Είναι
ποτέ δυνατόν η απιστία να είναι καλή; Ασφαλώς! Κι ως καλή να επαινείται κιόλας;
Και βέβαια! Κι επιπλέον να … είναι και παράδειγμα προς μίμηση; Δεν το συζητάμε!
Υπερβολές,
θα πείτε έτσι δεν είναι; Πρωτάκουστα πράγματα! Τότε, ας πάρουμε τα πράγματα με
τη σειρά τους…
* * *
Το ότι η απιστία είναι καλή, φαίνεται
καθαρά απ’ τον εξής ύμνο της Εκκλησίας μας που αναφέρεται στον Απόστολο Θωμά:
«Ω
καλή απιστία του Θωμά! Των πιστών τας καρδίας εις επίγνωσιν ήξε, και μετά φόβου
εβόησε ο Κύριός μου και ο Θεός μου, δόξα Σοι». Δηλαδή, ω καλή απιστία του Θωμά! Εσύ είσαι που οδήγησες σε
επίγνωση τις καρδιές των πιστών και με φόβο έκανες να φωνάξει ο Θωμάς, ο Κύριός
μου και ο Θεός μου.
Στ’ αλήθεια τι βλέπουμε εδώ; Πως
αυτή η απιστία του Θωμά, ονομάζεται καλή, γιατί έφερε σε επίγνωση τις καρδιές
των πιστών, και τη δική του βέβαια, αφού οδήγησε τα πράγματα στην επιβεβαίωση
ότι ο Χριστός πραγματικά αναστήθηκε και συνεπώς πως είναι ο Κύριός μας και ο
Θεός μας!
Άρα πότε η
απιστία είναι καλή; Όταν κατορθώνει να μας οδηγεί στην ανεύρεση της αλήθειας,
όταν μας οδηγεί στην Πίστη!
* * *
Αλλά τι
έκανε ο Θωμάς; Δεν αρκέστηκε σ’ αυτά που του έλεγαν οι συμμαθητές του, ότι ο
Χριστός πράγματι αναστήθηκε και πως Τον είδαν με τα ίδια τους τα μάτια, αλλ’
έβαλε το εξής όρο: «Εάν δεν δω στα χέρια
Του ο σημάδι απ’ τα καρφιά, και δεν βάλω το δάκτυλό μου στο σημάδι απ’ τα
καρφιά, και δεν βάλω το χέρι μου στη (λογχισμένη) πλευρά Του, δεν θα πιστέψω»! (Ιω. 20, 25)
Ναι,
ο Θωμάς φάνηκε άπιστος. Δεν δέχθηκε πως ο Χριστός πραγματικά αναστήθηκε και
πολύ περισσότερο πως εμφανίστηκε μπροστά στους συμμαθητές Του τόσες φορές κι ας
επέμεναν εκείνοι…
Αν και οι
προφήτες μίλησαν ξεκάθαρα για την ανάσταση, αν και είχε πιστέψει πως πράγματι ο
Διδάσκαλος, που τόσο πιστά ακολούθησε στο κάθε Του βήμα, ήταν ο Μεσσίας κι
Αυτός που οι προφήτες ανέφεραν, αν και ο Ίδιος τους είχε μιλήσει πολλές φορές
για τη σύλληψη, τη σταύρωση και την ανάστασή Του κι αν τώρα οι συμμαθητές του
ομολογούν πως ναι, τον είδαν αναστημένο, εκείνος τούτο δεν το πιστεύει!
Όμως και
οι άλλοι μαθητές του Χριστού, φαίνεται ολοκάθαρα, πως κι αυτοί δεν είχαν
πιστέψει πως θα μπορούσε να είχε γίνει κάτι τέτοιο! Αποδείχθηκαν κι εκείνοι
δύσπιστοι. Να δύο παραδείγματα: Όταν ο Αναστημένος Χριστός εμφανίστηκε στις
Μυροφόρες κι εκείνες έντρομες και χαρούμενες τους λένε ξεκάθαρα πως Τον είδαν,
τι τους απάντησαν; Πως τα λόγια τους αυτά είναι φλυαρία και επινόηση φαντασίας
γυναικών! (Λουκ. 24, 11).
