Ιερομόναχος Ιουστίνος
Είναι φυσική η αγάπη των γονέων προς το σπλάγχνα τους, αφού και τα ζώα την έχουν σε υψηλό βαθμό. Βλέπεις όχι μόνο την αρκούδα να γίνεται επικίνδυνη όταν νιώσει ότι απειλούνται τα μικρά της (πρβλ. Β’ Βασ. 17.8), αλλά στην ίδια περίπτωση ακόμη και η χαϊδεμένη και ναζιάρα γατούλα πετάει καμπούρα και είναι έτοιμη να χυμήξει στα μάτια με τα νύχια προτεταμένα.
Δεδομένο το γονικό φίλτρο, και μάλιστα της μητέρας τόσο, που κάποτε συμβαίνει – κακώς! – να παραμελεί το σύζυγό της αφοσιωμένη ολοκληρωτικά στα βλαστάρια τους, απορροφημένη από τη φροντίδα τους. Μα τούτα τα απέκτησε από τον άνδρα της. Αν έλειπε;
Αναλύονται οι γονείς για να τα θρέψουν καλύτερα, να τα ντύσουν, να τα περιθάλψουν όταν νοσήσουν, να τους εξασφαλίσουν τα μέσα για ν’ αποκτήσουν εφόδια για ζηλευτή σταδιοδρομία, ξένες γλώσσες, πληροφορική, γυμναστήρια, καλές τέχνες, κινητά και ακίνητα, περιουσία για ευμάρεια και λαμπρό μέλλον.
Είναι αξιέπαινοι αλλά κατά το ήμισυ, θα λέγαμε άκρως επιεικώς, αν αναλώνονται μόνο για τα υλικά, που έχουν σκοπό μόνο υλικό – και τα ζώα ψάχνουν για τροφή των νεογνών τους. Μα ο άνθρωπος δεν περιορίζεται και ασφυκτιά στη ζωϊκή διάσταση, είναι και ψυχή. Είπαμε γυμναστήρια. Αδιαφορούν όμως για τα πνευματικά γυμναστήρια, να στείλουν τα παιδιά τους στις νεανικές εκκλησιαστικές συντροφιές, μια που η «σωματική γυμνασία προς ολίγον εστίν ωφέλιμος, η δε ευσέβεια προς πάντα ωφέλιμός εστιν» (Α’ Τιμ. 4.8).
Δυστυχώς λίγοι γονείς σκέπτονται για αγωγή και διάπλαση χαρακτήρα, πράγμα δυσκολότερο από τη συσσώρευση υλικών – ή προς τα υλικά αποβλεπόντων αγαθών, στα οποία συνήθως εξαντλείται η αγάπη τους. Η δε κακώς νοουμένη αγάπη καταστρέφει αντί να ωφελεί. Μερικοί λένε: «Εγώ για τα παιδιά μου ζω, θα τους τα δώσω όλα»! Και τα παιδιά που τα έχουν όλα στην πρώτη ζήτηση, και συχνά και πριν από αυτή, γίνονται μαλθακά, «άψητα» στις δυσκολίες της ζωής. Μια τέτοια αντιπαιδαγωγική αντιμετώπιση έχει ολέθρια αποτελέσματα στα πλουσιόπαιδα «μαμόθρεφτα» – ας μας συγχωρεθεί ο πολύ εκφραστικός όρος.
Ένας ακόμη ύπουλος εχθρός: Μερικοί δουλεύουν νυχθημερόν για να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους συνθήκες ανέσεως. Έτσι δεν έχουν χρόνο – αλίμονο αν δεν θέλουν να θυσιάσουν χρόνο – για ν’ ασχοληθούν με αυτά. Όταν φεύγουν νωρίς το πρωί για την εργασία τους εκείνα κοιμούνται, όταν γυρίζουν αργά πάλι τα βρίσκουν να κοιμούνται.
Φαίνεται πολύ εύλογη η «υποκλοπή» τους: Για τα παιδιά τους σκοτώνονται, όπως λένε. Ναι, αλλά τα παιδιά έχουν αδήριτη ανάγκη για επικοινωνία και συγχρωτισμό και εκφάνσεις στοργής.
Το πρόβλημα γίνεται κρισιμότερο και τραγικότερο όταν συναντάται στη μητέρα, στην εργαζόμενη και υπερεργαζόμενη μητέρα. Την ανατροφή την αναλαμβάνει μια μισθωτή ξένη – εδώ θυμόμαστε τη διαπίστωση του Κυρίου «ο μισθωτός δε και ουκ ων ποιμήν… αφίησι τα πρόβατα και φεύγει και ο λύκος αρπάζει αυτά… ότι μισθωτός εστι και ου μέλει αυτώ» (Ιω. 10.12-13)· και στη δική μας περίπτωση έχουμε ψυχές, όχι άψυχα ζώα…
Λοιπόν επιφορτίζεται μια ξένη, πρόσωπο έξω δηλαδή από την οικογένεια και ίσως ξένη αλλογενής και το φρικτότερο και αλλόθρησκη ίσως. Περιττεύει να επισημειώσουμε ότι στις περιπτώσεις υπερεργαζόμενης μητέρας δεν μιλάμε συνήθως για παιδιά μα για παιδί, ένα και μοναδικό, και φθάνει· ένα και σώνει, και δαύτο παρατημένο στη μπεϊμπισίτερ και στην επιβλαβή TV ή στο καταστροφικό internet.
