Πώς όχι μόνο να διαβάζουμε το Ευαγγέλιο, αλλά και να ζούμε σε συμφωνία με αυτό. Μέρος Α.

(Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την ανάγνωση και κατανόηση του κατά Ιωάννη Κεφ.17)

Ιερέας Πάβελ Σερζάντοφ

    

Χρυσά λόγια έχουν ειπωθεί από τον φιλόσοφο Ποβάρνιν (ΣτΜ: Σεργκέι Ιννοκέντιεβιτς, 1872-1950, Ρώσος φιλόσοφος) αναφορικά με βιβλία που εμπνέουν. Θα είναι χρήσιμο να σημειώσει κανείς τα πιο «ζουμερά» κομμάτια από ένα τέτοιο βιβλίο, να τα διαβάσει ξανά και ξανά και να είναι αυτά πηγή έμπνευσης. Και μετά από κάθε ανάγνωση, να σκεφτεί πώς να χρησιμοποιήσει τα ερεθίσματα που έλαβε από το βιβλίο στη ζωή. Και να τα μετατρέψει σε πράξεις το συντομότερο δυνατό. Και αυτό θα γίνει έτσι μια πολύτιμη δεξιότητα. Διαφορετικά, η «συνάντηση» μ’ ένα εμπνευσμένο βιβλίο θα οδηγήσει σε άνευ περιεχομένου ονειροπόληση. Χρυσά λόγια, πραγματικά!

Η Καινή Διαθήκη είναι σε θέση να προσφέρει σε κάποιον πολύ περισσότερα και από το ιδιοφυέστερο κείμενο του κόσμου. Αρκεί μόνο να τη διαβάσει κανείς σωστά

Αυτά τα χρυσά λόγια αναφέρονται σε βιβλία λαμπρών συγγραφέων. Και τι μπορεί να πει κανείς τότε για το βιβλίο των βιβλίων; Η Καινή Διαθήκη είναι σε θέση να προσφέρει σε κάποιον πολύ περισσότερα πράγματα και από το ιδιοφυέστερο κείμενο του κόσμου. Αλλά για να γίνει αυτό πραγματικότητα, πρέπει να τη διαβάζουμε σωστά. Βασισμένος στην εμπειρία της Εκκλησίας ανά τους αιώνες, ο Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος συμβούλευε να διαβάζουμε την Καινή Διαθήκη ως εξής:

1. Θέσατε εαυτούς στην παρουσία του Θεού, προσευχηθείτε για τη φώτιση του νου σας.
2. Διαβάστε ένα απόσπασμα από τον Λόγο του Θεού.
3. Στοχαστείτε πάνω σε αυτό, για ν’ αποσαφηνίσετε μέσα σας αυτό που έχετε διαβάσει.
4. Να ξυπνήσετε μέσα σας την συμπάθεια γι’ αυτό που είναι κατανοητό, να το βάλετε στην καρδιά σας, να το αγαπήσετε.
5. Να θέλετε διακαώς να εφαρμόσετε στη ζωή την Αλήθεια που σας αποκάλυψε ο Θεός και που την αγαπήσατε.
6. Προσδιορίστε σε ποιες περιπτώσεις είναι χρήσιμες οι αλήθειες από τον Λόγο του Θεού που κατανοήσατε και αγαπήσατε.
7. Να εφαρμόζετε τις αλήθειες στην πράξη, δηλαδή να ζείτε σύμφωνα με τις Γραφές.

Όποιος προσπάθησε να διαβάσει την Καινή Διαθήκη με αυτόν τον τρόπο, ξέρει από πρώτο χέρι ότι ο Θεός ευλογεί αυτήν την προσέγγιση απέναντι στη Βίβλο. Βοηθά στην κατανόηση, εμπνέει, δίνει δύναμη να ζει κανείς σύμφωνα με τις Γραφές. Ο Θεός κάνει πραγματικότητα αυτό που φαίνεται αδύνατο να γίνει. Ο Λόγος του είναι πάντα ζωντανός και ενεργός.

Αυτός ο τρόπος ανάγνωσης δεν είναι τόσο περίπλοκος όσο φαίνεται. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Ας διαλέξουμε ένα απόσπασμα από την Καινή Διαθήκη. Π.χ. το 17ο κεφάλαιο του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου. Και ας ακολουθήσουμε τις συμβουλές του Αγίου Θεοφάνη, αναλύοντας λεπτομεριακά τις συμβουλές του, όπου αυτό είναι απαραίτητο.