Κι όταν εμφανίζεται και στους ίδιους, νομίζουν πως είναι φάντασμα. Και τι
κάνουν τότε; Του δίνουν να φάει ψημένο ψάρι και κηρήθρα. Δηλαδή τροφές που
αφήνουν υπολείμματα! Τι καλή
απιστία ήταν κι αυτή!
* * *
Ποια
είναι, άραγε, η στάση του Χριστού απέναντι στη δυσπιστία των μαθητών Του και
τώρα στην προκλητική, θα λέγαμε, απιστία του Θωμά;
Πρώτα –
πρώτα κάνει πολλές και συχνές εμφανίσεις. Δέχεται να συζητήσει μαζί τους, να
φάει ακόμη κι ό,τι εκείνοι του προσφέρουν και εμφανίζεται ενώπιον όλων ειδικά
για τον Θωμά και τον καλεί να προβεί σ’ αυτή την διεξοδική εξέταση που ζητά κι
έχει βάλει σαν όρο για να πιστέψει, λέγοντάς του: «Φέρε τον δάκτυλό σου εδώ, και κοίταξε τα χέρια μου. Φέρε και το χέρι
σου και βάλτο στην πλευρά μου, και μη γίνεσαι άπιστος, αλλά πιστός» (Ιω. 20, 27).
Ποτέ δεν
εμφανίστηκε σε έναν, αλλά πάντοτε σε περισσότερους από δύο. Για να μην έχουν
την εντύπωση της αυταπάτης και για να έχει αξία η μαρτυρία τους πως Τον είδαν.
Εξάλλου ο ίδιος είχε πει πως «από το στόμα δύο μαρτύρων ή τριών θα βεβαιωθεί
κάθε πράγμα» (Ματθ. 18,16 & Β΄ Κορ. Ιγ 1).
Τι
αποκαλύπτει αυτή η στάση του Χριστού; Μα πως δεν φοβάται την έρευνα, τον
έλεγχο, την εξέταση. Αντίθετα είναι έτοιμος να διευκολύνει τον ερευνητή, να του
δείξει όλα τα σημεία εκείνα που απαιτούνται για να πειστεί. Και τον συμπαθεί ακόμη!
Γιατί δεν θέλει στο πρόσωπό Του μια αβέβαιη και ακαθόριστη πίστη, ούτε μια
δουλική και αβασάνιστη υποταγή, αλλά μια πίστη που θα έχει προέλθει μέσα απ’
την πειθώ των γεγονότων και την ανεύρεση της αλήθειας.
Πόσο λάθος
έκαναν εκείνοι που έλεγαν το «πίστευε και μη ερεύνα» ή και οι άλλοι που
παπαγαλίζουν ακόμη αυτό το τόσο λανθασμένο και παραπλανητικό σύνθημα, ενώ
Εκείνος λέει «Ερεύνα»!
Κι όλα
αυτά γιατί είναι πράγματι αυτό που διακήρυξε: Η Αλήθεια. Και πως η Αλήθεια να
στηρίζεται στο ψέμα, την απάτη, την πλάνη; Γιατί να φοβηθεί την έρευνα; Ίσα –
ίσα η έρευνα θα την αποδείξει και θα την αναδείξει καλύτερα. Κι ο ερευνητής θα
την διακηρύξει σαν το Θωμά που στο τέλος είπε: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου».
Και δεν πρόκειται πλέον ν’ απιστήσει ποτέ!
Να γιατί η
απιστία είναι καλή!
Άραγε,
ποιος άλλος, πέραν απ’ τον Χριστό, έχει να δείξει ακόμη και στο σημείο αυτό,
μια τέτοια μοναδικότητα;
Ναι, είναι
αξιέπαινος ο Θωμάς. Γιατί δεν έμεινε εκεί στις αμφιβολίες του, τις αντιρρήσεις
του, την απιστία του. Προχώρησε ζητώντας αποδείξεις. Κι όταν τις είχε,
ομολόγησε την πίστη και την αφοσίωσή του. Ήταν καλοπροαίρετος και αυτό που
ζητούσε μόνο, ήταν να πεισθεί!
