ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ
ΓΕΡΟΝΤΕΣ
α)
Γέρων Ἰωσὴφ ὁ ἡσυχαστὴς καὶ σπηλαιώτης[1]
(1897-1959).
«Ἐπίσης
γνώριζε τὰ ἠθικὰ σφάλματα τῶν ἄλλων καὶ καταλάβαινε ἀκόμα ἐὰν κάποιος εἶχε
πάθει ὀνείρωξι. Καὶ ἀρκετὲς φορὲς τὰ πνευματικοπαίδια του μας ἔλεγαν ὅτι τοὺς
εἶχε προειδοποιήσει γιὰ θέματα ποὺ θὰ τοὺς συνέβαιναν.
Κάποτε,
εἶχε ἔλθει ἕνας παπᾶς νὰ μᾶς ἐπισκεφθῇ. Κάθισε μὲ τὸν Γέροντα λίγο καὶ συνωμίλησαν
γιὰ πνευματικὰ ζητήματα. Κάποια στιγμὴ λέει ὁ ἱερέας:
- Δὲν
μπορῶ νὰ καταλάβω τὴν Νοερὰ προσευχή. Νὰ μοῦ τὴν διδάξετε πρακτικά.
- Ναί,
παπᾶ μου, ἀπαντάει ὁ Γέροντας.
Κι’
ἔτσι ἀποφάσισε νὰ μείνῃ μαζί μας γιὰ λίγες μέρες.
-
Γέροντα Ἰωσήφ, μιὰ καὶ θὰ μείνω μία ἑβδομάδα, νὰ λειτουργήσω μὲ τοὺς παπᾶδες
σου;
Τοῦ
ἀπαντᾶ ὁ Γέροντας:
- Νὰ σὲ
ἐξετάσω πρῶτα, ἂν ἔκανες γιὰ παπᾶς καὶ ἂν σὲ βρῶ ἐντάξει, θὰ σοῦ δώσω ἄδεια νὰ
συλλειτουργήσῃς.
Ὁ
ἱερέας ὅταν ἄκουσε αὐτὸν τὸν λόγο τὰ παράτησε ὅλα ἀμέσως καὶ εὐθὺς ἔφυγε ἀπὸ τὸ
Ἅγιον Ὄρος! Τί εἶχε συμβῇ;
Ὁ ἐν
λόγῳ ἱερέας εἶχε κωλύματα».
«Μιὰ
ἄλλη φορά, ἐπισκέφθηκε τὸν Γέροντα ἕνας διάκονος. Ὁ Γέροντας πληροφορήθηκε πὼς
ὁ διάκονος εἶχε κωλύματα καὶ τοῦ συνέστησε νὰ μὴν προχωρήσῃ στὴν Ἱερωσύνη. Ἀλλὰ
ὁ διάκονος ἄλλαζε κουβέντα.
-
Κέρασέ τον καὶ νὰ πηγαίνῃ, γιατὶ δὲν δέχεται τὸν λόγο».
β) Γέρων
Γαβριὴλ Ἁγιορείτης[2]
«Ἔρχονται
στὸ κελλί μου μερικοὶ ὑποψήφιοι ἱερεῖς καὶ μοῦ λένε: Ἔχει εὐλογία νὰ γίνω
ἱερέας;
Τοὺς
ρωτάω: Εἶχες σχέση ὁλοκληρωτικὴ μὲ γυναῖκα ἢ ἄνδρα πρίν...; Ἢ μέσα στὸ γάμο σου
μήπως μοίχευσες;
Καὶ μοῦ
λένε:
- Μὰ ὁ
Δεσπότης εἶπε πὼς μπορῶ. Τοὺς ἀπαντῶ: Ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως δὲν θὰ σὲ κρίνει ὁ
Δεσπότης ἀλλὰ ὁ Δεσπότης Χριστός.
- Μοῦ
εἶπαν πὼς ἂν ὑπάρχει πραγματικὴ μετάνοια, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νὰ σκεπάσῃ.
