Αρχιμ. Ιωάννης Κωστώφ
Στήν Ἁγ. Γραφή τονίζεται ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, προανάκρουσμα
τῶν ἱερῶν Λειψάνων: «Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, ἀδελφοί, διά τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ
Θεοῦ, παραστῆσαι τά σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ,
τήν λογικήν λατρείαν ὑμῶν»(Ρμ 12, 1).
«Οὐκ οἴδατε ὅτι τά σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν; Ἆρα οὖν τά μέλη τοῦ Χριστοῦ ποιήσω πόρνης μέλη; μή γένοιτο»(Α´ Κορ 6, 15).
«Ἤ οὐκ οἴδατε ὅτι τό σῶμα ὑμῶν ναός τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύματός ἐστιν,
οὗ ἔχετε ἀπό Θεοῦ, καί οὐκ ἐστέ ἑαυτῶν (: κι ὅτι δέν ἀνήκετε στόν ἑαυτό
σας);»(Α´ Κορ 6, 19).
• Ἡ ἕνωσι μέ τό Χριστό καινοποιεῖ τά πάντα· τά σώματα γίνονται «εἰκόνα
τοῦ ἐπουρανίου»(Α´ Κορ 15, 49)· μέλη Χριστοῦ καί ναός τοῦ Ἁγ. Πνεύματος
(Α´ Κορ 6, 15, 19-20· βλ. καί: Α´ Θεσ 5, 23)· μεταμορφωνόμασθε «ἀπό
δόξης εἰς δόξαν»(Β´ Κορ 3, 18)· γινόμασθε «καινή (: καινούργια) κτίσις·
τά ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδού γέγονε καινά τά πάντα»(Β´ Κορ 5, 17· βλ. καί:
Γαλ 6, 15)· «καινός ἄνθρωπος»(Ἐφ 2, 15· 4, 24)· σέ καινούργιους οὐρανούς
καί γῆ (Β´ Πέτρ 3, 13· Ἡσ 65, 17· 66, 22· Ἀπκ 21, 5).
• «Ἡ ἐπιγραφή πάνω σέ μία λειψανοθήκη μάρτυρος: “Ιn isto vaso sancto
congregabuntur membra Christi” (Σ᾽ αὐτό τό ἅγιο δοχεῖο εἶναι μαζεμένα
μέλη τοῦ Χριστοῦ) δίδει μία σωστή εἰκόνα ὅλου τοῦ ρεαλισμοῦ τῆς Βιβλικῆς
ἀντιλήψεως γιά τό Σῶμα (Υves Congar, Εsquisses du Μystère de l᾽ Εglise,
Ρaris 1953 σ. 115]»(ΠΕ, 193)
* * *
Θαυματουργία ὑλικῶν ἀντικειμένων: Ἡ αἱμορροοῦσα θεραπεύθηκε ἀγγίζοντας τό κάτω
μέρος τοῦ ἱματίου τοῦ Χριστοῦ (Μθ 9, 20-22· Λκ 8,
43-48· Μρ 5, 27)· γενικότερα, θεράπευαν τά ἱμάτια τοῦ Ἰησοῦ (Μθ 14, 36·
Μρ 6, 56).
• Τό προβατίσιο ἐπανωφόρι τοῦ προφήτου Ἠλιού διήρεσε τόν Ἰορδάνη δύο φορές (Δ´ Βασ 2, 8 καί 14).
• Τά μαντήλια ἤ περιζώματα τοῦ Ἀπ. Παύλου θεράπευαν ἀσθενεῖς (Πρξ 19, 12)·
• Μέ τή ράβδο του ὁ Μωυσῆς ἐπέφερε θαυματουργικά τίς πληγές στήν Αἴγυπτο
(Ἐξ 7, 19-21· 9, 23-26· 14, 16, 21· 15, 25· 17, 5-7)· διέβη τήν Ἐρυθρά
Θάλασσα (Ἐξ 14, 16-21)· μέ κτύπημα τῆς ράβδου, ὅπως τοῦ εἶπε ὁ Θεός,
ἐξέβαλε νερό ἀπό βράχο (Ἐξ 17, 5-6· βλ. καί: Ἀρθ 20, 7-13).
• Ὁ χάλκινος ὄφις θεράπευε τούς δαγκωμένους ἀπ᾽ τά φίδια (Ἀρθ 21, 8-9·
βλ. καί: Ἰω 3, 14)· ὅταν, ὅμως, αὐτονομήθηκε ἀπό τό Θεό, κατέστη εἴδωλο
καί καταστράφηκε (Δ´ Βασ 18, 4).
