Ὁ Κύριος κατὰ τὴν ἐπίγεια ζωή του
προσευχόταν πάντοτε· «αὐτὸς δὲ ἦν ὑποχωρῶν ἐν ταῖς ἐρήμοις καὶ
προσευχόμενος» Δηλ. Αὐτὸς ὅμως ἀντιθέτως ἀπεσύρετο συνεχῶς σὲ ἐρημικοὺς
τόπους καὶ προσηύχετο.
• Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τονίζει:
«Τίποτα δὲν εἶναι ἴσο μὲ τὴν προσευχή, τίποτα δὲν εἶναι πιὸ δυνατὸ ἀπ’ τὴν πίστη». [Ἀπ’ τὴν Β΄ Ὁμιλία του «ΠΕΡΙ ΑΝΝΗΣ»].
Ἄς καταφεύγουμε πάντοτε στὸ Θεὸ κι ἄς ζητοῦμε ἀπὸ Ἐκεῖνον τὰ πάντα. Γιατὶ τίποτα δὲν εἶναι ἴσο μὲ τὴν προσευχή. Καθ’ ὅσον καὶ τὰ ἀδύνατα τὰ κάνει αὐτὴ δυνατά, καὶ τὰ δύσκολα εὔκολα, καὶ τὰ γεμάτα δυσχέρειες ὁμαλά. [Ἀπ’ τὴν Δ΄ Ὁμιλία του «ΠΕΡΙ ΑΝΝΗΣ»].
Ἄς προσερχώμαστε στὸν Θεὸ μὲ πίστη, ἄς προσερχώμαστε, προσφέροντας τὸ δῶρο ποὺ θέλει, ἀμνησικακία, καλωσύνη, ἐπιείκεια. Κι ἄν εἶσαι ἁμαρτωλός, μὲ θάρρος ζήτησε ἀπ’ Αὐτὸν τὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων σου, ἔχοντας τὴ δύναμη νὰ δείξης ὅτι αὐτό, ἔχει γίνει ἀπὸ σένα τὸν ἴδιο. Ἄν εἶσαι δίκαιος, καὶ δὲν ἔχεις αὐτό, δηλαδὴ τὴν ἀμνησικακία, σὲ τίποτα δὲν ὠφέλησες. Δὲν εἶναι δυνατὸ ἄνθρωπος, ποὺ συγχώρησε τὸν συνάνθρωπό του, νὰ μὴ λάβη πλήρη συγχώρηση… Ἄς καθαρίσουμε λοιπὸν τὴν ψυχή μας ἀπὸ τὴ μνησικακία. Αὐτὸ μᾶς ἀρκεῖ, γιὰ νὰ εἰσακουστοῦμε ἀπ’ τὸν Θεό, κι ἄς προσευχώμαστε μὲ σωφροσύνη καὶ πολλὴ ἐπιμονή… [Ἀπ’ τὴν ΛΣΤ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΡΑΞΕΙΣ»].
• Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπισημαίνουν ὅτι δὲν χρειάζεται περιττολογία, ἀλλὰ ταπείνωση.
Στὸ Γεροντικὸ (Ἐκδ. Ρηγόπουλου) διαβάζουμε:
«ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ Ἀδελφοὶ στὴ σκήτη περικύκλωσαν μία μέρα τὸν Ὅσιο Μακάριο καὶ τὸν παρακαλοῦσαν νὰ τοὺς διδάξη πῶς νὰ προσεύχωνται.
— Τὸ μεγαλύτερο σφάλμα, ποὺ κάνομε στὴν προσευχή, ἀποκρίθηκε ἐκεῖνος, εἶναι ἡ περιττολογία. Ἀρκεῖ νὰ μάθη ὁ ἄνθρωπος νὰ ὑψώνη τὸ νοῦ του στὰ οὐράνια καὶ νὰ λέγη μ’ ὅλη του τὴν ψυχή: «Κύριε, ἐλέησόν με, ὅπως γνωρίζεις καὶ ὅπως θέλεις». Τοῦτο εἶναι προσευχή.