-
Σημασία δὲν ἔχει τί λέω ἐγὼ ἢ τί λέτε ἐσεῖς ἢ τί σᾶς λένε ἄλλοι. Σημασία ἔχει
τί λένε οἱ Ἅγιοι. Σημασία ἔχει ποιὸ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
γ)
Γέρων Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος
«Ἡ
Ἐκκλησία ἐπισήμως καὶ αὐθεντικῶς ἔχει ἐκφράσει ἐν προκειμένῳ τὴν γνώμην της.
Καὶ ἔχει εἴπει σαφῶς καὶ κατηγορηματικῶς ὅτι ἡ σαρκικὴ σχέσις τοῦ ζεύγους
‘πέντε λεπτὰ’ πρὸ τοῦ γάμου ἀποτελεῖ ὄχι ἁπλῶς ἁμαρτίαν, ἀλλ’ ἁμαρτίαν μεγάλην. Τόσον μεγάλην, ὥστε
νὰ συνιστᾷ αὕτη κώλυμα Ἱερωσύνης! (Εἶναι γνωστὸν ὅτι τὰ μικρὰ λεγόμενα
ἁμαρτήματα δὲν συνιστοῦν κωλύματα Ἱερωσύνης, ἄλλως οὐδεὶς θὰ ἐγίνετο «ἱερεύς...).
Ὁ ὑπὸ τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου
ἐπικυρωθεὶς ξθ΄ Κανὼν τοῦ Μ. Βασιλείου, λέγει: ‘Ἀναγνώστης, ἐὰν τῇ ἑαυτοῦ
μνηστῇ πρὸ τοῦ γάμου συναλλάξειεν,
ἐνιαυτὸν ἀργήσας, εἰς τὸ ἀναγινώσκειν δεχθήσεται, μένων ἀπρόκοπος’, ἤτοι, νὰ μένῃ μὲν εἰς τὸν βαθμόν του ὁ
Ἀναγνώστης, ὁ μετὰ τῆς μνηστῆς του πρὸ τοῦ γάμου συνελθὼν σαρκικῶς (ἀφοῦ
μάλιστα τιμωρηθῇ δι’ ἑνὸς ἔτους ἀργίας), νὰ μὴ προάγεται ὅμως περαιτέρω, δηλαδὴ
νὰ μὴ γίνεται οὔτε Διάκονος οὔτε Ἱερεύς!
Αὐτὰ διδάσκει καὶ αὐτὰ νομοθετεῖ ἡ ὑπὸ τοῦ Πνεύματος Ἁγίου φερομένη Ἐκκλησία.
Καὶ ἡμεῖς τολμῶμεν νὰ χαρακτηρίζωμεν ὡς ‘ἀστεῖα πράγματα’ τὰ θεόπνευστα
ἐντάλματά της; Δὲν ἀντιλαμβανόμεθα ὅτι οὕτω δὲν κινδυνεύομεν ἁπλῶς νὰ γίνωμεν
‘ἀστεῖοι’ ἡμεῖς, ἀντιπαρατάσσοντες τὰς ἰδικάς μας ‘κοιλιοπνεύστους’ θεωρίας εἰς
τὰς ἁγιοπνευματικὰς ἐμπειρίας Της (ἐπιτέλους τοῦτο, δηλ. Τὸ νὰ γίνωμεν
‘ἀστεῖοι’ ἡμεῖς, δὲν θὰ ἦτο καὶ μέγα κακόν...), ἀλλὰ κινδυνεύομεν νὰ εὑρεθῶμεν θεομάχοι;»[3]
Κάποιος
μοναχός, ὅταν ἦταν λαϊκός, ἔδωσε χρήματα σὲ μίαν νέα γιὰ νὰ κάνει ἄμβλωση. Ὁ
γέρων Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος θεωρεῖ ὅτι αὐτὸ εἶναι ἠθικὴ αὐτουργία στὴν
ἁμαρτία αὐτὴ καὶ ἑπομένως κώλυμα ἱερωσύνης. Εἶναι σημαντικὸ ὅμως ὅτι ὁ π.
