ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ

1ον

Στὴν πνευματικὴ ζωὴ τοῦ χριστιανοῦ σπουδαῖο ρόλο παίζει τὸ πρότυπο ποὺ ἀκολουθεῖ καὶ μιμεῖται. Μερικοὶ τὸ γνωρίζουν ἀπὸ τὴ μελέτη τῶν θείων Γραφῶν καὶ τῶν πατερικῶν κειμένων καὶ ἄλλοι ἀπὸ τὴν προσωπικὴ ἐπικοινωνία μὲ κάποιον ἐνάρετο κληρικὸ ἤ γέροντα. Στὴν ἐποχή μας ἡ δεύτερη περίπτωση εἶναι περισσότερο προσ­φιλής, ἀφοῦ οἱ ἄνθρωποι πιὰ δὲν προτιμοῦν τὴ μελέτη. Τρέχουν ὅμως νὰ γνωρίσουν τὸν σύγχρονο ἅγιο καὶ νὰ παραδει­γματιστοῦν ἀπὸ τὴ ζωή του. Θέλουν νὰ δοῦν, νὰ ἀκούσουν καὶ νὰ ψηλαφήσουν τὸν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, παρόλες τὶς δυσκολίες ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχει αὐτὴ ἡ προσπάθειά τους, γιατὶ εἶναι δύσ­κολο νὰ τὸν ἐπισημάνουν καὶ δυσκολότερο νὰ ἐπικοινωνήσουν μαζί του. Ἄν ἐπιμείνουν ὅμως ἡ ἐπιθυμία τους θὰ ἱκανοποιηθεῖ.

Τὸ μεγαλύτερο καὶ αἰώνιο πρότυπο γιὰ τοὺς ἀνθρώπους εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολή του μιλάει γιὰ τὸ πρότυπο ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ: «Μιμηθεῖτε τὸν Θεό, ἀφοῦ εἶστε ἀγαπητά του παιδιά· νὰ συμπεριφέρεστε μὲ ἀγάπη κατὰ τὸ πρότυπο τοῦ Χριστοῦ, ποὺ μᾶς ἀγάπησε κι ἔδωσε τὴ ζωή του γιὰ μᾶς ὡς προσφορὰ καὶ θυσία, ποὺ τὴ δέχεται εὐχάριστα ὁ Θεός»1. Ὁ Χριστὸς ἐπίσης ὑπῆρξε τὸ πρότυπο τῆς ταπεινῆς διακονίας, ὅταν ἔπλυνε τὰ πόδια τῶν μαθητῶν του. Εἶναι ἀξιοπρόσεκτη ἡ περιγραφὴ τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου: «Σηκώνεται (ὁ Ἰησοῦς) ἀπὸ τὸ τραπέζι ποὺ δειπνοῦ­σαν, βγάζει τὸ ἱμάτιό του, παίρνει μιὰ πετσέτα καὶ ζώνεται· ἔπειτα βάζει νερὸ στὴ λεκάνη καὶ ἀρχίζει νὰ πλένει τὰ πόδια τῶν μαθητῶν καὶ νὰ τὰ σκουπίζει μὲ τὴν πετσέτα ποὺ εἶχε ζωστεῖ»2. Καὶ μόλις τελείωσε τοὺς ἐξήγησε: «Καταλαβαίνετε τί ἔκανα σ’ ἐσᾶς; Ἐσεῖς μὲ φωνάζετε «Διδάσκαλε» καὶ «Κύριε», καὶ σωστὰ τὸ λέτε, γιατὶ εἶμαι. Ἄν, λοιπόν, ἐγὼ ὁ Κύριος κι ὁ Διδάσκαλος σᾶς ἔπλυνα τὰ πόδια, ἔχετε κι ἐσεῖς τὴν ὑποχρέωση νὰ πλένετε ὁ ἕνας τὰ πόδια τοῦ ἄλλου. Σᾶς ἔδωσα τὸ παράδειγμα, γιὰ νὰ κάνετε κι ἐσεῖς ὅπως ἔκανα ἐγώ. Σᾶς βεβαιώνω πὼς δὲν ὑπάρχει δοῦλος ἀνώτερος ἀπὸ τὸν κύριό του, οὔτε ἀπεσταλμένος ἀνώτερος ἀπὸ ἐκεῖ­νον ποὺ τὸν ἔστειλε. Ἐὰν τὰ μάθετε αὐτά, θὰ εἶστε μακάριοι ἄν τὰ ἐφαρμόσετε»3. Καὶ ὁ Π.Ν. Τρεμπέλας ἑρμηνεύει: «Ἐὰν ἐγὼ ταπεινώθηκα ἀπὸ ἀγάπη καὶ ὑπηρέτησα ἐσᾶς ποὺ εἶστε δοῦλοι μου καὶ ἀπόστολοί μου, πολὺ περισσότερο ὀφείλετε νὰ τὸ κάνετε καὶ σεῖς στοὺς ἄλλους, οἱ ὁποῖοι δὲν εἶναι δοῦλοι σας ἀλλὰ συνάδελφοι καὶ σύνδουλοί σας»4.

