Μία
συχνή ερώτηση που αντιμετωπίζουμε οι πιστοί, από ανθρώπους που δεν ζουν
πνευματικά, είναι πώς δεν έχουμε αμφισβητήσει ή εγκαταλείψει την πίστη
μας. Εφόσον μας μεγάλωσαν με αυτήν από μικρά παιδιά, θεωρούν ότι η πίστη
μας είναι αδικαιολόγητη. Δεν την επιλέξαμε, αλλά μας τη «φόρεσαν» οι
γονείς μας. Γιατί λοιπόν, να μην την αμφισβητήσουμε; Να μη δοκιμάσουμε
κάτι καινούριο;
Αυτή η ερώτηση δεν είναι απαραίτητα στοχευμένη σε εμάς τους χριστιανούς. Το ίδιο θα έλεγαν σε οποιονδήποτε μεγάλωσε μέσα σε μία ορισμένη θρησκεία. Θα τον κατηγορούσαν, ίσως, ότι είναι «κλειστόμυαλος». Αντίθετα, ένας θαρραλέος άνθρωπος, θα τολμούσε να πάει κόντρα στις σταθερές. Να ζήσει λίγο, χωρίς «πρέπει» και «μη». Ελεύθερος. Και να βγάλει τα δικά του, ολοδικά του συμπεράσματα για τη ζωή σε αυτό τον κόσμο.
Αυτή η ερώτηση δεν είναι απαραίτητα στοχευμένη σε εμάς τους χριστιανούς. Το ίδιο θα έλεγαν σε οποιονδήποτε μεγάλωσε μέσα σε μία ορισμένη θρησκεία. Θα τον κατηγορούσαν, ίσως, ότι είναι «κλειστόμυαλος». Αντίθετα, ένας θαρραλέος άνθρωπος, θα τολμούσε να πάει κόντρα στις σταθερές. Να ζήσει λίγο, χωρίς «πρέπει» και «μη». Ελεύθερος. Και να βγάλει τα δικά του, ολοδικά του συμπεράσματα για τη ζωή σε αυτό τον κόσμο.
Αν
όμως η ερώτηση είναι κοινή για όλες τις θρησκείες, η απάντηση δεν είναι
η ίδια. Η έμφυτη ελευθερία του ανθρώπου είναι επικίνδυνη, όταν μία
πίστη κηρύσσει το ψεύδος. Για αυτό πρέπει είτε να καταπιεστεί, ώστε να
θωρακιστεί η πλάνη, είτε να αφεθεί αχαλίνωτη, ώστε αποπροσανατολισμένος ο
άνθρωπος, να μην μπορέσει να ελευθερωθεί από το ψέμα. Πιο προφανές
γίνεται αυτό στον ισλαμικό κόσμο, όπου η βία χρησιμοποιείται για την
αποτροπή της όποιας παρέκκλισης από τις θρησκευτικές παραδόσεις. Ακόμη
και στη Δύση, όπου το Ισλάμ είναι μειονοτική πίστη, απαγορεύεται με νόμο
η αμφισβήτηση του Προφήτη και της θρησκείας του! Σε πολυθεϊστικές
θρησκείες, όπως ο ινδουισμός ή ο βουδισμός, η πίστη συχνά είναι ζυμωμένη
με την κοινωνική οργάνωση, ώστε τίθεται εκτός αμφισβήτησης. Σε άλλες
περιπτώσεις, περιέχει τόσο γενικόλογα προστάγματα, που ο άνθρωπος
δύσκολα μπορεί να χτίσει τη ζωή του βασιζόμενος αποκλειστικά στα
διδάγματά της. Όσο για τις χριστιανικές αιρέσεις, είναι προφανές ότι
έχουν ερμηνεύσει κατά το δοκούν την έννοια της ελευθερίας, το «ει τις
θέλει οπίσω μου ελθείν» που απηύθυνε ο Κύριος ως κάλεσμα στους
ανθρώπους. Οι παπικοί, με το να την καταπνίξουν στον μέγιστο βαθμό,
ανακηρύσσοντας τον αρχηγό της αιρέσεώς τους ως κάποιου είδους ιερό
τοτέμ, έναν «αλάθητο» άνθρωπο, που ο λόγος του είναι νόμος. Οι δε
προτεστάντες, με το να αφήσουν την ελευθερία να οργιάζει, παρασύροντας
τον καθένα σε διαφορετικό μονοπάτι, χωρίς να δεσμεύεται σε τίποτα.