Ἐπιφάνιος τονίζει ὅτι ὁ σκοπὸς τοῦ ἀνθρώπου ἢ τοῦ μοναχοῦ δὲν εἶναι νὰ γίνῃ
ἱερέας ἀλλὰ ἅγιος. Ὁ μοναχὸς πρέπει νὰ κόψῃ κάθε θέλημα καὶ ἐπιθυμία, που ἔχει
καὶ νὰ δοθῇ ὁλοκληρωτικὰ στὴν ὑπακοὴ πρὸς τὸν γέροντά του καὶ νὰ μὴν ἐπιθυμῇ νὰ
ἱερωθῇ ἢ νὰ ἔχῃ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐπιθυμία. Ἄλλο βέβαια ἂν ὁ γέροντας του τὸν
καλέσει νὰ ἱερωθῇ[4].
δ)
Ἅγιος Παΐσιος Ἁγιορείτης
Κάποιος
ρώτησε τὸν ἅγιο Παΐσιο, τὸ ἑξῆς: Ἀφοῦ ἡ ἐξομολόγηση τὰ σβήνει ὅλα, τότε γιατὶ
αὐτός, ποὺ κάνει μεγάλη σαρκικὴ ἁμαρτία δὲν μπορεῖ νὰ γίνῃ ἱερέας; Ἐκείνη τὴ
στιγμὴ ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔτυχε νὰ κρατᾷ δύο ἀνοξείδωτα κύπελλα, ποὺ κερνοῦσε νερὸ
στοὺς προσκυνητές. «Δὲ μοῦ λές», ρωτᾷ ὁ ἅγιος Παΐσιος, «ἂν τὸ κύπελλο σπάσει
καὶ τὸ ἡλεκτροκολλήσω, τότε δὲ θὰ γίνῃ γερό»; «Ναί», ἀπαντᾷ ὁ προσκυνητής, «καὶ
μάλιστα πιὸ γερὸ ἀπὸ ὅτι ἦταν πρίν». «Τότε», συνεχίζει ὁ ἅγιος «νὰ ποὺ τὸ ἕνα
μὲ τὴν κόλληση ἔγινε πολὺ γερό, ἐνῷ τὸ ἄλλο, ποὺ δὲν ἔχει κόλληση, δὲν εἶναι
μὲν τόσο γερό, ἀλλὰ εἶναι ἀπείραχτο. Ὅταν ἔλθῃ ὁ Βασιλιᾶς, μὲ ποιὸ ποτήρι θὰ
τοῦ δώσουμε νὰ πιῇ νερό»; «Με το δεύτερο», ἀπαντᾷ ὁ προσκυνητής, «τὸ ἀπείραχτο,
ποὺ δὲν ἔχει κολληθεῖ». «Ἐ, γι’ αὐτὸ κάνουμε ἱερεῖς ἐκείνους, ποὺ δὲν ἔκαναν
ἁμαρτία ἀσχέτως ἐὰν δὲν εἶναι τόσο θερμοί, ὅσο ἐκεῖνοι, ποὺ ἔκαναν ἁμαρτία»,
τελειώνει ὁ ἅγιος Παΐσιος[5].
«-
Γέροντα, ἡ θεία Χάρις χάνεται ἀπὸ ἕναν κληρικό, ὅταν πέσῃ σὲ κάποιο θανάσιμο
ἁμάρτημα;
- Ὄχι,
πῶς νὰ χαθῇ; Ἡ θεία Χάρις μπορεῖ νὰ ἀπομακρυνθῇ, ὄχι ὅμως νὰ χαθῇ. Ἕναν ἱερέα,
ἅμα τὸν κάνουν ἀργό, ἔχει τὴν ἱερωσύνη, ἀλλὰ τὰ Μυστήρια δὲν ἐνεργοῦν. Δὲν ἔχει
δύναμη πιὰ ὁ ἱερεύς. Τὸ κυριώτερο εἶναι ἡ Χάρις. Ἂν ἀποκατασταθῇ, τότε εἶναι τὰ
Μυστήρια ἔγκυρα.
