...Εκείνος ο οποίος μετανοεί, μετανοεί για τις αμαρτωλές πράξεις του,
για ό,τι αμαρτωλό έχει κάνει, μετανοεί γενικά για τις αμαρτίες του, αλλά
αυτό το ζει βαθιά μέσα του σαν έναν πόνο, σαν μια συντριβή , ζει μια
λύπη.
Ζει αυτό το βίωμα της μετανοίας.
Λυπάται που λύπησε τον Θεό, καθώς αμάρτησε ενώπιόν του, λυπάται που ήταν
πονηρός ενώπιον του Θεού, που προσέκρουσε στο θέλημα του Θεού, και
πονάει γι’ αυτό.
Αυτό σημαίνει ότι καταδικάζει τον εαυτό του, τον κατηγορεί και παίρνει
την απόφαση να χάσει και τη ζωή του, αν χρειαστεί, παρά να αφήσει τον
εαυτό του να κάνει πάλι τις ίδιες αμαρτίες, όπως τον είχε αφήσει και
έκανε αυτά για τα οποία μετανοεί.
Σ’ αυτή την περίπτωση λοιπόν νιώθει κανείς λύπη. Και θα έλεγα ότι, όσο περισσότερο λυπάται, τόσο καλύτερα είναι.
Όχι μόνο με την έννοια ότι μετανοεί καλύτερα, μετανοεί βαθύτερα και
επομένως ευχαριστεί κανείς τον Θεό περισσότερο, αλλά και με την έννοια
ότι, όσο περισσότερο λυπάται με μια τέτοια λύπη –που είναι κατά Θεόν
λύπη– τόσο πιο πολύ λυτρώνεται ο άνθρωπος.
Η διαβολική λύπη, η λύπη που δημιουργεί κανείς μόνος του με τη συνεργία
τη διαβολική καταποντίζει τον άνθρωπο, τον βουλιάζει, πάει να τον
συνθλίψει, να τον εξαφανίσει.
Η κατά Θεόν λύπη, αντίθετα, ανακουφίζει τον άνθρωπο, παρηγορεί τον άνθρωπο, τον λυτρώνει, τον ξαλαφρώνει.
Μοιάζει βέβαια να έρχεται σαν βάρος, καθώς κι εδώ συνθλίβεται κανείς,
συντρίβεται, ταπεινώνεται, πονάει, και σαν να βγάζει όλο το είναι του
δάκρυα, συγχρόνως όμως λυτρώνεται, ανακουφίζεται, παρηγορείται,
γλυκαίνεται, ελευθερώνεται, συγχωρείται, σώζεται, αγιάζεται.
Η αληθινή μετάνοια είναι συνεχής, και όπως λέει ο άγιος Ισαάκ – και
συμφωνούν όλοι οι Πατέρες – είναι και για τους αρχαρίους και γι’ αυτούς
που είναι στο μέσον και για τους τελείους.
Η μετάνοια δεν είναι απλώς για μια μέρα, δεν είναι απλώς για μερικά, αν
θέλετε, χρόνια, αλλά είναι για όλη τη ζωή. Και όπως λέει πάλι ο άγιος
Ισαάκ: «Η μετάνοια είναι ο προθάλαμος του παραδείσου».
Ο άνθρωπος, όσο κι αν μετανοήσει, δεν μπορεί να μετανοήσει όσο θέλει ο
Θεός. Και δεν μπορεί να μετανοήσει αληθινά, αν δεν έρθει η χάρη του
Θεού.
Για παράδειγμα, κάποιος είναι γεμάτος αμαρτίες, και τον επισκέπτεται η χάρη.
Η χάρη σ’ αυτόν τον άνθρωπο θα δημιουργήσει τη μετάνοια, θα δημιουργήσει
το βίωμα της μετανοίας, θα δημιουργήσει το βίωμα αυτό της λύπης.
Αυτή η λύπη θα είναι προϊόν της χάριτος.
Θα είναι ένα χάρισμα πλέον η λύπη μέσα του, θα είναι ένα χάρισμα αυτή η
μετάνοια μέσα του, και δεν θα προέρχεται απλώς από μια προσπάθεια δική
του.