1.
Κύριε, διαφώτισε το μυαλό μου, βοήθησε ν’ αφομιώσω τον ζωοποιο σου Λόγο!
Άκουσον και ελέησον!

Μπορούμε να προσευχηθούμε, χρησιμοποιώντας τα λόγια του Αγίου Ιγνατίου:

«Σώσον, Κύριε, και ελέησον τους δούλους σου (αναφέρουμε ονόματα) με τα λόγια του Θείου Ευαγγελίου που τα αναγιγνώσκουμε προς την σωτηρία ημών. Κύριε, κάψε τα αγκάθια όλων των αμαρτημάτων μας, και ας παραμείνει μέσα μας η χάρη Σου, η εξαγνίζουσα και καθαγιάζουσα ολόκληρον τον άνθρωπο, στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν".

2.
Ανάγνωση του κατά Ιωάννη 17.

Διαβάζουμε αργά, από την αρχή έως το τέλος του κεφαλαίου^[1]. Ας έχουμε πρώτα μια γενική εντύπωση.

3.
Στοχάζομαι πάνω στο κατά Ιωάννη 17, κάνω ερωτήσεις:
«Ποιον συνάντησα σε αυτό το κεφάλαιο της Βίβλου ως αναγνώστης; Τι συμβαίνει εδώ και σε ποιο πλαίσιο; Πού και πότε;»

Βλέπουμε τον Χριστό και τους Αποστόλους Του στον Μυστικό Δείπνο. Ακούγεται η Υπερφυής Προσευχή του Χριστού. Ο Χριστός ετοιμάζεται για τον Γολγοθά, ο Σταυρός του μαρτυρίου θα γίνει τόπος δόξας του Χριστού. Πριν από 2.000 χρόνια, ο Χριστός βασιλιάς έρχεται στην Ιερουσαλήμ της Παλαιάς Διαθήκης. Έρχεται η στιγμή που Αυτός, ως Αρνί του Θεού, θα προσφέρει θυσία. Θ’ αφήσει να κυλήσει το Αίμα της Καινής Διαθήκης, προς εξιλέωση των αμαρτιών των ανθρώπων. Ο Χριστός προσεύχεται στον Επουράνιο Πατέρα να σώσει τους Αποστόλους από το κακό, από τον επαχθή πειρασμό. Ο Χριστός προσεύχεται για τους άλλους μαθητές Του, για την Εκκλησία της Καινής Διαθήκης.

Είναι χρήσιμο ν’ αναρωτηθούμε εδώ: Ποιο είναι το μήνυμα που διαφαίνεται από τον Λόγο του Θεού περί των συμμετεχόντων στa βιβλικά γεγονότα; Γεγονός είναι ότι ο Λόγος του Θεού δεν είναι απλά «πληροφορίες προς προβληματισμό», αλλά είναι οδηγός για δράση. Ως τέτοιον, τουλάχιστον, τον αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι της βιβλικής εποχής. Από την άλλη, στην σημερινή μας εποχή εκλαμβάνουμε σχεδόν τα πάντα ως πληροφορίες. Και όμως, ο Λόγος του Θεού μάς βοηθά όταν χαθούμε, όταν χάνουμε τον δρόμο και τον ψάχνουμε. Ο Λόγος του Θεού μάς δείχνει τον σωστό δρόμο. Ο Θεός μάς δείχνει τον ασφαλή δρόμο, περπατώντας δίπλα σε αυτούς που Tον ακούνε. Ο Λόγος του Θεού δεν είναι μόνο ένας πλοηγός, ένας (οδικός) δείκτης στο μονοπάτι, είναι γεμάτος με ζωντανή δύναμη, ο Θεός μάς κάνει πιο δυνατούς, εν όσο περπατάμε αυτό το μονοπάτι.