Θέλει
πολλὴ διάκριση στὸ θέμα τῶν ἱερέων ποὺ ἔχουν κωλύματα. Χρειάζεται πολλὴ προσοχὴ
νὰ μὴ δημιουργηθῇ μὲ ἀδιάκριτες αὐστηρότητες σκάνδαλο στὸν κόσμο καὶ μπῇ σὲ
λογισμοὺς καὶ ἡ οἰκογένεια τοῦ ἱερέως. Νὰ παύῃ τὶς Λειτουργίες μὲ τρόπο, γιὰ νὰ
μὴ γίνεται κακὸ στοὺς πιστοὺς ἀντὶ γιὰ καλό. Γιατὶ τὰ κωλύματα τὰ ξέρει ὁ Θεὸς
καὶ ὁ ἱερεύς. Ἐὰν ὅμως παύσῃ ἀμέσως, τότε καὶ οἱ πιστοὶ καὶ ἡ οἰκογένειά του θὰ
μποῦν σὲ λογισμούς, καὶ ἔτσι τὸ κακὸ θὰ εἶναι μεγαλύτερο.
Βλέπω
πὼς καμμιὰ φορὰ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς καὶ εὐλαβεῖς κληρικοὶ νὰ πάθουν κάτι σωματικό,
π.χ. νὰ τρέχῃ ἡ μύτη τους αἷμα ἢ νὰ πονᾶ τὸ στομάχι τους κ.λ.π. καὶ νὰ ἐμποδίζωνται
ἀπὸ τὴν Λειτουργία, καὶ ἔτσι νὰ ἀναπαύωνται οἱ ἱερεῖς ποὺ ἔχουν κωλύματα καὶ
πρέπει νὰ παύσουν νὰ λειτουργοῦν. Ἔρχεται καμμιὰ φορὰ κανένας ἱερεὺς στὸ Καλύβι
ποὺ ἔχει κάποιο κώλυμα, ὁ καημένος, καὶ βλέπω ὅτι πρέπει νὰ σταματήσῃ νὰ
ἱερουργῇ. Καμμιὰ φορὰ ὅμως συμβαίνει ὁ ἐπίσκοπός του νὰ ἔχῃ διαφορετικὴ γνώμη.
Μετὰ τί νὰ πῇς; Μόνον προσευχὴ μπορεῖς νὰ κάνῃς καὶ ἐπεμβαίνει ὁ Θεός.
Συγκεκριμένα, εἶχα πεῖ σὲ κάποιον καὶ τὸν προετοίμασα νὰ ἀφήσῃ τὴν ἱερουργία.
Ὅταν τὸ εἶπε στὸν Πνευματικό του καὶ στὸν ἐπίσκοπό του, δὲν συμφώνησαν. Ἔτσι
συνέχισε νὰ ἱερουργῇ, ἐνῷ εἶχε τὸ κώλυμα. Μετὰ ἀπὸ λίγο διάστημα τὸν χτύπησε
ἕνα αὐτοκίνητο. Ἐνῷ ἦταν πάνω στὸ πεζοδρόμιο, ἀνέβηκε ἐκεῖ τὸ αὐτοκίνητο καὶ
τὸν ἄφησε στὸν τόπο! «Φοβερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος»[6]!
ε)
Γέρων Ἰάκωβος Τσαλίκης
Καὶ ὁ
γέροντας Ἰάκωβος Τσαλίκης έλεγε χαρακτηριστικά: «Οὐδέποτε νὰ χειροτονηθῇ
ἄνθρωπος μὲ κωλύματα ἱερωσύνης. Εἶδα ἕναν ἱερέα, ποὺ πῆρε συμμαρτυρία
πνευματικοῦ, χωρὶς νὰ ἐξομολογηθῇ καθαρὰ καὶ μετὰ τέσσερα χρόνια μοῦ ἀποκάλυψε
τὸ ἁμάρτημα, ποὺ ἦταν κώλυμα ἱερωσύνης, τὸ πρόσωπό του μαῦρο καὶ λυπημένο,
καμιὰ χαρὰ δὲν εἶχε ἐπάνω του. Πολὺ μὲ στενοχώρησε ἡ κατάστασή του»[7]!
