Η νέα τάξη πραγμάτων, φαίνεται πως, με
πρόσχημα την επικινδυνότητα της πανδημίας, ξεκίνησε να προλογίζει και να
διακηρύττει μια νέα μορφή κοινωνίας. Την κοινωνία των αποστάσεων.
Ο κίνδυνος των αποστάσεων μεταξύ ανθρώπων
Διάφοροι ειδικοί ή «ειδικοί», επιστήμονες και μη, μιλούν συνεχώς στα κανάλια υποστηρίζοντας πως τους επόμενους μήνες θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αποστάσεις.
Όμως πάνω στο σενάριο ενός τέτοιου τρόπου ζωής, θα πρέπει να θέσουμε κάποιους προβληματισμούς.
Η αξιοθαύμαστη σοφία, η οποία βρίσκεται διάχυτη μέσα στον ανεκτίμητης αξίας θησαυρό που ονομάζεται Ελληνική γλώσσα, όρισε πως η λέξη που σημαίνει «συνάνθρωπος», θα ταυτιστεί και θα ενωθεί με τη λέξη «κοντά».
Ποια είναι αυτή η λέξη;
Πλησίον. Κοντά. Ο πλησίον. Ο συνάνθρωπος.
Ο κοντινός μας άνθρωπος. Αυτός που βρίσκεται κοντά μας ή και αυτός που φέρνουμε εμείς κοντά μας, με τη δική μας προσπάθεια.
Ο εγγύς μας άνθρωπος, με τη μεταφορική έννοια, αλλά και με την κυριολεκτική.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η λέξη «πλησίον» (μια αγαπημένη λέξη του Ευαγγελικού πνεύματος), συγχέει σκόπιμα την έννοια της μικρής απόστασης, με την έννοια του συνανθρώπου μας.
Οι μεγάλες αποστάσεις, οι αποστασιοποιήσεις, δεν βοηθούν στην πρόοδο της αγάπης μεταξύ συνανθρώπων. Η μακρόχρονη αποξένωση από τα «κοινά», είναι πιθανό να γεννήσει ψυχρότητα και αδιαφορία στην καρδιά.
Ασφαλώς και δεν είναι η ίδια η εγγύτητα μεταξύ ανθρώπων, αυτή που θα γεννήσει την εκτίμηση, την αγάπη και την αλληλεγγύη. Η προαίρεση των ανθρώπων είναι αυτή, που θα αποφέρει αυτά τα κέρδη. Όμως η εγγύτητα ανθρώπου με άνθρωπο, είναι αυτή που δημιουργεί ένα κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα, και όχι μια ενδεχομένως στρεβλή αντίληψη των πραγμάτων που υπάρχει μόνο μέσα στο κεφάλι μας.
Ακόμα και αν δεν έχεις ψυχρότητα μέσα σου, είναι άλλο πράγμα να προσπαθείς να φανταστείς τις δυσκολίες και τις ανάγκες του συνανθρώπου σου και άλλο πράγμα να τις διαπιστώνεις όπως ακριβώς είναι, από κοντά. Πλησίον του πλησίον.
Άλλο πράγμα να σκέφτεσαι με ενδιαφέρον ή και αγάπη τον συνάνθρωπο, αλλά χωρίς κόπο, ανέξοδα, και άλλο να θυσιάζεις τη βολή σου, προσφέροντας τη νοητική αλλά και τη φυσική σου παρουσία σε αυτούς που έχουν ανάγκη από τη στήριξη σου, τη βοήθεια σου, τη συμβουλή σου, τη φροντίδα σου, την παρέα σου.
Τα μέτρα κατά της πανδημίας, μας καθήλωσαν αναγκαστικά σε μια καθημερινότητα απομόνωσης και αποξένωσης. Είναι απολύτως σίγουρο, πως αυτή η «κοινωνία των αποστάσεων» η οποία έχει αρχίσει να διαμορφώνεται, θα θέσει σε κίνδυνο όλες εκείνες τις αξίες και τις αρετές που έχουν σχέση με την προσφορά προς τον πλησίον.
Ο ιός είναι μια πολύ καλή και βολική πρόφαση, για να αυξηθεί έτι περαιτέρω, η κοινωνική αδιαφορία η οποία αναμφίβολα ήταν μια ήδη υπάρχουσα μάστιγα των λαών.