Ὅταν πάλι νοιώθη δυνατὴ ἐπάνω του τὴν ἐπίθεσι τοῦ διαβόλου ἢ τὴν ἐπανάστασι τῶν κατωτέρων παθῶν του, ἂς τρέξη μὲ πίστη στὸν Οὐράνιο Πατέρα κι ἂς φωνάζη σ’ Αὐτὸν ὄχι μὲ τὸ στόμα, ἀλλὰ μὲ τὴν καρδιά: «Κύριε, βοήθησέ με». Ἐκεῖνος γνωρίζει τὸν τρόπο νὰ βοηθήση τὴν ψυχή, ποὺ πηγαίνει κοντά Του μ’ ἐμπιστοσύνη».
• Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει συμμαζεμένο τὸ νοῦ του, ὅταν προσεύχεται, καὶ προσέχει σ’ αὐτὰ ποὺ λέγει, ἀπομακρύνει μὲ τὴ φλόγα τῆς προσευχῆς του τοὺς δαίμονας, λέγει ὁ Ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ μετεωρίζεται, περιπαίζεται ἀπ’ αὐτούς.
• Στὸ βιβλίο «Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν» τοῦ Ἁγ. Πορφυρίου (2 Δεκ.) βλέπουμε πῶς ὁ Ἅγιος ἀπάντησε σὲ κάποιον νεαρό, ποὺ τὸν ρώτησε γιὰ τὸν τρόπο προσευχῆς.
«- Ἐγώ, παιδί μου, δὲν ξέρω ἀπ’ αὐτὰ τὰ πράγματα. Ἕνα μόνο γνωρίζω καὶ θὰ σοῦ πῶ ἕνα περιστατικό, γιὰ νὰ τὸ καταλάβης. Εἶχα μιὰ νεαρὴ κοπέλα, πνευματικό μου παιδί· μὲ ἀγαποῦσε πάρα πολὺ καὶ πάντα μὲ ἄκουγε καὶ μὲ συμβουλευόταν. Πήγαινε στὸ Πανεπιστήμιο. Ἦρθε, λοιπόν, μιὰ μέρα καὶ μοῦ λέει:
– Γέροντα, χθὲς εἶχα πάει στὴ γιορτὴ μιᾶς φίλης μου κι ἐκεῖ γνώρισα ἕνα νεαρό· καὶ πολὺ τὸν συμπάθησα καὶ τὸν ἀγάπησα καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὸν ξεχάσω κι ἔχω λογισμὸ νὰ πάω νὰ τὸν βρῶ καὶ νὰ τοῦ πῶ ὅτι θέλω νὰ προχωρήσω μαζί του σὲ γάμο. Γι’ αὐτὸ ἦρθα ἐδῶ, γιὰ νὰ σᾶς συμβουλευτῶ.
Ἐγὼ εἶχα τὶς ἀντιρρήσεις μου:
– Ἄκουσε, κόρη μου· τώρα μὴ μπλέκης σὲ τέτοια, γιατὶ θὰ χαραμίσης τὶς σπουδές σου. Κάνε ὑπομονὴ νὰ τελειώσης τὸ Πανεπιστήμιο καὶ μετὰ ἔχεις γι’ αὐτὰ ὅλη τὴ ζωὴ μπροστὰ δική σου.
Μ’ ἄκουσε, λοιπόν, κι ἔφυγε. Ἦρθε μετὰ ἀπὸ μιὰ βδομάδα καὶ μοῦ εἶπε:
– Γέροντα, ξέρετε πόσο σᾶς ἀγαπῶ. Προσπάθησα νὰ τὸν βγάλω ἀπὸ τὸ νοῦ μου καὶ δὲν μπορῶ. Συνεχῶς αὐτὸν σκέφτομαι.
