίγο θα είμεθα μειονότητα στη χώρα τη δική
μας…- όταν η αυθεντία του πατέρα διαρκώς λιγοστεύει μέχρις εκμηδενισμού,
όταν η απειθαρχία γίνεται σύνθημα ζωής, αλλά και η τρομοκρατία, όταν
θεωρίες ληστρικές, όπως του Δαρβίνου, και του Φρόυντ, επικρατούν και
δημιουργούν μια κοινωνία ερωτισμού με ολέθριες συνέπειες, όταν, όταν,
όταν… όλα αυτά είναι οι διακινούμενες ιδέες με το προκάλυμμα της
ελευθερίας και της δημοκρατίας… Θα το ξαναπώ: Με το προκάλυμμα της
ελευθερίας και της δημοκρατίας… Σάμπως το να είμαι δούλος του Κυρίου
Ιησού Χριστού, να είμαι ανελεύθερος, ενώ τότε ελευθερώνει ο Κύριος, και
όπως εγράφη από τον απόστολο Πέτρο που λέγει: «αλίμονο σ’ αυτούς που
δελεάζουν τις νεανικές ψυχές» και γράφει: «ἐλευθερίαν ἐπαγγελόμενοι,
αὐτοὶ δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς», υπόσχονται ελευθερία, αλλά οι ίδιοι
είναι δούλοι της φθοράς· «ᾧ γάρ τις ἥττηται, τούτῳ καὶ δεδούλωται»,
εκεί που κανείς νικήθηκε, εκεί και έχει δουλωθεί.
Αλλά δεν είναι μόνο οι ιδέες που ατονούν την ψυχή. Είναι, αγαπητοί μου,
και οι ηδονές του βίου. Αχ αυτές οι ηδονές του βίου… Είναι η ντόλτσε
βίτα, η γλυκιά ζωή. Η αγάπη στις ηδονές αποτελειώνει τη δύναμη της
ψυχής, την κατακερματίζουν κυριολεκτικά την ψυχή. Οι γενετήσιες ηδονές
έχουν κυριολεκτικά αλώσει σήμερα τη νεολαία μας, με αποκορύφωμα το
οινόπνευμα και τα ναρκωτικά. Οι Γάλλοι, βουτηγμένοι στις ηδονές,
μπορούσαν να προβάλλουν τότε, το 1940, εκείνο το διαβόητο «Pourquoi?»,
δηλαδή «δεν υπάρχει λόγος να πολεμήσουμε». «Pourquoi? Γιατί να
πολεμήσουμε;». Και το γνωρίζετε πολύ καλά· όταν οι Ιταλοί θα ανακηρύξουν
τον πόλεμο στη Νότια Γαλλία, από το πάνω μέρος βόρεια ήταν η Γερμανία,
αφού ξεκίνησαν βέβαια οι Γερμανοί από πάνω, η Γαλλία έπεσε σε έξι
ημέρες! Με αυτό της το Pourquoi?… Όταν οι Έλληνες κράτησαν το μέτωπο
εναντίον των κρατών του Άξονος, έξι μήνες… Να, η διαφορά. Ιστορικά
πράγματα.
Η υγεία της ψυχής και η αντίστασις, αγαπητοί μου, βρίσκονται μέσα βαθιά
στον άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος έχει εκπαιδευτεί να λέει το «ΟΧΙ», το ΟΧΙ
αυτό είναι ηρωικό. Είναι το ανδρείον φρόνημα που υπάρχει μέσα εις την
υγιά ψυχή. Όταν ο άνθρωπος είναι πιστός στον Θεό, όταν λέει το ηρωικό
όχι πρώτα, πρώτα, πρώτα, πρώτα στην αμαρτία και στις άθεες ιδέες, όσο κι
αν είναι της μόδας, και στη διεφθαρμένη ανήθικη ζωή.
Και τίθεται το ερώτημα: Αν σήμερα μας επιτεθούν εχθροί, τι θα κάνουμε;
Τα σύνορα δεν είναι αυτονόητος υπόθεσις, ούτε μπορούμε να επικαλούμεθα
ιστορικότητα και αρχαιότητα και γλώσσα και πολιτισμό…. Να πούμε:
«Ξέρετε; Αυτός ο χώρος είναι δικός μας. Γιατί- ξέρετε;- μας τον
κληροδότησαν οι πρόγονοί μας…». Δεν σηκώνονται αυτά, δεν χωράνε πλέον
αυτά… Και μάλιστα σήμερα όταν απειλούνται, πράγματι απειλούνται από τους
γύρω εχθρούς τα σύνορά μας.
Ζούμε μια πραγματικότητα και δεν πρέπει να στρουθοκαμηλίζουμε. Θα
μπορούμε να ορθώσουμε ένα ηρωικόν ΟΧΙ, αλλά για να διατηρήσουμε τα
σύνορά μας, πρέπει να μάθουμε τα όρια των αναζητήσεών μας. Πρέπει να
βάλομε φραγμό στις ολέθριες ιδέες. Πρέπει να οριοθετήσομε την αναζήτηση
των ηδονών. Πρέπει η ψυχή μας να είναι διαποτισμένη από την πίστη και
την αγάπη του Χριστού. Οι καλύτεροι πολεμιστές στον ρωμαϊκό στρατό ήσαν
οι Χριστιανοί, το ξέρετε αυτό; Ας θυμηθούμε εκείνο το «ἐν τούτῳ νίκα»
του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Οι Χριστιανοί στρατιώτες ενίκησαν ενταγμένοι
στον ρωμαϊκό στρατό, ναι· οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες και πλήθος
άλλων πολεμιστών -οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ανήκαν στον ρωμαϊκό
στρατό- όλοι αυτοί ήσαν Χριστιανοί.