* * *
Πότε
όμως η απιστία δεν είναι καλή; Όταν μας οδηγεί στο ψέμα, όταν είναι τα πρόσχημα
για να οδηγούμαστε ή και να παραμένουμε στο σκοτάδι!
Κατ’ αρχήν είναι εκείνοι που … δεν ενδιαφέρονται για
τίποτα! Συνεπώς ούτε και για την
πίστη στον Θεό. Δεν τους απασχολεί! Γιατί αν τους απασχολήσει, θα οδηγηθούν στο
αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα συνεπάγεται καθήκοντα και υποχρεώσεις. Αυτοί όμως
θέλουν το βόλεμα της … χαμοζωής! Οπότε, για να βγουν απ’ το αδιέξοδο,
επικαλούνται ότι δεν πιστεύουν σε τίποτα κι έτσι νομίζουν πως ησυχάζουν! Η
απιστία σ’ αυτούς, απλούστατα, είναι το πρόσχημα για να μην κάνουν τίποτα!
Οπότε η απιστία του είδους αυτού σαφώς
είναι κακή, κάκιστη. Γιατί οδηγεί στο πουθενά της χαμοζωής!!
Έπειτα είναι η απιστία των προκατειλημμένων, των
παθιασμένων με κάτι άλλο, των αρνητών και των εχθρών ακόμη της Πίστης!
Ποιο είναι
το πρόσχημα αυτών; Πως πιστεύουν μόνο σε ό,τι βλέπουν! Μόνο σ’ εκείνα που
αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις τους. Οτιδήποτε υπάρχει πέραν αυτών δεν το
δέχονται με τίποτα! Θέλουν αποδείξεις άτοπες, επειδή γνωρίζουν πως δεν
πρόκειται να τους δοθούν κι έτσι θα παραμείνουν με βεβαιότητα πλέον στα πιστεύω
τους. Αυτοί δεν αναζητούν για να πιστέψουν, αλλά προβάλλουν ισχυρισμούς για να
τους έχουν ως άλλοθι στο να μην πιστέψουν. Πόσο κακή, κάκιστη, είναι κι αυτών η
απιστία!
Αποκαλυπτικός
αντιπρόσωπός τους είναι οι Ιουδαίοι. Τι έλεγαν εκείνοι στον Χριστό;
Του
ζητούσαν, και μάλιστα εκείνη τη στιγμή, «σημείον εκ του ουρανού», θαύμα δηλαδή,
για να πιστέψουν. Τόσα που έβλεπαν και άκουγαν απ’ Αυτόν δεν τους έφθαναν…
Όταν Τον
σταύρωσαν, Του ζητούσαν να κατέβει απ’ τον Σταυρό για να πιστέψουν! Κι όταν
αναστήθηκε απ’ τον τάφο και τους το έλεγαν αυτό ακόμη και οι Ρωμαίοι
στρατιώτες, εκείνοι ακριβώς που είχαν βάλει εκεί για να τον φυλάνε, μήπως
πίστεψαν; Αλλά τους δωροδόκησαν να πουν ότι Τον έκλεψαν οι μαθητές Του!
Πόσες
φορές, σε σύγχρονα θαύματα που γίνονται στη ζωή μας, όλοι αυτοί αρχίζουν με τα
ανεξήγητα «πως» και «γιατί» - τα οποία αν εξηγούνταν δεν θα ήταν θαύματα-
προκειμένου να βρουν τα άλλοθι εκείνα για να τα αρνηθούν και να τα
συκοφαντήσουν κιόλας;
Είναι
αλήθεια πως σ’ αυτούς ο Χριστός δεν … ανταποκρίνεται! Γιατί δεν θέλουν να
πιστέψουν. Όπως δεν ανταποκρίθηκε και στους άπιστους Ιουδαίους που παραμένουν,
αιώνες και χιλιετηρίδες τώρα, πεισματικά «κολλημένοι» στην απιστία τους. Άραγε
2000 χρόνια τώρα, τίποτα δεν βρέθηκε ακόμη για να τους πείσει;
* * *
Ωστόσο
αξίζει να πούμε και τούτο. Ο Χριστός, στο τέλος, επιπλήττει τον Θωμά γιατί Τον
αναζητεί μέσα απ’ το όντως χαμηλό επίπεδο των αισθήσεων, ενώ Εκείνος
απευθύνεται στις καρδιές των ανθρώπων. Του λέει συγκεκριμένα: «Επειδή με
είδες, πίστεψες. Ευτυχείς εκείνοι που χωρίς να με δουν θα πιστέψουν» (Ιω.