• Ἡ κιβωτός τῆς διαθήκης σταμάτησε τή ροή τοῦ Ἰορδάνου καί πέρασαν
ἀβρόχως οἱ Ἰσραηλίτες ἀπέναντι (ἸΝ 3, 15-17)· κατέστρεψε τό εἴδωλο τοῦ
θεοῦ Δαγών (Α´ Βασ 5, 2-4).
• Μέ ἐπάλειψι ἁγιασμένου ἐλαίου θεράπευαν οἱ Ἀπόστολοι (Μρ 6, 13).
• Τό ἔλαιο τοῦ Εὐχελαίου γίνεται θεραπευτικό (Ἰακ 5, 14).
• Ἡ δεξαμενή Βηθεσδά, μέ τόν ἐρχομό ἀγγέλου, καθίστατο θεραπευτική (Ἰω 5, 4).
• Ὁ Ἅγ. Βαρσανούφιος δέχεται τόν ἁγιασμό ἀντικειμένων: «Ἀφοῦ μέσα στό
λογισμό σου καλλιέργησες τήν ἐπιθυμία νά σοῦ δώσω κάτι ἀπ᾽ αὐτά τά ὁποῖα
φορῶ, νά λοιπόν, μπροστά στόν ἀδελφό, πῆρα τό κουκούλι μου ἀπό τό
κεφάλι μου καί στό στέλνω [στόν Ἰωάννη Μηρωσάβης] μέσῳ αὐτοῦ, λέγοντάς
του: Δός του αὐτό τό κουκούλι καί φέρε μου ἕνα ἄλλο ἀντί γι᾽ αὐτό.
Κράτησέ το, λοιπόν, μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς σου, γιατί πρόκειται νά σέ
σκεπάση ἀπό πολλά κακά καί πολλούς πειρασμούς. Μήν τό δώσης σέ κανένα,
διότι αὐτό εἶναι εὐλογία Θεοῦ ἀπό τά χέρια μου»(Β1, ἐρ. 1).
• Τά ἀντικείμενα τῶν Ἁγίων ὅσο πιό μεταχειρισμένα εἶναι, τόσο καλλίτερα λειτουργοῦν, σέ ἀντίθεσι π.χ μέ τά αὐτοκίνητα.
* * *
Ἀντιμετώπισι καί θαυματουργία ἱερῶν λειψάνων
Τό λείψανο τοῦ Ἐλισσαίου ἀνέστησε νεκρό πού τέθηκε πάνω στά ὀστᾶ του (Δ´ Βασ 13, 20-21).
• Ὁ βασιλιάς Ἰωσίας σέβεται τόν τάφο δύο προφητῶν (Δ´ Βασ 23, 18).
• Τά λείψανα τῶν Ἁγίων δέν τά παραπετοῦσαν, ἀλλά: «Συνεκόμισαν (:
μετέφεραν) τόν Στέφανον ἄνδρες εὐλαβεῖς καί ἐποίησαν κοπετόν (: θρῆνο)
μέγαν ἐπ᾽ αὐτῷ»(Πρξ 8, 2).
• «Καί τά ὀστᾶ Ἰωσήφ ἀνήγαγον (: μετέφεραν) οἱ υἱοί Ἰσραήλ ἐξ Αἰγύπτου
καί κατώρυξαν (: τά ἔθαψαν) ἐν Σικίμοις»(ἸΝ 24, 32· βλ. καί: Γεν 50, 25·
Ἐξ 13, 19· τά φρόντιζαν: ΣΣειρ 49, 15).
• Κάποιον προφήτη, ἐπειδή παρήκουσε κάποτε τό Θεό, ἐπέτρεψε ὁ Κύριος νά
τόν κατασπαράξη λιοντάρι, στή συνέχεια, ὅμως, τό λιοντάρι καθόταν δίπλα
του καί φύλαγε τό σῶμα, ἕως ὅτου ἦλθε ἄλλος προφήτης καί τό ἔθαψε. Ὁ
δεύτερος αὐτός προφήτης ζήτησε νά τόν θάψουν κι αὐτόν δίπλα του γιά νά
σωθῆ κι αὐτός (Γ´ Βασ 13, 25-31).