στ) Γέρων Ἰωάννης τῆς Μονῆς τῶν Σπηλαίων (Πσκώφ)
Ἡ
μετάνοια σημαίνει ἀλλαγὴ καὶ θέλει κόπο.
«Δούλη
τοῦ Θεοῦ Μ.!
Εἶναι
κάπως δύσκολο νὰ σᾶς ἀποκαλῶ μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα, καθὼς τώρα εἴστε ἀπολύτως δούλη
τοῦ ἐχθροῦ.
Ὅλα τὰ
καταλαβαίνετε, ἀλλὰ ἡ ψυχὴ σκόνταψε στὴ φιληδονία καὶ ὁ ἐχθρὸς εἶναι
ἱκανοποιημένος, ποὺ ἔπιασε ἱερέα καὶ τὸν πῆρε ἀπὸ τὸν Θεό. Διότι ὅλα ὅσα τώρα
αὐτὸς ὁ ἱερέας τελεῖ στὴν Ἁγία Τράπεζα, πέφτουν στὸ κεφάλι του ὡς καυτὰ
κάρβουνα, ἐνῷ ἐσᾶς ὁ ἐχθρὸς σᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μέσῳ τῆς
ἀδιαφορίας γιὰ τὴ σωτηρία σας.
Ὁ Θεὸς
δὲν μυκτηρίζεται, ἀλλὰ καὶ οἱ δυό σας αὐτὸ κάνετε.
Προσιδιάζει
στοὺς ἀνθρώπους νὰ πέφτουν, ἀλλά, ἀφοῦ ἔπεσαν, χρειάζεται ἀμέσως νὰ σηκώνονται.
Σὲ σᾶς ὅμως δὲν εἶναι ἁπλὰ πτώση, ποδοπατήσατε τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ποὺ δόθηκε
στὸν ἄνθρωπο κατὰ τὴ χειροτονία.
Τὶς
ἁμαρτίες σας πρέπει νὰ τὶς ἐξομολογηθεῖτε σὲ Ἀρχιερέα, ἱερέας δὲν μπορεῖ νὰ τὶς
λύσῃ. Οἱ ἁμαρτίες εἶναι εὔκολο νὰ γίνουν, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἀνόρθωση ἀπὸ τὴν ἁμαρτία
χρειάζονται πολλὲς προσπάθειες καὶ κόπος. Ἀλλὰ ἡ ζωὴ εἶναι τόσο σύντομη, ἐνῷ
μπροστά μας βρίσκεται ἡ αἰωνιότητα. Πηγαίνετε στὸν Δεσπότη καὶ οἱ δύο, ἂν θέλετε
σωτηρία γιὰ τὸν ἑαυτό σας καὶ τὸν ἱερέα».
ζ)
Κατηχητὴς π. Ἄγγελος Νησιώτης
«Περιπτώσεις
ἀποκλείουσαι τὴν ἐκκλησιαστικὴ οἰκονομίαν
1.
Οἰκονομία δὲν χωρεῖ εἰς τὰ κωλύματα Ἱερωσύνης
Οἱ ὑποπεσόντες εἰς τὰ σαρκικὰ
ἁμαρτήματα, περὶ τῶν ὁποίων ὁμιλεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τὸ α΄ κεφάλαιον τῆς
πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολῆς, καὶ τῶν ἀκατανόμαστων ἐπὶ κτηνῶν πράξεων παντελῶς
κωλύονται ἀπὸ τῆς Ἱερωσύνης ἢ χειροτονηθέντες καθαιροῦνται ἄνευ οἴκτου. Κατὰ
τὸν Μ. Βασίλειον δὲν ἐπιτρέπεται εἰς τὸν τοιοῦτον “νὰ ἅπτηται τῶν ἱερῶν, κἂν
πάνυ ἄξιος ᾖ”. Ὁ Ἐξομολόγος οὐδαμῶς πρέπει νὰ ὑποχωρήσῃ, ἀλλὰ νὰ ἀρνηθῇ εἰς
τοιοῦτον νὰ χορηγήσῃ τὴν Πνευματικὴν συμμαρτυρίαν.