Ὁ Χριστὸς ὑπῆρξε πρότυπο συγχώρησης ἀλλὰ καὶ πρότυπο θυσίας γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει στοὺς Κολοσσαεῖς: «Νὰ ἀνέχεσθε μὲ ὑπομονὴ ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, καὶ νὰ συγχωρεῖτε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, κάθε φορὰ ποὺ δημιουργοῦνται παράπονα ἀνάμεσά σας. Ὅπως ὁ Χριστὸς σᾶς συγχώρησε τὰ παραπτώματα, ἔτσι νὰ κάνετε κι ἐσεῖς μεταξύ σας. Πάνω ἀπ’ ὅλα, νὰ ἔχετε ἀγάπη, ποὺ εἶναι ὁ σύνδεσμος ὅλων καὶ ὁδηγεῖ στὴν τελειότητα»5. Καὶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος προβάλλει τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ σ’ ἐκείνους ποὺ ὑπομένουν δοκιμασίες καὶ πάσχουν ἄδικα: «Τί ἀξία θὰ εἶχε ἄν ὑπομένατε τοὺς βασανισμοὺς γιὰ κάτι κακὸ ποὺ κάνατε; Ἄν ὅμως κάνετε τὸ καλὸ καὶ σᾶς τιμωροῦν, καὶ παρ’ ὅλα αὐτὰ δείχνετε ὑπομονή, τότε θὰ ἔχετε τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Σ’ αὐτὸ σᾶς κάλεσε ὁ Θεός. Γιατὶ ὁ Χριστὸς πέθανε γιά μᾶς, ἀφήνοντάς σας τὸ ὑπόδειγμα, γιὰ νὰ βαδίσετε στ’ ἀχνάρια του»6.

Φωτεινὰ πρότυπα ὑπῆρξαν καὶ οἱ ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ, γιὰ τοὺς ὁποίους ὁ Κύριος εἶπε ὅτι εἶναι τὸ φῶς τοῦ κόσμου ποὺ λάμπει μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους, γιὰ νὰ δοῦν τὰ καλά τους ἔργα καὶ νὰ δοξολογήσουν τὸν οὐράνιο Πατέρα7.

Πρεσβ. Διονύσιος Τάτσης

Σημειώσεις:

1. ε΄ 1-2. 2. ιγ΄ 4-5. 3. ιγ΄ 13-17. 4. Ἡ Καινὴ Διαθήκη μὲ σύντομη ἑρμηνεία, Ἀθήνα 2011, σελ. 463. 5. γ΄ 13-14. 6. Α΄ Πέτρ. β΄ 20-21. 7. Ματθ. ε΄14-16.