Τότε, το ’40, πολέμησαν όχι μόνο οι στρατιώτες στο μέτωπο, αλλά
ολόκληρος ο ελληνικός λαός. Πολέμησαν και τα μετόπισθεν, όπως η
αεράμυνα. Ήμουν κι εγώ τότε, ήμουν μόλις δεκατριών ετών, και θυμάμαι μια
νύχτα ξενυχτήσαμε κάπου, μήπως εγίνετο κάποιος βομβαρδισμός, κάπου
εγίνετο κάποια πυρκαγιά να τρέξουμε να τη σβήσουμε. Και ξενυχτούσαμε…
Ναι, ξενυχτούσαμε… Ήταν και οι εθελόντριες νοσοκόμες… Ήσαν και οι
γυναίκες που έπλεκαν τη φανέλα του στρατιώτου με τα ατέλειωτα νυκτέρια
τους… Πολέμησαν και οι λιπόσαρκες, αλλά νευρώδεις γυναίκες της Πίνδου,
με τη μεταφορά πολεμοφοδίων και εκεί επάνω στα φοβερά βουνά, τα
χιονισμένα. Πολέμησε και η Εκκλησία με τις προσευχές της. Όλος ο λαός
της Ελλάδος πολέμησε. Και νικήσαμε. Γιατί όλοι είχαμε κοινό όραμα, τη
διαφύλαξη της πίστεως και της ελευθερίας.
Με σκέπη την Υπεραγία Θεοτόκο – ω, πόσο συγκινεί αυτό…- σήμερα όλη η
ακολουθία ήταν της Υπεραγίας Θεοτόκου για να την τιμήσουμε, για να την
δοξάσουμε, αν το προσέξατε, εις τον Όρθρον… Το ΟΧΙ που ελέχθη εξέφραζε
τη θέληση του λαού να αντισταθεί σε έναν υπέρ βωμών και εστιών αγώνα.
Τότε ακόμη υπήρχε το στοιχείο της υγείας της ψυχής. Σήμερα όμως;;;
Αγαπητοί. Πριν από το θαύμα του ’40, οι Ιταλοί προπαγάνδιζαν στους
Έλληνες τούτη τη θέση: «Να πάψουν οι Έλληνες να αναπολούν τις
Θερμοπύλες. Οι πόλεμοι σήμερα κερδίζονται με άρματα μάχης και αεροπλάνα
και όχι με ακόντια». Αυτό προπαγάνδιζαν οι Ιταλοί στην Ελλάδα. Έλεγαν
ότι διαθέτουν οκτώ εκατομμύρια λόγχες- το ενθυμείσθε; Όταν τότε όλος ο
πληθυσμός της Ελλάδας, τότε, το ’40, ήταν μόλις επτά εκατομμύρια
άνθρωποι… Μία λόγχη, και κάτι, ανήκε εναντίον του κάθε Έλληνος. Δηλαδή
ανήκε… να σουβλιστεί… Ζητούσαν να εκφοβίσουν τους Έλληνες και ήθελαν να
κάμψουν το νεύρο της ψυχής.
Αλλά οι Έλληνες είχαν ψυχή. Η ψυχή νικά. Ούτε τα τανκς, ούτε τα
πυροβόλα, ούτε, ούτε… βόμβες- η ψυχή νικά. Και η ψυχή τους δυνάμωνε με
την πίστη στον Θεό και την πατρίδα. Κι αυτό φάνηκε. Και τότε είχαμε τις
θαυμαστές επεμβάσεις του Θεού και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Όλοι το έλεγαν
που πήγαν να πολεμήσουν στο μέτωπο ότι η Παναγία τους εσκέπασε. Και η
ψυχή του Έλληνος, είτε στο μέτωπο, είτε στα μετόπισθεν, ήταν γεμάτη
πίστη και ζωή.
Αγαπητοί… Αν θέλομε να αντισταθούμε σε κάθε προσβολή του εχθρού, πρέπει
να έχουμε προηγούμενα νικήσει τον έσω εχθρόν: την αμαρτία. Αυτό θέλει ο
Θεός. Να λέμε πάντοτε ένα ηρωικό ΟΧΙ στην αμαρτία, μια αντίσταση στον
εχθρό διάβολο, και τότε, ω τότε… Εἰ ὁ Θεός ὑπέρ ἡμῶν, τίς καθ’ ἡμῶν; Αν ο
Θεός είναι μαζί μας, ποιος μπορεί να σταθεί εναντίον μας; Τότε η νίκη
θα είναι πάντοτε δική μας. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
Απομαγνητοφώνηση και ψηφιοποίηση:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΗ:
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/mnhmh_agivn/mnhmh_agivn_039.mp3