Τὴν συμβούλεψα πάλι κι ἔφυγε. Γύρισε μετὰ ἀπὸ μιὰ βδομάδα καὶ μοῦ εἶπε:
– Γέροντα, αὐτὴ τὴ φορὰ δὲν ἦρθα νὰ σᾶς συμβουλευτῶ. Ἦρθα νὰ σᾶς ἐνημερώσω ὅτι σήμερα θὰ πάω νὰ τὸν βρῶ, γιατὶ δὲν μπορῶ νὰ κάνω χωρὶς αὐτόν. Τὸν ἔχω ἀγαπήσει· πάω νὰ διαβάσω, δὲν μπορῶ, γιατὶ αὐτὸν σκέφτομαι· πάω νὰ μαγειρέψω, αὐτὸν θυμᾶμαι· καὶ γενικά, ὅσο ἀγώνα κι ἄν ἔκανα, ὅσο κι ἄν προσπάθησα, δὲν μπόρεσα νὰ τὸν βγάλω ἀπὸ τὸ νοῦ μου.
Βλέπεις, αὐτὴ ἡ κοπέλα, μιὰ φορὰ εἶδε τὸ νεαρό, τὸν ἔβαλε στὸ νοῦ της καὶ στὴν καρδιά της καὶ μετὰ ἔκανε μεγάλο ἀγώνα, γιὰ νὰ τὸν βγάλη καὶ δὲν μπόρεσε νὰ τὸ κατορθώση, ὅσο κι ἄν προσπάθησε. Ἐμεῖς ὅμως σήμερα, γιὰ ν’ ἀγαπήσουμε τὸν Θεό, ποὺ τόσο μᾶς ἔχει εὐεργετήσει, ζητᾶμε νὰ βροῦμε μεθόδους! Δὲ γνωρίζω ἐγὼ αὐτοὺς τοὺς τρόπους μὲ τὸ σκαμνί, τὸ κράτημα τῆς ἀναπνοῆς κι ὅλα τὰ ἄλλα. Ἐμένα ὁ τρόπος, ποὺ μοῦ ἀρέσει εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ περιστατικό, ποὺ σοῦ ἀνέφερα προηγουμένως» [Χρ 353 π.].
• Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τονίζει:
«Τίποτα δὲν εἶναι ἴσο μὲ τὴν προσευχή, τίποτα δὲν εἶναι πιὸ δυνατὸ ἀπ’ τὴν πίστη». [Ἀπ’ τὴν Β΄ Ὁμιλία του «ΠΕΡΙ ΑΝΝΗΣ»].
Ἄς καταφεύγουμε πάντοτε στὸ Θεὸ κι ἄς ζητοῦμε ἀπὸ Ἐκεῖνον τὰ πάντα. Γιατὶ τίποτα δὲν εἶναι ἴσο μὲ τὴν προσευχή. Καθ’ ὅσον καὶ τὰ ἀδύνατα τὰ κάνει αὐτὴ δυνατά, καὶ τὰ δύσκολα εὔκολα, καὶ τὰ γεμάτα δυσχέρειες ὁμαλά. [Ἀπ’ τὴν Δ΄ Ὁμιλία του «ΠΕΡΙ ΑΝΝΗΣ»].
Ἄς προσερχώμαστε στὸν Θεὸ μὲ πίστη, ἄς προσερχώμαστε, προσφέροντας τὸ δῶρο ποὺ θέλει, ἀμνησικακία, καλωσύνη, ἐπιείκεια. Κι ἄν εἶσαι ἁμαρτωλός, μὲ θάρρος ζήτησε ἀπ’ Αὐτὸν τὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων σου, ἔχοντας τὴ δύναμη νὰ δείξης ὅτι αὐτό, ἔχει γίνει ἀπὸ σένα τὸν ἴδιο. Ἄν εἶσαι δίκαιος, καὶ δὲν ἔχεις αὐτό, δηλαδὴ τὴν ἀμνησικακία, σὲ τίποτα δὲν ὠφέλησες. Δὲν εἶναι δυνατὸ ἄνθρωπος, ποὺ συγχώρησε τὸν συνάνθρωπό του, νὰ μὴ λάβη πλήρη συγχώρηση… Ἄς καθαρίσουμε λοιπὸν τὴν ψυχή μας ἀπὸ τὴ μνησικακία. Αὐτὸ μᾶς ἀρκεῖ, γιὰ νὰ εἰσακουστοῦμε ἀπ’ τὸν Θεό, κι ἄς προσευχώμαστε μὲ σωφροσύνη καὶ πολλὴ ἐπιμονή… [Ἀπ’ τὴν ΛΣΤ΄ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΑΣ ΠΡΑΞΕΙΣ»].
• Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπισημαίνουν ὅτι δὲν χρειάζεται περιττολογία, ἀλλὰ ταπείνωση.
Στὸ Γεροντικὸ (Ἐκδ. Ρηγόπουλου) διαβάζουμε:
«ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΟΙ Ἀδελφοὶ στὴ σκήτη περικύκλωσαν μία μέρα τὸν Ὅσιο Μακάριο καὶ τὸν παρακαλοῦσαν νὰ τοὺς διδάξη πῶς νὰ προσεύχωνται.
— Τὸ μεγαλύτερο σφάλμα, ποὺ κάνομε στὴν προσευχή, ἀποκρίθηκε ἐκεῖνος, εἶναι ἡ περιττολογία. Ἀρκεῖ νὰ μάθη ὁ ἄνθρωπος νὰ ὑψώνη τὸ νοῦ του στὰ οὐράνια καὶ νὰ λέγη μ’ ὅλη του τὴν ψυχή: «Κύριε, ἐλέησόν με, ὅπως γνωρίζεις καὶ ὅπως θέλεις». Τοῦτο εἶναι προσευχή.
Ὅταν πάλι νοιώθη δυνατὴ ἐπάνω του τὴν ἐπίθεσι τοῦ διαβόλου ἢ τὴν ἐπανάστασι τῶν κατωτέρων παθῶν του, ἂς τρέξη μὲ πίστη στὸν Οὐράνιο Πατέρα κι ἂς φωνάζη σ’ Αὐτὸν ὄχι μὲ τὸ στόμα, ἀλλὰ μὲ τὴν καρδιά: «Κύριε, βοήθησέ με». Ἐκεῖνος γνωρίζει τὸν τρόπο νὰ βοηθήση τὴν ψυχή, ποὺ πηγαίνει κοντά Του μ’ ἐμπιστοσύνη».
• Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει συμμαζεμένο τὸ νοῦ του, ὅταν προσεύχεται, καὶ προσέχει σ’ αὐτὰ ποὺ λέγει, ἀπομακρύνει μὲ τὴ φλόγα τῆς προσευχῆς του τοὺς δαίμονας, λέγει ὁ Ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ μετεωρίζεται, περιπαίζεται ἀπ’ αὐτούς.
• Στὸ βιβλίο «Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν» τοῦ Ἁγ. Πορφυρίου (2 Δεκ.) βλέπουμε πῶς ὁ Ἅγιος ἀπάντησε σὲ κάποιον νεαρό, ποὺ τὸν ρώτησε γιὰ τὸν τρόπο προσευχῆς.