Η αγάπη στα παιδιά έχει ένα όριο. Σταματάει εκεί που θίγεται η αγάπη στον Θεό. Για να είμαστε σαφέστεροι, όταν προτάσσεται η αγάπη στον Θεό δεν υποχωρεί η αγάπη στο παιδί, αλλά στην ουσία ολοκληρώνεται στην πραγματική της διάσταση. Είπε ο Ιησούς: «Ο φιλών υιόν ή θυγατέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος» (Ματθ. 10.37). Αν αγαπάς πρώτα τον Θεό, τότε αγαπάς το παιδί σου στη σωστή ιεράρχηση, όχι ουτοπιστικά και παραχαραγμένα, παραπλανητικά. Το αγαπάς δηλαδή κοιτώντας το μέσα από το αιώνιο και αλάνθαστο πρίσμα του Θεού. Έτσι το βοηθάς θετικά, μέσα στη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, δεν το έχεις κάνει κίβδηλο είδωλο.
Προς επίρρωση ας παραθέσουμε μερικές ιστορίες:
Ο προφήτης Ηλίας είχε επαναφέρει στη ζωή τον γιό της Σαραφθίας χήρας. Την είχε συναντήσει, πεινασμένος εξαιτίας του λιμού, να μαζεύει λίγα ξυλάκια για να ψήσει το τελευταίο ελάχιστο αλεύρι που της είχε μείνει μαζί με το τελευταίο λίγο λάδι, για να φάει με τα παιδιά της πριν πεθάνουν από την ασιτία. Της ζήτησε να φάει πρώτα αυτός και μετά εκείνοι, υποσχόμενος ότι θαυματουργικά τα συγκεκριμένα τρόφιμά της δεν θα εξαντλούνταν.
Ασθένησε ωστόσο και έσβησε ο γιός της «και είπε προς τον Ηλία: “Τι [σχέση και σύγκριση υπάρχει] μεταξύ εμού και σου, άνθρωπε του Θεού; Μπήκες στο σπίτι μου για να θυμίσεις [στον Θεό που είναι μαζί σου] τις αδικίες μου και [έτσι] να θανατώσεις τον γιό μου”»;
Όμως ο δίκαιος τής τον ανάστησε. Η Σαραφθία είχε κάνει θυσία εις βάρος των παιδιών της τρέφοντας τον άνθρωπο του Κυρίου. Και ανταμείφθηκε. Αλλοιώς θα είχαν λιμοκτονήσει – καλά κρατούσε η ανομβρία (Γ’ Βασ. 17.8-24).
Άλλο: Οι θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα αποχωρίσθηκαν την Θεοτόκο προσφέροντάς την νήπιο ως αφιέρωμα στον Ναό· και ας τους ήταν περιπόθητη ως καρπός θεοσημίας μετά από μακροχρόνια και τελεσίδικη, όπως φαινόταν, ατεκνία. Τον πρώτο λόγο τον είχε η αγάπη του Πλάστη. Τους μιμούνται οι ευσεβείς γονείς που δίνουν την ευχή τους στο παιδί τους που λαχταράει να γίνει ανάθημα στον γλυκύτατο Ιησού – τι ύψιστη τιμή γι’ αυτούς!
Μιλάμε για τη θεία αγάπη υπέρ το γονικό φίλτρο. Χήρα ήταν και η μητέρα του μάρτυρος Μελίτωνος, από τους αγίους Τεσσαράκοντα· χήρα αυτή, μοναχογέννα της εκείνος. Και όμως η ηρωίδα στεκόταν στην όχθη της παγωμένης λίμνης όπου οι αθλητές αργοπέθαναν οδυνηρότατα από το ψύχος. Στεκόταν και παραστεκόταν στον γιό της στηρίζοντάς τον μη και λιποψυχήσει και λυγίσει. «Νικούσε η αγάπη του Χριστού τη φυσική αγάπη», σχολιάζει το Συναξάρι (9 Μαρτίου).
Και όταν τέλος οι δήμιοι φόρτωσαν τα άψυχα πλέον λείψανα σε άμαξες για να τα πάρουν και να τα κάψουν – εφαρμόζοντάς τους πλήρως, εν αγνοία τους, το ψαλμικό «διήλθαμε δια πυρός και ύδατος» (65.12) – άφησαν τον Μελίτωνα. Λυπήθηκαν τη μητέρα του.
Η τελευταία ωστόσο φορτώθηκε τον γιό της που ψυχορραγούσε – θα ήταν οπωσδήποτε αντρογυναίκα στη σωματική και ψυχική ρώμη. Συμβουλεύοντάς τον ότι δεν έπρεπε ν’ αποχωρισθεί από τους δοξασμένους πια συστρατιώτες του, τον μετέφερε και τον απόθεσε, νεκρό ήδη, στα λοιπά σκηνώματα.
Όμοια παρότρυνε μια άλλη τον γιο της να μείνει σταθερός στην πίστη του και γι’ αυτό τον γιορτάζουμε στο αγιολόγιο της 26ης Ιουνίου: «Του αγίου μάρτυρος Ιουλιανού του εν Κιλικία».
Όμοια και διάφορες άλλες του «ασθενούς φύλου», θεόφρονες όμως και γι’ αυτό γενναιόφρονες.