Ὄχι
μόνον οἱ τοιοῦτοι ἐμποδίζονται ἀπὸ τὴν Ἱερωσύνην, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνος ποὺ συνήφθη
κατὰ τὴν μνηστείαν του μὲ ἐκείνην ποὺ συνεζεύχθη καὶ αὐτὸς ἐμποδίζεται ἀπὸ τὴν
Ἱερωσύνην, διότι ἐτέλεσε πορνείαν.
Ἐπίσης
ἐμποδίζονται ἀπὸ τὴν Ἱερωσύνην οἱ δίγαμοι καὶ οἱ συζευχθέντες μὴ παρθένον. Οἱ
δὲ κρατοῦντες παρ’ ἑαυτοῖς τὴν σύζυγόν των μοιχευθεῖσαν καθαιροῦνται»[8].
Σχόλια: Εἶναι ξεκάθαρο ὅτι δὲν
χωρεῖ οἰκονομία στὰ κωλύματα ἱερωσύνης οὔτε λύπη οὔτε οἶκτος! Ἀκόμη καὶ ἂν ἡ
σύζυγός σου δὲν ἦταν παρθένος πρὸ τοῦ γάμου, αὐτὸ ἀποτελεῖ κώλυμα ἱερωσύνης.
[1] ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΦΙΛΟΘΕΪΤΟΥ, Ὁ γέροντάς μου Ἰωσὴφ ὁ ἡσυχαστὴς καὶ
σπηλαιώτης (1897-1959), ἔκδ, Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀντωνίου Ἀριζόνα, Ἡνωμένες
Πολιτεῖες Ἀμερικῆς 2008 σσ. 246-247.
[2] ΓΕΡΩΝ ΓΑΒΡΙΗΛ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ,
Θεοδρομία, Συνέντευξη περὶ παπισμοῦ καὶ
ἄλλων θεμάτων, ἔτος ΙΖ΄, τεῦχος 1, Ἰανουάριος – Μάρτιος 2015, σ. 92. Βλ.
Γαβριὴλ Ἁγιορείτου (μοναχοῦ), Πάπας καὶ οἰκουμενστές, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη,
Θεσσαλονίκη 2015, σ. 11.
[3] ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ι. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ,
(ἀρχιμ.), Προγαμιαῖαι σχέσεις, πολιτικὸς
γάμος, ἀμβλώσεις (ἀναδημοσιεύσεις ἄρθρων), ἐκδ. Ὀρθόδοξος Τύπος, ἐν Ἀθήναις
1986, σ. 14.
[4] Βλ. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου
(ἀρχιμ.), Ἄρθρα, Μελέται, Ἐπιστολαί,
τ. Α΄, ἐν Ἀθήναιας 1986, σσ. 244-246.
[5] Χαριτωμένες διδαχὲς τοῦ γέροντος
Παϊσίου, Σωτήριος Λυσίκατος.
[6] ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, Λόγοι Α΄, Μὲ πόνο καὶ ἀγάπη γιὰ τὸν σύγχρονο
ἄνθρωπο, ἔκδ. Ἱερὸν ἡσυχαστήριον Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ θεολόγος, Σουρωτή
Θεσσαλονίκη 1998, σσ. 317-318.
[7] «Ἕνας ἅγιος γέροντας, ὁ
μακαριστὸς π. Ἰάκωβος, ἐκδ. Ἱ. Μ. ὁσίου Δαυὶδ γέροντος, Ροβιὲς Εὐβοίας».
http://chrvassiliades.blogspot.com/