20,29)
Κι
εμείς λοιπόν, ας μην αναζητούμε τον Χριστό σε εξωτερικά φαινόμενα και αισθητές
επιβεβαιώσεις της αλήθειάς Του τόσο, όσο στα συνεχή θαύματα και τεκμήρια που
μας παρέχει πλούσια με πνευματικούς τρόπους, εκεί στο εσωτερικό της καρδιά μας.
* * *
Ας
προσέξουμε τούτη την υπέροχη παρατήρηση του ι. Χρυσοστόμου: «Eίπε βέβαια “ερευνάτε
τις Γραφές”, δηλαδή να τις ερευνούμε έτσι, ώστε να μάθουμε και να
γνωρίσουμε τι ακριβώς λένε αυτές, όχι για να αναζητούμε διαρκώς, αλλά για να
σταματήσουμε την αναζήτηση». Γιατί από εκεί και πέρα, φεύγουμε πλέον απ’
την καλή απιστία και πάμε στην κακή!
Αυτή
η διάσταση της καλής και της κακής απιστίας, φαίνεται κι απ’ αυτή την
παρατήρηση του ι. Χρυσοστόμου: «Όπως ακριβώς το να πιστεύει κανείς απλώς
κι ως έτυχε είναι γνώρισμα επιπολαιότητας, έτσι και το να εξετάζει κανείς και
να ερευνά πέραν του μέτρου είναι γνώρισμα χονδροειδούς διάνοιας»!
Να και μια ακόμη διάσταση. Είναι
αυτή που προκύπτει απ’ το ερώτημα: «Άραγε ποια είναι τα αίτια της απιστίας;»
Ο ι. Χρυσόστομος είναι κατηγορηματικός: «H αμαρτία προκαλεί
την απιστία». Τονίζει δε και τούτο: «Kανείς, που
ζει σε πλάνη, δεν θα προτιμήσει να προσέλθει στην πίστη, αν πρώτα δεν
προδιαγράψει για τον εαυτό του κανόνες ορθής ζωής, και κανείς δεν θα μείνει
στην απιστία, αν πρώτα δεν αποφασίσει να μείνει κακός σε όλη του τη ζωή».
Γι’ αυτό έλεγε και ο Πασκάλ: «Πίστεψε όχι με την
αύξηση των επιχειρημάτων σου, αλλά με τη μείωση των παθών σου»!
Λοιπόν,
η καλή απιστία, δεν είναι αποτέλεσμα της αμαρτωλής ζωής μας, ενώ η κακή είναι!
Σοφότατος είναι και τούτος ο λόγος του ι. Χρυσοστόμου: «H πίστη είναι
κατόρθωμα και της αρετής του πιστού»!
* * *
Ένα σύνθημα του λεγόμενου
«Μάη του ΄68» λέει: «Ήρθα, είδα, πίστεψα»! Ναι, για να πιστέψεις πρέπει να
φύγεις από εκεί που είσαι, να μπεις στον κόπο να φθάσεις εκεί που πρέπει, και
να θελήσεις να δεις. Αν γίνει κι αυτό, τότε διαθέτεις ασφαλώς την «καλή
απιστία» που θα σε οδηγήσει στην Πίστη. Αν διαθέτεις την κακή απιστία, τότε δεν
θα θελήσεις να πας πουθενά, οπότε και τίποτα δεν θα δεις και ασφαλώς δεν
υπάρχει περίπτωση να πιστέψεις…