Σᾶς ἀναφέρω ἐνδεικτικά ἀλλά καί χαρακτηριστικά τόν Μανιχαϊσμό. Ἀξίζει, γιατί εἶναι ἕνας σπουδαῖος πρόγονος νεωτέρων ρευμάτων. Πολύ σπουδαῖος. Θά τό ἰδῆτε ὅταν τόν ἀναλύσουμε.
Ὁ Μανιχαϊσμός ἐξηπλώθη ἀπό τίς Ἰνδίες μέχρι τήν Ἰσπανία. Γιά τήν ἐποχή ἐκείνη τό νά ἐξαπλωθῆ ὁ Μανιχαϊσμός τόσο πολύ ἦτο μέγα γεγονός. Ἀφοῦ κυριολεκτικά ἐσάρωσε τήν Μικράν Ἀσίαν καί τήν Μέσην Ἀνατολή, πέρασε στή Βόρειο Ἀφρική καί ἔφθασε μέχρι καί τήν Ἰσπανία!
Σπουδαῖοι ἄνδρες παρεσύρθησαν ἀπό τόν Μανιχαϊσμόν. Αὐτός ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος, πρίν ἀκόμη γνωρίσει πέρα γιά πέρα τό Εὐαγγέλιον, εἶχε παρασυρθῆ ἀπό τούς Μανιχαίους. Δέν θέλω νά πῶ παρά μόνο ἕνα σημεῖο, γιά νά σᾶς δώσω μία εἰκόνα ἀναγνωρίσεως τοῦ τί ὑπάρχει σήμερα.
Ὁ Μάνης εἶχε ἕνα μεγαλεπίβολο σχέδιο· ἤθελε νά δημιουργήση μία πανθρησκεία. «Γιατί νά ὑπάρχουν τόσες θρησκεῖες;» ἔλεγε, χωρίς ἀσφαλῶς νά ἀντιλαμβάνεται –βέβαια, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχη σκότος, πῶς νά τό ἀντιληφθῆ αὐτό...!– ὅτι ὅλες αὐτές οἱ λεγόμενες φυσικές θρησκεῖες εἶναι ψευδεῖς καί μία εἶναι ἡ ἀληθινή, ἡ ἐξ ἀποκαλύψεως, ὁ Χριστός. Ποῦ νά τό ἀντιληφθῆ αὐτό...! Σκοτισμένος ἄνθρωπος, μένει στό μυαλό του, μένει δηλαδή στή δική του τήν ἐπινόησι, καί λέγει: «Γιατί νά μήν ὑπάρχη μία πανθρησκεία; Μέ τόν τρόπον αὐτόν οἱ ἄνθρωποι θά ἑνωθοῦν περισσότερο.».
Τό λένε καί σήμερα αὐτό οἱ ἄνθρωποι: «Νά ἔχουμε μία πανθρησκεία. Τί θά πῆ εἶσαι Χριστιανός; τί θά πῆ εἶσαι Μωαμεθανός; τί θά πῆ εἶσαι Βουδδιστής; Ὅλοι ἕνα πρέπει νά εἴμεθα.»! Καί φθάνουμε ἐκεῖ βεβαίως, ἀφοῦ πρῶτα θά λέγαμε: «Τί θά πῆ εἶσαι Χριστιανός Ὀρ θόδοξος; –ξεκινᾶμε ἀπό ’κεῖ. Τί θά πῆ εἶσαι Ρωμαιοκαθολικός ἤ Προτεστάντης; Τί σημασία ἔχει; Χριστιανοί εἴμεθα.»! Καί μετά: «Γιατί νά μήν ἑνώσουμε τόν Χριστιανισμόν μέ τόν Μωαμεθανισμόν;»! Καί λοιπά.
Λοιπόν· ὁ Μάνης ἤθελε παρακαλῶ νά ἑνώση ὅ,τι μποροῦσε νά γνωρίζη, σέ ὅλον τόν γεωγραφικό χῶρο, ἀπό τίς Ἰνδίες μέχρι τήν Μικρά Ἀσία καί τήν Αἴγυπτο· κι ἐπῆρε Βουδδισμόν, ἐπῆρε ἀπό τήν τοπική λατρεία τῆς Περσίας, ἐπῆρε Ἰουδαϊσμόν, ἐπῆρε φιλοσοφικές θέσεις, ἐπῆρε καί Χριστιανισμό· τά ἀνακάτεψε ὅλα αὐτά μαζί καί ἔβγαλε αὐτό τό κατασκεύασμα πού πῆρε τό ὄνομά του: Μανιχαϊσμός.
Πέστε μου τώρα σᾶς παρακαλῶ, μπορεῖτε νά ἀναγνωρίσετε καί νά μοῦ πῆτε ἄν ἔχωμε τέτοια ρεύματα στήν ἐποχή μας;