Μάλιστα, να έχει ο κάθε ένας τη δυνατότητα ιδρύσεως μιας δικής του
ερμηνείας, αν το θελήσει.
Στην
Ορθοδοξία, κηρύσσουμε το «ελθέ και ιδέ». Ο κάθε πιστός, μπορεί να
γνωρίσει βιωματικά την αλήθεια του Ορθοδόξου δόγματος. Να καταλάβει την
ειρήνη που φέρνει στην καρδιά του, την αλλιώτικη ειρήνη, που δεν είναι
«εκ του κόσμου τούτου». Είναι πράγματι εντυπωσιακό, το πόσα χειροπιαστά
θαύματα γίνονται συνεχώς στην εκκλησία μας! Οι περισσότεροι από εμάς, αν
δεν έχουμε προσωπικά βιώσει ένα θαύμα, έχουμε πάντως έναν φίλο ή
γνωστό, που χρωστά πολλά σε κάποιον άγιο ή στην Παναγία μας. Ακούμε και
βλέπουμε συνεχώς να γίνονται ιάσεις, να επαληθεύονται προφητείες, να
αλλάζουν άνθρωποι απ’ τη χάρη του Θεού. Αλλάζουμε οι ίδιοι από τη χάρη
του Θεού, μέρα με τη μέρα. Είναι και αυτό ένα θαύμα. Αυτό τελικά μας
κρατά, παρά τις αμφιβολίες και τις δυσκολίες που έχει η πνευματική ζωή,
αυτό μας πείθει, παρά τα ερωτηματικά που συχνά φαίνονται
αξεπέραστα. Ότι υπάρχει μέσα μας αυτή η άρρητη βεβαιότητα, αυτή η
στερεή ομολογία απ’ τα βάθη της ψυχής, ότι η Ορθόδοξη πίστη μας είναι
αληθινή.
Πηγάζει
η ομολογία μας, από την σχέση της κάθε μιας ψυχής με το Χριστό, και
μαζί ολόκληρης της εκκλησίας με Εκείνον, που είναι κεφαλή Της. Για αυτό,
η απάντηση της Εκκλησίας στην αμφιβολία είναι πάντα η πραότητα. Η
κατανόηση, η ανοχή. Ο διάλογος! Δεν φοβάται την αμφισβήτηση. Σήμερα, δε
φοβόμαστε τις ανησυχίες του κόσμου, ότι η Εκκλησία θα διασπείρει τον
κορωνοϊό μέσα από τη Θεία Κοινωνία. Γνωρίζουμε ότι η πίστη μας είναι
αληθινή, είμαστε βέβαιοι ότι θα φανεί η αλήθεια της πιο πολύ, μέσα από
τον πόλεμο. Ο Άγιος Παΐσιος, όταν γνώρισε έναν νέο που αναζητούσε το
Θεό, μα είχε και τις επιφυλάξεις του, μήπως οι απαντήσεις βρίσκονται
στον ινδουισμό, δεν ταράχθηκε, ούτε έπεσε σε απαγορεύσεις. Απλά και
αγαπητικά τον νουθετούσε, με υπομονή του εξηγούσε το μεγαλείο της
Ορθοδοξίας. Ο ίδιος ο νέος πήγε μάλιστα στην Ινδία για να βεβαιωθεί για
τις αναζητήσεις του. Τελικά, γύρισε, βέβαιος για την αλήθεια του Χριστό.
Επειδή όταν η πίστη πηγάζει όχι από τις διδαχές των ανθρώπων, αλλά από
την αποκάλυψη του Θεού, δεν φοβάται την αμφισβήτηση. Μάλιστα, την
καλωσορίζει. Μέσα από την αμφισβήτηση, λάμπει η αλήθεια της.