Ο κίνδυνος των αποστάσεων μεταξύ χριστιανών
Όμως μέσα σε αυτά τα νέα δεδομένα, διατρέχει σημαντικό κίνδυνο να αλλοιωθεί και η ζωή των Χριστιανών. Να διαταραχθεί ακόμη και η ίδια η ποιότητα και η οντότητα της μυστηριακής τους ζωής, μέσα στο σώμα της Εκκλησίας.
Οι απαράδεκτες και πρωτοφανείς απαγορεύσεις του κράτους και η παθητική στάση της ηγεσίας της Εκκλησίας που επέφεραν το (εντελώς λανθασμένο) οριστικό κλείσιμο των ναών, ανάγκασε τους χριστιανούς να στραφούν μαζικά, προς τη βοήθεια της τεχνολογίας για να συνεχίσουν να έχουν μια στοιχειώδη επαφή με τις ιερές ακολουθίες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Έτσι, σιγά σιγά εξοικειωθήκαμε περισσότερο, με το φαινόμενο του τηλε-εκκλησιασμού.
Αν λάβουμε υπόψη τη λυσσαλέα επίθεση που δέχτηκε η εκκλησία, αλλά και το ότι τα μέτρα προφύλαξης και οι περιορισμοί θα αρχίσουν να αίρονται με αρκετά αργούς ρυθμούς, μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε πόσο πολύ θα καθυστερήσουν να ανοίξουν ξανά οι ιεροί ναοί. Άρα ο τηλε-εκκλησιασμός, θα εξακολουθήσει να υπάρχει στις ζωές μας και η εξοικείωση με αυτόν, ίσως γίνει μεγαλύτερη.
Όμως θα είναι ολέθριο λάθος να επιτρέψουμε στον εαυτό μας, να συμβιβαστεί και να θεωρήσει αυτού του είδους τον εκκλησιασμό, ως κάτι το φυσικό. Ή ακόμη χειρότερα, το να θεωρήσει κάποιος τον τηλε-εκκλησιασμό, ως μια πιο ωφέλιμη κατάσταση, από ότι θα ήταν η φυσική του παρουσία σε έναν ναό.
Όχι. Δεν είναι φυσικό. Είναι μία αναγκαστική και προσωρινή παραχώρηση, που δεν την επιλέξαμε – ειδικά με τον τρόπο που επιβάλλεται – και που κινείται έξω από την αληθινή φύση της Εκκλησίας και της εκκλησιαστικής ζωής.
H Εκκλησία του Χριστού, είναι θεμελιωμένη επάνω στην εγγύτητα και τη συνύπαρξη των πιστών, στους χώρους που προορίζονται για τη λατρεία του Θεού. Τους ιερούς ναούς:
«Oὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. 18,20). (Διότι όπου δύο η τρεις είναι συγκεντρωμένοι στο όνομά μου, εκεί είμαι και εγώ εν μέσω αυτών).
Η ίδια η λέξη «εκκλησία» προέρχεται απ το «εκ –καλώ», που σημαίνει προσκαλώ άτομα για να σχηματίσουν ομάδα. Συνέλευση. Συνάθροιση. Μια πνευματική «εκκλησία του δήμου».
Στην εκκλησία βρίσκεται ο Ιερέας. Όχι στην τηλεόραση, ούτε στο live – streaming. Στον ιερό ναό, εκεί θα τον βρεις. Αυτός θα σου προσφέρει τη Θεία Κοινωνία, αυτός θα σε εξομολογήσει (και όχι η εικόνα που έχεις στο σπίτι), αυτός θα τελέσει όλα τα ιερά Μυστήρια και τις Ακολουθίες.
Ακόμα και όταν όλοι οι περιορισμοί παύσουν, δεν θα είσαι σε θέση να γνωρίζεις για πόσο καιρό ακόμα θα είναι ελεύθερος ο κάθε Ιερέας, να εκτελεί τα ιερά καθήκοντα του, γι αυτό κάνε και εσύ ό,τι μπορείς για να παλέψεις για την ελευθερία του, έτσι ώστε να μπορεί να τα ασκεί ανεμπόδιστα. Τα δικά του δικαιώματα είναι και δικά σου. Γιατί η εκκλησία είναι πολλές ψυχές, αλλά ένα σώμα. Κλήρος και λαός.
Και εσύ είσαι υποχρεωμένος να παλέψεις για τα δικαιώματα του άξιου Ιερέα και αυτός είναι υποχρεωμένος να παλέψει για τα δικά σου δικαιώματα ως χριστιανού.
