Ἔβαφε τὰ κάγκελα τῆς πρόσοψης ὁ Μιχάλης ἐκεῖνο τὸ ἀπόγευμα, ὅταν ἄκουσε βυζαντινοὺς ὕμνους. Τέντωσε τὰ αὐτιά του, γιὰ νὰ καταλάβει ἀπὸ ποῦ προέρχονταν. Ὄχι, δὲν κάνει λάθος. Ἀκούγονται ἀπὸ τὴν ἀντικρινὴ αὐλή.
-Ἔ, κυρία Μαίρη, φώναξε στὴ γειτόνισσα. Ραδιόφωνο εἶναι; Ἔχει τέτοια ὥρα ἐκκλησία;
-Ὄχι, κασέτα εἶναι, τοῦ ἀπάντησε ἐμπιστευτικά, ὅταν ἐκεῖνος πλησίασε. Ἁγιογραφῶ. Καὶ ἡ δασκάλα μᾶς εἶπε νὰ ἀκοῦμε βυζαντινὴ μουσική, γιὰ νὰ ἐμπνεόμαστε. Ἡ βυζαντινὴ τέχνη χωρὶς προσευχὴ δὲν γίνεται νὰ παράγει γνήσια ἔργα.
-Καὶ ποῦ μαθαίνεις ἁγιογραφία;
-Ἐδῶ, στὸν ἅγιο Γεώργιο.
-Ἔχει ἡ ἐνορία μας σχολὴ ἁγιογραφίας;
-Καὶ βέβαια ἔχει. Φρόντισε γι’ αὐτὸ ὁ πατὴρ Μᾶρκος.
Ὁ παπα– Μᾶρκος φρόντισε καὶ γι’ αὐτό, ὅπως γιὰ πολλὰ ἄλλα. Τὸν συγκινεῖ ἡ βυζαντινὴ τέχνη. Εἶναι χειροπιαστὴ ἔκφραση εὐσέβειας. Εἶναι ἡ ἀποτύπωση ἱερῶν μορφῶν ἢ ἱερῶν σκηνῶν (κυρίως ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη). Εἶναι ἡ ἐξωτερίκευση συναισθημάτων ἀγάπης πρὸς τὰ ἱερὰ πρόσωπα μὲ τὴ δύναμη καὶ τὴ χάρη τῆς βυζαντινῆς ζωγραφικῆς. Τὸν συγκινεῖ καὶ τὸν ἀνυψώνει ἀπὸ τὰ γήινα, ὅπως καὶ ἡ βυζαντινὴ μουσική. Ἡ ἱερὴ παράδοση τῆς βυζαντινῆς τέχνης εἶναι ἕνας θησαυρός, ποὺ δὲν πρέπει νὰ μείνει ἀναξιοποίητος. Πρέπει ὄχι ἁπλῶς νὰ διατηρηθεῖ, ἀλλὰ νὰ διαδοθεῖ, νὰ διδαχθεῖ.
Τὴν διδασκαλία τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς τὴν ἀνέθεσε στὸν πρωτοψάλτη τοῦ ἁγίου Γεωργίου τὸν Βασίλη Νόνη. Τὴν διδασκαλία τῆς ἁγιογραφίας στὸν πατέρα Σταμάτη (Σκλήρη), ζωγράφο καὶ ἁγιογράφο μὲ τὴ βοήθεια τῆς Καλλιρρόης, γιὰ ἕνα μικρὸ χρονικὸ διάστημα. Κατόπιν ἀνέλαβε ἡ Φωτεινή, ποὺ μὲ τὴν εὐλογία τοῦ παπα–Μάρκου τὸ συνέχισε μὲ ἐπιτυχία καὶ πλούσια ἱερὴ παραγωγή.
Τὰ ἔργα τῆς δασκάλας καὶ τῶν μαθητῶν (κυρίως μαθητριῶν) εἶναι γνωστὰ στὴν Ἀττικὴ καὶ ἔξω ἀπὸ αὐτήν. Κόσμησαν τὶς φυλακὲς Αὐλώνα καὶ τὸ νοσοκομεῖο ΚΑΤ. Μέχρι τὰ Μετέωρα καὶ τὸ Καρπενήσι ἔφτασαν οἱ εἰκόνες ἀπὸ τὸ ἐργαστήρι τοῦ ἅγιου Γιώργη! Ἡ διάδοσή τους ξεπέρασε κάθε προσδοκία, ἀφοῦ φτερούγισαν μέχρι τὴν Πολωνία καὶ ταξίδεψαν ὥς τὴν Ἀφρικὴ καὶ τὴν Ἀμερική! Ὅσο κι ἂν προσπαθοῦν νὰ τὸ σκεπάσουν, νὰ τὸ θάψουν οἱ Δυτικοὶ τὸ Βυζάντιο, αὐτὸ θὰ ἐξακολουθεῖ νὰ ζεῖ μέσα ἀπὸ τὸν πολιτισμό του, ἀπὸ τὰ ἀπαράμιλλα ἔργα του στὴν πεζογραφία, στὴν ὑμνογραφία, στὴ μουσική, στὴ ζωγραφική.
Ὅταν τὸ 2005 τὸ ἐργαστήρι ἁγιογραφίας γιόρτασε τὰ δεκάχρονα ἀπὸ τὴν εὐλογημένη ἵδρυσή του, ὁ παπα-Μᾶρκος ἐνθουσιασμένος ἀπὸ τὰ ὁρατὰ καὶ ἁπτὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς προσπάθειας, βλέποντας μὲ χαρὰ τὴ «Γέννηση», τὴν «Ἀνάσταση», τὴν «Πορεία πρὸς Ἐμμαούς», τὴν «Παναγία τὴ Γλυκοφιλοῦσα» καὶ τὶς ἐξαϋλωμένες μορφὲς τόσων ἁγίων ἔγραψε τὰ παρακάτω λόγια:
«Εὐχόμαστε (πάλι ὁ πληθυντικός τῆς ταπείνωσης) μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου καὶ τοῦ μεγαλομάρτυρα Γεωργίου πολλὲς δεκαετίες νὰ ἑορτάσει τὸ ἐργαστήρι μας αὐτὸ πρὸς δόξα Θεοῦ καὶ ὠφέλεια τῶν ἀνθρώπων».
Τὰ γραφόμενά του δὲν ἦταν μόνο μιά εὐλογία γιὰ τὴ σχολὴ τῆς ἁγιογραφίας. Ἦταν μιά … προφητεία.
Γιατί, χωρὶς τὴν ὁρατὴ παρουσία τοῦ παπα– Μάρκου τὸ ἐργαστήρι γιόρτασε τὴ δεύτερη δεκαετία καὶ διανύει τὴν τρίτη, μὲ τὴν ἴδια δασκάλα καὶ τὶς ἴδιες ἐπιτυχίες «πρὸς δόξα Θεοῦ καὶ ὠφέλεια τῶν ἀνθρώπων».
ΕΛΕΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ – ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ, «ΕΝΑΣ ΟΣΙΟΣ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΑΣ», Ὁ
πατὴρ Μᾶρκος Μανώλης μὲ τὸ βλέμμα μιᾶς ἐνορίτισσας, τοῦ ἁγίου Γεωργίου
Διονύσου, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΤΥΠΟΥ» ΚΑΝΙΓΓΟΣ 10, 10677 ΑΘΗΝΑ 2019