Τρία είναι τα στάδια της μετανοίας:
α) παραδέχομαι ότι αμάρτησα πολλάκις και αποφασίζω να αλλάξω τρόπο ζωής.
Έρχεται ο διάβολος με τους λογισμούς και με πολεμάει και με υποκινεί να
διαπράξω την αμαρτία. Γίνεται έτσι ένας ''παγκόσμιος πόλεμος'' μέσα
στην καρδιά μου. Θα επιστρέψω ή δεν θα επιστρέψω πάλι στα παλιά; Όμως
αποφασίζω να μην επιστρέψω ποτέ ξανά! Προτιμώ να πεθάνω, παρά να
διαπράξω ξανά την ίδια αμαρτία...
β) με την άσκηση π.χ. μετάνοιες, αγρυπνίες, νηστείες, μελέτη Αγίας
Γραφής και Πατερικών κειμένων, θα αμβλυνθεί η μνήμη της αμαρτίας και
γ) αποφασίζω να μισήσω την αμαρτία. Για παράδειγμα κλέβω. Το ''άγιο''
μίσος προς την κλεψιά σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της αντίστοιχης
αρετής, δηλ. της ελεημοσύνης, ολοκληρώνεται το χάρισμα της μετανοίας.
Με την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη προς το Θεό, ο άνθρωπος συντηρεί και αυξάνει την μετάνοιά του.
Η μετάνοιά μας πρέπει να είναι ισοβίως, διότι μόλις ο άνθρωπος
σταματήσει την μετάνοια, αμέσως αμαρτάνει. Γι' αυτό και το πρώτο κήρυγμα
του Χριστού και του Τιμίου Προδρόμου ήταν: Μετανοείτε!... και όχι
Μετανοήσατε.
Ήξερα κάποιον που σταμάτησε την μετάνοια, νομίζοντας ότι είχε φτάσει σε
πολύ μεγάλα μέτρα. Και έτυχε κάποτε να πάει σε ένα μακρινό μέρος, ώστε
να κατηχήσει κάποιες κοπέλες. Μάλιστα σε μία από τις κοπέλες αυτές,
έκανε και συστηματική κατήχηση, για το πως θα βγουν τα δαιμόνια από τον
άνθρωπο. Και το μόνο που κατάφερε, ήταν να αφήσει την κοπέλα έγκυος,
κυοφορούσα! Δεν έβγαλε δαιμόνια αλλά πρόσθεσε και άλλα...