• Τονίζεται ἐπιγραμματικά στό Μαρτύριο Πολυκάρπου: «Τοῦτον μέν γάρ Υἱόν
ὄντα τοῦ Θεοῦ προσκυνοῦμεν [λατρευτικῶς, ἐννοεῖται], τούς δέ μάρτυρας ὡς
μαθητάς καί μιμητάς τοῦ Κυρίου ἀγαπῶμεν ἀξίως [καί τιμοῦμε καί
προσκυνοῦμε τιμητικῶς] ἕνεκα εὐνοίας ἀνυπερβλήτου τῆς εἰς τόν ἴδιον
βασιλέα καί διδάσκαλον (: ἀπό ἀνυπέρβλητη ἀγάπη τήν ὁποία ἐπέδειξαν στόν
κοινό μας Βασιλέα καί Διδάσκαλο)»(ΒΕΠ 3, 26).
• Ἡ ἀφθαρσία τῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων δείχνει τή δύναμι τοῦ Θεοῦ καί τήν
ἁγιότητά τους. Ἡ, στή συνέχεια, διάλυσι τοῦ σκηνώματός τους δείχνει τή
θέλησι τοῦ Θεοῦ νά διασπαροῦν σ᾽ ὅλο τόν κόσμο τά ὀστά τους πρός ἁγιασμό
τῶν πιστῶν. Βλ. π.χ.: ΧΠ, 45 καί 52. Τό ἴδιο συνέβη καί μέ τόν Ἅγ.
Νεκτάριο Αἰγίνης.
Τιμή καί προσβολή ἱερῶν
Ὁ Θεός τιμᾶ τά ἱερά ἀντικείμενα· θυμιάζονται καί ραντίζονται μέ αἷμα (Ἐξ
30, 7· 40, 5· Λευ 16, 12-13· Α´ Πρλ 6, 34· Β´ Πρλ 13, 11· Ἑβρ 9, 21).
• τά καλύπτει «δόξα Κυρίου»(Γ´ Βασ 8, 10-11).
• Ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἐντέλλεται στό Μωυσῆ τήν κατασκευή Χερουβείμ πού θά
σκιάζουν τήν Κιβωτό τῆς Διαθήκης καί μέσῳ τῶν ὁποίων θά ἐπικοινωνοῦσε
Αὐτός μέ τούς ἀνθρώπους (Ἐξ 25, 18-21· βλ. καί: Γ´ Βασ 6, 23, 27, 29,
32· 8, 6-7, 9· Β´ Πρλ 3, 5, 7, 8, 10, 14, 16· 5, 7, 8).
• Ὁ Θεός ἐπιδοκιμάζει καί ἁγιάζει τό Ναό (Γ´ Βασ 9, 3· Α´ Πρλ 28, 18, 19, 20· Β´ Πρλ 7, 12, 16, 20· Ψ 5, 8· 98, 5, 9· 131, 7).
• τά ἐγγύς τοῦ Θεοῦ εἶναι ἅγια: ὁ τόπος τῆς καιομένης βάτου (Ἐξ 3, 5)· ὁ
τόπος ὅπου φανερώθηκε ἄγγελος στόν Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ (ἸΝ 5, 15).
• Τιμωρεῖται ἡ βεβήλωσι τῶν Ἁγίων (Ἀρθ 4, 15, 20· Α´ Βασ 5, 2-4· 6,
2-5·). «Καί ἠνέχθησαν (: μεταφέρθηκαν) τά σκεύη τά χρυσᾶ καί τά ἀργυρᾶ, ἅ
ἐξήνεγκεν (: ἀφαίρεσε) ἐκ τοῦ ναοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἐν Ἱερουσαλήμ, καί
ἔπινον ἐν αὐτοῖς ὁ βασιλεύς καί οἱ μεγιστᾶνες αὐτοῦ καί αἱ παλλακαί (οἱ
παλλακίδες) αὐτοῦ καί αἱ παράκοιτοι (: οἱ σύζυγοί του) αὐτοῦ. Ἐν αὐτῇ τῇ
νυκτί ἀνῃρέθη (: φονεύθηκε) Βαλτασάρ ὁ βασιλεύς ὁ Χαλδαίων»(Δαν 5, 3,
30), γιά τή βεβήλωσι τῶν ἱερῶν σκευῶν.
Πηγή:
Ἀρχιμ. Ἰωάννου Κωστώφ
Ἁγιολογία
ἐκδ. Ἅγ. Ἰωάννης Δαμασκηνός
Σταμάτα 2013