Ο Λόγος του Θεού δεν είναι «πληροφορίες για προβληματισμό», αλλά οδηγός για δράση

Το κατά Ιωάννη κ. 17 είναι γραμμένο από Απόστολο συμμετέχοντα στον Μυστικό Δείπνο. Ο Απόστολος Ιωάννης γράφει στο Ευαγγέλιό του ότι εκπληρώθηκε η προσευχή του Χριστού: Ο ίδιος ο Απόστολος άντεξε τη δοκιμασία, παρέμεινε με τον Χριστό, δεν φοβήθηκε, ήταν στον Γολγοθά. Ο Χριστός προσευχήθηκε για ν’ αγιαστούν οι Απόστολοι με τη δύναμη του Θεού, δηλαδή να είναι κτήματα του Θεού, να ζήσουν υπό τη Σκέπη του Υψίστου. Και η προσευχή έγινε πραγματικότητα.

Τα μηνύματα του Λόγου του Θεού προς τους πρώτους αναγνώστες: Ο Απόστολος συγγράφει το Ευαγγέλιο μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, "στην εξορία", αλλά πριν από τη μεταφορά στο νησί της Πάτμου (όπου και συνέγραψε το θεόπνευστο βιβλίο της Αποκάλυψης). Οι πρώτοι αναγνώστες του κατά Ιωάννη είχαν στα χέρια τους ένα Ευαγγέλιο, στο οποίο το 90% του κειμένου δεν αποτελεί επανάληψη των πρώτων τριών Ευαγγελίων (κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκά). Τι το καινούργιο μπορούσαν να μάθουν οι πρώτοι αναγνώστες από το κατά Ιωάννη κ. 17; Ότι ο Χριστός ζητά από την Εκκλησία Του να είναι εκεί ακριβώς όπου είναι ο ίδιος, ώστε η Εκκλησία να μπορεί να οραθεί την ουράνια δόξα του Χριστού. Στη σημερινή εποχή, «δόξα» σημαίνει φήμη, τιμή. Για την παλαιοχριστιανική κοινότητα, όμως, η «δόξα» ήταν η λαμπρή δύναμη, η σαφής παρουσία του Θεού εν Σώματι Χριστού^[2].

Μερικοί Χριστιανοί βυθίζονται στη μελέτη του πολιτισμού των ανθρώπων της Βιβλικής εποχής και διαβάζουν σύγχρονες επιστημονικές έρευνες περί της βιβλικής ιστορίας και Κριτικής των Κειμένων (ΣτΜ: Textology). Τέτοιες μελέτες πρέπει ν’ αντιμετωπίζονται με προσοχή. Πριν από περίπου 200 χρόνια, οι Προτεστάντες έκαναν μόδα τις «υπερκριτικές» (ΣτΜ: Βλ. συνέχεια για ερμηνεία του όρου) εργασίες πάνω στις Βιβλικές Σπουδές. Εξωτερικά, αυτή η «κριτική για χάρη της κριτικής» διαμορφώνεται σύμφωνα με τα πρότυπα της επιστημονικής έρευνας, αλλά στην ουσία οδηγεί τους αναγνώστες σ’ ένα ψευδοεπιστημονικό αδιέξοδο. Βέβαια, πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι το έχουν αντιληφθεί αυτό και τα τελευταία 100 χρόνια η κατάσταση στις «επιστημονικές Βιβλικές Σπουδές» έχει αρχίσει να βελτιώνεται. Για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς είναι προφανές ότι οι Άγιοι Πατέρες δεν ήταν χειρότεροι από τους σύγχρονους μελετητές, καθ’ ότι εξοικειωμένοι με την πραγματικότητα του βιβλικού πολιτισμού. Και αυτό, ήδη, επειδή οι ιεροί πατέρες ζούσαν πιο κοντά στις βιβλικές πραγματικότητες στον χρόνο και τόπο. Έζησαν σύμφωνα με τη Βίβλο, ένα ιδιαίτερο βιβλίο. Ο Λόγος του Θεού βάζει τον αναγνώστη στον χώρο Του. Οι Άγιοι Πατέρες κοίταξαν τη Βίβλο όχι από έξω, αλλά από μέσα.

Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό για εμάς το θέμα του μηνύματος του Λόγου του Θεού, σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες^[2]. Είναι οι πνευματικοί διάδοχοι των Αποστόλων και όχι απλά και μόνο υπέροχοι χριστιανοί συγγραφείς του παρελθόντος, όπως πιστεύουν πολλοί Καθολικοί και Προτεστάντες. Οι Βιβλικές ερμηνείες των Αγίων Πατέρων στο διάβα των αιώνων φτιάχνουν τη χρυσή αλυσίδα Παράδοσης της Εκκλησίας. Μερικούς «κρίκους» αυτής της αλυσίδας βλέπουμε στο παράδειγμα του κατά Ιωάννη κ. 17.

Οι Βιβλικές ερμηνείες των ιερών πατέρων στο διάβα των αιώνων φτιάχνουν τη χρυσή αλυσίδα της Παράδοσης της Εκκλησίας

Για τον Άγιο Αθανάσιο της Αλεξανδρείας (4ος αι.), τα λόγια του Υιού του Θεού: «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί» (Ιωάννης 17, 21) υποδεικνύουν θέωση. Για τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο (5ος αι.), το ότι ο Χριστός έστρεψε τα μάτια του στον ουρανό κατά τη διάρκεια της προσευχής, αποτελεί υπόδειξη για τη χρήση της καρδιακής προσευχής κατά τη διάρκεια των πειρασμών. Σύμφωνα με την ερμηνεία του οσίου Θεοφυλάκτου της Βουλγαρίας (XI αιώνας), βρισκόμαστε μπροστά σε μια έκφραση του δόγματος του Χριστού ως Θεανθρώπου: Ο Πατέρας έδωσε στον Υιό τους ανθρώπους και ο Υιός έδωσε στους ανθρώπους την αιώνια ζωή -που σημαίνει ότι ο Υιός είναι Θεός (Ιωάννης 17, 2).

Ο Όσιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνοφ (ΧΙΧ αιώνας) σημειώνει ότι ο Χριστός φανερώνει το όνομα του Πατρός (κατά Ιωάννη 17, 6), δηλαδή μεταδίδει στους ανθρώπους την τέλεια γνώση Εκείνου που είναι πάνω από τη Γνώση. Αυτό αποτελεί μια υπόδειξη για μια ασκητική πορεία προς τον Θεό : Εξαγνισμός από τα πάθη → γνώση (καρδιακή προσευχή) → τελειότητα στη γνώση του Θεού. Ο Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης (ΧΧ αιώνα) βλέπει εδώ ένα μήνυμα περί καταστροφών (ΣτΜ: Πείνας κλ.π.): Οι Απόστολοι δεν είναι από αυτόν τον κόσμο (κατά Ιωάννη 17, 14), εάν υπήρχαν τώρα περισσότεροι άνθρωποι όχι από τον κόσμο, τότε δεν θα υπήρχε εκδήλωση της οργής του Θεού.

Μετά από αυτές τις υποδείξεις, στις οποίες γίνεται αισθητή η σφραγίδα μιας συγκεκριμένης εποχής (4ος, 11ος, 11ος, 19ος και 20ος αιώνας), μπορούμε ν’ αναζητήσουμε μια ένδειξη του Λόγου του Θεού για όλες τις εποχές. Μια τέτοια γενική υπόδειξη εκφράστηκε από τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο: Το «ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς» (ΣτΜ: Κατά Ιωάννη 17,13) σημαίνει ότι οι Χριστιανοί, αν και παραμένουμε ατελείς, δεν ανησυχούμε, καθ’ ότι ο Χριστός είναι μεθ’ ημών στις όποιες δοκιμασίες.

Κάθε εποχή έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και, ως εκ τούτου, γεννάται στους ανθρώπους το ερώτημα: Ποιο είναι το μήνυμα του Λόγου του Θεού σ’ εμάς; Η ζωή αλλάζει ταχύτατα και στα πατερικά κείμενα της ύστερης Αρχαιότητας δεν μπορεί κανείς να βρει άμεση αναφορά στο θέμα της εικονικοποίησης της ανθρώπινης ζωής. Παρ’ όλα αυτά, η βοήθεια που παρέχεται από τους ιερούς πατέρες σε αυτό το σημείο είναι έμμεση. Βέβαια, οι ιδιαιτερότητες της ζωής στον 21ο αιώνα λαμβάνονται υπ’ όψιν από τους σύγχρονους συγγραφείς της Εκκλησίας. Το πνεύμα της εποχής μας και την ανάγκη να είμαστε Χριστιανοί σήμερα, τα ένιωσε καλά ο Μητροπολίτης Αντώνιος του Σουρόζ. Για παράδειγμα, ο Μητροπολίτης είδε ένα «σημείο» της εσχατολογικής σημασίας του αρχιερατικού κατορθώματος του Χριστού. Η νίκη του Χριστού στον Γολγοθά -αποφασιστική, τελική και τελειωτική, εσχατολογική. Το ιεράτευμα του Χριστού είναι υψηλότερον από το ιεράτευμα του λαού του Θεού (Έξοδος 19, 4). Χάρη στον Χριστό, στο τέλος των Χρόνων τότε δὲ ἐπιγνώσομαι καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην^[4] (1 Κορ. 13, 12).