«- Ἐγώ, παιδί μου, δὲν ξέρω ἀπ’ αὐτὰ τὰ πράγματα. Ἕνα μόνο γνωρίζω καὶ θὰ σοῦ πῶ ἕνα περιστατικό, γιὰ νὰ τὸ καταλάβης. Εἶχα μιὰ νεαρὴ κοπέλα, πνευματικό μου παιδί· μὲ ἀγαποῦσε πάρα πολὺ καὶ πάντα μὲ ἄκουγε καὶ μὲ συμβουλευόταν. Πήγαινε στὸ Πανεπιστήμιο. Ἦρθε, λοιπόν, μιὰ μέρα καὶ μοῦ λέει:
– Γέροντα, χθὲς εἶχα πάει στὴ γιορτὴ μιᾶς φίλης μου κι ἐκεῖ γνώρισα ἕνα νεαρό· καὶ πολὺ τὸν συμπάθησα καὶ τὸν ἀγάπησα καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὸν ξεχάσω κι ἔχω λογισμὸ νὰ πάω νὰ τὸν βρῶ καὶ νὰ τοῦ πῶ ὅτι θέλω νὰ προχωρήσω μαζί του σὲ γάμο. Γι’ αὐτὸ ἦρθα ἐδῶ, γιὰ νὰ σᾶς συμβουλευτῶ.
Ἐγὼ εἶχα τὶς ἀντιρρήσεις μου:
– Ἄκουσε, κόρη μου· τώρα μὴ μπλέκης σὲ τέτοια, γιατὶ θὰ χαραμίσης τὶς σπουδές σου. Κάνε ὑπομονὴ νὰ τελειώσης τὸ Πανεπιστήμιο καὶ μετὰ ἔχεις γι’ αὐτὰ ὅλη τὴ ζωὴ μπροστὰ δική σου.
Μ’ ἄκουσε, λοιπόν, κι ἔφυγε. Ἦρθε μετὰ ἀπὸ μιὰ βδομάδα καὶ μοῦ εἶπε:
– Γέροντα, ξέρετε πόσο σᾶς ἀγαπῶ. Προσπάθησα νὰ τὸν βγάλω ἀπὸ τὸ νοῦ μου καὶ δὲν μπορῶ. Συνεχῶς αὐτὸν σκέφτομαι.
Τὴν συμβούλεψα πάλι κι ἔφυγε. Γύρισε μετὰ ἀπὸ μιὰ βδομάδα καὶ μοῦ εἶπε:
– Γέροντα, αὐτὴ τὴ φορὰ δὲν ἦρθα νὰ σᾶς συμβουλευτῶ. Ἦρθα νὰ σᾶς ἐνημερώσω ὅτι σήμερα θὰ πάω νὰ τὸν βρῶ, γιατὶ δὲν μπορῶ νὰ κάνω χωρὶς αὐτόν. Τὸν ἔχω ἀγαπήσει· πάω νὰ διαβάσω, δὲν μπορῶ, γιατὶ αὐτὸν σκέφτομαι· πάω νὰ μαγειρέψω, αὐτὸν θυμᾶμαι· καὶ γενικά, ὅσο ἀγώνα κι ἄν ἔκανα, ὅσο κι ἄν προσπάθησα, δὲν μπόρεσα νὰ τὸν βγάλω ἀπὸ τὸ νοῦ μου.
Βλέπεις, αὐτὴ ἡ κοπέλα, μιὰ φορὰ εἶδε τὸ νεαρό, τὸν ἔβαλε στὸ νοῦ της καὶ στὴν καρδιά της καὶ μετὰ ἔκανε μεγάλο ἀγώνα, γιὰ νὰ τὸν βγάλη καὶ δὲν μπόρεσε νὰ τὸ κατορθώση, ὅσο κι ἄν προσπάθησε. Ἐμεῖς ὅμως σήμερα, γιὰ ν’ ἀγαπήσουμε τὸν Θεό, ποὺ τόσο μᾶς ἔχει εὐεργετήσει, ζητᾶμε νὰ βροῦμε μεθόδους! Δὲ γνωρίζω ἐγὼ αὐτοὺς τοὺς τρόπους μὲ τὸ σκαμνί, τὸ κράτημα τῆς ἀναπνοῆς κι ὅλα τὰ ἄλλα. Ἐμένα ὁ τρόπος, ποὺ μοῦ ἀρέσει εἶναι σύμφωνος μὲ τὸ περιστατικό, ποὺ σοῦ ἀνέφερα προηγουμένως» [Χρ 353 π.].