Μόλις ανοίξει λοιπόν ο ναός, σβήσε την τηλεόραση και κατευθύνσου εκεί που βρίσκεται η αληθινή βάση σου…
Ο κίνδυνος των αποστάσεων μεταξύ ανθρώπων
Διάφοροι ειδικοί ή «ειδικοί», επιστήμονες και μη, μιλούν συνεχώς στα κανάλια υποστηρίζοντας πως τους επόμενους μήνες θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αποστάσεις.
Όμως πάνω στο σενάριο ενός τέτοιου τρόπου ζωής, θα πρέπει να θέσουμε κάποιους προβληματισμούς.
Η αξιοθαύμαστη σοφία, η οποία βρίσκεται διάχυτη μέσα στον ανεκτίμητης αξίας θησαυρό που ονομάζεται Ελληνική γλώσσα, όρισε πως η λέξη που σημαίνει «συνάνθρωπος», θα ταυτιστεί και θα ενωθεί με τη λέξη «κοντά».
Ποια είναι αυτή η λέξη;
Πλησίον. Κοντά. Ο πλησίον. Ο συνάνθρωπος.
Ο κοντινός μας άνθρωπος. Αυτός που βρίσκεται κοντά μας ή και αυτός που φέρνουμε εμείς κοντά μας, με τη δική μας προσπάθεια.
Ο εγγύς μας άνθρωπος, με τη μεταφορική έννοια, αλλά και με την κυριολεκτική.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η λέξη «πλησίον» (μια αγαπημένη λέξη του Ευαγγελικού πνεύματος), συγχέει σκόπιμα την έννοια της μικρής απόστασης, με την έννοια του συνανθρώπου μας.
Οι μεγάλες αποστάσεις, οι αποστασιοποιήσεις, δεν βοηθούν στην πρόοδο της αγάπης μεταξύ συνανθρώπων. Η μακρόχρονη αποξένωση από τα «κοινά», είναι πιθανό να γεννήσει ψυχρότητα και αδιαφορία στην καρδιά.
Ασφαλώς και δεν είναι η ίδια η εγγύτητα μεταξύ ανθρώπων, αυτή που θα γεννήσει την εκτίμηση, την αγάπη και την αλληλεγγύη. Η προαίρεση των ανθρώπων είναι αυτή, που θα αποφέρει αυτά τα κέρδη. Όμως η εγγύτητα ανθρώπου με άνθρωπο, είναι αυτή που δημιουργεί ένα κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα, και όχι μια ενδεχομένως στρεβλή αντίληψη των πραγμάτων που υπάρχει μόνο μέσα στο κεφάλι μας.
Ακόμα και αν δεν έχεις ψυχρότητα μέσα σου, είναι άλλο πράγμα να προσπαθείς να φανταστείς τις δυσκολίες και τις ανάγκες του συνανθρώπου σου και άλλο πράγμα να τις διαπιστώνεις όπως ακριβώς είναι, από κοντά. Πλησίον του πλησίον.
Άλλο πράγμα να σκέφτεσαι με ενδιαφέρον ή και αγάπη τον συνάνθρωπο, αλλά χωρίς κόπο, ανέξοδα, και άλλο να θυσιάζεις τη βολή σου, προσφέροντας τη νοητική αλλά και τη φυσική σου παρουσία σε αυτούς που έχουν ανάγκη από τη στήριξη σου, τη βοήθεια σου, τη συμβουλή σου, τη φροντίδα σου, την παρέα σου.
Τα μέτρα κατά της πανδημίας, μας καθήλωσαν αναγκαστικά σε μια καθημερινότητα απομόνωσης και αποξένωσης. Είναι απολύτως σίγουρο, πως αυτή η «κοινωνία των αποστάσεων» η οποία έχει αρχίσει να διαμορφώνεται, θα θέσει σε κίνδυνο όλες εκείνες τις αξίες και τις αρετές που έχουν σχέση με την προσφορά προς τον πλησίον.
Ο ιός είναι μια πολύ καλή και βολική πρόφαση, για να αυξηθεί έτι περαιτέρω, η κοινωνική αδιαφορία η οποία αναμφίβολα ήταν μια ήδη υπάρχουσα μάστιγα των λαών.
Ο κίνδυνος των αποστάσεων μεταξύ χριστιανών
Όμως μέσα σε αυτά τα νέα δεδομένα, διατρέχει σημαντικό κίνδυνο να αλλοιωθεί και η ζωή των Χριστιανών. Να διαταραχθεί ακόμη και η ίδια η ποιότητα και η οντότητα της μυστηριακής τους ζωής, μέσα στο σώμα της Εκκλησίας.