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της γενιάς του Μητροπολίτη Αντωνίου (1914–2003) ήταν η εσχατολογική αντίληψη πολλών γεγονότων της ζωής. Το μήνυμα για τη γενιά μου (1973) μπορεί να έχει εσχατολογικό περιεχόμενο, αλλά μπορεί να έχει και διαφορετικό. Θυμάμαι, τέλη δεκαετίας του 1980, την αναβίωση της εκκλησιαστικής ζωής σε μια ερειπωμένη εκκλησία της Μόσχας. Στους μισοκατεστραμένους τοίχους κρέμονταν οι πρώτες εικόνες, ο ιερέας έδωσε εντολή να τις κρεμάσουν λίγο πιο πάνω από το επίπεδο των ματιών. Έτσι θα ήταν καλύτερα για να προσεύχονται οι πιστοί. Νομίζω ότι αυτή η εντολή σχετίζεται με το ότι στην προσευχή, ο Κύριος «ἐπῆρε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν» (Ιωάννης 17,1). Η γενιά μας έπρεπε να μάθει να κοιτάζει το πρόσωπο του Χριστού από κάτω προς τα πάνω. Και να μάθει, επίσης, να κάνει μερικά πράματα καλύτερα: Μπροστά σε σημαντικά γεγονότα στη ζωή, να μην ακολουθεί οιωνούς, αλλά να προσεύχεται.

Ιερέας Πάβελ Σερζάντοφ
Μετάφραση για το gr.pravoslavie.ru: Γρηγόριος Μάμαλης

^[1]ΣτΜ: Προς διευκόλυνση, παραθέτουμε το εν λόγω κεφάλαιο πιο κάτω:

Ιω. 17,1     Ταῦτα ἐλάλησεν ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἐπῆρε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε,

Ιω. 17,2       καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον.

Ιω. 17,3     αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν.

Ιω. 17,4     ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω·

Ιω. 17,5     καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί.

Ιω. 17,6     Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι.

Ιω. 17,7     νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν·

Ιω. 17,8     ὅτι τὰ ῥήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας.

Ιω. 17,9     Ἐγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι,

Ιω. 17,10     καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς.

Ιω. 17,11     καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς.

Ιω. 17,12     ὅτε ἤμην μετ᾿ αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ.

Ιω. 17,13     νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς.

Ιω. 17,14     ἐγὼ δέδωκα αὐτοῖς τὸν λόγον σου, καὶ ὁ κόσμος ἐμίσησεν αὐτούς, ὅτι οὐκ εἰσὶν ἐκ τοῦ κόσμου, καθὼς ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ κόσμου.

Ιω. 17,15     οὐκ ἐρωτῶ ἵνα ἄρῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ κόσμου, ἀλλ᾿ ἵνα τηρήσῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ πονηροῦ.

Ιω. 17,16     ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ εἰσί, καθὼς ἐγὼ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ εἰμί.

Ιω. 17,17     ἁγίασον αὐτοὺς ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου· ὁ λόγος ὁ σὸς ἀλήθειά ἐστι.

Ιω. 17,18     καθὼς ἐμὲ ἀπέστειλας εἰς τὸν κόσμον, κἀγὼ ἀπέστειλα αὐτοὺς εἰς τὸν κόσμον.

Ιω. 17,19     καὶ ὑπὲρ αὐτῶν ἐγὼ ἁγιάζω ἐμαυτόν, ἵνα καὶ αὐτοὶ ὦσιν ἡγιασμένοι ἐν ἀληθείᾳ.