Οι απαράδεκτες και πρωτοφανείς απαγορεύσεις του κράτους και η παθητική στάση της ηγεσίας της Εκκλησίας που επέφεραν το (εντελώς λανθασμένο) οριστικό κλείσιμο των ναών, ανάγκασε τους χριστιανούς να στραφούν μαζικά, προς τη βοήθεια της τεχνολογίας για να συνεχίσουν να έχουν μια στοιχειώδη επαφή με τις ιερές ακολουθίες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Έτσι, σιγά σιγά εξοικειωθήκαμε περισσότερο, με το φαινόμενο του τηλε-εκκλησιασμού.
Αν λάβουμε υπόψη τη λυσσαλέα επίθεση που δέχτηκε η εκκλησία, αλλά και το ότι τα μέτρα προφύλαξης και οι περιορισμοί θα αρχίσουν να αίρονται με αρκετά αργούς ρυθμούς, μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε πόσο πολύ θα καθυστερήσουν να ανοίξουν ξανά οι ιεροί ναοί. Άρα ο τηλε-εκκλησιασμός, θα εξακολουθήσει να υπάρχει στις ζωές μας και η εξοικείωση με αυτόν, ίσως γίνει μεγαλύτερη.
Όμως θα είναι ολέθριο λάθος να επιτρέψουμε στον εαυτό μας, να συμβιβαστεί και να θεωρήσει αυτού του είδους τον εκκλησιασμό, ως κάτι το φυσικό. Ή ακόμη χειρότερα, το να θεωρήσει κάποιος τον τηλε-εκκλησιασμό, ως μια πιο ωφέλιμη κατάσταση, από ότι θα ήταν η φυσική του παρουσία σε έναν ναό.
Όχι. Δεν είναι φυσικό. Είναι μία αναγκαστική και προσωρινή παραχώρηση, που δεν την επιλέξαμε – ειδικά με τον τρόπο που επιβάλλεται – και που κινείται έξω από την αληθινή φύση της Εκκλησίας και της εκκλησιαστικής ζωής.
H Εκκλησία του Χριστού, είναι θεμελιωμένη επάνω στην εγγύτητα και τη συνύπαρξη των πιστών, στους χώρους που προορίζονται για τη λατρεία του Θεού. Τους ιερούς ναούς:
«Oὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. 18,20). (Διότι όπου δύο η τρεις είναι συγκεντρωμένοι στο όνομά μου, εκεί είμαι και εγώ εν μέσω αυτών).
Η ίδια η λέξη «εκκλησία» προέρχεται απ το «εκ –καλώ», που σημαίνει προσκαλώ άτομα για να σχηματίσουν ομάδα. Συνέλευση. Συνάθροιση. Μια πνευματική «εκκλησία του δήμου».
Στην εκκλησία βρίσκεται ο Ιερέας. Όχι στην τηλεόραση, ούτε στο live – streaming. Στον ιερό ναό, εκεί θα τον βρεις. Αυτός θα σου προσφέρει τη Θεία Κοινωνία, αυτός θα σε εξομολογήσει (και όχι η εικόνα που έχεις στο σπίτι), αυτός θα τελέσει όλα τα ιερά Μυστήρια και τις Ακολουθίες.
Ακόμα και όταν όλοι οι περιορισμοί παύσουν, δεν θα είσαι σε θέση να γνωρίζεις για πόσο καιρό ακόμα θα είναι ελεύθερος ο κάθε Ιερέας, να εκτελεί τα ιερά καθήκοντα του, γι αυτό κάνε και εσύ ό,τι μπορείς για να παλέψεις για την ελευθερία του, έτσι ώστε να μπορεί να τα ασκεί ανεμπόδιστα. Τα δικά του δικαιώματα είναι και δικά σου. Γιατί η εκκλησία είναι πολλές ψυχές, αλλά ένα σώμα. Κλήρος και λαός.
Και εσύ είσαι υποχρεωμένος να παλέψεις για τα δικαιώματα του άξιου Ιερέα και αυτός είναι υποχρεωμένος να παλέψει για τα δικά σου δικαιώματα ως χριστιανού.
Μόλις ανοίξει λοιπόν ο ναός, σβήσε την τηλεόραση και κατευθύνσου εκεί που βρίσκεται η αληθινή βάση σου…