Ιω. 17,20     Οὐ περὶ τούτων δὲ ἐρωτῶ μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν πιστευόντων διὰ τοῦ λόγου αὐτῶν εἰς ἐμέ,

Ιω. 17,21     ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν, ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι σύ με ἀπέστειλας.

Ιω. 17,22     καὶ ἐγὼ τὴν δόξαν ἣν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν,

Ιω. 17,23     ἐγὼ ἐν αὐτοῖς καὶ σὺ ἐν ἐμοί, ἵνα ὦσι τετελειωμένοι εἰς ἕν, καὶ ἵνα γινώσκῃ ὁ κόσμος ὅτι σύ με ἀπέστειλας καὶ ἠγάπησας αὐτοὺς καθὼς ἐμὲ ἠγάπησας.

Ιω. 17,24     πάτερ, οὓς δέδωκάς μοι, θέλω ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσι μετ᾿ ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν ἣν δέδωκάς μοι, ὅτι ἠγάπησάς με πρὸ καταβολῆς κόσμου.

Ιω. 17,25     πάτερ δίκαιε, καὶ ὁ κόσμος σε οὐκ ἔγνω, ἐγὼ δέ σε ἔγνων, καὶ οὗτοι ἔγνωσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας·

Ιω. 17,26     καὶ ἐγνώρισα αὐτοῖς τὸ ὄνομά σου καὶ γνωρίσω, ἵνα ἡ ἀγάπη ἣν ἠγάπησάς με ἐν αὐτοῖς ᾖ, κἀγὼ ἐν αὐτοῖς.

^[2] ΣτΜ: Όπως έγραφε και ο Αναστάσιος, Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας: «Η βιβλική όμως αποκάλυψη υπερβαίνει το αδιέξοδο της πρώτης αυτής θέσεως για το ακατάληπτο του Θεού με τη σαφή εξαγγελία του γεγονότος ότι, ενώ η ουσία του Θεού παραμένει ακατανόητη και άγνωστη, εν τούτοις η παρουσία Του γίνεται αισθητή στον κόσμο, στο σύμπαν, με τη φανέρωση της δόξης Του. Όταν ο Θεός αποκαλύπτεται στις διάφορες περιπτώσεις θεοφανειών, δεν γίνεται γνωστή η ουσία Του, αλλ' η δόξα Του· διότι μόνο αυτό είναι σε θέση να αντιληφθεί και να αισθανθεί ο πεπερασμένος άνθρωπος». (πηγή: http://www.apostoliki-diakonia.gr/: )

^[3] Μια επιλογή πατερικών ερμηνειών της Βίβλου διατίθεται στη διεύθυνση:

http://bible.optina.ru/ και https://ekzeget.ru/bible/evangelie-ot-ioanna/glava-17/

(ΣτΜ: Στη ρωσική. O παρακάτω σύνδεσμος έχει κείμενα σε πολλές γλώσσες,

μεταξύ αυτών και την ελληνική), με δυνατότητα παράλληλης ανάγνωσης ενός

συγκεκριμένου κειμένου σε διάφορες γλώσσες-επιλογές του επισκέπτη του

ιστότοπου)

^[4] ΣτΜ: (πηγή: http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Pros_Korinthious_A'_Epistolh/Pros_Korinthious_A'_Epistolh_kef.13.html )

Α Κορ. 13,12   βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι᾿ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους, τότε δὲ ἐπιγνώσομαι καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην.

Α Κορ. 13,12     Διότι τώρα βλέπομεν σαν μέσα σε μεταλλινόν θαμπόν καθρέπτην θαμπά και ακαθόριστα, ώστε να μας μένουν πολλά ασαφή και σκοτεινά, άλυτα προβλήματα και απορίαι, τότε όμως θα ίδωμεν πρόσωπον προς πρόσωπον, φανερά και καθαρά. Τωρα γνωρίζω ένα μέρος της αληθείας, τότε όμως θα αποκτήσω τελείαν επίγνωσιν, θα λάβω τόσον καθαράν και τελείαν γνώσιν, όσον πλήρως και τελείως με έχει γνωρίσει και με ωδήγησεν στον δρόμον της σωτηρίας ο παντογνώστης Θεός.

Συνεχίζεται...